نەسى قاتە؟
بۇرىن ءبىر اۋىلدا ساراڭ شال ءومىر ءسۇرىپتى. ءبىر جىلى قىستىڭ ءبىر كۇنىندە سىرتتا قار جاۋىپ، ساراڭ شال ءوزىنىڭ جىلى توسەگىندە جاتادى. «بۇگىنگى كۇندەي جاقسى كۇندە ءبىر جاسايتىن ءىس بار ما؟»، — دەپ ىشتەي ويلانىپ وتىردى. سىرتتا قار كۇرەپ جۇرگەن قۇلىن كورىپ، ونى ساراڭ شال شاقىرىپ الادى.
— ەي، بەيشارا قۇل، بەرى كەل مىندا!
— شاقىردىڭىز با؟ — دەپ ۇيىندەگى ق ۇلى ەنتىگىپ، جۇگىرىپ جەتىپ كەلەدى.
— اڭعا شىعامىن، اڭعا شىعۋ دايىندىعىن جاسا!
— مىناداي قار جاۋىپ تۇرعان كۇنى مە؟
— ەي، اقىماق! مىناداي قار جاۋىپ تۇرعان كۇن – ناعىز اڭعا شىعاتىن كۇن. تەز دايىندا!
— جاقسى، ايتقانىڭىز بولسىن!
ساراڭ شالدىڭ سورلى ق ۇلى ساداق پەن جەبەنى دايىندادى. اڭعا كەرەكتى جاراقتىڭ ءبارىن الادى. تۇسكى استى دا دايىنداپ الۋ ءۇشىن ساراڭنىڭ ق ۇلى اس ۇيگە كىرەدى. ونداعى ايەلدەرگە: «ءۇي يەسى جەيدى، دامدىلەپ جاسا!»، — دەپ ءتۇس مەزگىلىندە جەيتىن تاماقتى دايىنداتقىزىپ جاتتى. اس ۇيدە جولعا الاتىن تاماقتى جاساتىپ جاتقاندا، ساراڭ شال ونى ىزدەپ:
— قايدا ءجۇرسىڭ سەن؟ — دەپ ساراڭ شال قۇلىن شاقىردى.
— مەن تۇسكى تاماقتى دايىنداتىپ جاتىر ەدىم، — دەيدى ق ۇلى.
— قايداعى تۇسكى اس؟! تەز اڭنىڭ جاراقتارىن دايىندا! كەتتىك!
ءسويتىپ ەكەۋى جولعا شىقتى. قار باسىپ قالعان تاۋ اق تەڭىز سەكىلدى كورىندى. ساراڭ شال مەن ق ۇلى اڭ ىزدەپ جولدان اداستى. بىرەسە تاۋدىڭ بيىگىنە شىقتى، بىرەسە تاۋدىڭ ەتەگىنە ءتۇستى. تاۋ اڭدارىنىڭ قۇلاعى تۇرماق، ءىزى دە كورىنبەدى. ساراڭ شال مەن ق ۇلى ابدەن دىڭكەلەرى قۇرىپ، قاتتى شارشاپ قاردىڭ ۇستىنە وتىرادى. سول كەزدە ءبىر قىرعاۋىل ولارعا قاراي كەلە جاتقان ەدى. ساراڭ شال ساداعىن الىپ، ونى كوزدەپ اتىپ ءتۇسىردى. قۇلاپ تۇسكەن قىرعاۋىلدى قۇلىنا العىزدى. ق ۇلى ونى ۇستاپ الىپ كەلدى.
— كەرەمەت مەرگەن ەكەنسىز!
— ەي، وسىنى دا ازىق دەپ. اڭعا شىققان سوڭ جوق دەگەندە جامان قابان، شوشقا اتىپ الىپ قايتۋ كەرەك قوي! — دەپ ساراڭ شال ماقتاندى. ۇزاق ءجۇرىپ ساراڭ شال مەن ق ۇلىنىڭ قارىندارى اشا باستادى. ءسويتىپ ەكەۋى الدىمەن الگى قىرعاۋىلدىڭ ەتىن ءپىسىرىپ جەپ، سوسىن جۇمىستارىن جالعاستىرماق بولادى. ءدامدى قىرعاۋىل تۇسكى استىڭ تاماعى بولعان سوڭ، قۇل كوڭىلدەنىپ كەتتى. وتتا تۇرعان قىرعاۋىل ەتى ءپىسىپ، قۇس ەتىنىڭ ءيىسى مۇرىندى جارا باستادى. كەدەي قۇلدىڭ اۋزىنىڭ سىلەكەيى اقتى. قاسىندا وتىرعان مىرزاسىنىڭ دا سىلەكەيى شۇبىرىپ وتىرعانى بەلگىلى ەدى. ەت ءپىسىپ قالعان كەزدە، ساراڭ شال ءبىر قۋلىق ويلاپ تابادى. «قۇل ەشتەڭە ىستەمەدى،ەندى ءقازىر قالايشا مەنىمەن بىرگە ءبارىن ءبولىسىپ جەيدى؟! مەن جالعىز جەيتىن امال جوق پا؟» — دەپ ىشىنەن ويلاندى. ءبىر كەزدە تىزەسىن ءبىر سوعىپ، تاپقانداي قۋانىپ كەتتى.
— ەي، اقىماق قۇل! مىناداي ادەمى تابيعاتتا تەك قارىن تويدىرۋدى ويلاساق نە بولماق؟ مۇنىمىز ۇيات ەمەس پە؟! ەت پىسكەنشە ءبىز ەكەۋىمىز ولەڭ جازايىق! — دەيدى ساراڭ شال. ونىڭ ايتىپ وتىرعانىنا ق ۇلى رەنجىپ:
— وزەگىمىز تالىپ، قارىن اشىپ ولەيىك دەپ وتىرمىز. ودان دا الدىمەن تاماق ءىشىپ الدەنىپ الايىق، سوسىن ولەڭ جازايىق! — دەيدى.
— ەي، اقىماق قۇل. مي بار ما سەندە؟ ولەڭدى ءبىرىنشى شىعارعان ادام، مىنا ەتتىڭ ءبارىن جەيدى، — دەيدى ساراڭ شال.
بۇعان قۇل ويلانىپ قالىپ ەدى، ساراڭ شال قۋانىپ كەتتى.
— ەي، اقىماق. وڭاي ءىس دەپ ويلاما! شۋماقتىڭ ەڭ سوڭىندا «ەكەن» دەگەن جالعاۋدى قوسىپ، ءۇش جول ولەڭ شىعارىپ كور. ادەتتە ءتورت جول ولەڭ جازادى. مەن ساعان وڭاي بولسىن دەپ ادەيى ءۇش جول قىلىپ الىپ وتىرمىن، — دەدى ساراڭ شال وعان بۇرىلىپ. سولاي دەپ ايتىپ الىپ ىشىنەن: «قۇل تاقىرىپقا ارنايى ولەڭ شىعارا المايتىنى ايدان انىق. قىرعاۋىلدىڭ ەتىنىڭ ءبارىن ءوزىم جەيتىن بولدىم»، — دەپ قۋاندى ساراڭ. ول كەزدە ونىڭ ق ۇلى ولەڭ جازۋدى بىرتىندەپ ويلاپ وتىردى. ەتكە قاراپ ءتۇرى بۇزىلىپ وتىر ەدى، ءبىر كەزدە ءجۇزى بال — بۇل جانىپ قۋانىپ كەتتى. ساراڭ شالدىڭ ق ۇلى قىرعاۋىلدىڭ ءبىر جاعىن ءبولىپ الىپ اۋزىنا سالدى. سوسىن بىلاي دەدى: «ءبارى ءپىستى مە ەكەن، ءدامدى مە ەكەن، ال جەپ كورسەك پە ەكەن؟» — دەپ ول ەتتىڭ ءبىرازىن اۋزىنا سالىپ وپىرىپ جەي باستادى. شال وعان قاراپ: «ەي، اقىماق، سەن ولەڭ جازباي جاتىپ ەتتىڭ ءبارىن جەپ جاتىرسىڭ عوي»، — دەپ كىجىندى. ق ۇلى وعان قارسى ءۋاج ايتتى.
— مىرزا، مەن ولەڭنىڭ ءبارىن شىعارىپ قويدىم، — دەپ ەتىن جەي باستادى. وعان ساراڭ شال اشۋلانىپ: «قاشان ولەڭ جازدىڭ؟» — دەپ جازعىردى. ق ۇلى ولەڭدى تۇگەل جازىپ شىققانىن ايتتى. ساراڭ شالعا سول ولەڭدەرىن قايتىپ رەت-رەتىمەن، جول-جولىمەن وقىپ بەردى.
«ءبارى ءپىستى مە ەكەن؟
ءدامدى مە ەكەن؟
جەپ كورسەك پە ەكەن؟» — دەگەن ولەڭىن وقىپ بەردى. ولەڭنىڭ ىشىندە «ەكەن» دەگەن جالعاۋدىڭ ۇيقاسىپ جازىلىپ تۇرعانىن ايتىپ، «نەسى قاتە؟» دەپ سۇرادى ول ساراڭ شالدان. مىنە وسىلايشا قۇل ەتتىڭ ءبارىن ءوزى جەپ تاۋىسقان ەكەن. ال ساراڭ شال بولسا وعان قاراپ، ابدەن قارنى اشىعىپتى.
كورەي تىلىنەن اۋدارعان داستان اقاش
You Might Also Like
-
باياعى زاماندا ءبىر اۋىلدا ءبىر كەڭپەيىلدى شال مەن نيەتى تار شال تۇرىپتى. كەڭپەيىلدى شال ءوزىنىڭ تاماعىن، قولىنداعى بار زاتىن كورشىلەرىمەن ءبولىسىپ ءومىر ءسۇرىپتى. ال نيەتى جامان شال ءاردايىم جوق دەۋمەن، س...
-
قازىرگى قوعامداعى ادامداردىڭ كوزقاراستارى بۇل تاقىرىپقا بايلانىستى ەكى تۇرگە بولىنەدى. بىرىنشىلەرىنە، كىتاپ وقۋدى ەسكىرگەن جانە كەرەكتى كەز-كەلگەن اقپاراتتى ينتەرنەت جەلىسى ارقىلى الۋعا بولادى دەپ ...
