مەملەكەتتىك رامىزدەر – ۇلتتىق ماقتانىش
وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، شىمكەنت قالاسى
قۇربان امانوۆ
مەملەكەتتىك رامىزدەر – ۇلتتىق ماقتانىش.
ماقساتى:
ءى.ەلتاڭبا، تۋ، ءانۇران تۋرالى تۇسىنىكتەرىن نىعايتۋ. رامىزدەردىڭ پايدا بولۋى جانە تاريحتاعى ماڭىزى جايلى تۇسىنىكتەردى دامىتۋ.
ءىى. وقۋشىنىڭ ەستە ساقتاۋىن دامىتۋ، ءوز ويىن دۇرىس جەتكىزۋگە ىنتالاندىرۋ.
ءىىى.وقۋشىلاردى وتان سۇيگىشتىككە، ادامگەرشىلىككە، وتانىنا، حالقىنا ادال قىزمەت ەتۋگە، ەلىنىڭ تۋىن، ەلتاڭباسىن، ءانۇرانىن قاستەرلەپ، قۇرمەتتەۋگە، حالقىنىڭ تەگىن، تاريحىن بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: اۋىزشا جۋرنال.
كورنەكىلىگى: رامىزدەرگە بايلانىستى ءتۇرلى-تۇستى سۋرەتتەر، بۋكلەتتەر، كارتا، ماقال-ماتەلدەر، وتان، جەر تۋرالى ناقىل سوزدەر.
كىرىسپە ءبولىم:
بىزدەر تاۋەلسىز قازاق ەلىنىڭ ەڭ جاس ۇلاندارىمىز. سوندىقتان ءوز جەرىمىزدى، ءوز ەلىمىزدى اكەلەر مەن اتالارىمىز سياقتى قادىرلەۋگە، سۇيۋگە قورعاۋعا ءتيىس ەكەنىمىزدى ەستەن شىعارمايىق.
وتان –جەرىم، وتان-سۋىم،
وتان قۋات، ءنار بەرەدى..
وتان-ۇران، وتان-تۋىم،
وتان ماڭگى گۇلدەنەدى- دەمەكشى، تاۋەلسىزدىگىمىز تۇعىرلى بولىپ، ەلىمىزدىڭ سيمۆولى –مەملەكەتتىك رامىزدەردى قاستەرلەپ، قۇرمەتتەۋ ءبارىمىزدىڭ مىندەتتى پارىزىمىز بولىپ سانالادى.
مەملەكەتتىك رامىزدەر – مەملەكەتتىڭ تاۋەلسىزدىگىن بىلدىرەتىن سيمۆوليكالىق ايىرىم بەلگىلەرى. مەملەكەتتىك رامىزدەر بەلگىلى ءبىر ماعىنا بەرەرلىك ءوزارا ۇيلەسىمدە ورنالاستىرىلعان جاندى-جانسىز زاتتاردىڭ بەينەلەرىنەن قۇراستىرىلادى. مۇنداي بەينەلەر ۇيلەسىمىنەن مەملەكەتتىڭ، ەلدىڭ ارمان-مۇراتى، ءوزىن-وزى ءتۇيسىنۋى كورىنىس بەرەدى.
مەملەكەتتىك رامىزدەر تاۋەلسىزدىك نىشانى رەتىندە ەرەكشە قادىرلەنىپ، ولارعا بيىك مارتەبە بەرىلەدى، سوندىقتان دا مەملەكەت ادامدارعا مەملەكەتتىك رامىزدەردى قاستەرلەۋدى پارىز ەتەدى. ولاردىڭ ءتۇر-تۇسى مەن رەسمي قولدانىلۋ ءتارتىبى كونستيتۋسيادا نەمەسە كونستيتۋسيا زاڭدا بەلگىلەنەدى (بۇل مەملەكەتتىك رامىزدەرگە بيىك مارتەبە بەرەدى) جانە زاڭمەن قورعالادى. مەملەكەتتىك رامىزدەردى قادىرلەۋ ازاماتتاردىڭ مەملەكەت تاۋەلسىزدىگىن قۇرمەتتەۋدى نىعايتىپ، جاسوسپىرىمدەردىڭ وتانسۇيگىشتىك سەزىمىن قالىپتاستىرادى.
مەملەكەتتىك رامىزدەر كونە زاماندارداعى رۋ-تايپانى قورعاۋشى بولىپ ەسەپتەلەتىن توتەمدىك اڭ-قۇستىڭ بەينەلەرىنەن، رۋدىڭ، اۋلەتتىڭ مال-مۇلكىنە سالىنعان ەن-تاڭبالارىنان شىققان. مىڭداعان اسكەرلەر سوعىس مايدانىندا جاۋدان ءوز ساربازدارىن اجىراتۋ ءۇشىن ايىرىم بەلگىلەرىن پايدالاندى. ورتاعاسىرلىق باتىس ەۋروپادا بەت-جۇزىنە دەيىن تەمىر ساۋىتپەن قىمتالعان رىسارلاردىڭ كىم ەكەنىن ايىرۋ قاجەتتىلىگىنەن اقسۇيەكتەردىڭ اۋلەتتىك تاڭباسى پايدا بولدى.
ودان بۇرىن كوپتەگەن كونە قالالاردىڭ، قالا-مەملەكەتتەردىڭ ءوز تاڭبالارى بولعانى تاريحتان بەلگىلى. ب.ز.ب. 3-مىڭجىلدىقتا شۋمەر مەملەكەتتەرىنىڭ ارىستان باستى قىران بەينەلەنگەن تاڭبالارى بولعان. گرەكياداعى افينى ۇكىسى، كورينفتىڭ قاناتتى پىراعى، رودوستىڭ راۋشانى، ساموستىڭ تاۋىس قۇسى ، ۆيزانتيانىڭ ەكى باستى قىرانى مەملەكەتتىك رامىزدەرگە جاتادى. ءوزىن كوك ءبورىنىڭ ۇرپاعىمىز دەپ سانايتىن تۇركى جۇرتى ءبورىنىڭ باسى بەينەلەنگەن كوك بايراق ۇستاعان.
قازاق حالقىندا ءاربىر رۋدىڭ مال-مۇلىككە سالاتىن ءوز تاڭباسى بولدى. سوعىس جاعدايىندا مەجەلى جەرگە ءاربىر رۋدىڭ جاساعى ءوز رۋىنىڭ تاڭباسى سالىنعان بايراق ۇستاپ، حان تۋىنىڭ استىنا جينالاتىن بولعان. قازاقستان تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن ونىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى بەكىتىلدى؛
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك تۋى،
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ەلتاڭباسى،
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءانۇرانى.
جانداربەك ءمالiبەكوۆ پەن شوتامان ءۋاليحانوۆ
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ەلتاڭباسى — قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ نەگiزگi مەملەكەتتىك ءرامiزدەرiنiڭ بiرi. ق ر پرەزيدەنتiنiڭ “قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك ءرامiزدەرi تۋرالى” كونستيتۋسيالىق زاڭ كۇشi بار جارلىعىمەن (24.1.1996) بەلگiلەنگەن. ءرامiزدiك تۇرعىدان ق ر مەملەكەتتىك گەربiنiڭ نەگiزi — شاڭىراق. ول — گەربتiڭ جۇرەگi. شاڭىراق — مەملەكەتتiڭ تۇپ-نەگiزi — وتباسىنىڭ بەينەسi. شاڭىراق — كۇن شەڭبەرi. اينالعان كۇن شەڭبەرiنiڭ قوزعالىستاعى سۋرەتi iسپەتتi، شاڭىراق — كيiز ءۇيدiڭ كۇمبەزi كوشپەلi تۇركiلەر ءۇشiن ءۇيدiڭ، وشاقتىڭ، وتباسىنىڭ بەينەسi.
تۇلپار — دالا ءدۇلدiلi، ەر-ازاماتتىڭ سايگۇلiگi، جەلدەي ەسكەن ءجۇيرiك اتى، جەڭiسكە دەگەن جاسىماس جiگەردiڭ، قاجىماس قايراتتىڭ، مۇقالماس قاجىردىڭ، تاۋەلسiزدiككە، بوستاندىققا ۇمتىلعان قۇلشىنىستىڭ بەينەسi. قاناتتى تۇلپار — قازاق پوەزياسىنداعى كەڭ تاراعان بەينە. ول ۇشقىر ارماننىڭ، سامعاعان تاڭعاجايىپ جاسامپازدىق قيالدىڭ، تالماس تالاپتىڭ، اسىل مۇراتتىڭ، جاقسىلىققا قۇشتارلىقتىڭ كەيپi. قاناتتى تۇلپار ۋاقىت پەن كەڭiستiكتi بiرiكتiرەدi. ول ولمەس ءومiردiڭ بەينەسi. بiر شاڭىراقتىڭ استىندا ءتاتۋ-تاتتi ءومiر سۇرەتiن قازاقستان حالقىنىڭ ءوسiپ-وركەندەۋiن، رۋحاني بايلىعىن، سان سىرلى، الۋان قىرلى بەت-بەينەسiن پاش ەتەدi. بەس بۇرىشتى جۇلدىز گەربتiڭ ءتاجi iسپەتتi. ءاربiر ادامنىڭ جول نۇسقايتىن جارىق جۇلدىزى بار. قازاقستان Pەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك ەلتاڭباسىنىڭ اۆتورلارى — جانداربەك ءمالiبەكوۆ پەن شوتامان ءۋاليحانوۆ.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك تۋى
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك تۋى – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك نەگiزگi ءرامiزدەردiڭ بiرi. ق ر پرەزيدەنتiنiڭ “قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك ءرامiزدەرi تۋرالى” كونستيتۋسيالىق زاڭ كۇشi بار جارلىعىمەن (24.1.1996) بەلگiلەنگەن. مەملەكەتتىك تۋ كوگiلدiر ءتۇستi تiك بۇرىشتى كەزدەمە. ونىڭ ورتاسىندا ارايلى كۇن، كۇننiڭ استىندا قالىقتاعان قىران بەينەلەنگەن. اعاش سابىنا بەكiتiلگەن تۇستا — ۇلتتىق ويۋلارمەن كەستەلەنگەن تiك جولاق ورنەكتەلگەن. كۇن، اراي، قىران جانە ويۋ-ورنەك — التىن ءتۇستi. تۋدىڭ ەنi ۇزىندىعىنىڭ جارتىسىنا تەڭ. ق ر مەملەكەتتىك تۋىنىڭ اۆتورى — سۋرەتشi شاكەن نيازبەكوۆ.
بiرىڭعاي كوك-كوگiلدiر ءتۇس توبەدەگi بۇلتسىز اشىق اسپاننىڭ بيiك كۇمبەزiن ەلەستەتەدi جانە قازاقستان حالقىنىڭ بiرلiك، ىنتىماق جولىنا ادالدىعىن اڭعارتادى. بۇلتسىز كوك اسپان بارلىق حالىقتاردا ءارقاشان دا بەيبiتشiلiكتiڭ، تىنىشتىق پەن جاقسىلىقتىڭ نىشانى بولعان. گەرالديكا (گەربتانۋ) تiلiندە — كوك ءتۇس جانە ونىڭ ءتۇرلi رەڭكi ادالدىق، سەنiمدiلiك، ءۇمiت سياقتى ادامگەرشiلiك قاسيەتتەرگە ساي كەلەدi. ەجەلگi تۇركi تiلiندە “كوك” ءسوزi اسپان دەگەن ۇعىمدى بiلدiرەدi.
كوك ءتۇس تۇركi حالىقتارى ءۇشiن قاسيەتتi ۇعىم. تۇركi جانە الەمنiڭ وزگە دە حالىقتارىنداعى كوك ءتۇستiڭ مادەني-سەميوتيكالىق تاريحىنا سۇيەنە وتىرىپ، مەملەكەتتىك تۋداعى كوگiلدiر ءتۇس قازاقستان حالقىنىڭ جاڭا مەملەكەتتiلiككە ۇمتىلعان نيەت-تiلەگiنiڭ تازالىعىن، اسقاقتىعىن كورسەتەدi دەپ قورىتۋعا بولادى. نۇرعا مالىنعان التىن كۇن تىنىشتىق پەن بايلىقتى بەينەلەيدi. كۇن — قوزعالىس، دامۋ، ءوسiپ-وركەندەۋدiڭ جانە ءومiردiڭ بەلگiسi. كۇن — ۋاقىت، زامانا بەينەسi. قاناتىن جايعان قىران قۇس — بار نارسەنiڭ باستاۋىنداي، بيلiك، ايبىندىلىق بەينەسi. ۇلان-بايتاق كەڭiستiكتە قالىقتاعان قىران قر-نىڭ ەركiندiك سۇيگiش اسقاق رۋحىن، قازاق حالقىنىڭ جان-دۇنيەسiنiڭ كەڭدiگiن پاش ەتەدi.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءانۇرانى
ءسوزى: جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ، نۇرسۇلتان نازاربايەۆ
ءانى: ءشامشى قالداياقوۆتىكى
التىن كۇن اسپانى،
التىن ءدان دالاسى،
ەرلىكتىڭ داستانى،
ەلىمە قاراشى!
ەجەلدەن ەر دەگەن،
داڭقىمىز شىقتى عوي.
نامىسىن بەرمەگەن،
قازاعىم مىقتى عوي!
قايىرماسى:
مەنىڭ ەلىم، مەنىڭ ەلىم،
گۇلىڭ بولىپ ەگىلەمىن،
جىرىڭ بولىپ توگىلەمىن، ەلىم!
تۋعان جەرىم مەنىڭ - قازاقستانىم!
ۇرپاققا جول اشقان،
كەڭ بايتاق جەرىم بار.
بىرلىگى جاراسقان،
تاۋەلسىز ەلىم بار.
قارسى العان ۋاقىتتى،
ماڭگىلىك دوسىنداي.
ءبىزدىڭ ەل باقىتتى،
ءبىزدىڭ ەل وسىنداي!
قايىرماسى:
مەنىڭ ەلىم، مەنىڭ ەلىم،
گۇلىڭ بولىپ ەگىلەمىن،
جىرىڭ بولىپ توگىلەمىن، ەلىم!
تۋعان جەرىم مەنىڭ - قازاقستانىم!
قورىتىندى: مەملەكەتتىك رامىزدەردى قادىرلەۋ تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ءاربىر ازاماتىنىڭ قاسيەتتى بورىشى. مەملەكەتتىك رامىزدەردى قۇرمەتتەۋ – ەلدى، حالىقتى، تاريحتى، ادەت - عۇرىپتى، سالت - ءداستۇردى قاستەرلەۋ بولىپ تابىلادى.
بارشا حالىق تانىعان
ءبىزدىڭ ءۇمىت، تىلەكتى.
شىرقالعاندا ءانۇران
شاتتىق كەرنەر جۇرەكتى
جەڭىس تۋىن كوتەرگەن
جارىستاردا سان قيلى،
جەتىپ بىزگە شەتەلدەن
كوككە ءانۇران شالقيدى.
ءشامشى اتانىڭ سازدى ءۇنى
جىگەر بەرىپ قايراتتى،
ءبارىمىزدى ءماز قىلىپ،
جاڭعىرتادى ايماقتى.
قۇربان امانوۆ
مەملەكەتتىك رامىزدەر – ۇلتتىق ماقتانىش.
ماقساتى:
ءى.ەلتاڭبا، تۋ، ءانۇران تۋرالى تۇسىنىكتەرىن نىعايتۋ. رامىزدەردىڭ پايدا بولۋى جانە تاريحتاعى ماڭىزى جايلى تۇسىنىكتەردى دامىتۋ.
ءىى. وقۋشىنىڭ ەستە ساقتاۋىن دامىتۋ، ءوز ويىن دۇرىس جەتكىزۋگە ىنتالاندىرۋ.
ءىىى.وقۋشىلاردى وتان سۇيگىشتىككە، ادامگەرشىلىككە، وتانىنا، حالقىنا ادال قىزمەت ەتۋگە، ەلىنىڭ تۋىن، ەلتاڭباسىن، ءانۇرانىن قاستەرلەپ، قۇرمەتتەۋگە، حالقىنىڭ تەگىن، تاريحىن بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: اۋىزشا جۋرنال.
كورنەكىلىگى: رامىزدەرگە بايلانىستى ءتۇرلى-تۇستى سۋرەتتەر، بۋكلەتتەر، كارتا، ماقال-ماتەلدەر، وتان، جەر تۋرالى ناقىل سوزدەر.
كىرىسپە ءبولىم:
بىزدەر تاۋەلسىز قازاق ەلىنىڭ ەڭ جاس ۇلاندارىمىز. سوندىقتان ءوز جەرىمىزدى، ءوز ەلىمىزدى اكەلەر مەن اتالارىمىز سياقتى قادىرلەۋگە، سۇيۋگە قورعاۋعا ءتيىس ەكەنىمىزدى ەستەن شىعارمايىق.
وتان –جەرىم، وتان-سۋىم،
وتان قۋات، ءنار بەرەدى..
وتان-ۇران، وتان-تۋىم،
وتان ماڭگى گۇلدەنەدى- دەمەكشى، تاۋەلسىزدىگىمىز تۇعىرلى بولىپ، ەلىمىزدىڭ سيمۆولى –مەملەكەتتىك رامىزدەردى قاستەرلەپ، قۇرمەتتەۋ ءبارىمىزدىڭ مىندەتتى پارىزىمىز بولىپ سانالادى.
مەملەكەتتىك رامىزدەر – مەملەكەتتىڭ تاۋەلسىزدىگىن بىلدىرەتىن سيمۆوليكالىق ايىرىم بەلگىلەرى. مەملەكەتتىك رامىزدەر بەلگىلى ءبىر ماعىنا بەرەرلىك ءوزارا ۇيلەسىمدە ورنالاستىرىلعان جاندى-جانسىز زاتتاردىڭ بەينەلەرىنەن قۇراستىرىلادى. مۇنداي بەينەلەر ۇيلەسىمىنەن مەملەكەتتىڭ، ەلدىڭ ارمان-مۇراتى، ءوزىن-وزى ءتۇيسىنۋى كورىنىس بەرەدى.
مەملەكەتتىك رامىزدەر تاۋەلسىزدىك نىشانى رەتىندە ەرەكشە قادىرلەنىپ، ولارعا بيىك مارتەبە بەرىلەدى، سوندىقتان دا مەملەكەت ادامدارعا مەملەكەتتىك رامىزدەردى قاستەرلەۋدى پارىز ەتەدى. ولاردىڭ ءتۇر-تۇسى مەن رەسمي قولدانىلۋ ءتارتىبى كونستيتۋسيادا نەمەسە كونستيتۋسيا زاڭدا بەلگىلەنەدى (بۇل مەملەكەتتىك رامىزدەرگە بيىك مارتەبە بەرەدى) جانە زاڭمەن قورعالادى. مەملەكەتتىك رامىزدەردى قادىرلەۋ ازاماتتاردىڭ مەملەكەت تاۋەلسىزدىگىن قۇرمەتتەۋدى نىعايتىپ، جاسوسپىرىمدەردىڭ وتانسۇيگىشتىك سەزىمىن قالىپتاستىرادى.
مەملەكەتتىك رامىزدەر كونە زاماندارداعى رۋ-تايپانى قورعاۋشى بولىپ ەسەپتەلەتىن توتەمدىك اڭ-قۇستىڭ بەينەلەرىنەن، رۋدىڭ، اۋلەتتىڭ مال-مۇلكىنە سالىنعان ەن-تاڭبالارىنان شىققان. مىڭداعان اسكەرلەر سوعىس مايدانىندا جاۋدان ءوز ساربازدارىن اجىراتۋ ءۇشىن ايىرىم بەلگىلەرىن پايدالاندى. ورتاعاسىرلىق باتىس ەۋروپادا بەت-جۇزىنە دەيىن تەمىر ساۋىتپەن قىمتالعان رىسارلاردىڭ كىم ەكەنىن ايىرۋ قاجەتتىلىگىنەن اقسۇيەكتەردىڭ اۋلەتتىك تاڭباسى پايدا بولدى.
ودان بۇرىن كوپتەگەن كونە قالالاردىڭ، قالا-مەملەكەتتەردىڭ ءوز تاڭبالارى بولعانى تاريحتان بەلگىلى. ب.ز.ب. 3-مىڭجىلدىقتا شۋمەر مەملەكەتتەرىنىڭ ارىستان باستى قىران بەينەلەنگەن تاڭبالارى بولعان. گرەكياداعى افينى ۇكىسى، كورينفتىڭ قاناتتى پىراعى، رودوستىڭ راۋشانى، ساموستىڭ تاۋىس قۇسى ، ۆيزانتيانىڭ ەكى باستى قىرانى مەملەكەتتىك رامىزدەرگە جاتادى. ءوزىن كوك ءبورىنىڭ ۇرپاعىمىز دەپ سانايتىن تۇركى جۇرتى ءبورىنىڭ باسى بەينەلەنگەن كوك بايراق ۇستاعان.
قازاق حالقىندا ءاربىر رۋدىڭ مال-مۇلىككە سالاتىن ءوز تاڭباسى بولدى. سوعىس جاعدايىندا مەجەلى جەرگە ءاربىر رۋدىڭ جاساعى ءوز رۋىنىڭ تاڭباسى سالىنعان بايراق ۇستاپ، حان تۋىنىڭ استىنا جينالاتىن بولعان. قازاقستان تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن ونىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى بەكىتىلدى؛
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك تۋى،
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ەلتاڭباسى،
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءانۇرانى.
جانداربەك ءمالiبەكوۆ پەن شوتامان ءۋاليحانوۆ
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ەلتاڭباسى — قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ نەگiزگi مەملەكەتتىك ءرامiزدەرiنiڭ بiرi. ق ر پرەزيدەنتiنiڭ “قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك ءرامiزدەرi تۋرالى” كونستيتۋسيالىق زاڭ كۇشi بار جارلىعىمەن (24.1.1996) بەلگiلەنگەن. ءرامiزدiك تۇرعىدان ق ر مەملەكەتتىك گەربiنiڭ نەگiزi — شاڭىراق. ول — گەربتiڭ جۇرەگi. شاڭىراق — مەملەكەتتiڭ تۇپ-نەگiزi — وتباسىنىڭ بەينەسi. شاڭىراق — كۇن شەڭبەرi. اينالعان كۇن شەڭبەرiنiڭ قوزعالىستاعى سۋرەتi iسپەتتi، شاڭىراق — كيiز ءۇيدiڭ كۇمبەزi كوشپەلi تۇركiلەر ءۇشiن ءۇيدiڭ، وشاقتىڭ، وتباسىنىڭ بەينەسi.
تۇلپار — دالا ءدۇلدiلi، ەر-ازاماتتىڭ سايگۇلiگi، جەلدەي ەسكەن ءجۇيرiك اتى، جەڭiسكە دەگەن جاسىماس جiگەردiڭ، قاجىماس قايراتتىڭ، مۇقالماس قاجىردىڭ، تاۋەلسiزدiككە، بوستاندىققا ۇمتىلعان قۇلشىنىستىڭ بەينەسi. قاناتتى تۇلپار — قازاق پوەزياسىنداعى كەڭ تاراعان بەينە. ول ۇشقىر ارماننىڭ، سامعاعان تاڭعاجايىپ جاسامپازدىق قيالدىڭ، تالماس تالاپتىڭ، اسىل مۇراتتىڭ، جاقسىلىققا قۇشتارلىقتىڭ كەيپi. قاناتتى تۇلپار ۋاقىت پەن كەڭiستiكتi بiرiكتiرەدi. ول ولمەس ءومiردiڭ بەينەسi. بiر شاڭىراقتىڭ استىندا ءتاتۋ-تاتتi ءومiر سۇرەتiن قازاقستان حالقىنىڭ ءوسiپ-وركەندەۋiن، رۋحاني بايلىعىن، سان سىرلى، الۋان قىرلى بەت-بەينەسiن پاش ەتەدi. بەس بۇرىشتى جۇلدىز گەربتiڭ ءتاجi iسپەتتi. ءاربiر ادامنىڭ جول نۇسقايتىن جارىق جۇلدىزى بار. قازاقستان Pەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك ەلتاڭباسىنىڭ اۆتورلارى — جانداربەك ءمالiبەكوۆ پەن شوتامان ءۋاليحانوۆ.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك تۋى
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك تۋى – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك نەگiزگi ءرامiزدەردiڭ بiرi. ق ر پرەزيدەنتiنiڭ “قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك ءرامiزدەرi تۋرالى” كونستيتۋسيالىق زاڭ كۇشi بار جارلىعىمەن (24.1.1996) بەلگiلەنگەن. مەملەكەتتىك تۋ كوگiلدiر ءتۇستi تiك بۇرىشتى كەزدەمە. ونىڭ ورتاسىندا ارايلى كۇن، كۇننiڭ استىندا قالىقتاعان قىران بەينەلەنگەن. اعاش سابىنا بەكiتiلگەن تۇستا — ۇلتتىق ويۋلارمەن كەستەلەنگەن تiك جولاق ورنەكتەلگەن. كۇن، اراي، قىران جانە ويۋ-ورنەك — التىن ءتۇستi. تۋدىڭ ەنi ۇزىندىعىنىڭ جارتىسىنا تەڭ. ق ر مەملەكەتتىك تۋىنىڭ اۆتورى — سۋرەتشi شاكەن نيازبەكوۆ.
بiرىڭعاي كوك-كوگiلدiر ءتۇس توبەدەگi بۇلتسىز اشىق اسپاننىڭ بيiك كۇمبەزiن ەلەستەتەدi جانە قازاقستان حالقىنىڭ بiرلiك، ىنتىماق جولىنا ادالدىعىن اڭعارتادى. بۇلتسىز كوك اسپان بارلىق حالىقتاردا ءارقاشان دا بەيبiتشiلiكتiڭ، تىنىشتىق پەن جاقسىلىقتىڭ نىشانى بولعان. گەرالديكا (گەربتانۋ) تiلiندە — كوك ءتۇس جانە ونىڭ ءتۇرلi رەڭكi ادالدىق، سەنiمدiلiك، ءۇمiت سياقتى ادامگەرشiلiك قاسيەتتەرگە ساي كەلەدi. ەجەلگi تۇركi تiلiندە “كوك” ءسوزi اسپان دەگەن ۇعىمدى بiلدiرەدi.
كوك ءتۇس تۇركi حالىقتارى ءۇشiن قاسيەتتi ۇعىم. تۇركi جانە الەمنiڭ وزگە دە حالىقتارىنداعى كوك ءتۇستiڭ مادەني-سەميوتيكالىق تاريحىنا سۇيەنە وتىرىپ، مەملەكەتتىك تۋداعى كوگiلدiر ءتۇس قازاقستان حالقىنىڭ جاڭا مەملەكەتتiلiككە ۇمتىلعان نيەت-تiلەگiنiڭ تازالىعىن، اسقاقتىعىن كورسەتەدi دەپ قورىتۋعا بولادى. نۇرعا مالىنعان التىن كۇن تىنىشتىق پەن بايلىقتى بەينەلەيدi. كۇن — قوزعالىس، دامۋ، ءوسiپ-وركەندەۋدiڭ جانە ءومiردiڭ بەلگiسi. كۇن — ۋاقىت، زامانا بەينەسi. قاناتىن جايعان قىران قۇس — بار نارسەنiڭ باستاۋىنداي، بيلiك، ايبىندىلىق بەينەسi. ۇلان-بايتاق كەڭiستiكتە قالىقتاعان قىران قر-نىڭ ەركiندiك سۇيگiش اسقاق رۋحىن، قازاق حالقىنىڭ جان-دۇنيەسiنiڭ كەڭدiگiن پاش ەتەدi.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءانۇرانى
ءسوزى: جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ، نۇرسۇلتان نازاربايەۆ
ءانى: ءشامشى قالداياقوۆتىكى
التىن كۇن اسپانى،
التىن ءدان دالاسى،
ەرلىكتىڭ داستانى،
ەلىمە قاراشى!
ەجەلدەن ەر دەگەن،
داڭقىمىز شىقتى عوي.
نامىسىن بەرمەگەن،
قازاعىم مىقتى عوي!
قايىرماسى:
مەنىڭ ەلىم، مەنىڭ ەلىم،
گۇلىڭ بولىپ ەگىلەمىن،
جىرىڭ بولىپ توگىلەمىن، ەلىم!
تۋعان جەرىم مەنىڭ - قازاقستانىم!
ۇرپاققا جول اشقان،
كەڭ بايتاق جەرىم بار.
بىرلىگى جاراسقان،
تاۋەلسىز ەلىم بار.
قارسى العان ۋاقىتتى،
ماڭگىلىك دوسىنداي.
ءبىزدىڭ ەل باقىتتى،
ءبىزدىڭ ەل وسىنداي!
قايىرماسى:
مەنىڭ ەلىم، مەنىڭ ەلىم،
گۇلىڭ بولىپ ەگىلەمىن،
جىرىڭ بولىپ توگىلەمىن، ەلىم!
تۋعان جەرىم مەنىڭ - قازاقستانىم!
قورىتىندى: مەملەكەتتىك رامىزدەردى قادىرلەۋ تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ءاربىر ازاماتىنىڭ قاسيەتتى بورىشى. مەملەكەتتىك رامىزدەردى قۇرمەتتەۋ – ەلدى، حالىقتى، تاريحتى، ادەت - عۇرىپتى، سالت - ءداستۇردى قاستەرلەۋ بولىپ تابىلادى.
بارشا حالىق تانىعان
ءبىزدىڭ ءۇمىت، تىلەكتى.
شىرقالعاندا ءانۇران
شاتتىق كەرنەر جۇرەكتى
جەڭىس تۋىن كوتەرگەن
جارىستاردا سان قيلى،
جەتىپ بىزگە شەتەلدەن
كوككە ءانۇران شالقيدى.
ءشامشى اتانىڭ سازدى ءۇنى
جىگەر بەرىپ قايراتتى،
ءبارىمىزدى ءماز قىلىپ،
جاڭعىرتادى ايماقتى.
You Might Also Like
-
11-سىنىپ. الگەبرا جانە اناليز باستامالارى.
