مەن كىممىن؟
مەن اداممىن. يا، ءبىز ءبارىمىز دە ادامبىز. ءبىراق، وسى ءبىر ۇلى ەسىمنىڭ مانىنە امسە ۇڭىلە بىلەمىز بە، سونىڭ بار قاسيەتىن ءاردايىم ەستە ساقتاپ جۇرەمىز بە؟ ادام بولۋ ءۇشىن ەكى قول، ەكى اياقتىڭ، ەكى كوز، ەكى قۇلاقتىڭ بولۋى جەتكىلىكتى ەمەس. راس ولار كەرەك مۇشە. ءبىراق ەڭ نەگىزگى مۇشە — ازاماتتىق جۇرەك بولماسا، ولار دا ءالى مۇسىنگە جاپسىرعان جالعان دەنەلەر بولىپ شىعادى.
الدەكىمدەر قول-اياعى، كوز-قۇلاعى جوق بولسا، ادامدىق قانداي سيىق بولماق دەپ داۋ ايتار. مەن دە قىزۋ داۋلاسا الام. سول قولدى دا، اياقتى دا، كوزدى دە، قۇلاقتى دا جۇمسايتىن جۇرەك. ەگەر ول جۇرەك ادال بولسا، ول جۇرەك ابزال بولسا، قول دا ادال ءىستى ۇستايدى، اياق تا ادال جولمەن جۇرەدى. بىلعانعان، ارامدىقتىڭ دەرتى شالعان جۇرەكتىڭ جۇمساۋىمەن جىلتىلداعان كوزدەن ساقتا قۇداي. ءومىر قىزىعىن قۇنىعا تىڭداۋدان گورى، ءومىر تىنىسىن ۇعۋعا قىزىعۋدان گورى كوبىكتەي كولكىگەن كوكىمە وسەككە ۇيىتىن قۇلاقتى بەرمەي-اق قويسىن.
جۋىردا مەن ءبىر اداممەن كەزدەستىم. الاقانداي بەتىندە ساۋ تامتىق جەر جوق. سوعىستا اتىلعان بار بىتىرا وسىنىڭ بەتىنە كەلىپ اراداي ۇيا سالىپتى. ءبىر جاق ەزۋى قيسىق، اۋعان تۇيەنىڭ جابۋىنداي تومەن سالبىراپ، اۋزىنىڭ، بۇكىل بەت-الپەتىنىڭ ءپىشىنىن بۇزىپ تۇر. ول از بولعانداي ەكى قولى شىنتاعىنا دەيىن جوق. شولتاڭ-شولتاڭ ەتەدى. بيشارا - اي دەدىم!
جوق، قاتەلەسكەن ەكەنمىن. ادامنىڭ ار جاعىنان سىر تارتپاي تۇرىپ، ول جونىندە قورىتىندى جاساۋعا اسىقپاۋ كەرەك ەكەن. سول قولمەن ىستەپ جۇرگەن ءىسىن كورگەندە ىشكى سارايىن ايقىن تانىدىم. سول قولمەن ول شالعى شابادى، سول قولمەن ول ماشينا ايدايدى، سول قولمەن ول ب ا ق سۋارادى، سول قولمەن شوت قاعىپ، ەسەپ شىعارادى. سول قول قىل قالام ۇستاپ، سۋرەت سالادى. شولاق قولدىڭ ەڭ العاشقى تۇسىرگەن بەينەسى — لەنيننىڭ بەينەسى.
وسى قولمەن التى بالانى الديلەپ ءوسىرىپتى. ونىڭ ءبىرى — ءبيشى، ءبىرى — كۇيشى، ءبىرى — اگرونوم، ال قالعاندارىنىڭ كىم بولارى ءازىر بەلگىسىز، ءالى جاس. ءبىراق ولاردىڭ دا اناۋ اق جۇرەك ابزال ادامنىڭ بويىنداعى قاسيەتتەردەن ءنار الارى ءسوزسىز.
— وسى قولىمنىڭ ءبىر-اق كەمىستىگى بار. بۇرىن ءمونداليندى جاقسى ويناۋشى ەدىم. ەندى ونىڭ پەرنەسىن باساتىن ساۋساق جوق، — دەدى ول.
جوق، ونىمەن مەن كەلىسپەيمىن. بۇل ناعىز التىن قول. ماعان جوعارىداعى جايلاردى بىلگەن سوڭ، ونىڭ شولاق قولدارى، قول ەمەس-اۋ بىلەگىنىڭ تۇقىلى سۇيكىمدى كورىنىپ كەتتى.
مىنە، ابزال جۇرەك جۇمساعان شولاق قولدىڭ ءوزى. قانداي قابىلەتتى.
تاعى ءبىر اداممەن كەزدەستىم. ول كۋرورتتا. سۇڭعاق بويلى، سىمباتتى دەسە سىمباتتى. قازاقتا ءبىر سۇلۋ جىگىت بولسا، سونىڭ تاپ ءوزى دەرلىك. تىكەسىنەن تىك جۇرەدى، ەشكىمگە امانداسپايدى، ەشكىمگە جۋىمايدى. اتا قازداي ودىرايىپ، توڭىرەگىنە وسقىرا قاراپ وتىرعانى امسە. ءبىر ءساتى ءتۇسىپ تىلدەسۋگە تۋرا كەلدى. ەكى ءسوزىنىڭ ءوزى-اق تۇرعان قۋىس كەۋدە ەكەنىن كورسەتتى دە قويدى.
— ازىرشە وسىلاي جۇرە تۇرىپ، باستىعىمىزدىڭ بابىن تاپقان ءبىر ساتتە ءبىر جوعارى قىزمەتكە ىلىكسەڭ...
وسىنى ايتىپ، قارق - قارق ەتىپ كۇلدى دە، وز-وزىنەن ءماز بولدى.
ءىشىمنىڭ ۋداي اشىعانى - اي. مىنا پيعىلىڭمەن ەل باسقارىپ ءجۇرسىڭ - اۋ. ەدىرەيىپ، يلىكپەۋىڭ سونى اڭعارتادى. ءراسۋا عىپ بەرگەن ەسىل ساۋ مۇشەلەر. قاراپايىم جۇرەگى بار قامقور ەرگە بىتسەڭشى.
مىنە، تابيعات وسىلاي كەيدە قاتە جىبەرىپ الادى ەكەن. باسقادان قاتەلەسسە قاتەلەسسىن. ءبىراق جۇرەك بەرۋدەن قاتەلەسە كورمەسىن. سول دەرتسىز ساۋ جۇرەك، ازاماتتىڭ جۇرەگى كەۋدەمدە سوقسا، وندا مەن اداممىن!
1961 جىل.
You Might Also Like
-
ادامعا بيازىلىق، ادەپتىلىك جاراسقان. بىرەۋدىڭ بوساعاسىن اتتاردا بويىڭدى ىڭعايسىزدىق بيلەيدى، قىسىلاسىڭ. قالاي قارسى الادى، كىم شىعادى الدىڭنان؟ كۇندەگى ۇيرەنشىكتى تىرشىلىكتە، ءتىپتى كورشى مەن كورشىن...
