- 18 قاڭ. 2021 00:00
- 203
مەن ساعان ەسىرتكى جايلى ايتىپ بەرەمىن
بۇگىنگى تاڭداعى ەڭ وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى جاستاردىڭ ەسىرتكىگە تاۋەلدى بولۋى.
الەمدى جايلاعان ناشاقورلىق دەرتى تامىرىن كەڭگە جايىپ، «جۇقپالى اۋرۋعا» اينالىپ بارادى. بۇل اۋرۋعا قازاقستان حالقىنىڭ شالدىققانى دا بايقالادى. نەگىزىنەن، ەسىرتكىنى قولدانۋشىلاردىڭ باسىم بولىگى – مەكتەپ وقۋشىلارى. سەبەبى، جاسوسپىرىمدەر اسا ەلىكتەگىش كەلەدى. ءبىر رەت قولدانسام، ەشتەڭە ەتپەيدى عوي دەگەن ويمەن، وعان سوڭىندا قالاي تاۋەلدى بولىپ قالعانىن سەزبەي دە قالادى. مىنە، ەسىرتكىگە تاۋەلدى بولۋ دەگەن وسى.
ەسىرتكى اعىمىنىڭ ماقساتى – مەملەكەتتى ۇلتتىق ساناسىنان ايىرىپ، ەسىرتكىگە تاۋەلدى،ياعني، وتارعا اينالدىرۋ. ەسىرتكىنىڭ اسەرىنەن مەملەكەت ىشىندە كوپتەگەن قىلمىستار ورىن الۋى مۇمكىن.ولارعا: جەزوكشەلىك، پاراقورلىق، قۇمارلىق، زورلىق-زومبىلىق،ادام ءولتىرۋ،سۋيسيد جانە تاعى باسقالارى جاتادى. ساناسىزدىق دەگەن جامان اعىمداردى قولدايتىن، ءارتۇرلى يدەولوگيا تاراتىپ، مەملەكەتتىڭ مەنتاليتەتتىك، مادەني قۇندىلىقتاردان الىستاتاتىن، جاستاردى توپتارعا ءبولىپ، ولاردى بىر-بىرىنە قارسى قويىپ، ارازداستىراتىن، جاستاردى جانۋارلار قاتارىنا، ءتىپتى، ودان تومەنگى دەڭگەيگە دەيىن تۇسىرەتىن مادەنيەت – ەسىرتكى مادەنيەتى دەپ اتالادى. ەسىرتكىمەن كۇرەسۋ ادامزات ۇرپاعىنىڭ بۇگىنگى تاڭداعى كوكەيتەستى باستى ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى ەكەندىگى داۋسىز. سوندىقتان ونىمەن كۇرەسۋ، ودان ساقتانۋ، ادامزات بويىن ەسىرتكىدەن اۋلاق ۇستاۋ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋ – ادامزات ۇرپاعىنىڭ كەلەشەككە جەتەلەيتىن ۇستانىمى. ەسىرتكىگە وڭايشا بەرىلمەس ءۇشىن سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋ كەرەك. سالاۋاتتى ءومىر ءسۇرۋ دەگەنىمىز - تازالىق ساقتاپ، دەنە تاربيەسى جانە سپورتپەن شۇعىلدانۋ. قازىرگى ۋاقىتتى وتكەن كەزەڭمەن سالىستىرا المايسىڭ. سەبەبى، ۋاقىت وتە كوپتەگەن وزگەرىستەر ومىرگە ەندى. ءتىپتى، ادام تاربيەسىنەدە جاڭاشا كوز قاراسپەن قارايمىز. قازىرگى تاڭداعى قوعامداعى جات قىلىقتار جاستارعا كەرى اسەرىن تيگىزۋدە. جاستار اراسىنداعى تەمەكى،ىشىمدىككە ەلىكتەۋشىلىك، ناشاقۇمارلىق دەندەپ بارا جاتقانداي. قىزىعۋشىلىقپەن ىستەگەن ارەكەتتىڭ سوڭى نەمەن تىنارىن دا تۇسىنبەي ىستەپ، وپىق جەۋى مۇمكىن. دەمەك، قازاق حالقى «تاربيە باسى - تال بەسىك»،- دەپ بەكەر ايتپاسا كەرەك. جات قىلىقتارعا قارسى تاربيەنى وتباسى وشاق قاسىنان باستاعان ءجون.
سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاسترۋدا دەنە تاربيەسىنىڭ ماڭىزى زور. جاستاردى بولاشاقتىڭ تىرەگى بولاتىن، دەنساۋلىعى مىقتى ازامات رەتىندە قالىپتاستىرۋ كەرەك. ەلباسىمىز قازىرگى جاستاردىڭ بولاشاعىنا زور سەنىممەن قاراپ، ءۇمىت ارتادى. ياعني، دەنى ساۋ، ءبىلىمدى، بىلىكتى، جان-جاقتى قالىپتاسقان بولاشاق جاستاردى ەلەستەتەدى. دەنساۋلىق ساقتاۋ ماسەلەسى – ەلباسى جولداۋىندا ەرەكشە اتاپ كورسەتىلگەن باعىتتاردىڭ ءبىرى.
باقبەرگەنوۆا.اقمارجان
8ا-سىنىپ
177 ورتا مەكتەم
سەكسەۋىل كەنتى ارال اۋداننى قىلىلوردا وبىلىسى