InfoHub Logo

حايرادين جانەركە سالاۋات قىزى
جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ
2-كۋرس ستۋدەنتى

ولجاس سۇلەيمەنوۆ ەكى مادەنيەتتىڭ، ەكى ءتىلدىڭ، ەتنيكالىق جاعىنان بولەك، ءبىراق رۋحاني جاقىن دۇنيەنىڭ توعىسقان جەرىندە ءوستى. ولجاس سۇلەيمەنوۆ ولەڭدەرى وي تەرەڭدىگىمەن، اۋقىمدىلىعىمەن جانە فيلوسوفيالىق سيپاتىمەن ەرەكشەلەنەدى. ولاردا جارقىن ورنەك، كوزگە كورىنەتىن بەينەلەر، نازىك يۋمور، وتكىر ساتيرا، كۇتپەگەن ساتتەر جانە باسقا دا كوپتەگەن قىرلار بار. وسىنداي ەرەكشەلىكتەردى بويىنا جيناعان، زامانىندا ۇلكەن رەزونانس تۋعىزعان شىعارمالارىنىڭ ءبىرى – «ادامعا تابىن، جەر، ەندى» پوەماسى.

شىعارمانىڭ نەگىزگى تاقىرىبى – عارىشتى يگەرۋ، تۇڭعىش عارىشكەر يۋريي گاگاريننىڭ بەينەسى بولسا، ونىڭ باستى ماعىناسى – مەيىرىمدىلىك، ادالدىق، ماحاببات جانە ەڭ الدىمەن ءومىردىڭ ءوزى، ونىڭ بىرەگەيلىگى مەن باعا جەتپەستىگى. و.سۇلەيمەنوۆتىڭ شىعارماسىنا جاي عانا سۋرەتتەۋ ەمەس، فيلوسوفيالىق تولعاۋ، وي شيەلەنىسى ءتان. مۇنداي ەرەكشەلىكتى پوەمانىڭ ءبىرىنشى جولدارىنان-اق بايقاۋعا بولادى:

...رازگاداي:
پوچەمۋ ليۋدي تيانۋتسيا ك زۆەزدام!
پوچەمۋ ۆ ناشيح پەسنياح
گەروي – ەتو سوكول!
پوچەمۋ ۆسە پرەكراسنوە،
چتو ون سوزدال،
چەلوۆەك، پومولچاۆ.
نازىۆاەت – ۆىسوكيم!

بۇل پوەمانىڭ ءدال سول كەزەڭدە شىعۋىنىڭ ءوزى ولجاس سۇلەيمەنوۆكە جانە ادامزاتقا ۇلكەن مۇمكىندىك بولدى. سەبەبى، ادام بالاسىنىڭ العاش رەت عارىش كەڭىستىگىنە شىعۋى ءداۋىر وقيعاسى بولدى. جانە سول ساتتە قوعامدا ۇلكەن داۋ تۋدىرماي قويمايتىن ماسەلە ەدى. حالىق اراسىندا ءتىپتى «ءالى ەرتە ەمەس پە؟» دەگەن پىكىرلەر دە كەزدەسكەنىن شىعارمادان كورە الامىز. سول كەزەڭدە باتىس ەلدەرىنەن ءجۇز جىلعا ارتتا قالىپ كەلە جاتقان قوعام ءۇشىن – بۇل وقيعا ۇلكەن قۋانىش، سونىمەن بىرگە ۇرەي دە الىپ كەلدى. 

ولەڭ جولدارىنىڭ كەي جەرىندە تۇسىنىكسىز بولىپ كەتىپ، باسقا جاققا اۋىتقىپ، قايتا كەلۋى، اۆتوردىڭ ءوز باسىنداعى سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەپ كەتۋى، وعان جاۋاپ تاپپاي قايتا ورالۋى، بارلىعى سول كەزەڭدە ەلدە بولىپ جاتقان شيەلەنىسكەن جاعدايلاردى شەبەر سۋرەتتەيدى. پوەما عارىشتى يگەرۋ تۋرالى بولعانىمەن، قوعامداعى كەرەعار ماسەلەلەردى دە كوتەرەدى. ياعني، «حالقىنىڭ جاعدايى ءماز ەمەس، ەكونوميكالىق تۇرعىدا دا ارتتى قالىپ كەلە جاتقان ەل ءۇشىن، عارىشتى يگەرۋ سونشالىقتى كەرەك زات پا؟»، - دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەيتىندەي. دەسە دە، قازىرگى تاڭدا دا بۇل سۇراق وزەكتىلىگىن جوعالتپاعان سياقتى. ولجاس سۇلەيمەنوۆتىڭ بۇل پوەماسى باستى تاقىرىبىن وزگەرتىپ، الايدا شىعارمانىڭ نەگىزگى يدەياسىن ساقتاي وتىرىپ ءقازىر شىعارسا دا، ۇلكەن رەزونانس تۋدىرۋى ابدەن مۇمكىن. سەبەبى، قانشا جەردەن ءوزىمىزدى دامىعان ەلمىز دەسەكتە، شەشىلمەگەن ماسەلە ءالى دە كوپ.  ءبىر-اق ساتتە بىرنەشە شۋماق ولەڭىمەن قوعام اراسىندا داۋ تۋدىرىپ، حالىقتىڭ ساناسىن وياتا بىلگەن ولجاس سۇلەيمەنوۆ سىندى تۇلعالار كوپ بولسا، ەلىمىز الدەقاشان الدىعا شىعار ەدى.  وسى تۇستا ولجاس سۇلەيمەنوۆتىڭ شىعارماشىلىق شەبەرلىگىن ايتپاي كەتۋ مۇمكىن ەمەس. ونىڭ اقىندىق تۋىندىسىنان ومىرگە، دۇنيەگە دەگەن ماحاببات سەزىلەدى. ونىڭ ولەڭدەرىن وقىعاندا كوزىڭ اشىلىپ، قابىلداۋ كوكجيەگىڭ كەڭەيە تۇسەدى. ولەڭدەرىندەگى ەركىندىك پەن دانالىق فيلوسوفياسىنىڭ كوپتىگى سونشا، ءبىزدىڭ ويلاۋ شەڭبەرىمىزدىڭ ءوزى تارلىق ەتۋى مۇمكىن. سونىمەن قاتار، ولجاس سۇلەيمەنوۆ ەشقاشان قازاقي بولمىسىن جوعالتپاعان اقىن. ونىڭ قاي ولەڭىن وقىساقتا، كەڭ دالاعا دەگەن ماحابباتى، جۇيرىك جىلقىلارعا دەگەن قۇلشىنىسى بايقالادى. جانە ءدال وسىنداي سۋرەتتەۋ وسى پوەماسىندا دا كوركەم كورىنىس تاپقان. ولجاس سۇلەيمەنوۆ ولەڭىندەگى جىلقى بەينەسى، اقىننىڭ توتەمدىك جانۋارى ىسپەتتى، ياعني ەركىندىك بەينەسى. ءدال وسى جانۋار ارقىلى سول ساتتەگى جاي-كۇيىن، نە قالايتىندىعىن كورسەتەدى. ىشكى مۇڭىن، شەشىلمەگەن ءتۇيىنىن سۋرەتتەيدى.

ءتىلى ورىس بولعانىمەن، ءدىلى قازاق اقىننىڭ بولمىسىنان رۋحاني تاۋەلسىز بولعانىن بايقايمىز. «ادامعا تابىن، جەر، ەندى» پوەماسى ارقىلى ولجاس سۇلەيمەنوۆتىڭ كەڭىستىكتە ەركىن سامعايتىن تۇلعا ەكەنىنە كوزىمىز جەتەدى.

---