ءومىر، قىمباتسىڭ ماعان!
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءومىر، قىمباتسىڭ ماعان! (پرەزەنتاسياسىمەن)
ماقساتى:
بالالارعا ءومىر قۇندىلىقتارىن تۇسىندىرە وتىرىپ، جان تۇرشىگەرلىك وقيعالاردى كورسەتۋ ارقىلى لاڭكەستىكتەن جيىركەنۋگە، ودان بويىن اۋلاق ۇستاۋعا ناسيحاتتاي وتىرىپ، ءوز ءومىرىن، وزگەنىڭ ءومىرىن قۇرمەتتەپ، ايالاي بىلۋگە باۋلۋ، تاربيەلەۋ.
مىندەتتەرى:
- وقۋشىلارعا ءومىر تۋرالى تەرەڭىرەك ءبىلىم بەرۋ؛
- ومىرگە قۇشتارلىقتارىن دامىتۋ؛
- ءومىردىڭ ءمانىن تۇسىنۋگە تاربيەلەۋ.
قاتىسۋشىلار: 7 سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ءى - توبى
ساباقتىڭ ءتۇرى:
كورنەكىلىكتەر: فوتوسۋرەتتەر، بەينەتاسپالار، اۋديوكاسسەتا
ءمۇعالىم: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار!
مەن سەندەردى بۇگىنگى ساباقتا كورگەنىمە قۋانىشتىمىن.
بالالار: ءبىز دە!
شاتتىق شەڭبەرى:
ءمۇعالىم: ساباعىمىزدى ءوزىن ءوزى تانۋ ءپانىنىڭ انۇرانىمەن باستايىق! (ءانۇران ايتىلادى).
ءمۇعالىم: - بالالار، ادام ءۇشىن ەڭ قىمبات نە دەپ ويلايسىڭدار؟ (بالالاردىڭ جاۋابى)
- بارلىق جاۋاپ دۇرىس. سونىڭ ىشىندە ەڭ قىمباتتىسى - ءومىر.
- ءومىر دەگەن - ول ءبىر نازىك تىرشىلىك،
تاڭ سىيلايدى
نۇر سىيلايدى كۇن شىعىپ.
قادىرىنە جەتە الماساڭ جەلدىرىپ،
ساعان قارسى ۇمتىلادى جۇلقىنىپ.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ءمۇعالىم: - ۇيدە ءومىر تۋرالى ۇناتقان ولەڭ جولدارىن تاۋىپ، ەسسە جازىپ كەلۋ تاپسىرىلعان بولاتىن. سەندەردى تىڭدايىق.
1 - وقۋشى: ءومىر دەگەن - كوك مۇحيتتىڭ تولقىنى،
ءبىر - ءبىرى مەن جاتقان شۋلاپ جالعاسىپ،
ءبىر - ءبىرى مەن جاتقان تۋلا ارباسىن،
و، تولقىندار، ارپالاسىن العا شىق!
ءومىر دەگەن پاك جارالعان ماحاببات،
عاشىقتىقتان جارقىلداعان كوزدەرى.
ۇعىنبايتىن ءوز ويىنان وزگەنى،
ءوز جۇرەگىن ورتەيتۇعىن ءوز دەمى.
ءومىر دەگەن - ماڭگى گۇلدەپ جاتاتىن،،
قۇشتارلىقتىڭ تولعاعى مەن كوكتەمى.
ەشكىم وعان قويا المايدى نۇكتەنى،
ءومىر دەگەن سويلەم ەمەس ويتكەنى.
(ت. ايبەرگەنوۆ)
ءمۇعالىم: ءومىر تۋرالى ەسسە كىم دايىنداپ الىپ كەلدى
2 - وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىق جۇمىسى
ءومىردىڭ ءمانى (ەسسە)
ءومىر شىركىن كۇننىڭ ساۋلەسى سەكىلدى جارق ەتىپ وتەدى دە كەتەدى. سوندىقتان دا ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىن نە ءۇشىن ءومىر سۇرگەنىمىزدى، نە ىستەيتىنىمىزدى ويلانۋىمىز قاجەت. ءبىز ومىرگە كەلەمىز، اتا - انامىز بىزگە تاربيە بەرىپ، ءبىزدى اياعىمىزعا تىك تۇرعىزادى. كەيىن ءبىلىم الىپ، جوعارى وقۋ ورنىنا ءتۇسىپ، جاقسى جۇمىسقا ورنالاسامىز. ءبىراق سونىڭ بارلىعى نە ءۇشىن ەكەنىن تۇسىنبەيمىز. بارلىعىمىز الدىمىزعا ماقسات قويامىز، ءبىراق ول ماقساتتى ورىنداعاننان سوڭ نە بولادى؟
اللا تاعالا بىزگە بۇل ءومىردى سىيلادى. سوندىقتان دا ءبىز بۇل ءومىردى ءماندى وتكىزۋىمىز كەرەك. ارتىمىزدا ءىز قالدىرىپ، تاريحتا اتىمىزدىڭ قالۋىن ماقسات تۇتۋىمىز دا قاجەت سەكىلدى. ءتىپتى سەن جاقسى جەردە وقىماي، دۇنيەدەن تاپشىلىق كورسەڭ دە سەن تۋرالى جاقسى ءسوز ايتىلاتىن بولسا، ول سەنىڭ ءومىردى قۇر وتكىزبەگەنىڭ.
ادام كەز كەلگەن ماقساتقا قول جەتكىزە الادى. تەك سوعان ەرىنبەي ەڭبەك ەتسە بولدى. مەن دە ءومىرىمنىڭ ءمانى بولسىن، بۇل ومىردەن الار ەنشىمدى الا وتسەم دەپ ءومىر سۇرەمىن. ەلىمە ەلەۋلى، حالقىما قالاۋلى ەگەمەن ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى بولسام دەگەن ۇكىلى ءۇمىتىمنىڭ ۇزىلمەۋىن قالايمىن، جانە سول ءۇشىن كۇرەسەمىن. جالعاندا قالماي، جانىما جارىق تۇسىرەر ماقسات قويۋ ادامدى العا جەتەلەيتىن سەكىلدى. «شىركىن!»- دەيسىڭ تەك قانا، جاھانعا جار سالىپ، بارشا ادامزاتتى دا وسى ىزگى نيەتىمنىڭ جولىنا سالسام عوي،- دەپ قيالدايمىن. مەن ومىرگە عاشىقتىعىمدى وسىلاي دالەلدەسەم دەيمىن. مەن ومىرگە عاشىقپىن. تەك ومىرگە عانا!!!
3 - وقۋشى: ءومىر جولى كوشكەن كەرۋەن سوقپاعى ءتارىزدى. ونىڭ بۇلتاراسى دا، جازىعى دا كوپ. اسۋى قيىن اسقارمەن قاتار، تومەن قاراي قۇلدىراپ وتەر ىلديلى دا بولمايدى. كەرۋەن جولى كەيدە ۇزاق، كەيدە قىسقا كەلەدى. ءبىراق ءقاۋىپ - قاتەرسىز، قيىندىقسىز بولمايدى. ويلاماعان جەردەن جەل تۇرىپ، سۇراپىل داۋىل سوعادى، قالىڭ جاۋىن نوسەرلەي قۇيىپ، بۇرىن سۋى تولارساقتان كەلەر تايىز جىرا، كەنەت سارىلداي اققان، وتكەل بەرمەس، دولى وزەنگە اينالادى، كوشتى بوگەيدى. بۇنداي بوگەتتەن تەك شارشامايتىن، تالمايتىن كەرۋەن عانا وتە الادى. توقتاماي كوشىپ ءوزىنىڭ دەگەن جەرىنە جەتەدى.
ءى. ەسەنبەرلين.
4 - وقۋشى: №2 اباي اتىنداعى ليسەي تۇلەگى بايسوۆ ايدىننىڭ ولەڭى «ءومىر»
ءومىر دەگەن كەيدە باقىت، كەيدە مۇڭ
سەكىلدى كەزەكتەسكەن كۇن مەن ءتۇن
ءومىردى تۇسىنەمىن سىناق دەپ
قيىندىق پەن قۋانىشتان تۇراتىن.
ماقساتى:
بالالارعا ءومىر قۇندىلىقتارىن تۇسىندىرە وتىرىپ، جان تۇرشىگەرلىك وقيعالاردى كورسەتۋ ارقىلى لاڭكەستىكتەن جيىركەنۋگە، ودان بويىن اۋلاق ۇستاۋعا ناسيحاتتاي وتىرىپ، ءوز ءومىرىن، وزگەنىڭ ءومىرىن قۇرمەتتەپ، ايالاي بىلۋگە باۋلۋ، تاربيەلەۋ.
مىندەتتەرى:
- وقۋشىلارعا ءومىر تۋرالى تەرەڭىرەك ءبىلىم بەرۋ؛
- ومىرگە قۇشتارلىقتارىن دامىتۋ؛
- ءومىردىڭ ءمانىن تۇسىنۋگە تاربيەلەۋ.
قاتىسۋشىلار: 7 سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ءى - توبى
ساباقتىڭ ءتۇرى:
كورنەكىلىكتەر: فوتوسۋرەتتەر، بەينەتاسپالار، اۋديوكاسسەتا
ءمۇعالىم: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار!
مەن سەندەردى بۇگىنگى ساباقتا كورگەنىمە قۋانىشتىمىن.
بالالار: ءبىز دە!
شاتتىق شەڭبەرى:
ءمۇعالىم: ساباعىمىزدى ءوزىن ءوزى تانۋ ءپانىنىڭ انۇرانىمەن باستايىق! (ءانۇران ايتىلادى).
ءمۇعالىم: - بالالار، ادام ءۇشىن ەڭ قىمبات نە دەپ ويلايسىڭدار؟ (بالالاردىڭ جاۋابى)
- بارلىق جاۋاپ دۇرىس. سونىڭ ىشىندە ەڭ قىمباتتىسى - ءومىر.
- ءومىر دەگەن - ول ءبىر نازىك تىرشىلىك،
تاڭ سىيلايدى
نۇر سىيلايدى كۇن شىعىپ.
قادىرىنە جەتە الماساڭ جەلدىرىپ،
ساعان قارسى ۇمتىلادى جۇلقىنىپ.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ءمۇعالىم: - ۇيدە ءومىر تۋرالى ۇناتقان ولەڭ جولدارىن تاۋىپ، ەسسە جازىپ كەلۋ تاپسىرىلعان بولاتىن. سەندەردى تىڭدايىق.
1 - وقۋشى: ءومىر دەگەن - كوك مۇحيتتىڭ تولقىنى،
ءبىر - ءبىرى مەن جاتقان شۋلاپ جالعاسىپ،
ءبىر - ءبىرى مەن جاتقان تۋلا ارباسىن،
و، تولقىندار، ارپالاسىن العا شىق!
ءومىر دەگەن پاك جارالعان ماحاببات،
عاشىقتىقتان جارقىلداعان كوزدەرى.
ۇعىنبايتىن ءوز ويىنان وزگەنى،
ءوز جۇرەگىن ورتەيتۇعىن ءوز دەمى.
ءومىر دەگەن - ماڭگى گۇلدەپ جاتاتىن،،
قۇشتارلىقتىڭ تولعاعى مەن كوكتەمى.
ەشكىم وعان قويا المايدى نۇكتەنى،
ءومىر دەگەن سويلەم ەمەس ويتكەنى.
(ت. ايبەرگەنوۆ)
ءمۇعالىم: ءومىر تۋرالى ەسسە كىم دايىنداپ الىپ كەلدى
2 - وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىق جۇمىسى
ءومىردىڭ ءمانى (ەسسە)
ءومىر شىركىن كۇننىڭ ساۋلەسى سەكىلدى جارق ەتىپ وتەدى دە كەتەدى. سوندىقتان دا ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىن نە ءۇشىن ءومىر سۇرگەنىمىزدى، نە ىستەيتىنىمىزدى ويلانۋىمىز قاجەت. ءبىز ومىرگە كەلەمىز، اتا - انامىز بىزگە تاربيە بەرىپ، ءبىزدى اياعىمىزعا تىك تۇرعىزادى. كەيىن ءبىلىم الىپ، جوعارى وقۋ ورنىنا ءتۇسىپ، جاقسى جۇمىسقا ورنالاسامىز. ءبىراق سونىڭ بارلىعى نە ءۇشىن ەكەنىن تۇسىنبەيمىز. بارلىعىمىز الدىمىزعا ماقسات قويامىز، ءبىراق ول ماقساتتى ورىنداعاننان سوڭ نە بولادى؟
اللا تاعالا بىزگە بۇل ءومىردى سىيلادى. سوندىقتان دا ءبىز بۇل ءومىردى ءماندى وتكىزۋىمىز كەرەك. ارتىمىزدا ءىز قالدىرىپ، تاريحتا اتىمىزدىڭ قالۋىن ماقسات تۇتۋىمىز دا قاجەت سەكىلدى. ءتىپتى سەن جاقسى جەردە وقىماي، دۇنيەدەن تاپشىلىق كورسەڭ دە سەن تۋرالى جاقسى ءسوز ايتىلاتىن بولسا، ول سەنىڭ ءومىردى قۇر وتكىزبەگەنىڭ.
ادام كەز كەلگەن ماقساتقا قول جەتكىزە الادى. تەك سوعان ەرىنبەي ەڭبەك ەتسە بولدى. مەن دە ءومىرىمنىڭ ءمانى بولسىن، بۇل ومىردەن الار ەنشىمدى الا وتسەم دەپ ءومىر سۇرەمىن. ەلىمە ەلەۋلى، حالقىما قالاۋلى ەگەمەن ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى بولسام دەگەن ۇكىلى ءۇمىتىمنىڭ ۇزىلمەۋىن قالايمىن، جانە سول ءۇشىن كۇرەسەمىن. جالعاندا قالماي، جانىما جارىق تۇسىرەر ماقسات قويۋ ادامدى العا جەتەلەيتىن سەكىلدى. «شىركىن!»- دەيسىڭ تەك قانا، جاھانعا جار سالىپ، بارشا ادامزاتتى دا وسى ىزگى نيەتىمنىڭ جولىنا سالسام عوي،- دەپ قيالدايمىن. مەن ومىرگە عاشىقتىعىمدى وسىلاي دالەلدەسەم دەيمىن. مەن ومىرگە عاشىقپىن. تەك ومىرگە عانا!!!
3 - وقۋشى: ءومىر جولى كوشكەن كەرۋەن سوقپاعى ءتارىزدى. ونىڭ بۇلتاراسى دا، جازىعى دا كوپ. اسۋى قيىن اسقارمەن قاتار، تومەن قاراي قۇلدىراپ وتەر ىلديلى دا بولمايدى. كەرۋەن جولى كەيدە ۇزاق، كەيدە قىسقا كەلەدى. ءبىراق ءقاۋىپ - قاتەرسىز، قيىندىقسىز بولمايدى. ويلاماعان جەردەن جەل تۇرىپ، سۇراپىل داۋىل سوعادى، قالىڭ جاۋىن نوسەرلەي قۇيىپ، بۇرىن سۋى تولارساقتان كەلەر تايىز جىرا، كەنەت سارىلداي اققان، وتكەل بەرمەس، دولى وزەنگە اينالادى، كوشتى بوگەيدى. بۇنداي بوگەتتەن تەك شارشامايتىن، تالمايتىن كەرۋەن عانا وتە الادى. توقتاماي كوشىپ ءوزىنىڭ دەگەن جەرىنە جەتەدى.
ءى. ەسەنبەرلين.
4 - وقۋشى: №2 اباي اتىنداعى ليسەي تۇلەگى بايسوۆ ايدىننىڭ ولەڭى «ءومىر»
ءومىر دەگەن كەيدە باقىت، كەيدە مۇڭ
سەكىلدى كەزەكتەسكەن كۇن مەن ءتۇن
ءومىردى تۇسىنەمىن سىناق دەپ
قيىندىق پەن قۋانىشتان تۇراتىن.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.