ناتيجەگە باعىتتالعان ءبىلىم-تۇلعانىڭ رۋحانيلىعىن بايىتۋدىڭ نەگىزى
تاقىرىبى: «ناتيجەگە باعىتتالعان ءبىلىم - تۇلعانىڭ رۋحانيلىعىن بايىتۋدىڭ نەگىزى»
جوسپارى:
ءى. كىرىسپە
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
1. بيولوگيا ساباعىندا ويىن ەلەمەنتتەرى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ
2. وقۋشىلارعا وقىلاتىن تابيعات قۇبىلىستارىن تولىق جانە ءدال اقپاراتتى بەرە وتىرىپ، وقۋ ساپاسىن ارتتىرۋ.
ءىىى. قورىتىندى.
ءى. كىرىسپە
XXI عاسىردىڭ جان - جاقتى زەردەلى، دارىندى، تالانتتى، ادامىن قالىپتاستىرۋ باعىتىنداعى ءبىلىم بەرۋ ماسەلەسى مەملەكەتىمىزدىڭ نازارىندا. ءبىلىم مەن عىلىمنىڭ قازاقستان دامۋىنا وڭتايلى اسەر ەتۋى ءۇشىن دۇنيە جۇزىلىك كەڭىستىگىنە ەنۋ، ءبىلىم بەرۋدى ودان ءارى جاڭاشىلداندىرۋ، وقىتۋ جۇيەسىن زامان تالابىنا ساي ۇيلەستىرە الۋ مىندەتى تۋىنداپ، بىلىمگە، بۇكىل وقۋ ادىستەمەلىك جۇيەگە جاڭا تالاپتار قويىلۋدا. وسى تۇرعىدان العاندا مۇعالىمگە ءبىلىم بەرۋدىڭ ءتيىمدى جولدارىن قاراستىرۋ، تاڭداي ءبىلۋ ەركىندىگى ءتيىپ وتىر. قاي كەزەڭدە، قاي زاماندا بولماسىن مەكتەپتەگى باستى تۇلعا ءمۇعالىم دەسەك، دۇنيەجۇزىلىك دامۋ دەڭگەيىنەن كەم تۇسپەيتىن، يىق تىرەستىرە الاتىن، العان ءبىلىم مەن تاربيەلىك قازىناسىن تۋعان ەلىنە ادامزات يگىلىگىنە جۇمساي الاتىن قازاقتىڭ وي تانىمىنىڭ يەسى، سانالى ازاماتتى جەتىلدىرۋگە ۇلەس قوساتىن قازاق ادەبيەتىن وقىتۋ پروسەسى بولسا، ونى ۇيىمداستىرۋشى مۇعالىمگە وتە ۇلكەن جاۋاپتى مىندەت جۇكتەيدى.
سوندىقتان قازىرگى تاڭداعى حالىقتىق پەداگوگيكانىڭ جاڭالىقتارىن، قازىرگى قولدانىپ جۇرگەن ءپان ەرەكشەلىگىنە قاراي - قولدانا ءبىلۋ - وقىتۋ ماقساتىنا جەتۋدىڭ بىردەن - ءبىر جولى. ۇزاق جىلعى تاجىريبەمدە وقىتۋ بارىسىندا العا قويعان ماقساتىم - بالانى سۋبەكت رەتىندە وقۋ ىسىنە وزىنشە قىزىقتىراتىن، وعان قابىلەتىن ارتتىراتىن جاعداي تۋعىزۋ. ونىڭ باستىسى وقۋ ءۇردىسىن جاڭاشا ۇيىمداستىرۋ، وقۋشىلاردىڭ وقۋداعى ءىس - ارەكەتى ارقىلى ويلاۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، ءوز بەتىنشە ءبىلىم الۋ پروسەسىندە بىرلەسە ارەكەت ەتۋ. ماقساتقا جەتۋ وقۋشىنىڭ ءوزى ارقىلى (ءىس - ارەكەت ارقىلى) جۇزەگە اسادى. ءمۇعالىم - ۇيىمداستىرۋشى، باعىت بەرۋشى، جول سىلتەۋشى.
تۇلعا - ادامنىڭ كەلەشەك ءومىرىنىڭ قالىپتاسۋ جوباسىنىڭ كەلبەتى. ادام تاربيە نەگىزىندە جەتىلىپ، قالىپتاسادى. ادام بولاشاعىن شەشەتىن دە تاربيە ەكەندىگى بەلگىلى، ال ونى جۇرگىزۋ پەداگوگيكالىق - پسيحولوگيالىق تۇرعىدان شەبەرلىككە بايلانىستى. بالا تاربيەسى ءبىلىم ارقىلى جەتىلەدى. ءار بالانىڭ وزىنە ءتان مىنەز - قۇلقى، پسيحولوگيالىق ەرەكشەلىگى بار.
ءسويتىپ، ناتيجەگە باعدارلانعان ءبىلىمدى پاندىك كومپەتەنسيا تۇرعىسىنان قاراستىراتىن بولساق، جالپى ءبىلىم بەرەتىن قازاق ورتا مەكتەپتەرىندە «بيولوگيا» ءپانى ادامنىڭ ىشكى سەزىمدەرى ارقىلى ونىڭ ويلاۋ، پايىمداۋ، تۇجىرىمداۋ، تىڭداۋ، ءتۇسىنۋ، پىكىرلەسۋ سياقتى كوممۋنيكاتيۆتىك قاتىناستاردى جيناقتاعان بىلىمدەرى نەگىزىندە ومىرلىك قاجەتتىلىگىنە اينالدىرا ءبىلۋدى نىسانا ەتەدى. ادەبي ءبىلىم الۋ ارقىلى وقۋشى ادەبيەتتى ءپان رەتىندە يگەرىپ قويمايدى، ول سول پاندىك ءبىلىم نەگىزىندە بولمىستى تانىپ بىلەدى، ودان اقپاراتتىق ماعلۇماتتار الادى جانە ەموسيونالدى قۇندىلىقتار بولىپ تابىلاتىن ادامي قاسيەتتەردى بويىنا سىڭىرە وتىرىپ، مادەنيەتتى، سالاۋاتتى قارىم - قاتىناسقا تۇسەدى، ال بۇل تۇپتەپ كەلگەندە ولاردى ادەبيەتتىڭ كوممۋنيكاتيۆتىك باعىتىنا اكەلەدى.
بيولوگيا پانىنەن وقىتۋ بارىسىندا ءبىلىم جۇيەسى نەگىزىندە تومەندەگىدەي ماقسات قويامىن:
1. وقى، ءتۇسىن، ءتۇسىندىر، بولجاي ءبىل. قولدان، تالدا، سالىستىر، جيناقتا.
2. باعالا (پايىمدا)، وزىڭە - ءوزىڭ جانە وزگەگە دە سىن كوزبەن قارا، ءىس - ارەكەتىڭە تالداۋ جاسا.
ءار ۋاقىتتا وقۋشىلارعا تومەندەگى سۇراقتار باستى نازاردا بولۋ كەرەكتىگىن ۇسىنامىن:
1. نە؟ قالاي؟ قانداي؟ ادەبيەت جۇيەسىندەگى ورنى؟ نە ءۇشىن قاجەت؟
2. كۇندەلىكتى ومىردە پايدالانا الامىز با؟ كۇندەلىكتى ومىردە پايداسى بار
ما؟
مىنە، وسى ايتىلعانداردى نازاردا ۇستاعاندا مۇعالىممەن وقۋشى ءىس - ارەكەتى ايقىندالادى.
ءمۇعالىم ءىس - ارەكەتى
وقۋشى ءىس - ارەكەتى
ءبىلىمدى الۋعا جەتەلەيتىن ءادىس - تاسىلدەردى (تەحنولوگيالاردى) پايدالانۋ.
وزدىگىنەن ءبىلىم الۋ جولدارىن ويلاستىرۋ.
ءادىس - تاسىلدەردى ۇتىمدى قولدانۋ.
وقۋشى ەڭبەگىن قۇرمەتتەۋ.
وقۋشى پىكىرىمەن ساناسۋ.
قارىم - قاتىناس مادەنيەتىنە تاربيەلەۋ.
قاداعالاۋ، باعالاۋ.
سۇراقتار قويىپ، وعان جاۋاپ ىزدەۋ.
وزدىگىنەن ءبىلىم الۋعا جاۋاپكەرشىلىكپەن ۇمتىلۋ.
ءبىلىم الۋ داعدىسىن ءوز بەتىنشە قولدانا ءبىلۋ.
بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋ، ءوزىن - ءوزى جانە باسقالاردى قۇرمەتتەۋ.
سوزگە توقتاۋ.
قيىندىقتى ءوزى شەشە الۋ.
ءوزىن - ءوزى جانە وزگەلەردى باعالاي ءبىلۋ.
بۇل ءادىس وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق ءبىلىمدى از ۋاقىتتا مەڭگەرىپ، ءوز بەتىنشە ىزدەنۋىنە جول اشادى، تانىمدىق، شىعارماشىلىق جۇمىستارعا باۋلۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
قازىرگى تاڭدا ءوزىمنىڭ ساباق وتكىزۋ باعىتىندا ساباقتىڭ ساپاسىن، مازمۇنىن، ادىستەرىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرۋگە مۇمكىندىگىم كەلگەنشە تىرىسامىن. ەلىمىزدىڭ ەرتەڭگى ءورىمتال ۇرپاعىن ءوز ۇلتىن، ءتىلىن، ءدىلىن ءسۇيۋ اتا - بابا رۋحىن، سالت - ءداستۇرىن قۇرمەتتەۋگە ۇيرەتۋ ۇستازدار الدىنداعى باستى مىندەت. ءوزىم ساباق بەرەتىن سىنىپتاردا حالىق پەداگوگيكاسىنىڭ وزىق يدەيالارىن پايدالانىپ، ىسكە اسىرۋدى كۇن تارتىبىنە قويدىم. وسى ورايدا 7 - سىنىپتا جاڭا تاقىرىپ وتكەندە باعدارلامامەن شەكتەلىپ قالماي، سىنىپتان تىس وقۋعا كوپ كوڭىل بولەمىن جانە ولاردىڭ قالاي ورىنداعانىن، قانداي ناتيجەگە جەتكەندىگىن قاداعالايمىن.
تاقىرىبى:§35 تابيعي قۇبىلىستاردىڭ كوپ تۇرلىلىگى
ماقساتى: 1. وقۋشىلارعا تابيعي قۇبىلىستاردىڭ ماڭىزىن تۇسىندىرە وتىرىپ، كوپتەگەن قۇبىلىستاردى مىسالعا الا وتىرىپ، ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى ءبىلىم قالىپتاستىرۋ
2. پانگە قىزىعۋشىلىعىن بەلسەندىلىگىن، ويلاۋ قابىلەتىن، ءار ءتۇرلى ءبىلىم كوزدەرىمەن جۇمىس جاساۋدى ءارى قاراي دامىتۋ
3. ءوزى تۇرعان جەرىنىڭ تابيعاتىن قورعاۋعا، تازالىعىن ساقتاۋعا تاربيەلەۋ. تابيعاتقا سۇيىسپەنشىلىكپەن قاراپ، ونداعى تابيعي قۇبىلىستاردى باعالاۋعا، اڭعارۋعا، ايالاۋعا باۋلۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تۇسىندىرمەلى سۇراقتار
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق
ساباقتا قولداناتىن ءادىس - تاسىلدەر: سۇراق – جاۋاپ، تۇسىندىرمەلى سوزدىكپەن جۇمىس
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
رەفلەكسيا.
سالەمەتسىزدەر مە، بالالار! مەن سىزدەرگە مىناداي كوڭىل - كۇيمەن كەلدىم. (كۇندى كورسەتۋ)
ال سىزدەردىڭ كوڭىل - كۇيلەرىڭىز قانداي؟
وقۋشىلارعا كارتوچكالار (كۇن، بۇلت، بۇلت اراسىنداعى كۇن) تاراتىلعان. ءار وقۋشى ءوزىنىڭ كوڭىل - كۇيىن بىلدىرەتىن كارتوچكانى كوتەرەدى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
«كىم تاپقىر؟»
1. قىسىم دەگەنىمىز نە؟
2. اتموسفەرالىق قىسىم دەگەنىمىز نە؟
3. باتەڭكەمەن شاڭعىنىڭ قىسىمى قالاي وزگەرەدى؟
4. ينەمەن ماتانى وڭاي تەسەمىز، ال قالامساپپەن تەسۋ قيىندىققا تۇسىرەدى؟ سەبەبى....
5. قىسىمدى قانداي قۇرال مەن ولشەيدى؟
6. اتموسفەرالىق قىسىمدى قاي عالىم ولشەگەن؟
7. ي. نيۋتون كىم بولعان؟ ول قانداي ەڭبەگى بار؟
8. تارتىلىس كۇش دەگەنىمىز نە؟
9. ديففۋزيا لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا قانداي ماعىنانى بىلدىرەدى؟
10. كۇش دەگەنىمىز نە؟
ءىىى. وتكەن ساباقتى پىسىقتاۋ
سونىمەن وقۋشىلار ءبىز وتكەن ساباقتا قىسىم تاقىرىبىن وتكەن بولاتىنبىز، ياعني ءبىز قىسىم تۋرالى كوپتەگەن مىسالدار كەلتىردىك، اتموسفەرالىق قىسىمعا بايلانىستى.
ءىۇ. جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ
وقۋشىلار ءبىزدى قورشاعان ورتا تابيعي سان الۋان وزگەرىستەر بولىپ جاتادى. تابيعاتتاعى بارلىق بولاتىن پروسەستەردى ءبىز قۇبىلىس دەپ اتايمىز. تابيعي قۇبىلىستارعا فيزيكالىق، بيولوگيالىق، مەتەورولوگيالىق جانە تاعى باسقا قۇبىلىستارعا بولىنەدى.
جوسپارى:
ءى. كىرىسپە
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
1. بيولوگيا ساباعىندا ويىن ەلەمەنتتەرى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ
2. وقۋشىلارعا وقىلاتىن تابيعات قۇبىلىستارىن تولىق جانە ءدال اقپاراتتى بەرە وتىرىپ، وقۋ ساپاسىن ارتتىرۋ.
ءىىى. قورىتىندى.
ءى. كىرىسپە
XXI عاسىردىڭ جان - جاقتى زەردەلى، دارىندى، تالانتتى، ادامىن قالىپتاستىرۋ باعىتىنداعى ءبىلىم بەرۋ ماسەلەسى مەملەكەتىمىزدىڭ نازارىندا. ءبىلىم مەن عىلىمنىڭ قازاقستان دامۋىنا وڭتايلى اسەر ەتۋى ءۇشىن دۇنيە جۇزىلىك كەڭىستىگىنە ەنۋ، ءبىلىم بەرۋدى ودان ءارى جاڭاشىلداندىرۋ، وقىتۋ جۇيەسىن زامان تالابىنا ساي ۇيلەستىرە الۋ مىندەتى تۋىنداپ، بىلىمگە، بۇكىل وقۋ ادىستەمەلىك جۇيەگە جاڭا تالاپتار قويىلۋدا. وسى تۇرعىدان العاندا مۇعالىمگە ءبىلىم بەرۋدىڭ ءتيىمدى جولدارىن قاراستىرۋ، تاڭداي ءبىلۋ ەركىندىگى ءتيىپ وتىر. قاي كەزەڭدە، قاي زاماندا بولماسىن مەكتەپتەگى باستى تۇلعا ءمۇعالىم دەسەك، دۇنيەجۇزىلىك دامۋ دەڭگەيىنەن كەم تۇسپەيتىن، يىق تىرەستىرە الاتىن، العان ءبىلىم مەن تاربيەلىك قازىناسىن تۋعان ەلىنە ادامزات يگىلىگىنە جۇمساي الاتىن قازاقتىڭ وي تانىمىنىڭ يەسى، سانالى ازاماتتى جەتىلدىرۋگە ۇلەس قوساتىن قازاق ادەبيەتىن وقىتۋ پروسەسى بولسا، ونى ۇيىمداستىرۋشى مۇعالىمگە وتە ۇلكەن جاۋاپتى مىندەت جۇكتەيدى.
سوندىقتان قازىرگى تاڭداعى حالىقتىق پەداگوگيكانىڭ جاڭالىقتارىن، قازىرگى قولدانىپ جۇرگەن ءپان ەرەكشەلىگىنە قاراي - قولدانا ءبىلۋ - وقىتۋ ماقساتىنا جەتۋدىڭ بىردەن - ءبىر جولى. ۇزاق جىلعى تاجىريبەمدە وقىتۋ بارىسىندا العا قويعان ماقساتىم - بالانى سۋبەكت رەتىندە وقۋ ىسىنە وزىنشە قىزىقتىراتىن، وعان قابىلەتىن ارتتىراتىن جاعداي تۋعىزۋ. ونىڭ باستىسى وقۋ ءۇردىسىن جاڭاشا ۇيىمداستىرۋ، وقۋشىلاردىڭ وقۋداعى ءىس - ارەكەتى ارقىلى ويلاۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، ءوز بەتىنشە ءبىلىم الۋ پروسەسىندە بىرلەسە ارەكەت ەتۋ. ماقساتقا جەتۋ وقۋشىنىڭ ءوزى ارقىلى (ءىس - ارەكەت ارقىلى) جۇزەگە اسادى. ءمۇعالىم - ۇيىمداستىرۋشى، باعىت بەرۋشى، جول سىلتەۋشى.
تۇلعا - ادامنىڭ كەلەشەك ءومىرىنىڭ قالىپتاسۋ جوباسىنىڭ كەلبەتى. ادام تاربيە نەگىزىندە جەتىلىپ، قالىپتاسادى. ادام بولاشاعىن شەشەتىن دە تاربيە ەكەندىگى بەلگىلى، ال ونى جۇرگىزۋ پەداگوگيكالىق - پسيحولوگيالىق تۇرعىدان شەبەرلىككە بايلانىستى. بالا تاربيەسى ءبىلىم ارقىلى جەتىلەدى. ءار بالانىڭ وزىنە ءتان مىنەز - قۇلقى، پسيحولوگيالىق ەرەكشەلىگى بار.
ءسويتىپ، ناتيجەگە باعدارلانعان ءبىلىمدى پاندىك كومپەتەنسيا تۇرعىسىنان قاراستىراتىن بولساق، جالپى ءبىلىم بەرەتىن قازاق ورتا مەكتەپتەرىندە «بيولوگيا» ءپانى ادامنىڭ ىشكى سەزىمدەرى ارقىلى ونىڭ ويلاۋ، پايىمداۋ، تۇجىرىمداۋ، تىڭداۋ، ءتۇسىنۋ، پىكىرلەسۋ سياقتى كوممۋنيكاتيۆتىك قاتىناستاردى جيناقتاعان بىلىمدەرى نەگىزىندە ومىرلىك قاجەتتىلىگىنە اينالدىرا ءبىلۋدى نىسانا ەتەدى. ادەبي ءبىلىم الۋ ارقىلى وقۋشى ادەبيەتتى ءپان رەتىندە يگەرىپ قويمايدى، ول سول پاندىك ءبىلىم نەگىزىندە بولمىستى تانىپ بىلەدى، ودان اقپاراتتىق ماعلۇماتتار الادى جانە ەموسيونالدى قۇندىلىقتار بولىپ تابىلاتىن ادامي قاسيەتتەردى بويىنا سىڭىرە وتىرىپ، مادەنيەتتى، سالاۋاتتى قارىم - قاتىناسقا تۇسەدى، ال بۇل تۇپتەپ كەلگەندە ولاردى ادەبيەتتىڭ كوممۋنيكاتيۆتىك باعىتىنا اكەلەدى.
بيولوگيا پانىنەن وقىتۋ بارىسىندا ءبىلىم جۇيەسى نەگىزىندە تومەندەگىدەي ماقسات قويامىن:
1. وقى، ءتۇسىن، ءتۇسىندىر، بولجاي ءبىل. قولدان، تالدا، سالىستىر، جيناقتا.
2. باعالا (پايىمدا)، وزىڭە - ءوزىڭ جانە وزگەگە دە سىن كوزبەن قارا، ءىس - ارەكەتىڭە تالداۋ جاسا.
ءار ۋاقىتتا وقۋشىلارعا تومەندەگى سۇراقتار باستى نازاردا بولۋ كەرەكتىگىن ۇسىنامىن:
1. نە؟ قالاي؟ قانداي؟ ادەبيەت جۇيەسىندەگى ورنى؟ نە ءۇشىن قاجەت؟
2. كۇندەلىكتى ومىردە پايدالانا الامىز با؟ كۇندەلىكتى ومىردە پايداسى بار
ما؟
مىنە، وسى ايتىلعانداردى نازاردا ۇستاعاندا مۇعالىممەن وقۋشى ءىس - ارەكەتى ايقىندالادى.
ءمۇعالىم ءىس - ارەكەتى
وقۋشى ءىس - ارەكەتى
ءبىلىمدى الۋعا جەتەلەيتىن ءادىس - تاسىلدەردى (تەحنولوگيالاردى) پايدالانۋ.
وزدىگىنەن ءبىلىم الۋ جولدارىن ويلاستىرۋ.
ءادىس - تاسىلدەردى ۇتىمدى قولدانۋ.
وقۋشى ەڭبەگىن قۇرمەتتەۋ.
وقۋشى پىكىرىمەن ساناسۋ.
قارىم - قاتىناس مادەنيەتىنە تاربيەلەۋ.
قاداعالاۋ، باعالاۋ.
سۇراقتار قويىپ، وعان جاۋاپ ىزدەۋ.
وزدىگىنەن ءبىلىم الۋعا جاۋاپكەرشىلىكپەن ۇمتىلۋ.
ءبىلىم الۋ داعدىسىن ءوز بەتىنشە قولدانا ءبىلۋ.
بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋ، ءوزىن - ءوزى جانە باسقالاردى قۇرمەتتەۋ.
سوزگە توقتاۋ.
قيىندىقتى ءوزى شەشە الۋ.
ءوزىن - ءوزى جانە وزگەلەردى باعالاي ءبىلۋ.
بۇل ءادىس وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق ءبىلىمدى از ۋاقىتتا مەڭگەرىپ، ءوز بەتىنشە ىزدەنۋىنە جول اشادى، تانىمدىق، شىعارماشىلىق جۇمىستارعا باۋلۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
قازىرگى تاڭدا ءوزىمنىڭ ساباق وتكىزۋ باعىتىندا ساباقتىڭ ساپاسىن، مازمۇنىن، ادىستەرىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرۋگە مۇمكىندىگىم كەلگەنشە تىرىسامىن. ەلىمىزدىڭ ەرتەڭگى ءورىمتال ۇرپاعىن ءوز ۇلتىن، ءتىلىن، ءدىلىن ءسۇيۋ اتا - بابا رۋحىن، سالت - ءداستۇرىن قۇرمەتتەۋگە ۇيرەتۋ ۇستازدار الدىنداعى باستى مىندەت. ءوزىم ساباق بەرەتىن سىنىپتاردا حالىق پەداگوگيكاسىنىڭ وزىق يدەيالارىن پايدالانىپ، ىسكە اسىرۋدى كۇن تارتىبىنە قويدىم. وسى ورايدا 7 - سىنىپتا جاڭا تاقىرىپ وتكەندە باعدارلامامەن شەكتەلىپ قالماي، سىنىپتان تىس وقۋعا كوپ كوڭىل بولەمىن جانە ولاردىڭ قالاي ورىنداعانىن، قانداي ناتيجەگە جەتكەندىگىن قاداعالايمىن.
تاقىرىبى:§35 تابيعي قۇبىلىستاردىڭ كوپ تۇرلىلىگى
ماقساتى: 1. وقۋشىلارعا تابيعي قۇبىلىستاردىڭ ماڭىزىن تۇسىندىرە وتىرىپ، كوپتەگەن قۇبىلىستاردى مىسالعا الا وتىرىپ، ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى ءبىلىم قالىپتاستىرۋ
2. پانگە قىزىعۋشىلىعىن بەلسەندىلىگىن، ويلاۋ قابىلەتىن، ءار ءتۇرلى ءبىلىم كوزدەرىمەن جۇمىس جاساۋدى ءارى قاراي دامىتۋ
3. ءوزى تۇرعان جەرىنىڭ تابيعاتىن قورعاۋعا، تازالىعىن ساقتاۋعا تاربيەلەۋ. تابيعاتقا سۇيىسپەنشىلىكپەن قاراپ، ونداعى تابيعي قۇبىلىستاردى باعالاۋعا، اڭعارۋعا، ايالاۋعا باۋلۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تۇسىندىرمەلى سۇراقتار
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق
ساباقتا قولداناتىن ءادىس - تاسىلدەر: سۇراق – جاۋاپ، تۇسىندىرمەلى سوزدىكپەن جۇمىس
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
رەفلەكسيا.
سالەمەتسىزدەر مە، بالالار! مەن سىزدەرگە مىناداي كوڭىل - كۇيمەن كەلدىم. (كۇندى كورسەتۋ)
ال سىزدەردىڭ كوڭىل - كۇيلەرىڭىز قانداي؟
وقۋشىلارعا كارتوچكالار (كۇن، بۇلت، بۇلت اراسىنداعى كۇن) تاراتىلعان. ءار وقۋشى ءوزىنىڭ كوڭىل - كۇيىن بىلدىرەتىن كارتوچكانى كوتەرەدى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
«كىم تاپقىر؟»
1. قىسىم دەگەنىمىز نە؟
2. اتموسفەرالىق قىسىم دەگەنىمىز نە؟
3. باتەڭكەمەن شاڭعىنىڭ قىسىمى قالاي وزگەرەدى؟
4. ينەمەن ماتانى وڭاي تەسەمىز، ال قالامساپپەن تەسۋ قيىندىققا تۇسىرەدى؟ سەبەبى....
5. قىسىمدى قانداي قۇرال مەن ولشەيدى؟
6. اتموسفەرالىق قىسىمدى قاي عالىم ولشەگەن؟
7. ي. نيۋتون كىم بولعان؟ ول قانداي ەڭبەگى بار؟
8. تارتىلىس كۇش دەگەنىمىز نە؟
9. ديففۋزيا لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا قانداي ماعىنانى بىلدىرەدى؟
10. كۇش دەگەنىمىز نە؟
ءىىى. وتكەن ساباقتى پىسىقتاۋ
سونىمەن وقۋشىلار ءبىز وتكەن ساباقتا قىسىم تاقىرىبىن وتكەن بولاتىنبىز، ياعني ءبىز قىسىم تۋرالى كوپتەگەن مىسالدار كەلتىردىك، اتموسفەرالىق قىسىمعا بايلانىستى.
ءىۇ. جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ
وقۋشىلار ءبىزدى قورشاعان ورتا تابيعي سان الۋان وزگەرىستەر بولىپ جاتادى. تابيعاتتاعى بارلىق بولاتىن پروسەستەردى ءبىز قۇبىلىس دەپ اتايمىز. تابيعي قۇبىلىستارعا فيزيكالىق، بيولوگيالىق، مەتەورولوگيالىق جانە تاعى باسقا قۇبىلىستارعا بولىنەدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
