ناۋرىز مەرەكەلەرى
ومىردەن ءوز ورنىڭدى تابۋ،
ودان ۇزاق جول بولماس.
ومىردەن ءوز ورنىڭدى تابۋ،
جان دۇنيەڭە راحات تابۋ.
ومىردەن ءوز ورنىڭدى تابۋ،
ءارقاشاندا العا ۇمتىلۋ!
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ناۋرىز مەرەكەلەرى
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. ناۋرىز مەرەكەلەرى تۋرالى مالىمەت بەرۋ، ۇلىستىڭ ۇلى ناۋرىز مەرەكەسىن تويلاۋ داستۇرىنە، تاريحىنا، قازاقتىڭ سالت - داستۇرىنە، ادەت - عۇرپىنا توقتالۋ.
2. ءوز ويىن ەركىن جەتكىزە ءبىلۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن ارتتىرۋ، سويلەۋ مادەنيەتىن جەتىلدىرۋ جانە ۇستەۋلەردى دۇرىس پايدالانا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
3. ناۋرىز مەيرامىنىڭ تويلانۋىنا ۇلەس قوسۋ جانە قازاق حالقىنىڭ ادەت - عۇرپىن، سالت - ءداستۇرىن ساقتاۋعا، قاستەرلەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: اشىق اباق
ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، ويىن تۇرلەرى.
كورنەكىلىگى: وقۋلىق، سلايدتار
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
II. جاڭا ساباق:
1. كىرىسپە
2. كەزەكشىمەن سۇحبات.
3. ساباقتىڭ بارىسىن، ماقساتىن ايتۋ
بالالار، ايتىڭىزدارشى، ناۋرىز ايىنداعى قانداي مەرەكەلەردى بىلەسىزدەر؟ بالالاردىڭ جاۋابىن تىڭداپ، وسى مەرەكەلەرگە توقتالۋ. ناۋرىز ايىندا وزدەرىڭىز بىلەتىن 8 ناۋرىز - حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى جانە 22 ناۋرىز - ناۋرىز مەرەكەسى. ولاي بولسا بالالار تاقتاعا نازار اۋدارايىق.
بالالار انالارعا، اجەلەرگە، ۇستازدارعا ارنالعان تىلەكتەرىن ايتادى. ال، كەلەسى مەرەكە جونىندە ايتپاس بۇرىن تاقتاعا نازار اۋدارايىق. ارينە، بۇل ناۋرىز مەرەكەسى، ولاي بولسا ءبىز ناۋرىز ءسوزىنىڭ ماعىناسىنا كوز جۇگىرتەيىك.
ناۋرىز نەمەسە نوۆرۋز ءسوزى پارسى تىلىنەن اۋدارعاندا «نوۋ» - جاڭا، «رۋز» - كۇن دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. بۇل مەرەكەنى تابيعاتتىڭ جاندانۋىمەن جانە جاڭا جىلدىڭ باستالۋىمەن بايلانىستىرادى ەكەن.
ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى دەپ نەگە اتاعان؟
بۇل جونىندە مىناداي اڭىز بار ەكەن: ءبىر كۇنى نۇح پايعامباردىڭ كەمەسى قازىعۇرت تاۋىنا كەلگەن ساتتە جەردىڭ بەتىن جايلاعان توپان سۋ كەرى قايتادى. سول ءسات جەر بەتىنە تابانى تيگەن بارلىق تىرشىلىك يەلەرى كوك اسپاننان تۇسكەن قاسيەتتى قازاننان بىرگە ءدام تاتادى. سودان، بۇل كۇندى – ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى دەپ جاريالايدى.
ناۋرىز تويىنداعى قازاقتىڭ سات - داستۇرلەرىنە كەلەتىن بولساق، بۇل كۇنى ءتۇرلى ۇلتتىق ويىندار وتكىزىلەدى. (بالالاردىڭ ۇلتتىق ويىندار تۋرالى ويلارىن تىڭداۋ)
II. وقۋلىقپەن جۇمىس.
«سوزدىك القابى»
1) ساباققا بايلانىستى جاڭا سوزدەرمەن تانىستىرۋ.
2) ماعىنالارىن ءتۇسىندىرۋ.
3) بەرىلگەن ەتىستىكتەرمەن ۇستەۋلەر قوسۋ ارقىلى ءسوز تىركەسىن نەمەسە سويلەمدەر قۇراستىرۋ.
وتكىزۋ - پروۆوديت
سىيلىق سىيلاۋ - داريت پوداركي
شاقىرۋ - پريگلاسيت
III. داپتەرمەن جۇمىس.
وقۋلىقتىڭ 141 - بەتىندەگى 3 - تاپسىرما. سوزدەردى ءتيىستى ورنىنا قويىپ، سويلەمدەردى ۇستەۋلەرمەن تولىقتىرۋ.
1. اناما، سىيلايمىن، گۇل، مەن.
2. اپكەمە، ساتىپ، الىپ، بەردىم، بۇيىمدار، زەرگەرلىك.
3. ساباقتى، قارىنداسىم، وقيدى.
4. جۇگىرىپ، سامات، كەلدى، ساباققا.
5. مەن، بەردىم، ايتىپ، ولەڭدى.
IV. بايگە.
كىم سۇراقتارعا جىلدام جاۋاپ بەرەدى؟
1. ناۋرىز كوجەدەن اۋىز تيۋ قانداي ۇعىمدى بىلدىرەدى؟
2. قازاق قىزدارىنىڭ ۇزاتىلعاندا كيەتىن باس كيىمى قانداي؟
3. «مەيرام» ءسوزىنىڭ ءسينونيمىن تاپ.
4. ادامدارعا ب ا ق، داۋلەت قوندىراتىن اقساقال كەيپىندەگى قيال - عاجايىپ بەينەنى اتا.
5. قىران قۇستى باۋلاپ، اڭعا سالاتىن كىم؟
6. قويدىڭ جۇنىنەن باسىلعان زاتتى اتا.
7. سۇيەكتى پايدالانىپ وينالاتىن ويىن ءتۇرى.
V. «كىم جىلدام؟» ءسوزجۇمباقتى شەشۋ.
VI. شەشۋىندەگى سوزدەردىڭ باستاپقى ارىپتەرىن جازىپ وتىرۋ.
1. مۇسىلمان حالىقتارىندا جاڭا جىل تويلاناتىن اي؟ ناۋرىز
2. ات بايلاۋ ءۇشىن ورناتىلعان تۇبىرىك. اتاعاش
3. جاڭا تۋعان مالدىڭ ءسۇتى... ۋىز
4. قاسيەتتى اي. رامازان
5. اس ۇيدە قولدانىلاتىن... ىدىس
6. ناۋرىز كوجەنى قانداي ىدىسقا قۇيادى. زەرەن
7. ناۋرىز.... كوجە
8. قازاقستاننىڭ قالاسى... وسكەمەن
9. قاسيەتتى سان. جەتى
10. مال ءونىمىنىڭ نەگىزگى ءتۇرى. ەت
VII. ۆەنن دياگرامماسى.
ەكى مەرەكە جونىندە بالالاردىڭ جاۋابىن تىڭداپ، داپتەرلەرىنە جازعىزۋ.
VIII. «سويلەم كولى» سويلەمدەردەن ۇستەۋلەردى تابۋ.
دۇكەننىڭ ىشىندە ادامدار كوپ ەكەن.
وقۋشىلار تاقتانىڭ الدىندا تۇر.
بۇگىن ورتالىق الاڭعا ادامدار وتە كوپ جينالدى.
ءبىز بالاباقشانىڭ الدىنا اعاش وتىرعىزدىق.
ءبىزدىڭ سىنىپتىڭ ۇلدارى فۋتبولدى جاقسى وينايدى.
ايدار ولەڭدى جاتقا ايتتى.
IX. «ماقال - ماتەلدەر القابى»
1. ءساۋىر بولماي،... بولماس.
2. نوسەر الدىندا... وينايدى.
3. ەرىنشەكتىڭ... تاۋسىلمايدى.
4. الدىڭا ءبىر قاراساڭ، ارتىڭا... قارا.
5. از ءسوز -....، كوپ ءسوز -....
6. ەڭبەكتىڭ نانى -...، جالقاۋدىڭ جانى -...
7. اس اتاسى -...
X. قورىتۋ.
وقۋشىلار ءبىر - بىرىنە ناۋرىز مەرەكەسىنە بايلانىستى اق تىلەكتەرىن ايتادى.
XI. باعالاۋ.
XII. ۇيگە تاپسىرما.
ناۋرىز مەرەكەلەرى تۋرالى ەسسە جازۋ
ودان ۇزاق جول بولماس.
ومىردەن ءوز ورنىڭدى تابۋ،
جان دۇنيەڭە راحات تابۋ.
ومىردەن ءوز ورنىڭدى تابۋ،
ءارقاشاندا العا ۇمتىلۋ!
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ناۋرىز مەرەكەلەرى
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. ناۋرىز مەرەكەلەرى تۋرالى مالىمەت بەرۋ، ۇلىستىڭ ۇلى ناۋرىز مەرەكەسىن تويلاۋ داستۇرىنە، تاريحىنا، قازاقتىڭ سالت - داستۇرىنە، ادەت - عۇرپىنا توقتالۋ.
2. ءوز ويىن ەركىن جەتكىزە ءبىلۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن ارتتىرۋ، سويلەۋ مادەنيەتىن جەتىلدىرۋ جانە ۇستەۋلەردى دۇرىس پايدالانا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
3. ناۋرىز مەيرامىنىڭ تويلانۋىنا ۇلەس قوسۋ جانە قازاق حالقىنىڭ ادەت - عۇرپىن، سالت - ءداستۇرىن ساقتاۋعا، قاستەرلەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: اشىق اباق
ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، ويىن تۇرلەرى.
كورنەكىلىگى: وقۋلىق، سلايدتار
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
II. جاڭا ساباق:
1. كىرىسپە
2. كەزەكشىمەن سۇحبات.
3. ساباقتىڭ بارىسىن، ماقساتىن ايتۋ
بالالار، ايتىڭىزدارشى، ناۋرىز ايىنداعى قانداي مەرەكەلەردى بىلەسىزدەر؟ بالالاردىڭ جاۋابىن تىڭداپ، وسى مەرەكەلەرگە توقتالۋ. ناۋرىز ايىندا وزدەرىڭىز بىلەتىن 8 ناۋرىز - حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى جانە 22 ناۋرىز - ناۋرىز مەرەكەسى. ولاي بولسا بالالار تاقتاعا نازار اۋدارايىق.
بالالار انالارعا، اجەلەرگە، ۇستازدارعا ارنالعان تىلەكتەرىن ايتادى. ال، كەلەسى مەرەكە جونىندە ايتپاس بۇرىن تاقتاعا نازار اۋدارايىق. ارينە، بۇل ناۋرىز مەرەكەسى، ولاي بولسا ءبىز ناۋرىز ءسوزىنىڭ ماعىناسىنا كوز جۇگىرتەيىك.
ناۋرىز نەمەسە نوۆرۋز ءسوزى پارسى تىلىنەن اۋدارعاندا «نوۋ» - جاڭا، «رۋز» - كۇن دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. بۇل مەرەكەنى تابيعاتتىڭ جاندانۋىمەن جانە جاڭا جىلدىڭ باستالۋىمەن بايلانىستىرادى ەكەن.
ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى دەپ نەگە اتاعان؟
بۇل جونىندە مىناداي اڭىز بار ەكەن: ءبىر كۇنى نۇح پايعامباردىڭ كەمەسى قازىعۇرت تاۋىنا كەلگەن ساتتە جەردىڭ بەتىن جايلاعان توپان سۋ كەرى قايتادى. سول ءسات جەر بەتىنە تابانى تيگەن بارلىق تىرشىلىك يەلەرى كوك اسپاننان تۇسكەن قاسيەتتى قازاننان بىرگە ءدام تاتادى. سودان، بۇل كۇندى – ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى دەپ جاريالايدى.
ناۋرىز تويىنداعى قازاقتىڭ سات - داستۇرلەرىنە كەلەتىن بولساق، بۇل كۇنى ءتۇرلى ۇلتتىق ويىندار وتكىزىلەدى. (بالالاردىڭ ۇلتتىق ويىندار تۋرالى ويلارىن تىڭداۋ)
II. وقۋلىقپەن جۇمىس.
«سوزدىك القابى»
1) ساباققا بايلانىستى جاڭا سوزدەرمەن تانىستىرۋ.
2) ماعىنالارىن ءتۇسىندىرۋ.
3) بەرىلگەن ەتىستىكتەرمەن ۇستەۋلەر قوسۋ ارقىلى ءسوز تىركەسىن نەمەسە سويلەمدەر قۇراستىرۋ.
وتكىزۋ - پروۆوديت
سىيلىق سىيلاۋ - داريت پوداركي
شاقىرۋ - پريگلاسيت
III. داپتەرمەن جۇمىس.
وقۋلىقتىڭ 141 - بەتىندەگى 3 - تاپسىرما. سوزدەردى ءتيىستى ورنىنا قويىپ، سويلەمدەردى ۇستەۋلەرمەن تولىقتىرۋ.
1. اناما، سىيلايمىن، گۇل، مەن.
2. اپكەمە، ساتىپ، الىپ، بەردىم، بۇيىمدار، زەرگەرلىك.
3. ساباقتى، قارىنداسىم، وقيدى.
4. جۇگىرىپ، سامات، كەلدى، ساباققا.
5. مەن، بەردىم، ايتىپ، ولەڭدى.
IV. بايگە.
كىم سۇراقتارعا جىلدام جاۋاپ بەرەدى؟
1. ناۋرىز كوجەدەن اۋىز تيۋ قانداي ۇعىمدى بىلدىرەدى؟
2. قازاق قىزدارىنىڭ ۇزاتىلعاندا كيەتىن باس كيىمى قانداي؟
3. «مەيرام» ءسوزىنىڭ ءسينونيمىن تاپ.
4. ادامدارعا ب ا ق، داۋلەت قوندىراتىن اقساقال كەيپىندەگى قيال - عاجايىپ بەينەنى اتا.
5. قىران قۇستى باۋلاپ، اڭعا سالاتىن كىم؟
6. قويدىڭ جۇنىنەن باسىلعان زاتتى اتا.
7. سۇيەكتى پايدالانىپ وينالاتىن ويىن ءتۇرى.
V. «كىم جىلدام؟» ءسوزجۇمباقتى شەشۋ.
VI. شەشۋىندەگى سوزدەردىڭ باستاپقى ارىپتەرىن جازىپ وتىرۋ.
1. مۇسىلمان حالىقتارىندا جاڭا جىل تويلاناتىن اي؟ ناۋرىز
2. ات بايلاۋ ءۇشىن ورناتىلعان تۇبىرىك. اتاعاش
3. جاڭا تۋعان مالدىڭ ءسۇتى... ۋىز
4. قاسيەتتى اي. رامازان
5. اس ۇيدە قولدانىلاتىن... ىدىس
6. ناۋرىز كوجەنى قانداي ىدىسقا قۇيادى. زەرەن
7. ناۋرىز.... كوجە
8. قازاقستاننىڭ قالاسى... وسكەمەن
9. قاسيەتتى سان. جەتى
10. مال ءونىمىنىڭ نەگىزگى ءتۇرى. ەت
VII. ۆەنن دياگرامماسى.
ەكى مەرەكە جونىندە بالالاردىڭ جاۋابىن تىڭداپ، داپتەرلەرىنە جازعىزۋ.
VIII. «سويلەم كولى» سويلەمدەردەن ۇستەۋلەردى تابۋ.
دۇكەننىڭ ىشىندە ادامدار كوپ ەكەن.
وقۋشىلار تاقتانىڭ الدىندا تۇر.
بۇگىن ورتالىق الاڭعا ادامدار وتە كوپ جينالدى.
ءبىز بالاباقشانىڭ الدىنا اعاش وتىرعىزدىق.
ءبىزدىڭ سىنىپتىڭ ۇلدارى فۋتبولدى جاقسى وينايدى.
ايدار ولەڭدى جاتقا ايتتى.
IX. «ماقال - ماتەلدەر القابى»
1. ءساۋىر بولماي،... بولماس.
2. نوسەر الدىندا... وينايدى.
3. ەرىنشەكتىڭ... تاۋسىلمايدى.
4. الدىڭا ءبىر قاراساڭ، ارتىڭا... قارا.
5. از ءسوز -....، كوپ ءسوز -....
6. ەڭبەكتىڭ نانى -...، جالقاۋدىڭ جانى -...
7. اس اتاسى -...
X. قورىتۋ.
وقۋشىلار ءبىر - بىرىنە ناۋرىز مەرەكەسىنە بايلانىستى اق تىلەكتەرىن ايتادى.
XI. باعالاۋ.
XII. ۇيگە تاپسىرما.
ناۋرىز مەرەكەلەرى تۋرالى ەسسە جازۋ