مۇكتەر
ساباق اتاۋى: مۇكتەر
سىلتەمە اتاۋى: بيولوگيا انىقتامالىعى
6 - سىنىپ
بيولوگيا ادىستەمەلىك نۇسقاۋلىق
جالپى ماقسات: مۇكتىڭ قۇرىلىسىنا، تۇرلەرىنە انىقتاما بەرىپ، تابيعاتتاعى، شارۋاشىلىقتاعى ماڭىزىمەن تانىستىرۋ؛ تابيعاتتى سۇيۋگە، وعان ءوز بەتىنشە باقىلاۋ جاساۋعا داعدىلاندىرۋ.
مىندەتتەرى: ويلاۋ، تالداۋ، سالىستىرۋ، قورىتىندىلاۋ، جەكە جانە جۇپپەن جۇمىس جاساۋعا ۇيرەتۋ، ءبىلىم مەن بىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ؛
كۇتىلەتىن ناتيجە: وقۋشىلار ساباققا بەلسەنە قاتىسۋ ارقىلى سىندارلى ويلاۋعا، پىكىرلەرىن ەركىن ايتۋعا، ءوز ويلارىن جەتكىزىپ تالداۋعا ماشىقتانادى.
نەگىزگى يدەيالار: سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەتۋ، وقىتۋ مەن وقۋداعى جاڭا تاسىلدەر - وقىتۋدا اكت پايدالانۋ، تالانتتى جانە دارىندى بالالاردى وقىتۋ - وقىتۋ ءۇشىن باعالاۋ جانە وقۋدى باعالاۋ
تاپسىرمالار Wiki ماتەريالدارى: Power Point «ءبىلىم بەرۋ پلاتفورماسى»، ءۇش ولشەمدى جۇيە
25 - مينۋت
ءىى. ماڭىزىن ارتتىرۋ
التىن قاقپا” ويىنى كىم جىلدام؟. “تاس قاقپا” ويىنى سۇراق – جاۋاپ
1. وسىمدىك تۇرلەرىن جۇيەلەۋدى ءتۇسىندىر2. ءتۇر دەپ نەنى ايتامىز
3. بالدىر تۇستەرى نەلىكتەن قوڭىر، قىزىل ءتۇستى بولادى
4. بالدىردىڭ تابيعاتتاعى ماڭىزى قانداي5. بالدىرلاردى قورعاۋ ءۇشىن قانداي شارالار قولدانىلادى
6. ۇلپالارى بولمايتىن، مۇشەلەرگە بولىنبەگەندىكتەن دەنەسى قالاي اتالادى
7. بالدىر جاسۋشاسىنداعى حلوروپاستاردىڭ اتاۋى
1. جاسىل بالدىردىڭ ءبىرجاسۋشالى تالشىقتى ءتۇرى2. عارىشقا ۇشىرىلعان ءبىرجاسۋشالى تالشىقسىز بالدىر
3. حروماتوفورى ورالما ءتارىزدى ورنالاسقان كوپجاسۋشالى جاسىل بالدىر 4. قوڭىر بالدىرلار قايدا كەزدەسەدى
5. لاميناريا سۋ تۇبىنە قانداي بولىكتەر ارقىلى بەكىنەدى 6. حروماتوفورى بىلەزىك ءتارىزدى سۋ تۇبىنە بەكىنىپ وسەتىن ءجىپ ءتارىزدى جاسىل بالدىر 7. بالدىرلاردىڭ سۋعا ءبولىپ شىعاراتىن گازى
1. قوڭىر بالدىرلاردا حلوروفيلدەن باسقا قانداي ءتۇستى پيگمەنت بولادى.
2. بالدىلار جىنىستى كوبەيگەندە گامەتالاردىڭ قوسىلۋىنان نە پايدا بولادى.
3. تەڭىز تۇبىندەگى بالدىرلاردىڭ قور زاتى4. ءبىر گرامم قارا توپىراقتا بالدىر.
5.”تەڭىز ورامجاپىراعى” دەگەن ات6. كلادوفورا جاسىل بالدىرىن پايدالانادى.
7. جۇمىرتقا جاسۋشاسى ۇرىقتانعان سوڭ
التىن قاقپا” ويىنى كىم جىلدام؟. “كۇمىس قاقپا” ويىنى تەرميندەرمەن
1. تاللوم
2. حروماتوفور
3. جاسىل بالدىر
4. جاسىل بالدىردىڭ وكىلى
5. حلاميدومونادانىڭ جاسۋشا قابىقشاسى
6. حلورەللا
7. حلوروكوكك
1. سپيروگيرا
2. ۋلوتريكس
3. قوڭىر بالدىرلار
4. لاميناريا
5. سارگاسسۋم
6. قوڭىر بالدىر جاسۋشاسى
7. تۋربيناريا
1. قىزىل بالدىرلاردىڭ كوبەيۋى
2. “تەڭىز ءجۇزىمى”دەپ
3. پورفيرا
4. اگار – اگار
5. كلادوفورا
6. دياتوم
7. فوتوسينتەز
التىن قاقپا” ويىنى كىم جىلدام؟“التىن قاقپا” ويىنى سۋرەتپەن جۇمىس
جاڭا ساباق
مۇكتەردىڭ جەر بەتىندە 22 000 - نان 27 000 - عا دەيىن ءتۇرى بار.
مۇكتەردى زەرتتەيتىن عىلىم بريولوگيا دەپ اتالادى.
مۇكتەردىڭ ساباعى مەن جاپىراعى بولادى. تامىر بولمايدى، ونىڭ قىزمەتىن ريزويد اتقارادى. «ريزويد» – بىرنەشە جاسۋشالاردان تۇراتىن جىڭىشكە ءجىپ ءتارىزدى سىرتقى قابىقتىڭ ءوسىندىسى. ول ارقىلى وسىمدىك توپىراقتان سۋدى جانە مينەرالدى زاتتاردى سىڭىرەدى. مۇك ساباعىنىڭ سىرتىن قابىقشا جاۋىپ تۇرادى. قابىقشانىڭ استىندا جاسۋشالارى حلوروپلاستارعا تولى، جاقسى جەتىلگەن فوتوسينتەزدەۋشى ۇلپا ورنالاسادى. وتكىزگىش، تىرەك، قور جيناۋشى جانە جابىن ۇلپالارى ناشار جەتىلگەن. سۋ مەن مينەرالدى زاتتار وتكىزگىش ۇلپالاردىڭ قاتىسۋىمەن جۇزەگە اسادى.
قۇرىلىسى: كوكەك زىعىرى دەپ اتالاتىن سەبەبى، ساباق ۇشىنداعى قالپاقشاسىنىڭ جيەكتەرى زىعىر تالشىعى ءتارىزدى جىڭىشكە تىلىمدەلگەن. ساباعى مەن جاپىراعى بولادى. بويىنا ىلعالدى كوپ سىڭىرەدى. بۇل ورماندى باتپاققا اينالدىرادى. ەكىۇيلى وسىمدىك. اتالىق وسىمدىك كوپجىلدىق، ال انالىق وسىمدىك ءبىرجىلدىق. بيىكتىگى – 40 سم. توپىراققا ريزويدتارى ارقىلى بەكىنەدى، سۋ مەن مينەرالدى زاتتاردى سىڭىرەدى. جاپىراق جاسۋشالارىندا حلوروفيلل داندەرى بار، سوندىقتان فوتوسينتەز ۇدەرىسى ءجۇرىپ، اعزالىق زات تۇزىلەدى.
جىنىستى: اتالىق وسىمدىكتىڭ ۇشىندا اتالىق جىنىس جاسۋشالارى ال انالىق وسىمدىكتىڭ ۇشىندا انالىق ج/ج داميدى. وسى ج/ج سۋدا قوسىلىپ ۇرىقتانادى. ۇرىقتانعان جۇمىرتقا جاسۋشاسىنان قاۋاشاق(سپورانگيي) جەتىلەدى. ىشىندە سپورا داميدى.
جىنىسسىز: سپورا – 2 قابىقشادان تۇراتىن جاسۋشا. ءپىسىپ جەتىلگەن سپورالار قاۋاشاقتان جەرگە شاشىلىپ، قولايلى جاعدايدا سپورالار ءونىپ، ءجىپ ءتارىزدى جاسىل بالدىرعا ۇقساس وسكىنشە پ/ب. وسى وسكىنشەلەردىڭ بۇرشىكشەلەرىنىڭ بىرەۋىنەن انالىق وسىمدىك، ال ەكىنشىسىنەن اتالىق وسىمدىك جەتىلەدى
«ءبىرىن – ءبىرى وقىتۋ» ءادىسى
1. مۇكتەردىڭ جەر بەتىندە................................................. ءتۇرى بار.
2. مۇكتەردى زەرتتەيتىن عىلىم.........................................
3. مۇكتەردىڭ.................................................................... بولادى.
4........................ بولمايدى، ونىڭ قىزمەتىن............ اتقارادى.
5..................................................................... جىڭىشكە ءجىپ ءتارىزدى سىرتقى قابىقتىڭ ءوسىندىسى.
6. ول ارقىلى وسىمدىك توپىراقتان................................. سىڭىرەدى
7. مۇك ساباعىنىڭ سىرتىن............................................. تۇرادى.
8. قابىقشانىڭ استىندا جاسۋشالارى حلوروپلاستارعا تولى، جاقسى جەتىلگەن.................................................... ورنالاسادى.
9....................................................... ۇلپالارى ناشار جەتىلگەن.
10.................................................................................. وتكىزگىش
ۇلپالاردىڭ قاتىسۋىمەن جۇزەگە اسادى.
ۆەنن دياگرامماسى كوكەك زىعىرى، شىمتەزەك مۇگىنىڭ ۇقساستىعى مەن ايىرماشىلىعى
رەفلەكسيا
1. بۇگىنگى ساباقتا نە بىلدىك؟ 2. جۇپپەن جۇمىس جاساۋ ءتيىمدى ورىندالدى ما؟
3. اسىرەسە، ساباقتىڭ قاي كەزەڭدەرى ۇنادى؟ 4. بۇگىنگى ساباققا بەرەتىن باعاڭ؟
ءمۇعالىمنىڭ ءاتى-جونى: گۇلجامال سمەت
مۇكتەر. جۇكتەۋ
سىلتەمە اتاۋى: بيولوگيا انىقتامالىعى
6 - سىنىپ
بيولوگيا ادىستەمەلىك نۇسقاۋلىق
جالپى ماقسات: مۇكتىڭ قۇرىلىسىنا، تۇرلەرىنە انىقتاما بەرىپ، تابيعاتتاعى، شارۋاشىلىقتاعى ماڭىزىمەن تانىستىرۋ؛ تابيعاتتى سۇيۋگە، وعان ءوز بەتىنشە باقىلاۋ جاساۋعا داعدىلاندىرۋ.
مىندەتتەرى: ويلاۋ، تالداۋ، سالىستىرۋ، قورىتىندىلاۋ، جەكە جانە جۇپپەن جۇمىس جاساۋعا ۇيرەتۋ، ءبىلىم مەن بىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ؛
كۇتىلەتىن ناتيجە: وقۋشىلار ساباققا بەلسەنە قاتىسۋ ارقىلى سىندارلى ويلاۋعا، پىكىرلەرىن ەركىن ايتۋعا، ءوز ويلارىن جەتكىزىپ تالداۋعا ماشىقتانادى.
نەگىزگى يدەيالار: سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەتۋ، وقىتۋ مەن وقۋداعى جاڭا تاسىلدەر - وقىتۋدا اكت پايدالانۋ، تالانتتى جانە دارىندى بالالاردى وقىتۋ - وقىتۋ ءۇشىن باعالاۋ جانە وقۋدى باعالاۋ
تاپسىرمالار Wiki ماتەريالدارى: Power Point «ءبىلىم بەرۋ پلاتفورماسى»، ءۇش ولشەمدى جۇيە
25 - مينۋت
ءىى. ماڭىزىن ارتتىرۋ
التىن قاقپا” ويىنى كىم جىلدام؟. “تاس قاقپا” ويىنى سۇراق – جاۋاپ
1. وسىمدىك تۇرلەرىن جۇيەلەۋدى ءتۇسىندىر2. ءتۇر دەپ نەنى ايتامىز
3. بالدىر تۇستەرى نەلىكتەن قوڭىر، قىزىل ءتۇستى بولادى
4. بالدىردىڭ تابيعاتتاعى ماڭىزى قانداي5. بالدىرلاردى قورعاۋ ءۇشىن قانداي شارالار قولدانىلادى
6. ۇلپالارى بولمايتىن، مۇشەلەرگە بولىنبەگەندىكتەن دەنەسى قالاي اتالادى
7. بالدىر جاسۋشاسىنداعى حلوروپاستاردىڭ اتاۋى
1. جاسىل بالدىردىڭ ءبىرجاسۋشالى تالشىقتى ءتۇرى2. عارىشقا ۇشىرىلعان ءبىرجاسۋشالى تالشىقسىز بالدىر
3. حروماتوفورى ورالما ءتارىزدى ورنالاسقان كوپجاسۋشالى جاسىل بالدىر 4. قوڭىر بالدىرلار قايدا كەزدەسەدى
5. لاميناريا سۋ تۇبىنە قانداي بولىكتەر ارقىلى بەكىنەدى 6. حروماتوفورى بىلەزىك ءتارىزدى سۋ تۇبىنە بەكىنىپ وسەتىن ءجىپ ءتارىزدى جاسىل بالدىر 7. بالدىرلاردىڭ سۋعا ءبولىپ شىعاراتىن گازى
1. قوڭىر بالدىرلاردا حلوروفيلدەن باسقا قانداي ءتۇستى پيگمەنت بولادى.
2. بالدىلار جىنىستى كوبەيگەندە گامەتالاردىڭ قوسىلۋىنان نە پايدا بولادى.
3. تەڭىز تۇبىندەگى بالدىرلاردىڭ قور زاتى4. ءبىر گرامم قارا توپىراقتا بالدىر.
5.”تەڭىز ورامجاپىراعى” دەگەن ات6. كلادوفورا جاسىل بالدىرىن پايدالانادى.
7. جۇمىرتقا جاسۋشاسى ۇرىقتانعان سوڭ
التىن قاقپا” ويىنى كىم جىلدام؟. “كۇمىس قاقپا” ويىنى تەرميندەرمەن
1. تاللوم
2. حروماتوفور
3. جاسىل بالدىر
4. جاسىل بالدىردىڭ وكىلى
5. حلاميدومونادانىڭ جاسۋشا قابىقشاسى
6. حلورەللا
7. حلوروكوكك
1. سپيروگيرا
2. ۋلوتريكس
3. قوڭىر بالدىرلار
4. لاميناريا
5. سارگاسسۋم
6. قوڭىر بالدىر جاسۋشاسى
7. تۋربيناريا
1. قىزىل بالدىرلاردىڭ كوبەيۋى
2. “تەڭىز ءجۇزىمى”دەپ
3. پورفيرا
4. اگار – اگار
5. كلادوفورا
6. دياتوم
7. فوتوسينتەز
التىن قاقپا” ويىنى كىم جىلدام؟“التىن قاقپا” ويىنى سۋرەتپەن جۇمىس
جاڭا ساباق
مۇكتەردىڭ جەر بەتىندە 22 000 - نان 27 000 - عا دەيىن ءتۇرى بار.
مۇكتەردى زەرتتەيتىن عىلىم بريولوگيا دەپ اتالادى.
مۇكتەردىڭ ساباعى مەن جاپىراعى بولادى. تامىر بولمايدى، ونىڭ قىزمەتىن ريزويد اتقارادى. «ريزويد» – بىرنەشە جاسۋشالاردان تۇراتىن جىڭىشكە ءجىپ ءتارىزدى سىرتقى قابىقتىڭ ءوسىندىسى. ول ارقىلى وسىمدىك توپىراقتان سۋدى جانە مينەرالدى زاتتاردى سىڭىرەدى. مۇك ساباعىنىڭ سىرتىن قابىقشا جاۋىپ تۇرادى. قابىقشانىڭ استىندا جاسۋشالارى حلوروپلاستارعا تولى، جاقسى جەتىلگەن فوتوسينتەزدەۋشى ۇلپا ورنالاسادى. وتكىزگىش، تىرەك، قور جيناۋشى جانە جابىن ۇلپالارى ناشار جەتىلگەن. سۋ مەن مينەرالدى زاتتار وتكىزگىش ۇلپالاردىڭ قاتىسۋىمەن جۇزەگە اسادى.
قۇرىلىسى: كوكەك زىعىرى دەپ اتالاتىن سەبەبى، ساباق ۇشىنداعى قالپاقشاسىنىڭ جيەكتەرى زىعىر تالشىعى ءتارىزدى جىڭىشكە تىلىمدەلگەن. ساباعى مەن جاپىراعى بولادى. بويىنا ىلعالدى كوپ سىڭىرەدى. بۇل ورماندى باتپاققا اينالدىرادى. ەكىۇيلى وسىمدىك. اتالىق وسىمدىك كوپجىلدىق، ال انالىق وسىمدىك ءبىرجىلدىق. بيىكتىگى – 40 سم. توپىراققا ريزويدتارى ارقىلى بەكىنەدى، سۋ مەن مينەرالدى زاتتاردى سىڭىرەدى. جاپىراق جاسۋشالارىندا حلوروفيلل داندەرى بار، سوندىقتان فوتوسينتەز ۇدەرىسى ءجۇرىپ، اعزالىق زات تۇزىلەدى.
جىنىستى: اتالىق وسىمدىكتىڭ ۇشىندا اتالىق جىنىس جاسۋشالارى ال انالىق وسىمدىكتىڭ ۇشىندا انالىق ج/ج داميدى. وسى ج/ج سۋدا قوسىلىپ ۇرىقتانادى. ۇرىقتانعان جۇمىرتقا جاسۋشاسىنان قاۋاشاق(سپورانگيي) جەتىلەدى. ىشىندە سپورا داميدى.
جىنىسسىز: سپورا – 2 قابىقشادان تۇراتىن جاسۋشا. ءپىسىپ جەتىلگەن سپورالار قاۋاشاقتان جەرگە شاشىلىپ، قولايلى جاعدايدا سپورالار ءونىپ، ءجىپ ءتارىزدى جاسىل بالدىرعا ۇقساس وسكىنشە پ/ب. وسى وسكىنشەلەردىڭ بۇرشىكشەلەرىنىڭ بىرەۋىنەن انالىق وسىمدىك، ال ەكىنشىسىنەن اتالىق وسىمدىك جەتىلەدى
«ءبىرىن – ءبىرى وقىتۋ» ءادىسى
1. مۇكتەردىڭ جەر بەتىندە................................................. ءتۇرى بار.
2. مۇكتەردى زەرتتەيتىن عىلىم.........................................
3. مۇكتەردىڭ.................................................................... بولادى.
4........................ بولمايدى، ونىڭ قىزمەتىن............ اتقارادى.
5..................................................................... جىڭىشكە ءجىپ ءتارىزدى سىرتقى قابىقتىڭ ءوسىندىسى.
6. ول ارقىلى وسىمدىك توپىراقتان................................. سىڭىرەدى
7. مۇك ساباعىنىڭ سىرتىن............................................. تۇرادى.
8. قابىقشانىڭ استىندا جاسۋشالارى حلوروپلاستارعا تولى، جاقسى جەتىلگەن.................................................... ورنالاسادى.
9....................................................... ۇلپالارى ناشار جەتىلگەن.
10.................................................................................. وتكىزگىش
ۇلپالاردىڭ قاتىسۋىمەن جۇزەگە اسادى.
ۆەنن دياگرامماسى كوكەك زىعىرى، شىمتەزەك مۇگىنىڭ ۇقساستىعى مەن ايىرماشىلىعى
رەفلەكسيا
1. بۇگىنگى ساباقتا نە بىلدىك؟ 2. جۇپپەن جۇمىس جاساۋ ءتيىمدى ورىندالدى ما؟
3. اسىرەسە، ساباقتىڭ قاي كەزەڭدەرى ۇنادى؟ 4. بۇگىنگى ساباققا بەرەتىن باعاڭ؟
ءمۇعالىمنىڭ ءاتى-جونى: گۇلجامال سمەت
مۇكتەر. جۇكتەۋ
You Might Also Like
