InfoHub Logo

قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاننىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندەگى جۇرگىزىلىپ جاتقان ءبىلىم مازمۇنىن جاڭارتۋعا نەگىزدەلگەن رەفورمانىڭ وزەكتىلىگىنە كەلسەك، ەلباسى جولداۋىندا كورسەتىلگەندەي «ورتا ءبىلىم جۇيەسىندە جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردى نازاربايەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرىندەگى وقىتۋ دەڭگەيىنە جەتكىزۋ كەرەك. وقىتۋ ناتيجەسى وقۋشىلاردىڭ سىندارلى ويلاۋ، وزىندىك ىزدەنىس پەن اقپاراتتى تەرەڭ تالداۋ ماشىعىن يگەرۋ بولۋعا ءتيىس».

ءوز ىقپالىن كۇشەيتۋ ءۇشىن ديرەكتور وقىتۋ مەن وقۋ ۇدەرىسىندە تومەندەگى تاسىلدەر ارقىلى بەلسەندى رول اتقارۋلارى قاجەت:

— ءمۇعالىم جۇمىسىنىڭ تيىمدىلىگىن باقىلاۋ جانە ەۆاليۋاسيالاۋ(ءبىلىم بەرۋدى ۇيىمداستىرۋ، ىس-ارەكەتتەردى جۇيەلى زەرتتەۋ جانە باعالاۋ)؛
— تالىمگەرلىك پەن كوۋچينگ ۇدەرىسىن ءوزى وتكىزۋ جانە وتكىزۋگە جاعداي جاساۋ؛
— مۇعالىمدەردىڭ كاسىبي دامۋىن جوسپارلاۋ؛
— ۇجىمدىق جۇمىس پەن بىرلەسكەن وقۋدى كوتەرمەلەۋ؛

الەمدىك تاجىريبەدە تيىمدىلىگى دالەلدەنگەن بۇل جۇيە قازىرگى تاڭدا قازاقستاندىق مەكتەپتەر ءۇشىن وزەكتى بولىپ وتىر. «باسقالاردى ۇيرەتە ءجۇرىپ، ءبىز ءوزىمىز دە ۇيرەنەمىز» دەپ بەلگىلى ۇلى ويشىل سەنەكا لۋسيي ايتقانداي، مەكتەپ كوشباسشىسى كۋرسىندا كوشباسشى دەموكراتيالىق ءستيلدى ۇستانا وتىرىپ ءوزىن عانا دامىتۋمەن ەمەس، ۇجىمىنا دا ىقپال ەتۋ كەرەك، ول سىرتقى ورتاعا اسەر ەتۋى، ارىپتەستەرىن اشىق بولۋعا شاقىرۋى كەرەك، توپتىڭ ءاربىر مۇشەسىنىڭ ءوز تاقىرىپتارى، زەرتتەگەن ماسەلەلەرىن ورتاعا سالۋعا، ۇجىمنىڭ ونى تالقىلاۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى جانە ولاردى ءارى قاراي ۇنەمى جەتەلەپ، كومەكتەسىپ وتىرسا جۇمىسى ناتيجەلى بولادى دەپ وي ءتۇيدىم.

مەكتەپ كوشباسشىلىعى وقىتۋعا بايلانىستى، كاسىبي دامۋدىڭ ءتيىمدى ءتاسىلى بولىپ تابىلادى. مەكتەپتىڭ ءتيىمدى كوشباسشىلىعى ىنتىماقتاستىق، مەكتەپ پەن ۇجىمدا، سىنىپتا وزگەرىس ەنگىزۋگە وڭ ىقپال ەتەدى.

پەداگوگيكالىق شەبەرلىك ورتالىعىندا العان تەوريالىق ءبىلىمىمدى پراكتيكا كەزىندە وزگەرىستىڭ باستاماسى رەتىندە جۇزەگە اسىرا باستادىم. الەمدىك تاجىريبەنىڭ ءتيىمدى تۇستارى كوپ ەكەندىگىنە كوز جەتكىزە باستادىق. اتاپ ايتساق، سىندارلى وقىتۋ تەورياسىن مەكتەپ تاجىريبەسىنە ەنگىزۋدىڭ باستاماسى رەتىندە قۇرىلعان «سەرپىن» جەلىلىك قوعامداستىعىن قۇرۋ، تىزبەكتەلگەن ساباقتار توپتاماسىن جوسپارلاۋ، ياعني ورتا مەرزىمدى، قىسقا مەرزىمدى جوسپاردىڭ جاسالۋى، كوۋچينگ، تالىمگەرلىك، Lesson Study ۇدەرىسى، كەرى بايلانىس، باعالاۋدىڭ جاڭا فورمالارى، ىس-ارەكەتتى زەرتتەۋ، مونيتورينگ جاساۋ سياقتى جۇمىستىڭ جاڭا فورمالارى مەكتەپ ءومىرى ءۇشىن ۇلكەن جاڭالىق. ناتيجەسىندە مۇعالىمدەر 7 ءمودۋلدى ىقپالداستىرۋ ارقىلى ورتا مەرزىمدى جوسپارلاۋدى ۇيرەنەدى، قىسقا مەرزىمدى جوسپارلاۋدى ساباقتا قولدانا الاتىن بولادى، ساباق جوسپارى SMART تەورياسى بويىنشا شىنايى جاسالادى. دەڭگەيلىك كۋرستان وتكەن مۇعالىمدەر بۇل جوسپارلاردىڭ ءتيىمدى جاقتارىن ارىپتەستەرىنە تانىستىرىپ، سول جەردە توپتىق جۇمىس جاساي وتىرىپ، جاڭا ساباق جوسپارىن جاساۋعا مۇعالىمدەرگە كومەك بەرەدى، مۇعالىمدەر اراسىندا ىنتىماقتاستىق، بىرلەسكەن جۇمىس وڭ ناتيجەسىن بەرەدى. سوڭىندا مۇعالىمدەرمەن كەرى بايلانىس جاسالادى، وندا ولار بۇل جاڭالىققا ءوز كوزقاراستارىن، ۇسىنىستارىن بىلدىرەدى، وقۋ ۇدەرىسىن جەتىلدىرۋ ماقساتىندا مۇعالىمدەرگە ارنالعان بىرنەشە كوۋچينگ ساباقتارى وتكىزىلەدى. وسى تەوريالىق ءبىلىمدى تاجىريبەدە ۇشتاستىرىپ، ىنتالى توپ مۇشەلەرى ساباقتارىن وتكىزۋدە. ساباقتارعا قاتىسۋشى مۇعالىمدەر كوبەيدى، سەبەبى، بۇرىن ساباق تالداعاندا تەك ءمۇعالىمنىڭ كەمشىلىگى عانا ايتىلاتىن، بىرلەسكەن جۇمىس ءوز ناتيجەسىن بەرەتىندەي مۇمكىندىك تۋدى، پروبلەمانى بىرگە شەشۋ ارقىلى ارىپتەستەردىڭ اراسىندا كاسىبي ىنتىماقتاستىقتىڭ ورنىعا باستاعاندىعى كورىنە باستادى. ال وقۋشىلارعا كەلسەك، ولاردىڭ ساباققا دەگەن كوزقاراستارى، سىندارلى ويلاۋ داعدىلارى، وقۋ ۇلگىرىمى وڭ ناتيجەسىن بەرە باستادى، كەرى بايلانىستىڭ ءوزى ولارعا ءوز ويلارىن اشىق بىلدىرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىنىن كورسەتتى، كريتەريالدى باعالاۋ ارقىلى ءوزارا باعالاۋدى ۇيرەندى.وسى پراكتيكا بارىسىندا مەكتەپتە ءبىراز قوزعالىس بولىپ جاتىر، جاڭالىقتىڭ لەبى سەزىلۋدە، كوشباسشى رەتىندە مۇعالىمدەردى ۇيرەتە ءجۇرىپ، ءوزىم دە ءبىراز نارسەنى ۇيرەنىپ، وي ەلەگىنەن وتكىزدىم. سونىمەن قاتار، TALIS ساۋالناماسى ارقىلى مۇعالىمدەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋعا ارنالعان سەمينار، كونفەرەنسيا، قىسقا مەرزىمدى كۋرستاردىڭ مۇعالىمدەر ءۇشىن ساپاسىنىڭ قانشالىقتى ەكەندىگىن انىقتاۋعا بولادى، مەكتەپتەگى شەشۋگە ءتيىستى قانداي پروبلەمالارعا نازار اۋدارۋعا بولاتىندىعىن جانە ونى شەشۋدىڭ جولدارىن قاراستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ناقتىراق ايتساق، وقۋشى، ءمۇعالىم، اتا-انا قاجەتتىلىگى باستى نازارعا الىنادى. مۇنىڭ ءوزى سىندارلى وقىتۋدىڭ تيىمدىلىگى دەپ ەسەپتەيمىن. از ۋاقىتتىڭ ىشىندە مەكتەپتە ۇلكەن وزگەرىستەرگە باستاما جاسالدى، پرەزيدەنت جولداۋىن تالقىلاۋ بارىسىندا مەن جولداۋدا كورسەتىلگەن ماسەلەلەر بويىنشا مۇعالىمدەرگە قازىرگى ۋاقىتتاعى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە قويىلىپ وتىرعان تالاپتاردى دەڭگەيلىك كۋرس تۇرعىسىنان ءتۇسىندىردىم. الداعى ۋاقىتتا جۇمىسىمدى ودان ءارى جەتىلدىرە تۇسەمىن، اۋقىمىن كەڭەيتەمىن، جەلىلىك قاۋىمداستىقتىڭ جۇمىسىن ودان ءارى جەتىلدىرۋگە ىقپال ەتسەم دەيمىن.وسىنداي جۇمىستىڭ جاڭا فورمالارىن جۇرگىزۋ ارقىلى مەكتەپتىڭ وقۋ-تاربيە ۇدەرىسىنە وڭ وزگەرىس ەنگىزۋگە بولادى دەپ ويلايمىن.

---