InfoHub Logo

№16 كوللەدج مكقك
ساپا مەنەدجمەنتى جۇيەسى
ورىنداعان: ا-41 توپ ستۋدەنتى وتەنباي ساتىپالدى امانجول ۇلى
جەتەكشىسى: يبراەموۆ امانوللا مەيرامحانوۆيچ

ماشينا جاساۋ زاۋىتتارى ءار ءتۇرلى فاكتورلاردىڭ اسەرىمەن ورنالاسادى. ماماندا­نۋ مەن كووپەراتيۆتەندىرۋدىڭ دامۋىنىڭ ناتيجەسىندە كولىكتىك فاكتوردىڭ ءرولى ارتادى. ونىڭ بارلىق زاۋىتتار ءۇشىن، اسىرەسە ونىمدەرى بارلىق جەرلەردە قاجەت بولىپ تابىلاتىندارى ءۇشىن (مىسالى، اۆ-توموبيلدەر مەن مەتالل كەسەتىن ستانوكتار شىعاراتىن) ماڭىزى زور. تەمىر جولدىڭ بولۋى الماتىدا مەتالل قۇرال-جابدىقتارى مەن مەتالل كەسەتىن ستانوكتار شىعاراتىن، ال شىمكەنتتە – الىپ پرەسس-اۆتوماتتار شىعاراتىن زاۋىتتاردى ورنالاستىرۋعا مۇمكىندىك بەردى.

دايىن ونىمدەردى تاسىمالداۋعا كەتەتىن شىعىن (قۇرال-جابدىق، تراكتور) ولاردى شىعاراتىن مەتاللى تاسىمالداۋ شىعىنىنان جوعارى. سوندىقتان اۋىر، تاسىمالداۋعا قولايسىز ماشينالاردى ول­اردى تىكەلەي پايدالاناتىن جەرلەردە شىعارۋعا تىرىسادى. ەندەشە، مۇنداي فاكتور – تۇتىتىنۋ فاكتورى دەپ اتالادى. مىسالى، مۇناي ماشينالارىن جاساۋ زاۋىتى مۇناي وندىرىلەتىن جەردە (اتىراۋدا) ورنالاسقان. شاحتالىق كەن ءوندىرۋ قۇرال-جابدىكتارىن كومىر وندىرەتىن جەردە (قاراعاندىدا)، ال مەتاللۋرگيالق قۇرال-جابدىق پەن ماشينالاردى مەتالل قورىتۋ ورتالىقتارىندا (وسكەمەن) ورنالاستىرادى. تراكتور جانە اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارى زاۋىتتارى ەگىنشىلىك (پاۆلودار، استانا، قىزىلوردا) پەن مال شارۋاشىلىعى (اكمولا وبلىسىنداعى ماكينسك) دامىعان اۋدانداردا ورنالاستىرىلادى.

كوپتەگەن ماشينالار تۇرلەرىن شىعارۋ ءۇنىىن ءونىم بىرلىگىنە كوپ ەڭبەك مولشەرى قاجەت بولادى. بۇلار – ەڭبەكتى كوپ قاجەت ەتەتىن سالالار. ەڭبەكتى كوپ قاجەت ەتەتىن ماشينا جاساۋ زاۋىتتارىن ورنالاستىرعان كەزدە، ەڭبەك رەسۋرستارىمەن قامتاماسىز ەتىلۋ، ياعني ەڭبەك فاكتورى ەسەپكە الىنادى. مىسالى، كوندەنساتور مەن اسپاپ شىعاراتىن زاۋىتتار دا ايەلدەردى جۇمىسپەن قامتۋ ماقساتىندا مەتاللۋرگتەر قالاسى – وسكەمەندە ورنالاستىرعان.

كەيبىر ماشينا جاساۋ سالالارى، مىسالى، اسپاپ جاساۋ، راديو­ەلەكترونيكا، ەسەپتەۋ تەحنيكالارى ونەركاسىبى ەڭبەكتى كوپ قاجەت ەتۋىمەن جانە كۇردەلى تەحنولوگياسىمەن ەرەكشەلەنەدى. ولارعا عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارىمەن، ۋنيۆەرسيتەتتەرمەن بىرىگىپ جۇمىس ىستەۋ كاجەت. بۇل سالالار ءارى ەڭبەكتى، ءارى عىلىمدى كوپ قاجەت ەتەتىن سالالار بولىپ تابىلادى. ولار ءىرى قالالارداعى عىلىمي ورتالىقتارعا جاقىن ورنالاسادى. وسى فاكتورلاردى ەسەپكە الا وتىرىپ، تەلەديدارلار كۇراستىرۋ، كومپيۋتەرلەر مەن باسقا دا كۇردەلى تەحنيكالار شىعارۋعا ارنالعان تەحنوپارك جاسالىپ جاتقان الماتى مەن الماتى وبلىسىندا ۇيىمداستىرىلعان.

مەتالدى كوپ كاجەت ەتەتىن ونىمدەر (ءىرى كولەمدى) شىعاراتىن زاۋىتتار مەتاللۋرگيا زاۋىتتارىنا تاياۋ، ياعني شيكىزات فاكتورىن ەسەپكە الا وتىرىپ ورنالاستىرىلادى.

قازاقستانداعى ماشينا جاساۋ ونىمدەرىن ءوندىرۋ گەوگرافياسىنا شوعىرلانۋدىڭ جوعارى دەڭگەيى ءتان بولىپ كەلەدى. ولاردىڭ 1/2 بولىگى الماتىعا (30%)، پاۆلودار (12%) جانە اقمولا (11%) وبلىستارىندا شوعىرلانعان.

 

 پايدالانعان ادەبيەتتەر:

- ماشينا_جاساۋ_كەشەنى 2-باسىلىمى، - الماتى: اتامۇرا، 2009. 

- https://baribar.kz/student/7348/mashina-zhasau-keshenininh-mamandanulary-men-koeliktik-faktorlary/

---