مىسىق ءمۇسىنى
ەڭبەككە باۋلۋ
ءبولىمى: ەرمەكسازبەن جۇمىس
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مىسىق ءمۇسىنى
ساباقتىڭ ماقساتى: 1) بەينەلەۋ ونەرى پانىمەن بايلانىستىرا وتىرىپ، ەرمەكسازدان دوڭگەلەك جاساۋ، ونى جالپايتۋ، «شۇجىق ءتارىزدى» سوزۋ ادىستەرىن مەڭگەرتۋ. جۇمىس ورنىندا ماتەريال مەن قۇرالداردى دۇرىس ورنالاستىرىپ، قولدانا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
2) وقۋشىلاردىڭ ىسكە دەگەن يكەمدىلىگىن، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن، قيالىن دامىتۋ.
3) مىسىق ءمۇسىنىن جاساۋ بارىسىندا ادامگەرشىلىك تاربيە بەرۋ.
ساباققا قاجەتتى ماتەريالدار: ەرمەكساز، كەسكىش، قالىڭ قاتىرما قاعاز نەمەسە تاقتايشا، سۋ قۇيىلعان ىدىس، قول سۇرتەتىن سۇلگى.
ءپانارالىق بايلانىس: بەينەلەۋ ونەرى (سۋرەت سالۋ تاسىلدەرى)، انا ءتىلى (ولەڭ وقۋ)، ءتىل دامىتۋ (وي شاقىرۋ).
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
سالەمدەسۋ
بالالار ءبىز وتكەن ساباقتا قانداي جۇمىس جاسادىق؟
- كولدەگى اققۋ ءمۇسىنىن جاسادىق.
- اققۋ قانداي قۇس؟
– بالالار، بۇگىن ءبىز ەرمەكسازبەن جۇمىس جاساۋدى جالعاستىرامىز. گنوم بىزگە ەرمەكسازدان «مىسىقتىڭ» ءمۇسىنىن جاساۋعا كومەكتەسەدى.
قاۋىپسىزدىك ەرەجەسى
– ەرمەكسازبەن جۇمىس ىستەۋ كەزىندە قولىڭدى سۋلاپ وتىرۋدى ۇمىتپا. سوندا ەرمەكساز قولىڭا جۇقپايدى. قولىڭدى جۇمىس كەزىندە اۋزىڭا سالما. اينالاڭدى ۇقىپتى ۇستا.
II. جاڭا ساباق
1. وي اشار
ءبىز مىسىقتى كۇندەلىكتى كورىپ ءجۇرمىز. ولار ويىنقۇمار. اجەمىزدىڭ جىبىمەن ويناعاندى ۇناتادى. ودان قالسا، پىرىلداپ ۇيىقتاعاندى ۇناتادى. ءبىز بۇگىن مىسىق ءمۇسىنىن جاسايمىز.
- مىسىق قانداي حايۋانات ەكەن؟
–...
– مىسىق تۋرالى نە بىلەمىز؟ ويلانايىق. (وقۋشىلاردىڭ مۇمكىن جاۋاپتارىن تولىق تىڭداۋ).
1. جۇمىسقا قاجەتتى ماتەريالداردى تۇگەندەۋ
– سونىمەن، ءبىز ەرمەكسازدان مىسىق ءمۇسىنىن جاسايمىز. ول ءۇشىن ەرمەكسازدان دوڭگەلەك جاساۋ، ونى جالپايتۋ، «شۇجىق ءتارىزدى» سوزۋ ادىستەرىن ۇيرەنەمىز. قاجەتتى ماتەريالداردى تىڭدايىق.
قاجەتتى قۇرالدار: ەرمەكساز، ەرمەكسازدى بولەتىن كەسكىش،، تاقتايشا نەمەسە قاتىرما قاعاز.، سۋ قۇيىلعان ىدىس، قول سۇرتەتىن سۇلگى.
– بالالار، قۇرال - جابدىقتارىمىز تۇگەل مە؟ تاعى ءبىر تۇگەندەپ جىبەرەيىك: ەرمەكساز، كەسكىش، قالىڭ قاتىرما قاعاز نەمەسە تاقتايشا، سۋ قۇيىلعان ىدىس، قول سۇرتەتىن سۇلگى.
قۇرال - جابدىقتارىمىزدى پارتا بەتىنە رەتتەپ قويامىز. ۇقىپتى بول!
2. ءتۇسىندىرۋ
مىسىق ءمۇسىنىن جاساۋ ءۇشىن ەرمەكسازدىڭ ءۇش ءتۇرىن بىرىكتىرەمىز.
ءۇش ءتۇرلى ەرمەكسازدى جۇمسارتىپ، يلەپ، ءۇش بولىككە بولەمىز.
1 - ءشى بولىگى ۇلكەن بولسىن. ول دەنەسى بولادى.
2 - ءشى بولىگى ورتاشا، ول باسى مەن قۇيرىعىنا كەتەدى.
3 - ءشى بولىگى ءتورت اياعىنا كەتەدى.
مۇسىندەۋدى دەنەسىنەن باستايمىز.
- الدىمەن دوڭگەلەكتەپ شار جاسايمىز
- سودان كەيىن سۇق ساۋساقپەن شاردىڭ ورتاسىنان باسامىز.
- مىنە دەنەسى دايىن بولدى.
- ەكىنشى بولىكتەن باس بولاتىنداي ءبولىپ الىپ، دوڭگەلەتىپ باس ءپىشىنىن شىعارامىز.
ءۇش ساۋساقتىڭ كومەگىمەن تۇمسىعىن شىمشىپ سوزامىز.
ەكى قۇلاعىن دا وسى ادىسپەن شىعارامىز.
باسى دا دايىن بولدى.
ءۇشىنشى بولىكتەن مىسىقتىڭ اياقتارىن سوزامىز. اياعى تورتەۋ. سوندىقتان بولىكتى تەڭ تورتكە ءبولىپ سوزىپ، جارتى دوعا ەتىپ يەمىز.
اياقتارى دا دايىن. قالعان كەسەك ەرمەكسازدان قۇيرىعىن سوزامىز
جاسالعان مۇشەلەردى ءبىر - بىرىمەن بىرىكتىرەمىز.
- الدىمەن دەنەسى مەن باسىن
- سودان كەيىن اياقتارىن، قۇيرىعىن بىرىكتىرەمىز. بىرىككەن جەرلەردى ساۋساق ۇشىمەن تەگىستەيمىز. ساۋساقتارىڭدى سۋلاپ وتىرۋدى ۇمىتپا. ەندى مىسىعىمىزدى ارلەۋ عانا قالدى. وعان كوز جانە مۇرتشا جاپسىرامىز.
سەرگىتۋ ءساتى: مىسىق ءانى
IV. وقۋشىلاردىڭ ساراماندىق جۇمىسى
وقۋشىلار ءتۇسىندىرۋ نەگىزىندە جۇمىس جاسايدى. ءمۇعالىم جۇمىس جاساۋدا قينالعان بالالارعا بارىپ كومەك كورسەتىپ، نۇسقاۋ بەرىپ وتىرادى. ەرمەكسازبەن جۇمىس ىستەۋ كەزىندە قولدى سۋلاپ وتىرۋ ەسكەرتىلەدى.
جۇمىس اياقتالعان سوڭ، بالالار كىمنىڭ جۇمىسى ادەمى بولدى، كىمدە كەمشىلىك بار، ونى قالاي تۇزەتۋگە بولاتىنىن ايتادى. باسقا جۇمىستارمەن سالىستىرادى. قيالىڭداعى مىسىق شىقتى - اۋ دەيمىن.
مەن دە قۋانىشتىمىن. جارايسىڭدار.
V. جاڭا تۇسىنىكتى ساباقتا قولدانۋ
– مىسىق تۋرالى ولەڭ بىلەسىڭدەر مە؟ ءقازىر مەن سەندەرگە ولەڭ وقىپ بەرەمىن. مۇقيات تىڭدايىق. ولەڭ قانداي كوڭىل كۇيدە جازىلعانىنا نازار سالىڭدار.
(ولەڭ وقىلىپ بىتكەن سوڭ، بالالاردىڭ مىسىقتىڭ پايداسى تۋرالى، ونى قورعاۋى كەرەكتىگى ايتىلادى).
- ولاي بولسا، ءوز مىسىقتارىڭنىڭ بەينەسىن سالىپ كورىڭدەر. (ءمۇعالىم بالالاردى ماداقتاپ وتىرادى).
VI. قورىتىندىلاۋ
– بالالار، ءبىز بۇگىن نە ۇيرەندىك؟
–...
– نە بىلدىك؟
–...
– ەرمەكسازدان ءمۇسىندى قالاي جاساۋعا بولادى ەكەن؟ ەرمەكسازدى سوزۋدىڭ قانداي تاسىلدەرىن ۇيرەندىك؟
–...
VIءى. باعالاۋ
بالالار ءوز جولداستارىنىڭ ەڭبەگىنە باعا بەرەدى. ادەمى جاسالعان جۇمىستاردان كورمە ۇيىمداستىرۋ.
VءىIءى. اكتۋاليزاسيا
– بۇگىنگى ساباق ساعان ۇنادى ما؟ نەگە؟
(پىكىرلەرىن تىڭداۋ).
ءبولىمى: ەرمەكسازبەن جۇمىس
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مىسىق ءمۇسىنى
ساباقتىڭ ماقساتى: 1) بەينەلەۋ ونەرى پانىمەن بايلانىستىرا وتىرىپ، ەرمەكسازدان دوڭگەلەك جاساۋ، ونى جالپايتۋ، «شۇجىق ءتارىزدى» سوزۋ ادىستەرىن مەڭگەرتۋ. جۇمىس ورنىندا ماتەريال مەن قۇرالداردى دۇرىس ورنالاستىرىپ، قولدانا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
2) وقۋشىلاردىڭ ىسكە دەگەن يكەمدىلىگىن، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن، قيالىن دامىتۋ.
3) مىسىق ءمۇسىنىن جاساۋ بارىسىندا ادامگەرشىلىك تاربيە بەرۋ.
ساباققا قاجەتتى ماتەريالدار: ەرمەكساز، كەسكىش، قالىڭ قاتىرما قاعاز نەمەسە تاقتايشا، سۋ قۇيىلعان ىدىس، قول سۇرتەتىن سۇلگى.
ءپانارالىق بايلانىس: بەينەلەۋ ونەرى (سۋرەت سالۋ تاسىلدەرى)، انا ءتىلى (ولەڭ وقۋ)، ءتىل دامىتۋ (وي شاقىرۋ).
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
سالەمدەسۋ
بالالار ءبىز وتكەن ساباقتا قانداي جۇمىس جاسادىق؟
- كولدەگى اققۋ ءمۇسىنىن جاسادىق.
- اققۋ قانداي قۇس؟
– بالالار، بۇگىن ءبىز ەرمەكسازبەن جۇمىس جاساۋدى جالعاستىرامىز. گنوم بىزگە ەرمەكسازدان «مىسىقتىڭ» ءمۇسىنىن جاساۋعا كومەكتەسەدى.
قاۋىپسىزدىك ەرەجەسى
– ەرمەكسازبەن جۇمىس ىستەۋ كەزىندە قولىڭدى سۋلاپ وتىرۋدى ۇمىتپا. سوندا ەرمەكساز قولىڭا جۇقپايدى. قولىڭدى جۇمىس كەزىندە اۋزىڭا سالما. اينالاڭدى ۇقىپتى ۇستا.
II. جاڭا ساباق
1. وي اشار
ءبىز مىسىقتى كۇندەلىكتى كورىپ ءجۇرمىز. ولار ويىنقۇمار. اجەمىزدىڭ جىبىمەن ويناعاندى ۇناتادى. ودان قالسا، پىرىلداپ ۇيىقتاعاندى ۇناتادى. ءبىز بۇگىن مىسىق ءمۇسىنىن جاسايمىز.
- مىسىق قانداي حايۋانات ەكەن؟
–...
– مىسىق تۋرالى نە بىلەمىز؟ ويلانايىق. (وقۋشىلاردىڭ مۇمكىن جاۋاپتارىن تولىق تىڭداۋ).
1. جۇمىسقا قاجەتتى ماتەريالداردى تۇگەندەۋ
– سونىمەن، ءبىز ەرمەكسازدان مىسىق ءمۇسىنىن جاسايمىز. ول ءۇشىن ەرمەكسازدان دوڭگەلەك جاساۋ، ونى جالپايتۋ، «شۇجىق ءتارىزدى» سوزۋ ادىستەرىن ۇيرەنەمىز. قاجەتتى ماتەريالداردى تىڭدايىق.
قاجەتتى قۇرالدار: ەرمەكساز، ەرمەكسازدى بولەتىن كەسكىش،، تاقتايشا نەمەسە قاتىرما قاعاز.، سۋ قۇيىلعان ىدىس، قول سۇرتەتىن سۇلگى.
– بالالار، قۇرال - جابدىقتارىمىز تۇگەل مە؟ تاعى ءبىر تۇگەندەپ جىبەرەيىك: ەرمەكساز، كەسكىش، قالىڭ قاتىرما قاعاز نەمەسە تاقتايشا، سۋ قۇيىلعان ىدىس، قول سۇرتەتىن سۇلگى.
قۇرال - جابدىقتارىمىزدى پارتا بەتىنە رەتتەپ قويامىز. ۇقىپتى بول!
2. ءتۇسىندىرۋ
مىسىق ءمۇسىنىن جاساۋ ءۇشىن ەرمەكسازدىڭ ءۇش ءتۇرىن بىرىكتىرەمىز.
ءۇش ءتۇرلى ەرمەكسازدى جۇمسارتىپ، يلەپ، ءۇش بولىككە بولەمىز.
1 - ءشى بولىگى ۇلكەن بولسىن. ول دەنەسى بولادى.
2 - ءشى بولىگى ورتاشا، ول باسى مەن قۇيرىعىنا كەتەدى.
3 - ءشى بولىگى ءتورت اياعىنا كەتەدى.
مۇسىندەۋدى دەنەسىنەن باستايمىز.
- الدىمەن دوڭگەلەكتەپ شار جاسايمىز
- سودان كەيىن سۇق ساۋساقپەن شاردىڭ ورتاسىنان باسامىز.
- مىنە دەنەسى دايىن بولدى.
- ەكىنشى بولىكتەن باس بولاتىنداي ءبولىپ الىپ، دوڭگەلەتىپ باس ءپىشىنىن شىعارامىز.
ءۇش ساۋساقتىڭ كومەگىمەن تۇمسىعىن شىمشىپ سوزامىز.
ەكى قۇلاعىن دا وسى ادىسپەن شىعارامىز.
باسى دا دايىن بولدى.
ءۇشىنشى بولىكتەن مىسىقتىڭ اياقتارىن سوزامىز. اياعى تورتەۋ. سوندىقتان بولىكتى تەڭ تورتكە ءبولىپ سوزىپ، جارتى دوعا ەتىپ يەمىز.
اياقتارى دا دايىن. قالعان كەسەك ەرمەكسازدان قۇيرىعىن سوزامىز
جاسالعان مۇشەلەردى ءبىر - بىرىمەن بىرىكتىرەمىز.
- الدىمەن دەنەسى مەن باسىن
- سودان كەيىن اياقتارىن، قۇيرىعىن بىرىكتىرەمىز. بىرىككەن جەرلەردى ساۋساق ۇشىمەن تەگىستەيمىز. ساۋساقتارىڭدى سۋلاپ وتىرۋدى ۇمىتپا. ەندى مىسىعىمىزدى ارلەۋ عانا قالدى. وعان كوز جانە مۇرتشا جاپسىرامىز.
سەرگىتۋ ءساتى: مىسىق ءانى
IV. وقۋشىلاردىڭ ساراماندىق جۇمىسى
وقۋشىلار ءتۇسىندىرۋ نەگىزىندە جۇمىس جاسايدى. ءمۇعالىم جۇمىس جاساۋدا قينالعان بالالارعا بارىپ كومەك كورسەتىپ، نۇسقاۋ بەرىپ وتىرادى. ەرمەكسازبەن جۇمىس ىستەۋ كەزىندە قولدى سۋلاپ وتىرۋ ەسكەرتىلەدى.
جۇمىس اياقتالعان سوڭ، بالالار كىمنىڭ جۇمىسى ادەمى بولدى، كىمدە كەمشىلىك بار، ونى قالاي تۇزەتۋگە بولاتىنىن ايتادى. باسقا جۇمىستارمەن سالىستىرادى. قيالىڭداعى مىسىق شىقتى - اۋ دەيمىن.
مەن دە قۋانىشتىمىن. جارايسىڭدار.
V. جاڭا تۇسىنىكتى ساباقتا قولدانۋ
– مىسىق تۋرالى ولەڭ بىلەسىڭدەر مە؟ ءقازىر مەن سەندەرگە ولەڭ وقىپ بەرەمىن. مۇقيات تىڭدايىق. ولەڭ قانداي كوڭىل كۇيدە جازىلعانىنا نازار سالىڭدار.
(ولەڭ وقىلىپ بىتكەن سوڭ، بالالاردىڭ مىسىقتىڭ پايداسى تۋرالى، ونى قورعاۋى كەرەكتىگى ايتىلادى).
- ولاي بولسا، ءوز مىسىقتارىڭنىڭ بەينەسىن سالىپ كورىڭدەر. (ءمۇعالىم بالالاردى ماداقتاپ وتىرادى).
VI. قورىتىندىلاۋ
– بالالار، ءبىز بۇگىن نە ۇيرەندىك؟
–...
– نە بىلدىك؟
–...
– ەرمەكسازدان ءمۇسىندى قالاي جاساۋعا بولادى ەكەن؟ ەرمەكسازدى سوزۋدىڭ قانداي تاسىلدەرىن ۇيرەندىك؟
–...
VIءى. باعالاۋ
بالالار ءوز جولداستارىنىڭ ەڭبەگىنە باعا بەرەدى. ادەمى جاسالعان جۇمىستاردان كورمە ۇيىمداستىرۋ.
VءىIءى. اكتۋاليزاسيا
– بۇگىنگى ساباق ساعان ۇنادى ما؟ نەگە؟
(پىكىرلەرىن تىڭداۋ).
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
