InfoHub Logo

مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالارمەن جۇرگىزىلەتىن ساۋساقتارعا كيىلگەن قۋىرشاقتەراپياسى ءادىسى بويىنشا وتكىزىلەتىن جۇمىس تۇرلەرى
پسيحوتەراپيانىڭ ماڭىزدى سالالارىنىڭ ءبىرى قازىرگى تاڭدا ارت - تەراپيا بولىپ تابىلادى. العاشقى ارت - تەراپيا تۇسىنىگى ەنگىزىلگەن كەزدە ونى تەك سىرقات، اۋرۋ نەمەسە دەمالىس ۇيىندەگى ەمدەلۋشىلەرگە عانا قولدانعان بولسا، قازىرگى كەزدە ونىڭ قولدانىس اياسى، شەڭبەرى كەڭەيۋدە، ياعني، بۇل تەراپيا ادامنىڭ شىعارماشىلىق جاعدايىن دامىتىپ قانا قويماي، ادامنىڭ بويىنداعى رەسۋرستارىنىڭ مۇمكىندىگىن ءتۇسىنىپ اشۋعا دا جاعداي جاسايدى. ارت - تەراپيا دامۋ ۇستىندە. وسى تەراپيا ءادىسىنىڭ ءبىر ءتۇرى - قۋىرشاقتەراپياسى. قۋىرشاقتەراپيانىڭ ءرولى ءتۇرلى اسپەكتىلەردە قولدانىلادى. قۋىرشاقتەراپيا ءسوزىن قازاقشاعا تىكەلەي اۋدارعاندا “قۋىرشاق ارقىلى قامقورلىق جاساۋ، ەمدەۋ” دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.

اتالعان تەراپيانىڭ ءتۇرى قازىرگى تاڭدا ۇلكەن جەتىستىكتەرگە يە. قۋىرشاق ارقىلى ادامنىڭ ىشكى بولمىسىن تانۋعا بولادى. دالىرەك ايتقاندا، بالانىڭ نەمەسە ەرەسەك ادامداردىڭ ىشكى دۇنيەسىمەن سىرلاسۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن وبەكت. ۇسىنىلىپ وتىرعان ساۋساقتارعا كيىلگەن قۋىرشاقتار بالالاردىڭ پسيحيكالىق دەنساۋلىقتى جاقسارتۋ، الەۋمەتتىك بەيىمدەلۋدى دامىتۋ، تانىمدىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ، قىزىعۋشىلىعىن جانە شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن قالىپتاستىرۋ، بالانىڭ ەموسيالى جانە ادامدىق دامۋىن ارتتىرۋ، دەنساۋلىق جاعدايلارىن قالىپتاستىرۋدا ەڭ ءتيىمدى ءادىسى بولىپ تابىلادى. سول سەبەپتەن ساۋساقتارعا كيىلگەن قۋىرشاقتار ءتۇرىن ۇسىنىپ وتىرمىن. بۇل ءادىستى پايدالانۋ - ۋاقىتشا پسيحيكالىق داعدارىسقا ۇشىراعان جانە مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالارمەن جۇمىس جاسايتىن ورتالىعىنا ەڭ پايدالى جۇمىس ءتۇرى.

1 - ساباق. «قۋىرشاقتاردىڭ قارىم - قاتىناسى»
ماقساتى: قاتىسۋشىنىڭ كوڭىل - كۇيىن كوتەرۋ، كوممۋنيكاسياسىن قالىپتاستىرۋ، بالا بويىنداعى كەزدەسەتىن ىشكى ۋايىمدى قۋىرشاق ويىندارى ارقىلى سىرتقا شىعارۋ، تۇلعانىڭ شىعارماشىلىعىن دامىتۋ، الەۋمەتتىك ورتاعا بەيىمدىلىگىن ارتتىرۋ، ىشكى ەموسياسىن ەركىن اشۋعا كومەك بەرۋ، دەنساۋلىعىن قالىپقا كەلتىرۋ.
قاجەتتى قۇرالدار: قاعاز، فلوماستەرلەر، اكۆارەل، گۋاش، ماتانىڭ قيقىمدارى، قايشى، ءجىپ، ينە، جەلىم.

دايىندىق كەزەڭى:
قاتىسۋشىلاردى ورىندارعا ورنالاستىرۋ. ۇستەل ۇستىندە قاعازدار، قارىنداشتار، سۋرەت سالۋ ءۇشىن قاجەتتى بوياۋلار ۇسىنىلادى. سول قاعازعا ساۋساققا كيىلەتىن قۋىرشاقتاردىڭ سۋرەتتەرىن سالادى.
ورىنداۋ ۋاقىتى - 5 مينۋت
تالداۋ: سالعان سۋرەتتەرىمىز قانداي؟
كوممۋنيكاسيالىق بەلسەندىرۋ
قاتىسۋشىلار ءبىر - بىرىنە جاعىمدى كوڭىل - كۇيلەر سىيلاپ، تىلەك، نيەتتەرىن بىلدىرەدى. جۇمىس ۇستىندە قانداي جاعدايلار بولادى جانە نە كۇتەتىندەرىن ايتادى.
ورىنداۋ ۋاقىتى - 5 مينۋت

جەكە جۇمىس.
جۇمىس بارىسىندا قاتىسۋشىلارعا ءتۇرلى - ءتۇستى بوياۋلار مەن ماتا قيقىمدارى ۇسىنىلادى. ماتانىڭ سەگىز ءتۇرىن تاڭداپ الۋلارى قاجەت. اركىم ءوز ويىنشا قيقىمداردان سول قولدىڭ ساۋساقتارىنا كەلەتىندەي ەتىپ ءتۇرلى - ءتۇستى قۋىرشاقتىڭ دەنەسىن شيىرشىق ۇلگىسىندە دايىنداپ، لايىقتى ەتىپ، ماتا قيقىمدارىنان باس ۇلگىسىن جاسايدى. قۋىرشاقتار ادەمى بولۋ ءۇشىن بەتتەرىن بەزەندىرەدى. كوڭىلدى بولۋ ءۇشىن كيىندىرىپ، اتىن قويىپ، قۋىرشاقتار جايلى كىشىگىرىم مالىمەت دايىنداۋلارىن كەرەك.
ورىنداۋ ۋاقىتى - 15 مينۋت
قۋىرشاقتى ويناتۋ ءادىسى:
قۋىرشاقتار تۋرالى تاريحي اڭگىمەلەر جانە وتباسىلىق تاريحي ەرتەگىلەر ويلاپ تابۋ ءۇشىن ۋاقىت بەرىلەدى. كەيىپكەرلەرگە ات قويۋ كەرەك. قۋىرشاقتار ويلاعان رولدەرىن ويناپ شىعۋى كەرەك.
ورىنداۋ ۋاقىتى - 10 مينۋت
تالداۋ: كەيىپكەردىڭ مىنەزدەرىنە سيپاتتاما بەرىڭدەر؟
قۋىرشاقتاردىڭ العان اسەرلەرىن ءبولىسۋى
ساۋساقتاعى ءتۇرلى - ءتۇستى قۋىرشاقتار ءبىر – بىرلەرىنە قاراپ كۇلىمسىرەپ، سۇراقتار قويىپ، بۇگىنگى جۇمىستارى تۋرالى اڭگىمەلەسەدى.

2 - ساباق «ەرتەگى ەلىندەگى قۋىرشاقتار»
ماقساتى: قاتىسۋشىنىڭ كوڭىل - كۇيىن كوتەرۋ، پسيحيكالىق دەنساۋلىقتى جاقسارتۋ، بالا بويىنداعى كەزدەسەتىن ىشكى ۋايىمدى قۋىرشاق ويىندارى ارقىلى سىرتقا شىعارۋ، تۇلعانىڭ شىعارماشىلىعىن دامىتۋ، الەۋمەتتىك ورتاعا بەيىمدىلىگىن ارتتىرۋ، ىشكى ەموسياسىن ەركىن اشۋعا كومەك بەرۋ.
كورنەكىلىكتەر: ساۋساققا كيۋگە ازىرلەنگەن ەرتەگى كەيىپكەرلەرى ۇلگىسىندە جاسالعان قۋىرشاقتار، كوڭىلدى اۋەندەر.

«شالقان» ەرتەگىسى
باياعى ءبىر زاماندا شال مەن كەمپىر بولىپتى. ولاردىڭ باقشاسى بار ەكەن. بىردە شال شالقان وتىرعىزادى. شالقان ءۇپ - ۇلكەن بوپ وسەدى. ءبىر كۇنى شال شالقاندى جەردەن سۋىرىپ الماقشى بولادى. ولاي تارتقىلايدى، بۇلاي تارتقىلايدى، تارتىپ شىعارا المايدى. (ساۋساقتاعى كۋىرشاقتاردى كەيىپكەر ءىس - ارەكەتىنە قاراي قيمىلداتادى)
اتاي اجەيدى شاقىرادى.
اتاي: اجەسى، اجەسى، كومەكتەسىپ جىبەر.
ولاي تارتقىلايدى، بۇلاي تارتقىلايدى، تارتىپ شىعارا المايدى.(ساۋساقتاعى كۋىرشاقتاردى كەيىپكەر ءىس - ارەكەتىنە قاراي قيمىلداتادى)
اجەي نەمەرەسىن شاقىرادى.
اجەي: قىزىم، قىزىم كومەكتەسىپ جىبەر.
ولاي تارتقىلايدى، بۇلاي تارتقىلايدى، تارتىپ شىعارا المايدى./نەمەرەسى كۇشىگىن شاقىرادى. (ساۋساقتاعى كۋىرشاقتاردى كەيىپكەر ءىس - ارەكەتىنە قاراي قيمىلداتادى)
نەمەرەسى: كۇشىگىم، كۇشىگىم كومەكتەسىپ جىبەر.
كۇشىك مىسىقتى شاقىرادى.
كۇشىك: مىسىق، مىسىق كومەكتەسىپ جىبەر.
مىسىق تىشقاندى شاقىرادى.
مىسىق: تىشقان، تىشقان كومەكتەسىپ جىبەر.
ولاي تارتقىلايدى، بىلاي تارتقىلايدى، شالقاندى شىعارىپ الادى.( ساۋساقتاعى كۋىرشاقتاردى كەيىپكەر ءىس - ارەكەتىنە قاراي قيمىلداتادى).

باۋىرساق ەرتەگىسى
ەرتەدە ءبىر شال مەن كەمپىر بولىپتى. كەمپىر ءبىر كۇنى قايماققا نان يلەپ، ونى مايعا قۋىرىپ باۋىرساق ءپىسىرىپتى. ونى تەرەزەنىڭ الدىنا سۋىتىپ قويىپتى.
باۋىرساق سۋىپ تۇرىپ تۇرىپ، ءبىر كەزدە دومالاي جونەلەدى. دومالاپ كەلىپ تەرەزە الدىنداعى ورىندىققا، ورىندىقتان ەدەنگە، ەدەننەن دالىزگە، دالىزدەن اۋلاعا، اۋلادان سىرتقا، ودان ءارى، ودان ءارى دومالاي بەرەدى، دومالاي بەرەدى.
ءبىر كەزدە وعان قويان جولىعىپ:
- باۋىرساق، باۋىرساق! مەن سەنى جەيمىن! – دەيدى.
- قويان، سەن مەنى جەمە. مەن ساعان ولەڭ ايتىپ بەرەمىن: «مەنىڭ اتىم باۋىرساق، باۋىرساق! قايماققا يلەنگەم، مايعا پىسىرىلگەم، تەرەزەدە سۋىعام. ۇستاتپاي كەتتىم اتاما، ۇستاتپاي كەتتىم اجەمە. ۇستاتپايمىن قويان ساعان دا!».
سودان باۋىرساق قارا جولمەن دومالاپ كەتە بارادى. وعان قاسقىر كەزدەسىپ، ونىڭ دا جەگىسى كەلەدى.
باۋىرساق ءوزىنىڭ ءانىن قاسقىرعا ايتىپ بەرىپ، ودان ءارى دومالاي بەرەدى.
ءبىر كەزدە ايۋ جولىعادى:
- باۋىرساق، باۋىرساق! مەن سەنى جەيمىن! – دەيدى ول.
- سەندەي مايتابانعا مەنى جەۋ قايدا؟ ۇستاتپاي كەتتىم اتاما، ۇستاتپاي كەتتىم اجەمە، قويان مەنەن قاسقىرعا ۇستاتپاعام ەندەشە.
- ال ساعان دا ۇستاتپايمىن مۇلدە دە!
ءسويتىپ دومالاي جونەلەدى. ايۋ تەك كوزىمەن شىعارىپ سالادى.
باۋىرساق دومالاعاننان دومالاپ كەلە جاتسا وعان تۇلكى جولىعادى:
- باۋىرساق، باۋىرساق، قايدان دومالاپ باراسىڭ؟ - دەيدى ول.
- جولمەن دومالاپ بارامىن.
- باۋىرساق، باۋىرساق، ماعان ولەڭ ايتىپ بەرشى!..
- سودان باۋىرساق: «مەنىڭ اتىم باۋىرساق، باۋىرساق! قايماققا يلەنگەم، مايعا پىسىرىلگەم، تەرەزەدە سۋىعام. ۇستاتپاي كەتتىم اتاما، ۇستاتپاي كەتتىم اجەمە. ۇستاتپاي كەتتىم قويان مەنەن قاسقىرعا. ۇستاتپاي كەتتىم ايۋعا، ۇستاتپايمىن ساعان دا!» دەپ ولەڭىن ايتىپ بەرەدى.
تۇلكى وعان:
- ءانىڭ وتە جاقسى ەكەن. ءبىراق ءجوندى ەستي الماي تۇرعانىم. باۋىرساق، سەن مەنىڭ تۇمسىعىما شىق تا، ءانىڭدى تاعى ءبىر رەت قاتتىراق ايتشى، - دەيدى.
باۋىرساق تۇلكىنىڭ تۇمسىعىنا دومالاپ شىعىپ الىپ بار داۋسىمەن ءانىن ايتادى. سول كەزدە تۇلكى ۇستاپ الادى.
- تۇلكى، سەن مەنى جەپ قايتەسىڭ! – دەيدى باۋىرساق. ءجۇر ودان دا بىزدىكىنە، اتام مەن اجەمە بارايىق. ولار سەنى تويعىزادى.
تۇلكى كەلىسەدى. جولشىباي وزدەرىمەن بىرگە قويان، قاسقىر مەن ايۋدى ەرتىپ الادى. ولار كەلسە اجەسى كوپ قاۋسىرما ءپىسىرىپ قويىپتى. قويانعا ورامجاپىراق سالعان، قاسقىر مەن تۇلكىگە ەت سالعان، ايۋعا تاڭقۋراي سالعان قاۋسىرما تيەدى. ال باۋىرساق تەرەزەنىڭ الدىندا ءوزىنىڭ ءانىن ايتىپ وتىرادى.