مەتالدار مەن ەرىتىندىلەردىڭ ەلەكتروتكىزگىشتىگى
مەتالدار مەن ەرىتىندىلەردىڭ ەلەكتروتكىزگىشتىگى. (سلايد №1)
حيميا 10 سىنىپ
اشىق ساباق
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: حيميا عىلىمىنداعى «ەلەكتروليتتەر» مەن «بەيەلەكتروليتتەر» جانە فيزيكا عىلىمىنداعى «ءارتۇرلى ورتاداعى ەلەكتر توعى» ۇعىمدارىن قالىپتاستىرىپ، جالپى سۇيىق جانە قاتتى وتكىزگىشتەردىڭ ەلەكتر توعىن وتكىزۋ ۇدەرىسىن حيميالىق جاعىنان قاراستىرۋ. ەلەكتروليتتىك ديسسوسياسيانىڭ ءمانىن اشۋ. وقۋشىلاردىڭ فيزيكالىق ولشەگىش پريبورلارمەن جۇمىس ىستەۋدى قابىلەتىن قالىپتاستىرۋ. جالپى ايتقاندا حيميا جانە فيزيكا پاندەرىنىڭ بايلانىسىن كورسەتۋ.
دامىتۋشىلىق: ەستە ساقتاۋ، سويلەۋ مانەرىن، ءار ءتۇرلى جاعدايلاردا ءبىلىمىن قولدانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ وزىندىك ويلاۋ دەڭگەيىن دامىتۋ؛ وقۋشىلاردىڭ فيزيكالىق ولشەگىش پريبورلارمەن جۇمىس ىستەۋدەگى تەحنيكالىق ماشىعىن قالىپتاستىرۋ، ەرىتىندى جانە بالقىما ەلەكتروليزدەرىنە بايلانىستى ەسەپتى شىعارا ءبىلۋ. حيميالىق جانە فيزيكالىق ۇعىمداردى ءبىر - بىرىنەن اجىراتۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلارىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: حيميا مەن فيزيكا پاندەرىنىڭ قوعام ومىرىندەگى ءرولىن كورسەتە ءبىلۋدى، عىلىمي كوزقاراستى قالىپتاستىرۋ، ءوز بەتىمەن جۇمىس جاساۋعا، ۇجىمدىق جۇمىسقا، جاۋاپكەرشىلىككە، ۇستازدارىڭ ەڭبەگىن قادىرلەۋگە تاربيەلەۋ. (سلايد №3)
ساباقتىڭ ءتۇرى: حيميا جانە فيزيكانىڭ كىرىكتىرىلگەن ساباعى.
ءپانارالىق بايلانىس: فيزيكا، حيميا، ماتەماتيكا ت. ب.
وقىتۋ ءادىسى: جۇپتىق، توپتىق ىزدەنىس جۇمىسى، سۇراق - جاۋاپ ت. ب. (سلايد №4)
رەاكتيۆتەر جانە قۇرال جابدىقتار: كۇكىرت قىشقىلىنىڭ، ناتريي گيدروكسيدىنىڭ، ناتريي ءحلوريدىنىڭ، قانتتىڭ، مىس سۋلفاتىنىڭ، سىركە قىشقىلىنىڭ ەرىتىندىلەرى جانە؛ مىس، تەمىر، اليۋمينيي، نيحروم سىمدارى؛ قاتتى كۇيدەگى ناتريي گيدروكسيدى جانە ءحلوريدى، سپيرت، بەنزول، گليسەرين؛ ەرىتىندىلەردىڭ ەلەكتر وتكىزگىشتىگىن تەكسەرەتىن قۇرال؛ «ەرىتىندىلەردىڭ ەلەكتر وتكىزگىشتىگى»، «كريستالدىق تور تيپتەرى»، «تۇزداردىڭ قىشقىلداردىڭ جانە نەگىزدەردىڭ ەرىگىشتىگى» كەستەلەرى. ەكسپەريمەنتتىك ەسەپتەردى شىعارۋعا ارنالعان رەاكتيۆتەر توبى جانە قۇرالدار. «تۇزداردىڭ، قىشقىلداردىڭ، نەگىزدەردىڭ سۋدا ەرىگىشتىگى»، «يوندىق جانە كوۆالەنتتى ءپوليۋستى بايلانىسى بار قوسىلىستاردىڭ ەرۋى جانە ەلەكتروليتتىك ديسسوسياسيا سىزباسى»، كەستەلەرى، «يونداردىڭ گيدروتاسياسى»، ناتريي ءحلوريدىنىڭ كريستالدىق تورىنىڭ مودەلى، امپەرمەتر، ۆولتمەتر، توق كوزى، كىلت، ەلەكتروليتتىك ۆاننا.
ساباق جوسپارى (سلايد №5)
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى (1 مين)
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ كەزەڭى (8 مين)
1) «وي قوزعاۋ» (سۇراق - جاۋاپ) (3 مين)
2) «قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ» (كارتوچكامەن جۇمىس) (2 مين)
3) «وي قورىتۋ» ءارتۇرلى ورتاداعى ەلەكتروتكىزگىشتىك (تىرەك - سىزبا) (3 مين)
III. جاڭا ساباقتى مەڭگەرۋ (حيميا) (5 مين)
1. توپتىق جۇمىس، ەكسپەريمەنتتىك تاپسىرما (10 مين)
IV. بەكىتۋ كەزەڭى (5 مين.)
V. قورىتىندىلاۋ (5 مين.)
VI. رەفلەكسيا (1 مين.)
VII. ءۇي تاپسىرماسى (1 مين.)
VIII. باعالاۋ. (1 مين.)
ساباق بارىسى
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. (2 مينۋت). ءسالاماتسىز بە بالالار! وتىرىڭدار! ساباقتا جوق وقۋشىلار؟ بالالار بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىز ەرەكشە، ءداستۇرلى ەمەس، ەكى ءپاننىڭ كىرىكتىرىلگەن، ءۇش توپقا ءبولىنىپ، جۇمىس جۇرگىزەمىز. توپتارىمىزدىڭ اتارى: (سلايد №6)
1 - توپ. مەتالدار.
2 - توپ. قىشقىلدار.
3 - توپ. سىلتىلەر.
ەندى ءبىزدىڭ ساباعىمىزدىڭ بارىسىندا ءار توپ باسشىسى الدارىنا بەرىلگەن باعالاۋ پاراعى بويىنشا بۇگىنگى ساباقتى باعالايدى.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ كەزەڭى: (سلايد №7)
1) «وي قوزعاۋ» (سۇراق - جاۋاپ) (3 مين.)
1 - توپ. مەتالدار. (سلايد № 7)
1. ادام الاقانىندا بالقيتىن مەتالل؟ (سەزيي)
2. قاننىڭ قۇرامىنا كىرەتىن مەتالل؟ (تەمىر)
3. چەرنىشيەۆسكيي قانداي مەتالدى «سوسياليزم مەتالى» دەپ اتادى؟ (اليۋمينيي)
4. تىڭايتقىش رەتىندە قولدانىلاتىن سىلتىلىك مەتالل؟ (كاليي)
5. دۇرىس پايدالانساڭ ەمدەيدى، ال بۇرىس پايدالانساڭ مۇگەدەك ەتەدى؟ (كۇشان)
2 - توپ. قىشقىلدار. (سلايد №8)
1. ونەركاسىپتىڭ نەگىزگى مەتالى؟ (تەمىر)
2. سۇيەكتى قاپتايتىن ەلەمەنت؟ (كالسيي)
3. مەتالدار مەن ولاردىڭ قۇرامالارىنىڭ اينالاداعى ورتانىڭ اسەرىنەن ءبۇلىنۋى. (كورروزيا)
4. گەرمانياداعى وبلىس اتاۋىمەن اتالاتىن ەلەمەنت؟ (گەرمانيي)
5. فرانسيا ەلىنىڭ اتاۋىنداعى ەلەمەنت؟ (فرانسيي)
3 - توپ. سىلتىلەر. (سلايد № 9)
1. امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ ءبىرىنىڭ اتاۋىنداعى ەلەمەنت؟ (كاليفورنيي)
2. ەڭ قيىن بالقيتىن ەلەمەنت؟ (ۆولفرام)
3. دۇنيە بولىگىنىڭ اتىمەن اتالاتىن ەلەمەنت؟ (ەۆروپيي)
4. قارۋ - جاراق جاسايتىن ەلەمەنت؟ (تەمىر)
5. ەڭ ءسۇيىق مەتالل؟ (سىناپ)
2. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ (كارتوچكامەن جۇمىس) (2 مين.) (سلايد №10)
ءاربىر توپقا ۆاريانت بويىنشا (تاراتپا كارتوچكالار – تاپسىرمالارمەن) تاراتىلادى. وقۋشىلار ءوز - وزدەرىن تەكسەرەدى. جاۋاپ كىلتى تاقتاعا ىلىنەدى.
كارتوچكا - تاپسىرما.
1 - توپ. مەتالدار.
1. توق كۇشىن ولشەيتىن پريبور.... دەپ اتالادى.
2. ەگەر دە زاريادتار ءبىر اتتاس بولسا، وندا يوندار ءبىر - بىرىنەن.....
3. بوس زاريادتارى جوق بولشەكتەر..... اتالادى.
4. مەتالدار پەريودتىق جۇيەنىڭ دياگونال سىزىقتىڭ..... بولىگىندە ورنالاسقان.
5. زاتتاردىڭ ەرىگىشتىگى جىلۋدىڭ..... نەمەسە..... جۇرەدى.
2 - توپ. قىشقىلدار.
1. 1 نەمەسە 2 ەلەكترون قابىلداعان اتوم...... دەپ اتالادى.
2. بوس زاريادتارى بار بولشەكتەر..... اتالادى.
3. ەرىتىندى.... پەن.... تۇرادى.
4. قىشقىلدار دەگەنىمىز...... اتومدارىنان جانە....... قالدىقتارىنان قۇرالعان كۇردەلى زاتتار؟
5. ەگەر دە بولمە تەمپەراتۋراسىندا 100 گ سۋدا 1 گ - نان ارتىق زات ەرىسە، وندا وسى زات..... دەپ اتالادى.
3 - توپ. سىلتىلەر.
1. 1 نەمەسە 2 ەلەكترون جوعالتقان اتوم...... دەپ اتالادى.
2. نەگىزدەر دەگەنىمىز..... اتومدارىنان جانە...... توبىنان تۇراتىن كۇردەلى زاتتار.
3. وڭ زاريادتالعان ەلەكترود..... دەپ اتالادى.
4. ەرىگىشتىك – ول..... قۇبىلىس.
5. ەرىگەن زاتتىڭ سۋمەن حيميالىق ارەكەتتەسۋ بارىسىندا...... تۇزىلەدى.
قاراعاندى قالاسى، №68 ميبب كەشەنىنىڭ
فيزيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى ءبىلال دينا تولەۋحان قىزى.
№68 ميبب كەشەنىنىڭ حيميا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
سمايلوۆ داۋلەت كاريمجانوۆيچ
حيميا 10 سىنىپ
اشىق ساباق
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: حيميا عىلىمىنداعى «ەلەكتروليتتەر» مەن «بەيەلەكتروليتتەر» جانە فيزيكا عىلىمىنداعى «ءارتۇرلى ورتاداعى ەلەكتر توعى» ۇعىمدارىن قالىپتاستىرىپ، جالپى سۇيىق جانە قاتتى وتكىزگىشتەردىڭ ەلەكتر توعىن وتكىزۋ ۇدەرىسىن حيميالىق جاعىنان قاراستىرۋ. ەلەكتروليتتىك ديسسوسياسيانىڭ ءمانىن اشۋ. وقۋشىلاردىڭ فيزيكالىق ولشەگىش پريبورلارمەن جۇمىس ىستەۋدى قابىلەتىن قالىپتاستىرۋ. جالپى ايتقاندا حيميا جانە فيزيكا پاندەرىنىڭ بايلانىسىن كورسەتۋ.
دامىتۋشىلىق: ەستە ساقتاۋ، سويلەۋ مانەرىن، ءار ءتۇرلى جاعدايلاردا ءبىلىمىن قولدانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ وزىندىك ويلاۋ دەڭگەيىن دامىتۋ؛ وقۋشىلاردىڭ فيزيكالىق ولشەگىش پريبورلارمەن جۇمىس ىستەۋدەگى تەحنيكالىق ماشىعىن قالىپتاستىرۋ، ەرىتىندى جانە بالقىما ەلەكتروليزدەرىنە بايلانىستى ەسەپتى شىعارا ءبىلۋ. حيميالىق جانە فيزيكالىق ۇعىمداردى ءبىر - بىرىنەن اجىراتۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلارىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: حيميا مەن فيزيكا پاندەرىنىڭ قوعام ومىرىندەگى ءرولىن كورسەتە ءبىلۋدى، عىلىمي كوزقاراستى قالىپتاستىرۋ، ءوز بەتىمەن جۇمىس جاساۋعا، ۇجىمدىق جۇمىسقا، جاۋاپكەرشىلىككە، ۇستازدارىڭ ەڭبەگىن قادىرلەۋگە تاربيەلەۋ. (سلايد №3)
ساباقتىڭ ءتۇرى: حيميا جانە فيزيكانىڭ كىرىكتىرىلگەن ساباعى.
ءپانارالىق بايلانىس: فيزيكا، حيميا، ماتەماتيكا ت. ب.
وقىتۋ ءادىسى: جۇپتىق، توپتىق ىزدەنىس جۇمىسى، سۇراق - جاۋاپ ت. ب. (سلايد №4)
رەاكتيۆتەر جانە قۇرال جابدىقتار: كۇكىرت قىشقىلىنىڭ، ناتريي گيدروكسيدىنىڭ، ناتريي ءحلوريدىنىڭ، قانتتىڭ، مىس سۋلفاتىنىڭ، سىركە قىشقىلىنىڭ ەرىتىندىلەرى جانە؛ مىس، تەمىر، اليۋمينيي، نيحروم سىمدارى؛ قاتتى كۇيدەگى ناتريي گيدروكسيدى جانە ءحلوريدى، سپيرت، بەنزول، گليسەرين؛ ەرىتىندىلەردىڭ ەلەكتر وتكىزگىشتىگىن تەكسەرەتىن قۇرال؛ «ەرىتىندىلەردىڭ ەلەكتر وتكىزگىشتىگى»، «كريستالدىق تور تيپتەرى»، «تۇزداردىڭ قىشقىلداردىڭ جانە نەگىزدەردىڭ ەرىگىشتىگى» كەستەلەرى. ەكسپەريمەنتتىك ەسەپتەردى شىعارۋعا ارنالعان رەاكتيۆتەر توبى جانە قۇرالدار. «تۇزداردىڭ، قىشقىلداردىڭ، نەگىزدەردىڭ سۋدا ەرىگىشتىگى»، «يوندىق جانە كوۆالەنتتى ءپوليۋستى بايلانىسى بار قوسىلىستاردىڭ ەرۋى جانە ەلەكتروليتتىك ديسسوسياسيا سىزباسى»، كەستەلەرى، «يونداردىڭ گيدروتاسياسى»، ناتريي ءحلوريدىنىڭ كريستالدىق تورىنىڭ مودەلى، امپەرمەتر، ۆولتمەتر، توق كوزى، كىلت، ەلەكتروليتتىك ۆاننا.
ساباق جوسپارى (سلايد №5)
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى (1 مين)
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ كەزەڭى (8 مين)
1) «وي قوزعاۋ» (سۇراق - جاۋاپ) (3 مين)
2) «قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ» (كارتوچكامەن جۇمىس) (2 مين)
3) «وي قورىتۋ» ءارتۇرلى ورتاداعى ەلەكتروتكىزگىشتىك (تىرەك - سىزبا) (3 مين)
III. جاڭا ساباقتى مەڭگەرۋ (حيميا) (5 مين)
1. توپتىق جۇمىس، ەكسپەريمەنتتىك تاپسىرما (10 مين)
IV. بەكىتۋ كەزەڭى (5 مين.)
V. قورىتىندىلاۋ (5 مين.)
VI. رەفلەكسيا (1 مين.)
VII. ءۇي تاپسىرماسى (1 مين.)
VIII. باعالاۋ. (1 مين.)
ساباق بارىسى
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. (2 مينۋت). ءسالاماتسىز بە بالالار! وتىرىڭدار! ساباقتا جوق وقۋشىلار؟ بالالار بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىز ەرەكشە، ءداستۇرلى ەمەس، ەكى ءپاننىڭ كىرىكتىرىلگەن، ءۇش توپقا ءبولىنىپ، جۇمىس جۇرگىزەمىز. توپتارىمىزدىڭ اتارى: (سلايد №6)
1 - توپ. مەتالدار.
2 - توپ. قىشقىلدار.
3 - توپ. سىلتىلەر.
ەندى ءبىزدىڭ ساباعىمىزدىڭ بارىسىندا ءار توپ باسشىسى الدارىنا بەرىلگەن باعالاۋ پاراعى بويىنشا بۇگىنگى ساباقتى باعالايدى.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ كەزەڭى: (سلايد №7)
1) «وي قوزعاۋ» (سۇراق - جاۋاپ) (3 مين.)
1 - توپ. مەتالدار. (سلايد № 7)
1. ادام الاقانىندا بالقيتىن مەتالل؟ (سەزيي)
2. قاننىڭ قۇرامىنا كىرەتىن مەتالل؟ (تەمىر)
3. چەرنىشيەۆسكيي قانداي مەتالدى «سوسياليزم مەتالى» دەپ اتادى؟ (اليۋمينيي)
4. تىڭايتقىش رەتىندە قولدانىلاتىن سىلتىلىك مەتالل؟ (كاليي)
5. دۇرىس پايدالانساڭ ەمدەيدى، ال بۇرىس پايدالانساڭ مۇگەدەك ەتەدى؟ (كۇشان)
2 - توپ. قىشقىلدار. (سلايد №8)
1. ونەركاسىپتىڭ نەگىزگى مەتالى؟ (تەمىر)
2. سۇيەكتى قاپتايتىن ەلەمەنت؟ (كالسيي)
3. مەتالدار مەن ولاردىڭ قۇرامالارىنىڭ اينالاداعى ورتانىڭ اسەرىنەن ءبۇلىنۋى. (كورروزيا)
4. گەرمانياداعى وبلىس اتاۋىمەن اتالاتىن ەلەمەنت؟ (گەرمانيي)
5. فرانسيا ەلىنىڭ اتاۋىنداعى ەلەمەنت؟ (فرانسيي)
3 - توپ. سىلتىلەر. (سلايد № 9)
1. امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ ءبىرىنىڭ اتاۋىنداعى ەلەمەنت؟ (كاليفورنيي)
2. ەڭ قيىن بالقيتىن ەلەمەنت؟ (ۆولفرام)
3. دۇنيە بولىگىنىڭ اتىمەن اتالاتىن ەلەمەنت؟ (ەۆروپيي)
4. قارۋ - جاراق جاسايتىن ەلەمەنت؟ (تەمىر)
5. ەڭ ءسۇيىق مەتالل؟ (سىناپ)
2. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ (كارتوچكامەن جۇمىس) (2 مين.) (سلايد №10)
ءاربىر توپقا ۆاريانت بويىنشا (تاراتپا كارتوچكالار – تاپسىرمالارمەن) تاراتىلادى. وقۋشىلار ءوز - وزدەرىن تەكسەرەدى. جاۋاپ كىلتى تاقتاعا ىلىنەدى.
كارتوچكا - تاپسىرما.
1 - توپ. مەتالدار.
1. توق كۇشىن ولشەيتىن پريبور.... دەپ اتالادى.
2. ەگەر دە زاريادتار ءبىر اتتاس بولسا، وندا يوندار ءبىر - بىرىنەن.....
3. بوس زاريادتارى جوق بولشەكتەر..... اتالادى.
4. مەتالدار پەريودتىق جۇيەنىڭ دياگونال سىزىقتىڭ..... بولىگىندە ورنالاسقان.
5. زاتتاردىڭ ەرىگىشتىگى جىلۋدىڭ..... نەمەسە..... جۇرەدى.
2 - توپ. قىشقىلدار.
1. 1 نەمەسە 2 ەلەكترون قابىلداعان اتوم...... دەپ اتالادى.
2. بوس زاريادتارى بار بولشەكتەر..... اتالادى.
3. ەرىتىندى.... پەن.... تۇرادى.
4. قىشقىلدار دەگەنىمىز...... اتومدارىنان جانە....... قالدىقتارىنان قۇرالعان كۇردەلى زاتتار؟
5. ەگەر دە بولمە تەمپەراتۋراسىندا 100 گ سۋدا 1 گ - نان ارتىق زات ەرىسە، وندا وسى زات..... دەپ اتالادى.
3 - توپ. سىلتىلەر.
1. 1 نەمەسە 2 ەلەكترون جوعالتقان اتوم...... دەپ اتالادى.
2. نەگىزدەر دەگەنىمىز..... اتومدارىنان جانە...... توبىنان تۇراتىن كۇردەلى زاتتار.
3. وڭ زاريادتالعان ەلەكترود..... دەپ اتالادى.
4. ەرىگىشتىك – ول..... قۇبىلىس.
5. ەرىگەن زاتتىڭ سۋمەن حيميالىق ارەكەتتەسۋ بارىسىندا...... تۇزىلەدى.
قاراعاندى قالاسى، №68 ميبب كەشەنىنىڭ
فيزيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى ءبىلال دينا تولەۋحان قىزى.
№68 ميبب كەشەنىنىڭ حيميا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
سمايلوۆ داۋلەت كاريمجانوۆيچ
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قوسمەكەندىلەردىڭ كوپتۇرلىلىگى. قۇيرىقتى جانە قۇيرىقسىز قوسمەكەندىلەر.
