مونشاقتان القا بۇيىمىن جاساۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مونشاقتان القا بۇيىمىن جاساۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ مونشاقپەن جۇمىس ىستەۋدەگى شەبەرلىگىن ارتتىرىپ،
ءبىلىمىن جۇيەلەۋ.
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ مونشاقپەن توقۋداعى ءبىلىمىن جۇيەلەندىرۋ، شەبەرلىك دەڭگەيىن ارتتىرۋ ارقىلى اسەمدىكپەن سۇلۋلىقتى باعالاي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋ داعدىسىن قالىپتاستىرىپ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتىپ، وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق، ساراماندىق جۇمىس،
كورنەكىلىكتەر: مونشاق تۇرلەرى، مونشاق كىتابى.
كەرەكتى قۇرال - جابدىقتار: دومالاق مونشاق، بيسەر، ينە
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
ساباققا دايارلىعىن باقىلاۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
III. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
IV. قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن ەسكە ءتۇسىرۋ.
V. ساراماندىق جۇمىس.
VI. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
VII. وقۋشىلاردى باعالاۋ.
VIII. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
تەست سۇراقتارى.
1. نەوليت داۋىرىندە مونشاقتى نەدەن جاساعان؟
ا. تاستان جانە سۇيەكتەن.
ب. اعاشتان.
ۆ. قورعاسىننان.
2. مونشاق قاي داۋىردە مەتالدان جاسالعان؟
ا. نەوليت ءداۋىرى.
ب. قولا ءداۋىرى.
ۆ. تاس ءداۋىرى.
3. بيسەر ءوندىرۋ ءادىسىن ەشبىر مەملەكەتكە جاريا ەتپەي وتە قۇپيا ۇستاعان ەل.
ا. ۆەنەسيا.
ب. ينديا.
ۆ. بولگاريا.
4. مونشاق ەرتە كەزدە قانداي تاستاردان دايارلاعان؟
ا. شىنى.
ب. حرۋستال.
ۆ. كاپرون.
پاراقشامەن جۇمىس.
1. مونشاقتىڭ فورماسى قانداي بولادى؟
2. شىنىدان بيسەر ءوندىرۋ كاسىپشىلىگى قاي ەلدەردە دامىعان؟
3. ۆەنەسيا ءوندىرىس ورتالىعىندا قانداي مونشاقتار ءوندىردى؟
4. باعالى تاستارعا -------
5. جارتىلاي تاستارعا ----------
6. اشەكەيلى تاستارعا -----------
ءسوزجۇمباق
مونشاق
1. مونشاقتى كەستەلەپ تىگەتىن قاجەتتى زاتتىڭ ءبىرى؟
2. سىرماققا نە تۇسەدى؟
3. بيسەردى تۇڭعىش ويلاپ تاپقان ەل؟
4. شاشقا تاعاتىن اشەكەي زات؟
5. باعالى تاس؟
6. مويىنعا تاعاتىن اشەكەي بۇيىم؟
III. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
مونشاق دەگەن ءسوزدىڭ ءوزى ءىرى مونشاقتارعا بەرىلگەن جالپى تۇسىنىك.
بيسەر – ۇساق مونشاقتارعا بەرىلەتىن تۇسىنىك.
ستەكليارۋس – ۇزىندىعى 3 مم تۇتىكشە تارىزدەس سۋ مونشاق ءتۇرى.
مونشاق ءسوزىنىڭ شىعۋى “مويىن - شاق” نەمەسە
“مويىن - تاق” دەگەن سوزدەردەن قۇرالعان.
قازاق زەرگەرلەرى كوبىنەسە قىز كەلىنشەكتەردىڭ اجارىن اشاتىن، سۇلۋ ەتىپ كورسەتەتىن زەرگەرلىك بۇيىمدار جاساعان. سول زەرگەرلىك بۇيىمداردىڭ ءسانىن كەلتىرۋگە مونشاقتاردى كەڭىنەن قولدانعان. اتاپ ايتساق ايەل باس كيىمىنە تاعاتىن ۇلكەن مونشاق مارجاندى - بىلقىلداق ساۋكەلەنىڭ ەكى جاعىنا كەۋدەگە توگىلىپ تۇراتىن مونشاقتاردى - جىرعا دەپ اتاعان. شولپى، شاشباۋداعى التىن، كۇمىستەن جاسالعان زەرگەرلىك باعالى بۇيىمداردى تىزىلگەن مونشاقتارمەن ءوزارا قوسىپ اشەكەيلەگەن. القانى سۋ مونشاقتان، التىن، كۇمىستەن سوعىپ دومالاقتاپ، اسىل تاستاردان ءتىزىپ سالپىنشاق ەتىپ جاسايدى.
مونشاقتىڭ تۇرلەرى: دومالاق، سوپاقشا، تاياقشا،
مونشاقتى نەدەن جاسايدى؟
شىنى، كەراميكا، حرۋستال، مەتالل
مونشاقتى قانداي بۇيىمدارعا قولدانادى
كەستەلەۋ، كيىمدەرگە، اياق كيىم، سومكە، ءاميان، كوز اينەكتىڭ قورابى،
V. ساراماندىق جۇمىس.
نۇسقاۋ كارتامەن جۇمىس
قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەردى ەسكە ءتۇسىرۋ
VI. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
VII. وقۋشىلاردى باعالاۋ.
VIII. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: “ءمارمار” القاسىن توقىپ، اياقتاپ كەلۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ مونشاقپەن جۇمىس ىستەۋدەگى شەبەرلىگىن ارتتىرىپ،
ءبىلىمىن جۇيەلەۋ.
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ مونشاقپەن توقۋداعى ءبىلىمىن جۇيەلەندىرۋ، شەبەرلىك دەڭگەيىن ارتتىرۋ ارقىلى اسەمدىكپەن سۇلۋلىقتى باعالاي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋ داعدىسىن قالىپتاستىرىپ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتىپ، وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق، ساراماندىق جۇمىس،
كورنەكىلىكتەر: مونشاق تۇرلەرى، مونشاق كىتابى.
كەرەكتى قۇرال - جابدىقتار: دومالاق مونشاق، بيسەر، ينە
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
ساباققا دايارلىعىن باقىلاۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
III. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
IV. قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن ەسكە ءتۇسىرۋ.
V. ساراماندىق جۇمىس.
VI. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
VII. وقۋشىلاردى باعالاۋ.
VIII. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
تەست سۇراقتارى.
1. نەوليت داۋىرىندە مونشاقتى نەدەن جاساعان؟
ا. تاستان جانە سۇيەكتەن.
ب. اعاشتان.
ۆ. قورعاسىننان.
2. مونشاق قاي داۋىردە مەتالدان جاسالعان؟
ا. نەوليت ءداۋىرى.
ب. قولا ءداۋىرى.
ۆ. تاس ءداۋىرى.
3. بيسەر ءوندىرۋ ءادىسىن ەشبىر مەملەكەتكە جاريا ەتپەي وتە قۇپيا ۇستاعان ەل.
ا. ۆەنەسيا.
ب. ينديا.
ۆ. بولگاريا.
4. مونشاق ەرتە كەزدە قانداي تاستاردان دايارلاعان؟
ا. شىنى.
ب. حرۋستال.
ۆ. كاپرون.
پاراقشامەن جۇمىس.
1. مونشاقتىڭ فورماسى قانداي بولادى؟
2. شىنىدان بيسەر ءوندىرۋ كاسىپشىلىگى قاي ەلدەردە دامىعان؟
3. ۆەنەسيا ءوندىرىس ورتالىعىندا قانداي مونشاقتار ءوندىردى؟
4. باعالى تاستارعا -------
5. جارتىلاي تاستارعا ----------
6. اشەكەيلى تاستارعا -----------
ءسوزجۇمباق
مونشاق
1. مونشاقتى كەستەلەپ تىگەتىن قاجەتتى زاتتىڭ ءبىرى؟
2. سىرماققا نە تۇسەدى؟
3. بيسەردى تۇڭعىش ويلاپ تاپقان ەل؟
4. شاشقا تاعاتىن اشەكەي زات؟
5. باعالى تاس؟
6. مويىنعا تاعاتىن اشەكەي بۇيىم؟
III. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
مونشاق دەگەن ءسوزدىڭ ءوزى ءىرى مونشاقتارعا بەرىلگەن جالپى تۇسىنىك.
بيسەر – ۇساق مونشاقتارعا بەرىلەتىن تۇسىنىك.
ستەكليارۋس – ۇزىندىعى 3 مم تۇتىكشە تارىزدەس سۋ مونشاق ءتۇرى.
مونشاق ءسوزىنىڭ شىعۋى “مويىن - شاق” نەمەسە
“مويىن - تاق” دەگەن سوزدەردەن قۇرالعان.
قازاق زەرگەرلەرى كوبىنەسە قىز كەلىنشەكتەردىڭ اجارىن اشاتىن، سۇلۋ ەتىپ كورسەتەتىن زەرگەرلىك بۇيىمدار جاساعان. سول زەرگەرلىك بۇيىمداردىڭ ءسانىن كەلتىرۋگە مونشاقتاردى كەڭىنەن قولدانعان. اتاپ ايتساق ايەل باس كيىمىنە تاعاتىن ۇلكەن مونشاق مارجاندى - بىلقىلداق ساۋكەلەنىڭ ەكى جاعىنا كەۋدەگە توگىلىپ تۇراتىن مونشاقتاردى - جىرعا دەپ اتاعان. شولپى، شاشباۋداعى التىن، كۇمىستەن جاسالعان زەرگەرلىك باعالى بۇيىمداردى تىزىلگەن مونشاقتارمەن ءوزارا قوسىپ اشەكەيلەگەن. القانى سۋ مونشاقتان، التىن، كۇمىستەن سوعىپ دومالاقتاپ، اسىل تاستاردان ءتىزىپ سالپىنشاق ەتىپ جاسايدى.
مونشاقتىڭ تۇرلەرى: دومالاق، سوپاقشا، تاياقشا،
مونشاقتى نەدەن جاسايدى؟
شىنى، كەراميكا، حرۋستال، مەتالل
مونشاقتى قانداي بۇيىمدارعا قولدانادى
كەستەلەۋ، كيىمدەرگە، اياق كيىم، سومكە، ءاميان، كوز اينەكتىڭ قورابى،
V. ساراماندىق جۇمىس.
نۇسقاۋ كارتامەن جۇمىس
قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەردى ەسكە ءتۇسىرۋ
VI. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
VII. وقۋشىلاردى باعالاۋ.
VIII. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: “ءمارمار” القاسىن توقىپ، اياقتاپ كەلۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
