- 16 اقپ. 2019 00:00
- 250
مايشاباق پەن شىنىكوز
(بالىقشىنىڭ جۇمىسشىلار جينالىسىندا ايتقان اڭگىمەسى)
جولداستار، مەن — بالىقشىمىن. بالىق اۋلاۋدىڭ ارقاسىندا مەن سوسياليزمگە اياق باسا الدىم. ول قالاي بولدى دەيسىزدەر مە؟ جارايدى، تاپتىشتەپ ايتىپ بەرەيىن.
ءبىزدىڭ وزەن-كولدەرىمىزدە اكۋلادان ءسال عانا كىشىرەك ءبىر بالىق ءومىر سۇرەدى، ءبىز ونى شىنىكوز دەپ اتايمىز. وتە قۋ بالىق، وتە شاقار، وتە مەشكەي. ول مايشاباقتاردى جاقسى كورەدى. الگى، كادىمگى قۇيتتاي، شىناشاقتاي بالىق شە... سونى كورسە-اق بولدى،— شىنىكوز قۇتىرىپ كەتەدى: بايعۇستاردى قۋىپ ءجۇرىپ قىلعىتادى.
ارينە، مايشاباقتارعا دا جان كەرەك، قاراعاننان قاراپ ءجۇرىپ قىرىلعىسى كەلمەيدى. ولار شىنىكوزدەن قورعانۋدىڭ ءتاسىلىن تاۋىپ باعادى، ونىڭ كەلە جاتقانىن الىستان-اق بىلە قويادى. يىسىنەن سەزە مە، باسقا بىردەڭەسىنەن سەزە مە،— ولارىن مەن بىلمەيمىن. شىنىكوز جەتىپ كەلگەن ساتتە ولار جاندارمەن جينالىپ، شوعىرلانا قالادى، ۇزىندىعى ءبىرجارىم مەتر بالىقتاي بوپ تۇتاسىپ جاتا قالادى: قۇددى قامال سوعىپ، قورعانىسقا كوشكەنى دەرسىڭ.
شىنىكوز اي-شايگە قاراماي ۇمتىلادى،— سول ساتتە مايشاباقتار وعان قابىرشاقتارىن وقشا جاۋدىرادى دا جىبەرەدى. باسى-كوزىنە قابىرشاق جابىسا قالعان شىنىكوز ەشتەڭەنى كورە الماي دىمى قۇريدى دا، بايتال تۇگىل باس قايعى بوپ جايىنا كەتەدى.
سۋ بەتىنە جىپىرلاپ قابىرشاق شىقسا-اق بولدى،— ءبىز، بالىقشىلار، سۋ استىندا قىرعىن مايدان باستالعانىن تۇسىنە قويامىز. سۋ بەتى اقىڭ تاستان جاسالعان القاداي جالتىراي قالادى. ءبىز ىلگەكباس باقاندى دەرەۋ سۋعا سۇڭگىتەمىز دە، باسى-كوزىن قابىرشاق جاۋىپ سەندەلىپ جۇرگەن شىنىكوزدى ءىلىپ سۋىرىپ الامىز.
جولداستار! شىنىكوزدى سۋىرىپ العان سوڭ نە ىستەيتىنىمىزدى ايتىپ ىشتەرىڭىزدى كەپتىرمەي-اق قويايىن، ويتكەنى، سىزدەر ونى بىزدەن كەم بىلمەيسىزدەر. ءبىز شىنىكوزدى اسىپ جىبەرىپ، سورپاسىن ىشەمىز نەمەسە سارىمساق تۋراپ قوسىپ، باپتاپ قۋىرىپ جەيمىز. ياعني، ءبىز شىنىكوزدى سۋ استىنان سوپاڭ ەتكىزىپ سۋىرىپ الۋعا شەبەرمىز، ءمۇلت جىبەرمەيمىز. تەك سىزدەر ونىڭ كوزىن قالايدا كورمەيتىن ەتىپ قويساڭىزدار ەكەن. ايتپەسە، ول ءبىزدىڭ بايعۇس مايشاباقتارىمىزدىڭ تۇقىمىن قۇرتىپ جىبەرەدى.
* * *
مەن حالايىققا پايداسى بولسىنشى دەپ شىعارىلعان جۇزدەگەن مىسالداردى ەستىدىم دە، وقىدىم دا. ءبىراق، سولاردىڭ بىردە-بىرى ماعان مىنا بالىقشىنىڭ بەيقام نيەتتى اڭگىمەسىندەي كۇشتى اسەر ەتە العان ەمەس.
بالىقشى بۇل اڭگىمەسىن قيىستىرىپ ويىنان شىعارعان جوق، كوزىمەن كورگەنىن، قولىمەن ىستەگەنىن ايتتى دا قويدى.
بۇل — ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ كوزى اشىق بارشا جاراندارىنا وتە قاجەت ساباق! تىرشىلىك ەتۋ ءۇشىن نەعايبىل تاۋەكەلگە بەل بۋىپ، تەڭىزدىڭ بەرمەسىن سۇراپىل شايقاسپەن تارتىپ الىپ جۇرگەن بالىقشىنىڭ سوزىنە قۇلاق تۇرەلىك! ءبىزدىڭ مىندەتىمىز — جىرتقىشتىڭ كوزىن قۇرتۋ عانا. ونى باقانمەن ءىلىپ الۋ — بالىقشى جولداستاردىڭ شارۋاسى. ولار قاپى قالمايدى!