مەنىڭ وتباسىم جانە ماتەماتيكا
شىعىس قازاقستان وبلىسى،
اياگوز اۋدانى، مامىرسۋ اۋىلى،
"س.عابباسوۆ اتىنداعى جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ" كمم
ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى تەميرتايەۆا اسەل
ماتەماتيكادان 8 - 9 سىنىپتار اراسىندا وتكىزىلگەن "مەنىڭ وتباسىم جانە ماتەماتيكا" اتتى ويىن سايىس
ويىن - سايىس «مەنىڭ وتباسىم جانە ماتەماتيكا»
ماقساتى: اتا - انالاردى بالالارىمەن بىرگە مەكتەپىشىلىك ءىس - شارالارعا قاتىستىرۋ، وتباسى مۇشەلەرىن الدارىنا قويعان ماقساتتارىنا جەتۋگە ىنتالاندىرۋ. ويىنعا قاتىسۋشىلاردىڭ ماتەماتيكاعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. ماتەماتيكالىق مادەنيەتتىلىككە تاربيەلەۋ.
كوماندا قۇرامىندا: اكەسى، شەشەسى، بالاسى جانە كومەكشى توبى.
كومەكشى توبى: ءار سىنىپتان 4 وقۋشى
كوماندا جانكۇيەرلەرى: سىنىپ وقۋشىلارى، اتا - انالار، سىنىپ جەتەكشىلەرى.
ءادىلقازىلار القاسى: مەكتەپ اكىمشىلىگى جانە مۇعالىمدەر
سايىس بارىسى:
1 - جۇرگىزۋشى: سالەمەتسىزدەر مە، اتا - انالار مەن وقۋشىلار!
ناقتى عىلىمدارعا قىزىعۋشىلار
ەستىگەنىن ەستە تۇتىپ
وقىعانىن ميعا توقۋشىلار.
2 - جۇرگىزۋشى: سالەمەتسىزدەر مە، ۇستازدار!
ايتار ويىن تۇسپالدار
ءسىز وقىتقان وقۋشىلاردىڭ
جانە ولاردىڭ وتباسىنىڭ
ءساتى كەلدى سىنالار.
1 - جۇرگىزۋشى: ەسەپتى ءتۇرلى - ءتۇرلى شىعارامىز
اراسىندا ويىن ويناپ جارىسامىز
ويلامدى سۇراق، قيىن سۇراق ءبارى دە بار.
ءازىل ەسەپكە دە وتىرامىز.
2 - جۇرگىزۋشى: ولاي بولسا بۇل نە تۇرىس
كەشىمىزدى ءبىز باستايىق
ءادىل باعاعا قالتاسى تولى
ءادىلقازىلاردى شاقىرامىز.
1 - جۇرگىزۋشى: كەشىمىزدى باستاماس بۇرىن
ءار توپتىڭ ءبىلىمىن دۇرىس باعالاۋ ءۇشىن ءادىلقازىلار القاسىن سايلاپ الايىق. بۇگىنگى سايىس شارتتارى ءادىلقازىلار القاسىنىڭ الدىنا دايىندالىپ قويىلعان.
2 - جۇرگىزۋشى: شىن جۇيرىك شابىسىنان تابىلادى.
ناقتى ءبىلىم، تەرەڭ وي سىنالادى.
باعا بەرەر ءادىلقازى ورتامىزدا
سىزدەرگە قۇرمەتپەنە قول سوعىلادى.
1 - جۇرگىزۋشى: بىرەۋىنىڭ جۇرەگىنىڭ تۇگى بار
بىرەۋىنىڭ ارقالاپ جۇرگەن قوعامدىق جۇگى بار.
بىرەۋىنىڭ كۇمبىرلەگەن كۇيى بار
ەندى بىرەۋىنىڭ قاتتى ىستەيتىن ميى بار
ءار كوماندانى ورتاعا شاقىرامىز.
8 «ا» سىنىپ - وتباسى
8 «ءا» سىنىپ - وتباسى
9 «ا» سىنىپ - وتباسى
9 «ءا» سىنىپ - وتباسى
ءمۇعالىم: قۇرمەتتى اتا - انالار، قىمباتتى وقۋشىلار!
بۇگىنگى كەشىمىز قىزىقتى ءوتىپ جانە تەك قانا وقۋشىلارعا ەمەس، اتا - انالارعا دا اسەرى مەن پايداسى تيەدى دەگەن سەنىمدەمىن. راسىندا دا ماتەماتيكا - بارلىق عىلىمداردىڭ پاتشاسى دەمەكشى، كۇندەلىكتى ومىردە ماتەماتيكاسىز كۇنىمىز جوق. بۇل تۋرالى بۇگىنگى «مەنىڭ وتباسىم جانە ماتەماتيكا» اتتى كەشىمىزدە اڭگىمە جۇرگىزىلۋى سەبەبى بالالار ماتەماتيكا تۋرالى العاشقى مالىمەتتەردى وتباسىنان الادى. نەگە؟ ويتكەنى، بالاسىن دۇكەنگە ازىق - تۇلىك الۋعا اناسى جۇمسايدى، اكەسى بالاسىن ۇستالىق جۇمىستاردى ۇستەۋگە ۇيرەتەدى، اناسى قىزىمەن بىرگە كيىم تىگەدى، رەسەپت بويىنشا اس ازىرلەيدى.
وتباسى دەگەن ءسوز ورىس تىلىندە «سەميا» دەپ اۋدارىلادى.
«سەم» دەگەنىمىز «جەتى»، «يا» دەگەنىمىز «مەن». سونىمەن «سەميا» دەگەن ءسوز مەن جەتەۋمىن دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. ءبىراق قازىرگى زاماندا جەتى ادامنان تۇراتىن وتباسى كوپ ەمەس، سوندىقتان ءبىز ءار سىنىپتان كومەكشى رەتىندە 4 وقۋشىدان الدىق.
سونىمەن سايىسىمىزدى باستايمىز.
سەرگىتۋ
ءار كومانداعا كەزەكپەن سۇراق قويىلادى. جاۋاپتى تەز قايتارۋ كەرەك. دۇرىس جاۋاپقا 1 ۇپاي. ەگەر كوماندا جاۋاپ بەرە الماسا،
جانكۇيەرلەر كومەكتەسەدى – وندا جارتى ۇپاي بەرىلەدى.
(0، 5 ۇپاي)
ەسەپتەر:
1. 5 جىل بۇرىن اعاسى مەن قارىنداسى بىرگە 8 جاستا بولدى. تاعى 5 جىلدان كەيىن ولار قانشا جاستا بولادى؟ (18)
2. اكەسى 30 جاستا، بالاسى 5 جاستا. نەشە جىلدان كەيىن اكەسى بالاسىنان 27 جاس ۇلكەن بولادى. ( ەشقاشان)
3. اعاسى 12 جاسقا تولعاندا قارىنداسى نەشە جاستا بولادى، ەگەر اعاسى ءقازىر 8 - دە، ال قارىنداسى 3 جاس كىشى بولسا؟ ( 9)
4. ءبىر ادامنان، قانشا بالاڭ بار دەپ سۇراعاندا، ول مىسقىلداپ:
«مەندە قانشا قىزىم بولسا، سونشا ۇلىم بار. ءار ۇلىمدا 3 قارىنداسى بار». بۇل وتباسىندا نەشە بالا؟ (6)
5. التى اعايىندى تۋرالى، (مالچيك - س - پالچيك) پەررو ەرتەگىسىندە اۆتور نە سەبەپتەن ەكەنى بەلگىسىز، ءبىر وتىن كەسۋشى (دروۆوسەك) وتباسىندا جەتى اعايىن جانە ءارقايسىسىندا جەتى قارىنداستان بولعانىن ايتپاپتى. سوندا بۇل ەرتەگىدەگى وتباسىندا نەشە بالا بولعان؟ (14)
6. ءبىر وتباسىندا ەكى اكەسى جانە ەكى ۇلى بار. وتباسىندا نەشە ادام بار؟ (3) اتا، اكە، نەمەرە
7. ايەل ادام سىنىپتاعى بالالاردىڭ بىرەۋىنە: «مەن سەنىڭ اناڭمىن، ءبىراق سەن ماعان ۇلىم ەمەسسىڭ»- دەيدى. ول نە دەگەنى؟ (قىزىمسىڭ دەگەنى)
8. ءبىر ازاماتتىڭ اكەسى نيكولاي پەتروۆيچ، ال ونىڭ ۇلى – الەكسەي ۆلاديميروۆيچ. ول ازاماتتىڭ اتى - ءجونى كىم؟
(ۆلاديمير نيكولايەۆيچ)
9. وتباسىندا ءومىر بويى مەن ءوزىم جالعىز ءوستىم
بۇل شىندىق، باسىنان اياعىنا دەيىن.
ءبىراق سۋرەتتەگىنىڭ ۇلى،
مەنىڭ اكەمنىڭ ۇلى
سۋرەتتەگى كىم؟ (مەنىڭ اكەم)
10. كۇيەۋى مەن ايەلى جانە اعاسى مەن قارىنداسى 3 الما الىپ، بىردەي ءبولىپ الدى. ءارقايسىسى قانشا المادان الدى؟ (1) كۇيەۋى، ايەلى، اعاسى (قارىنداسى)
11. تاياقتىڭ ەكى باسى بار. ەگەر ونىڭ ءبىر جاعىن كەسسە، تاياقتىڭ نەشە باسى قالادى؟ (2)
12. 20 مەتر ماتانى 10 بولىككە 2 م - دەن ءبولۋ ءۇشىن، نەشە رەت كەسۋ كەرەك؟ (9)
13. اكەسى مەن ۇلى اعاشتى 12 رەت كەستى. قانشا بورەنە شىقتى؟ (13)
14. ويىنشىلار شاحماتتى 4 ساعات وينادى. ءارقايسىسى نەشە ساعات وينادى؟ (4)
15. ۇلى، اكەسى، اتاسى دويبى وينادى. بارلىعى 3 پارتيا وينالدى.. ءارقايسىسى نەشە پارتيادان وينادى؟ (2)
اياگوز اۋدانى، مامىرسۋ اۋىلى،
"س.عابباسوۆ اتىنداعى جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ" كمم
ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى تەميرتايەۆا اسەل
ماتەماتيكادان 8 - 9 سىنىپتار اراسىندا وتكىزىلگەن "مەنىڭ وتباسىم جانە ماتەماتيكا" اتتى ويىن سايىس
ويىن - سايىس «مەنىڭ وتباسىم جانە ماتەماتيكا»
ماقساتى: اتا - انالاردى بالالارىمەن بىرگە مەكتەپىشىلىك ءىس - شارالارعا قاتىستىرۋ، وتباسى مۇشەلەرىن الدارىنا قويعان ماقساتتارىنا جەتۋگە ىنتالاندىرۋ. ويىنعا قاتىسۋشىلاردىڭ ماتەماتيكاعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. ماتەماتيكالىق مادەنيەتتىلىككە تاربيەلەۋ.
كوماندا قۇرامىندا: اكەسى، شەشەسى، بالاسى جانە كومەكشى توبى.
كومەكشى توبى: ءار سىنىپتان 4 وقۋشى
كوماندا جانكۇيەرلەرى: سىنىپ وقۋشىلارى، اتا - انالار، سىنىپ جەتەكشىلەرى.
ءادىلقازىلار القاسى: مەكتەپ اكىمشىلىگى جانە مۇعالىمدەر
سايىس بارىسى:
1 - جۇرگىزۋشى: سالەمەتسىزدەر مە، اتا - انالار مەن وقۋشىلار!
ناقتى عىلىمدارعا قىزىعۋشىلار
ەستىگەنىن ەستە تۇتىپ
وقىعانىن ميعا توقۋشىلار.
2 - جۇرگىزۋشى: سالەمەتسىزدەر مە، ۇستازدار!
ايتار ويىن تۇسپالدار
ءسىز وقىتقان وقۋشىلاردىڭ
جانە ولاردىڭ وتباسىنىڭ
ءساتى كەلدى سىنالار.
1 - جۇرگىزۋشى: ەسەپتى ءتۇرلى - ءتۇرلى شىعارامىز
اراسىندا ويىن ويناپ جارىسامىز
ويلامدى سۇراق، قيىن سۇراق ءبارى دە بار.
ءازىل ەسەپكە دە وتىرامىز.
2 - جۇرگىزۋشى: ولاي بولسا بۇل نە تۇرىس
كەشىمىزدى ءبىز باستايىق
ءادىل باعاعا قالتاسى تولى
ءادىلقازىلاردى شاقىرامىز.
1 - جۇرگىزۋشى: كەشىمىزدى باستاماس بۇرىن
ءار توپتىڭ ءبىلىمىن دۇرىس باعالاۋ ءۇشىن ءادىلقازىلار القاسىن سايلاپ الايىق. بۇگىنگى سايىس شارتتارى ءادىلقازىلار القاسىنىڭ الدىنا دايىندالىپ قويىلعان.
2 - جۇرگىزۋشى: شىن جۇيرىك شابىسىنان تابىلادى.
ناقتى ءبىلىم، تەرەڭ وي سىنالادى.
باعا بەرەر ءادىلقازى ورتامىزدا
سىزدەرگە قۇرمەتپەنە قول سوعىلادى.
1 - جۇرگىزۋشى: بىرەۋىنىڭ جۇرەگىنىڭ تۇگى بار
بىرەۋىنىڭ ارقالاپ جۇرگەن قوعامدىق جۇگى بار.
بىرەۋىنىڭ كۇمبىرلەگەن كۇيى بار
ەندى بىرەۋىنىڭ قاتتى ىستەيتىن ميى بار
ءار كوماندانى ورتاعا شاقىرامىز.
8 «ا» سىنىپ - وتباسى
8 «ءا» سىنىپ - وتباسى
9 «ا» سىنىپ - وتباسى
9 «ءا» سىنىپ - وتباسى
ءمۇعالىم: قۇرمەتتى اتا - انالار، قىمباتتى وقۋشىلار!
بۇگىنگى كەشىمىز قىزىقتى ءوتىپ جانە تەك قانا وقۋشىلارعا ەمەس، اتا - انالارعا دا اسەرى مەن پايداسى تيەدى دەگەن سەنىمدەمىن. راسىندا دا ماتەماتيكا - بارلىق عىلىمداردىڭ پاتشاسى دەمەكشى، كۇندەلىكتى ومىردە ماتەماتيكاسىز كۇنىمىز جوق. بۇل تۋرالى بۇگىنگى «مەنىڭ وتباسىم جانە ماتەماتيكا» اتتى كەشىمىزدە اڭگىمە جۇرگىزىلۋى سەبەبى بالالار ماتەماتيكا تۋرالى العاشقى مالىمەتتەردى وتباسىنان الادى. نەگە؟ ويتكەنى، بالاسىن دۇكەنگە ازىق - تۇلىك الۋعا اناسى جۇمسايدى، اكەسى بالاسىن ۇستالىق جۇمىستاردى ۇستەۋگە ۇيرەتەدى، اناسى قىزىمەن بىرگە كيىم تىگەدى، رەسەپت بويىنشا اس ازىرلەيدى.
وتباسى دەگەن ءسوز ورىس تىلىندە «سەميا» دەپ اۋدارىلادى.
«سەم» دەگەنىمىز «جەتى»، «يا» دەگەنىمىز «مەن». سونىمەن «سەميا» دەگەن ءسوز مەن جەتەۋمىن دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. ءبىراق قازىرگى زاماندا جەتى ادامنان تۇراتىن وتباسى كوپ ەمەس، سوندىقتان ءبىز ءار سىنىپتان كومەكشى رەتىندە 4 وقۋشىدان الدىق.
سونىمەن سايىسىمىزدى باستايمىز.
سەرگىتۋ
ءار كومانداعا كەزەكپەن سۇراق قويىلادى. جاۋاپتى تەز قايتارۋ كەرەك. دۇرىس جاۋاپقا 1 ۇپاي. ەگەر كوماندا جاۋاپ بەرە الماسا،
جانكۇيەرلەر كومەكتەسەدى – وندا جارتى ۇپاي بەرىلەدى.
(0، 5 ۇپاي)
ەسەپتەر:
1. 5 جىل بۇرىن اعاسى مەن قارىنداسى بىرگە 8 جاستا بولدى. تاعى 5 جىلدان كەيىن ولار قانشا جاستا بولادى؟ (18)
2. اكەسى 30 جاستا، بالاسى 5 جاستا. نەشە جىلدان كەيىن اكەسى بالاسىنان 27 جاس ۇلكەن بولادى. ( ەشقاشان)
3. اعاسى 12 جاسقا تولعاندا قارىنداسى نەشە جاستا بولادى، ەگەر اعاسى ءقازىر 8 - دە، ال قارىنداسى 3 جاس كىشى بولسا؟ ( 9)
4. ءبىر ادامنان، قانشا بالاڭ بار دەپ سۇراعاندا، ول مىسقىلداپ:
«مەندە قانشا قىزىم بولسا، سونشا ۇلىم بار. ءار ۇلىمدا 3 قارىنداسى بار». بۇل وتباسىندا نەشە بالا؟ (6)
5. التى اعايىندى تۋرالى، (مالچيك - س - پالچيك) پەررو ەرتەگىسىندە اۆتور نە سەبەپتەن ەكەنى بەلگىسىز، ءبىر وتىن كەسۋشى (دروۆوسەك) وتباسىندا جەتى اعايىن جانە ءارقايسىسىندا جەتى قارىنداستان بولعانىن ايتپاپتى. سوندا بۇل ەرتەگىدەگى وتباسىندا نەشە بالا بولعان؟ (14)
6. ءبىر وتباسىندا ەكى اكەسى جانە ەكى ۇلى بار. وتباسىندا نەشە ادام بار؟ (3) اتا، اكە، نەمەرە
7. ايەل ادام سىنىپتاعى بالالاردىڭ بىرەۋىنە: «مەن سەنىڭ اناڭمىن، ءبىراق سەن ماعان ۇلىم ەمەسسىڭ»- دەيدى. ول نە دەگەنى؟ (قىزىمسىڭ دەگەنى)
8. ءبىر ازاماتتىڭ اكەسى نيكولاي پەتروۆيچ، ال ونىڭ ۇلى – الەكسەي ۆلاديميروۆيچ. ول ازاماتتىڭ اتى - ءجونى كىم؟
(ۆلاديمير نيكولايەۆيچ)
9. وتباسىندا ءومىر بويى مەن ءوزىم جالعىز ءوستىم
بۇل شىندىق، باسىنان اياعىنا دەيىن.
ءبىراق سۋرەتتەگىنىڭ ۇلى،
مەنىڭ اكەمنىڭ ۇلى
سۋرەتتەگى كىم؟ (مەنىڭ اكەم)
10. كۇيەۋى مەن ايەلى جانە اعاسى مەن قارىنداسى 3 الما الىپ، بىردەي ءبولىپ الدى. ءارقايسىسى قانشا المادان الدى؟ (1) كۇيەۋى، ايەلى، اعاسى (قارىنداسى)
11. تاياقتىڭ ەكى باسى بار. ەگەر ونىڭ ءبىر جاعىن كەسسە، تاياقتىڭ نەشە باسى قالادى؟ (2)
12. 20 مەتر ماتانى 10 بولىككە 2 م - دەن ءبولۋ ءۇشىن، نەشە رەت كەسۋ كەرەك؟ (9)
13. اكەسى مەن ۇلى اعاشتى 12 رەت كەستى. قانشا بورەنە شىقتى؟ (13)
14. ويىنشىلار شاحماتتى 4 ساعات وينادى. ءارقايسىسى نەشە ساعات وينادى؟ (4)
15. ۇلى، اكەسى، اتاسى دويبى وينادى. بارلىعى 3 پارتيا وينالدى.. ءارقايسىسى نەشە پارتيادان وينادى؟ (2)
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
تاقىرىپ: ابىل تىلەۋ ۇلى "ارعىماق اتتا سىن بولماس" ولەڭى
