InfoHub Logo

ءبىرىنشى بايلىق دەنساۋلىق. ادامزات بالاسىنىڭ ەڭ ۇلكەن قازىناسى دا دەنساۋلىق. ءاربىر جان ءوز بايلىعىن ياعني، دەنساۋلىعىن باعالاي  بىلگەن  ءجون. كەيبىرەۋلەر دۇنيە ەسىگىن اشا سالىسىمەن قازىناسىن جوعالتۋى مۇمكىن. ال باسقالارى كەرىسىنشە، ءوز ەركىمەن ءوز تۇبىنە وزدەرى  جەتىپ جاتقاندارىن دا بەلگىلى. ونىڭ سەبەپتەرى ەڭ الدىمەن ىشىمدىك، ەسىرتكى سياقتى ادام دەنساۋلىعىنا زياندى زاتتاردىڭ اسەرىنەن تۋىندايدى. ەسىرتكى جايلى ايتار بولسام، ەشبىر ادامعا جاقىنداماۋعا كەڭەس بەرەمىن. اسىرەسە، جاسوسپىرىمدەر. قىزىقپاق تۇگىلى بەتىنە دە قاراماڭىز! ەسىرتكى ادام اعزاسىنا تۇسكەن جاعدايدا، مي جۇمىس جاساۋىن باسەڭدەتىپ، ادام ءوز-وزىن باسقارا المايتىنداي دارەجەگە جەتەدى. سونىڭ سالدارىنان ءوزى تۇگىل وزگەگە دە زيان تيگىزىپ، ادام جامان جولعا تۇسەدى. قازىرگى تاڭدا  بۇل ماسەلە وزەكتى تاقىرىپقا اينالىپ وتىر. ەسىرتكىنى قولداناتىن ادامداردىڭ باسىم كوپشىلىگى جاسوسپىرىمدەر بولىپ تابىلادى. مۇنداي دۇنيەلەرگە جاستاردىڭ قىزىعۋشىلىعىنىڭ بولۋى ولاردىڭ جەڭىل ويلارىنىڭ اسەرىنەن. جاسوسپىرىمدەر ءبىر مارتە قولدانسام، ەشتەنە بولا قويماس دەپ مۇلدەم ەسىتركىدەن باس تارتا الماي، وعان تاۋەلدى بولىپ قالادى. ەسىرتكى ساۋساق تيگىزگەن ساتتەن – اق ادامدى جىبەرمەستەي بايلاپ الادى. ونى قولدانۋدىڭ سالدارى ادامدى بىلمەستىكپەن ءتۇرلى ىس-ارەكەتتەردى جاساۋعا يتەرمەلەيدى. مىسالى، كىسى ءولدىرۋ، زورلىق-زومبىلىق، وز-وزىنە قول جۇمساۋ ت. ب. بۇل – ادامزاتتى ار-ۇيات، نامىستان ايىرىپ، ءتىپتى جانداردان تومەن دارەجەگە تۇسىرەدى. بۇگىنگى ۋاقىتتا ەسىرتكى سياقتى زاتتاردى پايدالانۋعا بۇكىل ەلدە تيىم سالىنعان. ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدە دە زاڭسىزدىققا جول جوق. مەكتەپ قابىرعاسىندا دا ەسىرتكىنى قابىلداۋعا بولمايتىنى جايلى ءتۇرلى ساۋالنامالار الىپ جاتادى. الايدا، مۇنىمەن ەسىرتكى قابىلدايتىنداردىڭ سانى تومەندەپ جاتقان جوق. ويتكەنى ەسىرتكى قابىلداپ باستاعان ادامدار وعان تاۋەلدى بولىپ قالعان. ونىمەن قويماي، وزىنەن كيىنگىلەردى قابىلداۋعا ۇگىتتەيدى. قارسى بولعانداردى  كۇش  كورسەتۋ ارقىلى تاۋەلدى ەتەتىندەر دە بار.   ناشاقورلىق – قوعامدى جايلاعان دەرت بولدى. وعان دەگەن قۇمارلىق – جاننىڭ دا، ءتاننىڭ دە قۇلدىراۋى. ەسىرتكى قولدانىپ باستاۋ وتباسىنان، اتا-اناڭنان، دوستارىڭ، جاقىندارىڭنان، بارلىعىنان دەرلىك  باس تارتۋ، جوعالتۋ. ول ادام تاڭدامايدى. مەيلى، جاس بول، كارى بول. العاشقى ەسىرتكىگە تاۋەلدىلىك ون توعىزىنشى عاسىردىڭ  باسىندا، العاش رەت ەۋروپا عا جەتكىزىلگەن كەزدە پايدا بولعان. ەسىرتكى باسىندا اۋىرسىنۋدى باسۋعا قولدانىلعان بولاتىن. ءبىراق 20 عاسىردىڭ باسىندا مۇنداي  زاتتارعا تاۋەلدىلىك قوعامنىڭ كەيبىر جەرلەرىندە بەلگىلى  بولعان. ال ءقازىر ەسىرتكىگە دەگەن تاۋەلدىلىك الەمدى كەڭ جايلاعان دەرتكە اينالدى. ناشاقورلىقتىڭ باسى سونىمەن باستالسا، اياعى نەمەن، قالاي اياقتالارىن كىم ءبىلسىن. ماعجان جۇمابايەۆ «مەن جاستارعا سەنەمىن» دەپ بەكەر ايتىپ كەتپەگەن. بارشا جاستارعا ۇندەيتىنىم وز-وزدەرىڭدى قولعا الىڭدار! كوشەدە تانتىرەپ، ناشاقور بولىپ، قىلمىسكەر اتانعانشا، ەڭبەك ەتۋ قاجەت. جالعىز عانا جاستاردى ەمەس، كەلەشەك ۇرپاق تاربيەلەيتىن اتا-انانىڭ دا بالا تاربيەسىنە كوڭىل بولگەنى ءجون. «تاربيە – تال بەسىكتەن» دەمەكشى اركىم ءوز بالاسىن كىشكەنتاي كەزىنەن ەڭبەكقورلىققا ۇيرەتىپ، بىلىمگە شاقىرعانى دۇرىس. كۇندەلىكتى جاقسى مەن جامان ادەتتەردى ايىرا ايتىپ، جاقسىلىق جاساۋعا داعدىلاندىرۋ دا ماڭىزدى. سونىمەن، جوعارىدا ايتىلعان جاعدايلار ورىن الماس ءۇشىن تازالىق ساقتاپ، سپورتپەن  شۇعىلدانىپ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋ قاجەت. ەڭ باستىسى اتا-انامىزدىڭ ايتقانىن تىڭداپ، جامان ويلاردان اۋلاق بولايىق. بولاشاق  ءبىزدىڭ  قولىمىزدا!

#ۋپندپكزو

ناعاشىبايەۆا جۇلدىزاي
8-سىنىپ وقۋشىسى
№177 ورتا مەكتەپ
سەكسەۋىل كەنتى ارال اۋدانى قىزىلوردا وبلىسى

---