ولجاس سۇلەيمەنوۆ ولەڭدەرى
سىنىبى: 8
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ولجاس سۇلەيمەنوۆ ولەڭدەرى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك حالىق جازۋشىسى ولجاس سۇلەيمەنوۆ تۋرالى وقۋشىلاردىڭ تانىم، ءبىلىم كوكجيەگىن كەڭەيتۋ. ولەڭنىڭ مازمۇنىن ۇعىندىرۋ.
تاربيەلىك وقۋشىلاردى ۇلتجاندىلىققا، وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردى وي - پىكىر ايتا بىلۋگە جەتەلەۋ ارقىلى سويلەۋ ءتىلىن دامىتۋ، ولەڭدى قۇرىلىمدىق، كوركەمدىك جاعىنان تالداۋعا داعدىلاندىرۋ
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: بايانداۋ، تالداۋ، سۇراق - جاۋاپ،، جيناقتاۋ، توپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: بۋكلەت، كىتاپتار كورمەسى، بەينەماتەريال، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، ورىس ءتىلى، حالىقتىق پەداگوگيكا.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) سالەمدەسۋ، تۇگەلدەۋ
ب) وقۋشىلار نازارىن ساباققا اۋدارۋ
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
«وتانىم دەسەم ويىما...» تاقىرىبىنداعى ويتولعاۋلارىن وقىتۋ.
ق. ءجۇمادىلوۆتىڭ «قازدار قايتىپ بارادى» اڭگىمەسىنىڭ مازمۇنىنا قاتىستى قايتالاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ. وتىلگەن تاقىرىپتى بەكىتۋ.
جاڭا ساباق:
1. ساباقتى ەپيگراف ارقىلى باستاپ، اۋىزشا جۇرگىزىلەتىن «تۇلعانى تانىت» ويىنى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ جاڭا ساباققا قاتىستى بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا قاتىستى قىسقاشا مالىمەت بەرۋ.
2. اۆتور شىعارماشىلىعىنا قاتىستى تولىق مالىمەت بەرىلگەن پاراقشالاردى تاراتىپ، ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا قاتىستى مالىمەتتەردى حرونولوگيالىق كەستەگە ءتۇسىرۋ.
3. حرونولوگيالىق كەستەمەن جۇمىس جاساۋ. بەرىلگەن پاراقشالارداعى اۆتور شىعارماشىلىعىنا قاتىستى مالىمەتتەردى حرونولوگيالىق كەستەگە ءتۇسىرۋ.
«ارعىماق» ولەڭىن مانەرلەپ وقىتۋ.
ولەڭدى قۇرىلىسىنا، كوركەمدىگىنە قاراي تالداتۋ.
دالا قانداي! - ا
دالاداعى ات قانداي! - ا
نوسەر شوپكە بەلشەسىنەن باتقانداي. - ا
قۇيعىتسام ءبىر، - ب
دالا، - ۆ
قالا - ۆ
بولادى - اۋ – گ
كوز الدىمدا اۋناپ بارا جاتقانداي - ا
وت تيگەندەي، - ا
اساۋ قانعا، - ب
ەتىڭە، - ۆ
ارعىماعىم، - گ
شىعىپ جەلدىڭ وتىنە،- ۆ
شابۋىلداپ قۇرىش - بولات تۇياقپەن- د
پەرگىلەشى – ە
جالتاق جولدىڭ بەتىنە - ۆ
ەپيتەتتەر: نوسەر ءشوپ، اساۋ قان، قۇرىش - بولات - تۇياق، جالتاق جول.
ولەڭدە كوسىلىپ جاتقان دارحان دالادا كوسىلە شاپقان ارعىماق جانە وسىعان وراي ليريكالىق كەيىپكەردىڭ (اقىننىڭ) كول - كوسىر قۋانىشتى سەزىمى استاسىپ تۇر. دالانىڭ اسەمدىگى مەن كەڭدىگىنە، ارعىماقتىڭ ۇشقىر ارمانى، جان - سەزىمى، دۇنيەتانىمى، ماقسات - مۇراتى ايقىن كورىنەدى..
«قىز قۋۋ» دەگەنىمىز نە؟
وزگە حالىقتار سياقتى قازاقتىڭ دا ەرتەدەن قالىپتاسقان، اتادان - بالاعا مۇرا بولىپ جالعاسىپ كەلە جاتقان ۇلتتىق ويىن – ساۋىق تۇرلەرى بار. زەر سالىپ بايقاپ وتىرساڭ ول ويىن – ساۋىقتار قازاقتىڭ ۇلتتىق ەرەكشەلىگىنە، كۇندەلىكتى تۇرمىس – تىرشىلىگىنە تىعىز بايلانىستى تۋعان ەكەن جانە ادامعا جاستايىنان دەنە تاربيەسىنە كوڭىل بولۋگە، ونى باتىلدىققا، ەپتىلىككە، تاپقىرلىققا، كۇشتىلىككە، توزىمدىلىككە ادەمى ادامگەرشىلىككە باۋليدى.
«قىز قۋۋ» ولەڭىن مانەرلەپ وقۋ.
ولەڭنىڭ مازمۇنىن اشۋ. (اقىننىڭ ايتپاق ويى نە؟)
«قىز قۋۋ» - قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىنى.
ولەڭ جولىنان قىزدىڭ ءسوزىن تاپ.
ولەڭ جولىنان جىگىت بەينەسىن قۇراستىر.
قايسار بۇلبۇل
ءور ەر
كاۋسار
ءدۇلدۇل
قايتالاۋ دەگەنىمىز نە؟ نەشە تۇرگە بولىنەدى؟ بەلگىلى ءبىر ۇعىمعا نازار اۋدارتۋ ءۇشىن ءبىر ءسوزدى نە سويلەمدى قايتا - قايتا ايتۋدى قايتالاۋ دەپ اتايدى.
انافورا (باسىندا قايتالانۋ)
ناعىز كاۋسار جىگىتتى،
ناعىز قايسار جىگىتتى،
ناعىز بۇلبۇل جىگىتتى،
ناعىز ءدۇلدۇل جىگىتتى
ەپيفورا (سوڭىندا قايتالانۋ)
ەي، ەر جىگىت، ەر جىگىت،
ەي، ءور جىگىت، ءور جىگىت!
اتىڭا ەرىك بەر جىگىت،
قۋىپ جەتىپ كور جىگىت!
ەپيتەتتى تابىڭىزدار.
قايسار جىگىت، كاۋسار جىگىت، بۇلبۇل جىگىت، ءدۇلدۇل جىگىت، ءور جىگىت
ولەڭنىڭ تارماقتارىنان الليتەراسيا مەن اسسونانس تابىڭىزدار.
اسسونانس – ولەڭ جولىندا ءبىرىڭعاي داۋىستى دىبىستاردىڭ قايتالانۋى.
الليتەراسيا – ءبىرىڭعاي داۋىسسىز دىبىستاردىڭ قايتالانۋى
ولەڭ ىشىنەن «ءدۇلدۇل» ءسوزىنىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىر..
1. ەرەكشە جۇيرىك جىلقى، ايتۋلى تۇلپار ات. بۇل ولەڭدە ءدىلمار، شەشەن، باتىل، باتىر جىگىتكە تەڭەپ تۇر.
ولەڭ ىشىنەن «بۇلبۇل» ءسوزىنىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىر.
بۇل قۇس اتاۋى. بۇل جەردە جىگىتتى قۇستاي ۇشقان، تەز، شاپشاڭ قوزعالاتىن ادام بەينەسىن كورسەتىپ تۇر.
ورىسشا ماتىندە بەرىلگەن «ديەۆۋشكا ي دجيگيت» كينوفيلمىنەن ءۇزىندى كورسەتۋ.
«ماحامبەتكە» ولەڭىن وقىتىپ تالداۋ.
ماحامبەت كىم؟
باتىر وبرازىن بەينەلەۋدە اۆتور قانداي كوركەمدىك ءتاسىلدى پايدالانعان؟
مەتافورا دەگەنىمىز نە؟ و، دالانىڭ جولبارىسى
كوكجالى
سلايد ارقىلى ولەڭدەردىڭ ورىس تىلىندەگى نۇسقاسىمەن تانىستىرۋ، ولجاس اقىننىڭ ويىنىڭ اۋدارمادا ءدال جەتكىزىلۋىنە نازار اۋدارتۋ، سالىستىرۋ جۇرگىزۋ.
بەكىتۋ: ولجاس سۇلەيمەنوۆكە قاتىستى بەينەماتەريالدار كورسەتۋ، بۋكلەتپەن تانىستىرۋ، كىتاپتار كورمەسىمەن تانىستىرۋ
باعالاۋ: ساباققا قاتىسۋ دەڭگەيىنە قاراي وقۋشىلاردى باعالاۋ
ۇيگە تاپسىرما: ولجاس سۇلەيمەنوۆ شىعارماشىلىعىنا قاتىستى ىزدەنۋ، ولەڭدەرىن جاتتاپ كەلۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ولجاس سۇلەيمەنوۆ ولەڭدەرى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك حالىق جازۋشىسى ولجاس سۇلەيمەنوۆ تۋرالى وقۋشىلاردىڭ تانىم، ءبىلىم كوكجيەگىن كەڭەيتۋ. ولەڭنىڭ مازمۇنىن ۇعىندىرۋ.
تاربيەلىك وقۋشىلاردى ۇلتجاندىلىققا، وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردى وي - پىكىر ايتا بىلۋگە جەتەلەۋ ارقىلى سويلەۋ ءتىلىن دامىتۋ، ولەڭدى قۇرىلىمدىق، كوركەمدىك جاعىنان تالداۋعا داعدىلاندىرۋ
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: بايانداۋ، تالداۋ، سۇراق - جاۋاپ،، جيناقتاۋ، توپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: بۋكلەت، كىتاپتار كورمەسى، بەينەماتەريال، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، ورىس ءتىلى، حالىقتىق پەداگوگيكا.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) سالەمدەسۋ، تۇگەلدەۋ
ب) وقۋشىلار نازارىن ساباققا اۋدارۋ
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
«وتانىم دەسەم ويىما...» تاقىرىبىنداعى ويتولعاۋلارىن وقىتۋ.
ق. ءجۇمادىلوۆتىڭ «قازدار قايتىپ بارادى» اڭگىمەسىنىڭ مازمۇنىنا قاتىستى قايتالاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ. وتىلگەن تاقىرىپتى بەكىتۋ.
جاڭا ساباق:
1. ساباقتى ەپيگراف ارقىلى باستاپ، اۋىزشا جۇرگىزىلەتىن «تۇلعانى تانىت» ويىنى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ جاڭا ساباققا قاتىستى بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا قاتىستى قىسقاشا مالىمەت بەرۋ.
2. اۆتور شىعارماشىلىعىنا قاتىستى تولىق مالىمەت بەرىلگەن پاراقشالاردى تاراتىپ، ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا قاتىستى مالىمەتتەردى حرونولوگيالىق كەستەگە ءتۇسىرۋ.
3. حرونولوگيالىق كەستەمەن جۇمىس جاساۋ. بەرىلگەن پاراقشالارداعى اۆتور شىعارماشىلىعىنا قاتىستى مالىمەتتەردى حرونولوگيالىق كەستەگە ءتۇسىرۋ.
«ارعىماق» ولەڭىن مانەرلەپ وقىتۋ.
ولەڭدى قۇرىلىسىنا، كوركەمدىگىنە قاراي تالداتۋ.
دالا قانداي! - ا
دالاداعى ات قانداي! - ا
نوسەر شوپكە بەلشەسىنەن باتقانداي. - ا
قۇيعىتسام ءبىر، - ب
دالا، - ۆ
قالا - ۆ
بولادى - اۋ – گ
كوز الدىمدا اۋناپ بارا جاتقانداي - ا
وت تيگەندەي، - ا
اساۋ قانعا، - ب
ەتىڭە، - ۆ
ارعىماعىم، - گ
شىعىپ جەلدىڭ وتىنە،- ۆ
شابۋىلداپ قۇرىش - بولات تۇياقپەن- د
پەرگىلەشى – ە
جالتاق جولدىڭ بەتىنە - ۆ
ەپيتەتتەر: نوسەر ءشوپ، اساۋ قان، قۇرىش - بولات - تۇياق، جالتاق جول.
ولەڭدە كوسىلىپ جاتقان دارحان دالادا كوسىلە شاپقان ارعىماق جانە وسىعان وراي ليريكالىق كەيىپكەردىڭ (اقىننىڭ) كول - كوسىر قۋانىشتى سەزىمى استاسىپ تۇر. دالانىڭ اسەمدىگى مەن كەڭدىگىنە، ارعىماقتىڭ ۇشقىر ارمانى، جان - سەزىمى، دۇنيەتانىمى، ماقسات - مۇراتى ايقىن كورىنەدى..
«قىز قۋۋ» دەگەنىمىز نە؟
وزگە حالىقتار سياقتى قازاقتىڭ دا ەرتەدەن قالىپتاسقان، اتادان - بالاعا مۇرا بولىپ جالعاسىپ كەلە جاتقان ۇلتتىق ويىن – ساۋىق تۇرلەرى بار. زەر سالىپ بايقاپ وتىرساڭ ول ويىن – ساۋىقتار قازاقتىڭ ۇلتتىق ەرەكشەلىگىنە، كۇندەلىكتى تۇرمىس – تىرشىلىگىنە تىعىز بايلانىستى تۋعان ەكەن جانە ادامعا جاستايىنان دەنە تاربيەسىنە كوڭىل بولۋگە، ونى باتىلدىققا، ەپتىلىككە، تاپقىرلىققا، كۇشتىلىككە، توزىمدىلىككە ادەمى ادامگەرشىلىككە باۋليدى.
«قىز قۋۋ» ولەڭىن مانەرلەپ وقۋ.
ولەڭنىڭ مازمۇنىن اشۋ. (اقىننىڭ ايتپاق ويى نە؟)
«قىز قۋۋ» - قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىنى.
ولەڭ جولىنان قىزدىڭ ءسوزىن تاپ.
ولەڭ جولىنان جىگىت بەينەسىن قۇراستىر.
قايسار بۇلبۇل
ءور ەر
كاۋسار
ءدۇلدۇل
قايتالاۋ دەگەنىمىز نە؟ نەشە تۇرگە بولىنەدى؟ بەلگىلى ءبىر ۇعىمعا نازار اۋدارتۋ ءۇشىن ءبىر ءسوزدى نە سويلەمدى قايتا - قايتا ايتۋدى قايتالاۋ دەپ اتايدى.
انافورا (باسىندا قايتالانۋ)
ناعىز كاۋسار جىگىتتى،
ناعىز قايسار جىگىتتى،
ناعىز بۇلبۇل جىگىتتى،
ناعىز ءدۇلدۇل جىگىتتى
ەپيفورا (سوڭىندا قايتالانۋ)
ەي، ەر جىگىت، ەر جىگىت،
ەي، ءور جىگىت، ءور جىگىت!
اتىڭا ەرىك بەر جىگىت،
قۋىپ جەتىپ كور جىگىت!
ەپيتەتتى تابىڭىزدار.
قايسار جىگىت، كاۋسار جىگىت، بۇلبۇل جىگىت، ءدۇلدۇل جىگىت، ءور جىگىت
ولەڭنىڭ تارماقتارىنان الليتەراسيا مەن اسسونانس تابىڭىزدار.
اسسونانس – ولەڭ جولىندا ءبىرىڭعاي داۋىستى دىبىستاردىڭ قايتالانۋى.
الليتەراسيا – ءبىرىڭعاي داۋىسسىز دىبىستاردىڭ قايتالانۋى
ولەڭ ىشىنەن «ءدۇلدۇل» ءسوزىنىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىر..
1. ەرەكشە جۇيرىك جىلقى، ايتۋلى تۇلپار ات. بۇل ولەڭدە ءدىلمار، شەشەن، باتىل، باتىر جىگىتكە تەڭەپ تۇر.
ولەڭ ىشىنەن «بۇلبۇل» ءسوزىنىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىر.
بۇل قۇس اتاۋى. بۇل جەردە جىگىتتى قۇستاي ۇشقان، تەز، شاپشاڭ قوزعالاتىن ادام بەينەسىن كورسەتىپ تۇر.
ورىسشا ماتىندە بەرىلگەن «ديەۆۋشكا ي دجيگيت» كينوفيلمىنەن ءۇزىندى كورسەتۋ.
«ماحامبەتكە» ولەڭىن وقىتىپ تالداۋ.
ماحامبەت كىم؟
باتىر وبرازىن بەينەلەۋدە اۆتور قانداي كوركەمدىك ءتاسىلدى پايدالانعان؟
مەتافورا دەگەنىمىز نە؟ و، دالانىڭ جولبارىسى
كوكجالى
سلايد ارقىلى ولەڭدەردىڭ ورىس تىلىندەگى نۇسقاسىمەن تانىستىرۋ، ولجاس اقىننىڭ ويىنىڭ اۋدارمادا ءدال جەتكىزىلۋىنە نازار اۋدارتۋ، سالىستىرۋ جۇرگىزۋ.
بەكىتۋ: ولجاس سۇلەيمەنوۆكە قاتىستى بەينەماتەريالدار كورسەتۋ، بۋكلەتپەن تانىستىرۋ، كىتاپتار كورمەسىمەن تانىستىرۋ
باعالاۋ: ساباققا قاتىسۋ دەڭگەيىنە قاراي وقۋشىلاردى باعالاۋ
ۇيگە تاپسىرما: ولجاس سۇلەيمەنوۆ شىعارماشىلىعىنا قاتىستى ىزدەنۋ، ولەڭدەرىن جاتتاپ كەلۋ