سالاۋاتتى ءومىر سالتى
ساباقتىڭ تاقىرىبى:سالاۋاتتى ءومىر سالتى (پرەزەنتاسياسىمەن)
«جامانعا ءجۇزىڭ سالما،
مالدى ەكەن دەپ.
جاقسىدان قولىڭدى ۇزبە،
جارلى ەكەن دەپ». (اباي)
سىنىپ: 10
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ماقساتى: ادام ومىرىندەگى سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋدىڭ ءمانىن ءتۇسىندىرۋ. سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋعا تاربيەلەۋ
مىندەتتەرى:
- سالاۋاتتى ءومىر ءمانىن ءتۇسىندىرۋ؛
- زياندى زاتتاردى قولدانۋدىڭ الدىنا الۋ؛
- سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: بۋكلەتتەر، سلايدتار، بەينە تاسپالار، DVD.
شاتتىق شەڭبەرى
ق. جۇماعالييەۆتىڭ “جاستار ءانى” ولەڭى ورىندالادى.
بالالار شەڭبەرگە تۇرىپ ءبىر - بىرىنە كەلگەن كۇنگە ساتتىلىك تىلەيدى.
سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ىنتالاندىرۋ – ءارقايسىسىمىزدىڭ دەنە تاربيەسىمەن اينالىسۋىمىزعا، دۇرىس تاماقتانۋىمىزعا، ەسىرتكىلەردى، تەمەكى، الكوگولدى تۇتىنۋدى قويىپ، تازالىق پەن سانيتاريا شارالارىن ساقتاۋىمىزعا جانە ت. س. باعىتتالعان.
ن. ءا. نازاربايەۆ
اڭگىمەلەسۋ ايدارى
كىتاپتا بەرىلگەن سۇراقتارمەن جۇمىس.
• ادام ومىرىنە زياندى زاتتارعا نەلەردى جاتقىزار ەدىڭىز؟ نەلىكتەن
• ادامنىڭ سالاۋاتتى ءومىر سۇرۋىنە نە كەدەرگى بولۋى مۇمكىن؟
• زياندى ادەتتەرگە ادام نەلىكتەن ءۇيىر بولادى؟
• زياندى ارەكەتتەردەن اۋلاق بولۋ ءۇشىن ادامعا قانداي قاسيەتتەر كەرەك؟
• زياندى ادەتتەرگە نەلەر جاتادى؟
• سالاۋاتتى ءومىر ءسۇرۋ دەگەنىمىز نە؟
وسيەت:
لۇقپان حاكىمنەن «ومىردە بايلىق قىمبات پا، جوق داڭق قىمبات پا؟» دەپ سۇراعان ەكەن. سوندا ول «بايلىق تا، داڭق تا ادام بالاسىن باقىتتى ەتە المايدى. بىلە بىلسەڭدەر، اۋرۋ حاننان دەنى ساۋ قايىرشى باقىتتى. ال باقىت دەگەنىمىز نە؟ ءاربىر ادام ءوزىنىڭ كۇش - جىگەرىن حالقىنا، ءوز ەلىنە، ۇرپاق تاربيەسىنە جۇمساپ اقىلدى، پاراساتتى جانە دەنساۋلىعى زور بولسا عانا باقىتتى» دەگەن ەكەن.
لۇقپان حاكىم ەرەكشە دارىندى، زەرەك بولىپتى. سونىڭ قالدىرعان جەتى وسيەتى بار.
ءبىرىنشىسى - ەرتە تۇرۋ.
ەكىنشىسى - ورتا تازالىعىن ساقتاۋ.
ءۇشىنشىسى - دەنە شىنىقتىرۋ.
ءتورتىنشىسى - ۇنەمى دەنەنى تازا ۇستاۋ، ىڭعايلى كيىنۋ.
بەسىنشىسى - ۇنەمى سەرگەك ءجۇرۋ.
التىنشىسى - ارتىق تاماق ىشپەۋ.
جەتىنشىسى - كوپ ۇيقتاپ جالقاۋ بولماۋ
وسىلاردىڭ بارلىعى دەنساۋلىقتى ساقتاۋدىڭ نەگىزگى كەپىلى بولىپ تابىلادى.
ۇزاق ءومىر سۇرگىڭ كەلسە دەنساۋلىعىڭدى كۇت، سپورتپەن شۇعىلدان.
توپتاستىرۋ:
تەرمە “قارا پيما”
الاي دا دۇلەي اق بوران
ىسقىرىپ، ۇيتقىپ، بۇرقىراپ،
اتتاعان جاندى قاقپادان
قاقپالىق قىلار جۇلقىلاپ...
تىڭداۋ، تالداۋ.
تەرمەنى تىڭداعاندا قانداي سەزىمدە بولدىڭىز.
شىعارماشىلىق جۇمىس.
شىلىم شەگۋ سەبەپتەرىن انىقتاۋ ءۇشىن ءوز تانىستارىڭىزدىڭ اراسىندا زەرتتەۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋ، كەلەسى ساباقتا تالداۋ.
توپپەن جۇمىس “سالاۋاتتى ءومىر سالتى” جوبا جازۋ، تالداۋ، قورعاۋ
جۇرەكتەن – جۇرەككە
ۇ. ەسداۋلەتوۆتىڭ «قۇس جولى» ولەڭىن ورىنداۋ.
اسپان، اسپان شايداي اشىق،
جۇلدىز، جۇلدىز قانداي قاشىق.
قۇس جولى عارىش كوككە تۋعان جەردەن.
قارايمىن جانداي عاشىق...
«جامانعا ءجۇزىڭ سالما،
مالدى ەكەن دەپ.
جاقسىدان قولىڭدى ۇزبە،
جارلى ەكەن دەپ». (اباي)
سىنىپ: 10
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ماقساتى: ادام ومىرىندەگى سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋدىڭ ءمانىن ءتۇسىندىرۋ. سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋعا تاربيەلەۋ
مىندەتتەرى:
- سالاۋاتتى ءومىر ءمانىن ءتۇسىندىرۋ؛
- زياندى زاتتاردى قولدانۋدىڭ الدىنا الۋ؛
- سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: بۋكلەتتەر، سلايدتار، بەينە تاسپالار، DVD.
شاتتىق شەڭبەرى
ق. جۇماعالييەۆتىڭ “جاستار ءانى” ولەڭى ورىندالادى.
بالالار شەڭبەرگە تۇرىپ ءبىر - بىرىنە كەلگەن كۇنگە ساتتىلىك تىلەيدى.
سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ىنتالاندىرۋ – ءارقايسىسىمىزدىڭ دەنە تاربيەسىمەن اينالىسۋىمىزعا، دۇرىس تاماقتانۋىمىزعا، ەسىرتكىلەردى، تەمەكى، الكوگولدى تۇتىنۋدى قويىپ، تازالىق پەن سانيتاريا شارالارىن ساقتاۋىمىزعا جانە ت. س. باعىتتالعان.
ن. ءا. نازاربايەۆ
اڭگىمەلەسۋ ايدارى
كىتاپتا بەرىلگەن سۇراقتارمەن جۇمىس.
• ادام ومىرىنە زياندى زاتتارعا نەلەردى جاتقىزار ەدىڭىز؟ نەلىكتەن
• ادامنىڭ سالاۋاتتى ءومىر سۇرۋىنە نە كەدەرگى بولۋى مۇمكىن؟
• زياندى ادەتتەرگە ادام نەلىكتەن ءۇيىر بولادى؟
• زياندى ارەكەتتەردەن اۋلاق بولۋ ءۇشىن ادامعا قانداي قاسيەتتەر كەرەك؟
• زياندى ادەتتەرگە نەلەر جاتادى؟
• سالاۋاتتى ءومىر ءسۇرۋ دەگەنىمىز نە؟
وسيەت:
لۇقپان حاكىمنەن «ومىردە بايلىق قىمبات پا، جوق داڭق قىمبات پا؟» دەپ سۇراعان ەكەن. سوندا ول «بايلىق تا، داڭق تا ادام بالاسىن باقىتتى ەتە المايدى. بىلە بىلسەڭدەر، اۋرۋ حاننان دەنى ساۋ قايىرشى باقىتتى. ال باقىت دەگەنىمىز نە؟ ءاربىر ادام ءوزىنىڭ كۇش - جىگەرىن حالقىنا، ءوز ەلىنە، ۇرپاق تاربيەسىنە جۇمساپ اقىلدى، پاراساتتى جانە دەنساۋلىعى زور بولسا عانا باقىتتى» دەگەن ەكەن.
لۇقپان حاكىم ەرەكشە دارىندى، زەرەك بولىپتى. سونىڭ قالدىرعان جەتى وسيەتى بار.
ءبىرىنشىسى - ەرتە تۇرۋ.
ەكىنشىسى - ورتا تازالىعىن ساقتاۋ.
ءۇشىنشىسى - دەنە شىنىقتىرۋ.
ءتورتىنشىسى - ۇنەمى دەنەنى تازا ۇستاۋ، ىڭعايلى كيىنۋ.
بەسىنشىسى - ۇنەمى سەرگەك ءجۇرۋ.
التىنشىسى - ارتىق تاماق ىشپەۋ.
جەتىنشىسى - كوپ ۇيقتاپ جالقاۋ بولماۋ
وسىلاردىڭ بارلىعى دەنساۋلىقتى ساقتاۋدىڭ نەگىزگى كەپىلى بولىپ تابىلادى.
ۇزاق ءومىر سۇرگىڭ كەلسە دەنساۋلىعىڭدى كۇت، سپورتپەن شۇعىلدان.
توپتاستىرۋ:
تەرمە “قارا پيما”
الاي دا دۇلەي اق بوران
ىسقىرىپ، ۇيتقىپ، بۇرقىراپ،
اتتاعان جاندى قاقپادان
قاقپالىق قىلار جۇلقىلاپ...
تىڭداۋ، تالداۋ.
تەرمەنى تىڭداعاندا قانداي سەزىمدە بولدىڭىز.
شىعارماشىلىق جۇمىس.
شىلىم شەگۋ سەبەپتەرىن انىقتاۋ ءۇشىن ءوز تانىستارىڭىزدىڭ اراسىندا زەرتتەۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋ، كەلەسى ساباقتا تالداۋ.
توپپەن جۇمىس “سالاۋاتتى ءومىر سالتى” جوبا جازۋ، تالداۋ، قورعاۋ
جۇرەكتەن – جۇرەككە
ۇ. ەسداۋلەتوۆتىڭ «قۇس جولى» ولەڭىن ورىنداۋ.
اسپان، اسپان شايداي اشىق،
جۇلدىز، جۇلدىز قانداي قاشىق.
قۇس جولى عارىش كوككە تۋعان جەردەن.
قارايمىن جانداي عاشىق...
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ وتكەن تاقىرىپتار بويىنشا العان بىلىمدەرىن پىسىقتاپ، وي - ءورىسىن، ءبىلىم دەڭگەيىن كەڭەيتۋ.
