ءومىر سۇرۋگە حاقىم بار
كەيىپكەرلەر:
ايىم — جاس ۇستاز، شىعارماشىلىق ادامى
ساۋلە — ونىڭ ارىپتەسى
ءلاززات — ءمۇعالىم قىز
ناعيما — دارىگەر
مەكەن — دارىگەر
جانات — ۇلكەن جازۋشى
جانارىس — ەمشى
ديرەكتور — مەكتەپ باسشىسى
ەلەس-جىگىت — ايىمنىڭ عاشىعى
(ەكى قىزدىڭ جالداپ تۇرىپ جاتقان بولمە ءىشى قاعاز بەن داپتەرگە تولى. كىتاپتار جۇمىس ۇستەلىندە عانا ەمەس، جەردە دە شاشىلىپ جاتىر)
ايىم: ساۋلە، سەنىڭ بالالىق داۋرەنىڭنىڭ قالاي دوڭگەلەپ وتكەنىن بىلمەيمىن. ال مەن كىشكەنتاي كۇنىمنەن ءمۇعالىم بولۋدى ارماندايتىنمىن. ءتىپتى، بالا كەزىمدەگى سۇيىكتى ويىنىم «ءمۇعالىم-وقۋشى» بولاتىن. وندا دا مەن ۇنەمى ءمۇعالىم بولىپ «قاتايىپ» تۇراتىنمىن، كورشىلەردىڭ بالالارى وقۋشى رەتىندە عانا كورىنەتىن.
ساۋلە: (داپتەرلەرىن رەتتەپ وتىرىپ) ە، بالا ارمانىڭ الداماعان ەكەن عوي. ەندى، مىنە، ءمۇعالىمسىڭ.
ايىم: ءمۇعالىم بولعانىما ءبىر اپتا تولماي جاتىپ، كوپىرگەن كوپ قاعازدىڭ كولەڭكەسىندە قالدىم. و، قۋ قاعاز، مەنى، شىعارماشىلىقپەن اينالىسۋدى جانى سۇيەتىن جاس ۇستازدى، قاشان جايىما قالدىراسىڭ؟
ساۋلە: سەن قاعازدى جايىنا قالدىرماساڭ، ول ەشقاشان سەنى تىنىش قويماس. ءبىراق سەن وسى سانى كوپ، ءمانى جوق قاعازدى ادىرا قالدىرساڭ، «توپاس ءمۇعالىم» اتاناسىڭ!
ايىم: ءتۇۋ، سەن ءبىر جىل ەمەس، ءجۇز جىل ۇستازدىق ەتكەندەي نەسىنە ەلىرىپ كەتتىڭ؟ «ەڭبەكسىز تاپقان مال داۋلەت بولماس» دەگەن. ەڭبەك ەتۋ كەرەك، سوندا «توپاس» دەپ سەنى ەشكىم تۇرتپەكتەمەيتىن بولادى!
ساۋلە: سەن ستۋدەنتتىك ارمانىڭنان ارىلا الماعان سابازدىڭ ءوزىسىڭ-اۋ، ءا! وقۋشىلاردىڭ الدىندا بيازى جىميىپ، ۇلاعات ءسوزىن ايتامىن دەپ استە ويلاما. وعان سەنىڭ ۋاقىتىڭ بولمايدى. ءبىر جىلدىڭ ىشىندە مەنىڭ سوعان انىق كوزىم جەتكەن. مىنا بولماي قالعان قاعازداردى تولتىرىپ قويساڭ، «ۇلاعاتتى ۇستاز» اتانىپ، تاسىڭ ورگە دومالاي بەرمەك.
ايىم: ال، ءبىلىم ساپاسى شە؟ ونى ءقايتىپ ايدالاعا تاستايسىڭ؟
ساۋلە. ءبىلىم ساپاسىن تالاق ەتكەن بيلىكتىڭ ءوزى. ال، ءمۇعالىمنىڭ قولىنان كەلەرى — تەك پارمەندى ورىنداۋ عانا.
ايىم. سەنىڭ سوزدەرىڭدى تىڭداسام، اقىرزامان كەلىپ قالعانداي كورىنەدى. قارا اسپاندى توندىرە بەرمەي، قاعازىڭدى جاز.
ساۋلە: «اقىرزاماننىڭ بالاسى الاسا تۋادى، اكە-شەشەسىمەن جاعالاسا تۋادى» دەگەن ءسوزدى ەستۋىڭ بار ما؟
ايىم. ءتىل مەن ادەبيەتتىڭ مامانى بولىپ تۇرىپ، قالايشا ماقال بىلمەيىن؟ ارينە، بىلەمىن.
ساۋلە: وندا سول ەستىگەنىڭدى وقۋشىلار ورتاسىنا بارعاندا كوزىڭمەن كورەسىڭ.
ايىم. ولاي دەمە، بالا دەگەن — بولاشاق، بالا — ءبىزدىڭ كەمەل كەلەشەگىمىزدىڭ كەپىلى. سوندىقتان ونى ى. ءالتىنساريننىڭ «جەمىس اعاشتارى» اڭگىمەسىندە ايتىلعانداي «ءتۇزۋ بۇتاق» ەتىپ تاربيەلەۋىمىز كەرەك.
ساۋلە: قازىرگى وقۋشىلاردا ءمۇعالىمنىڭ ەكى اياعىن ءبىر ەتىككە تىعىپ، اعاشقا اينالدىرىپ جىبەرەتىندەي قۇقىعى بار. ال، « ءمۇعالىمنىڭ قۇقىعى» - بارىنە ءيىلىپ تۇرۋ.
ايىم: ساۋلە، مەن ساعان مۇقاعالي اعامىزدىڭ ءبىر ولەڭىن وقىپ بەرەيىن. مۇمكىن مۇعالىمدىك ومىرگە دەگەن وكپە-نالاڭ جويىلار. (ۇستەل ۇستىنەن كىتاپتى الىپ، كوزىنە جاقىن ۇستاپ، وقي باستايدى.)
شىدا، شىدا، شىداي ءتۇس، شىدا تاعى،
مىنا ءومىر شىدامدىنى ۇناتادى..
ساۋلە: نەگە سونشا جاقىن ۇستايسىڭ؟ كوزىڭ كورمەي مە، نە؟
ايىم. (باسىن كىتاپتان جۇلىپ الىپ) كوزىم كورەدى. ءتىپتى باسقالاردىڭ كورمەگەنىن مەن كورەمىن. تەك كوزىمنىڭ الىستان كورۋ قابىلەتى ناشار. سەن سياقتى الىستان ارباي الماسام دا، جاقىننان اڭداي الامىن!
ساۋلە. (اقىرىن داۋىسپەن) كورەمىز عوي ونىڭ ءبارىن، قيالي ۇستاز.
كەلەسى كورىنىس. (مۇعالىمدەر بولمەسىندە ساۋلە باستاعان ءۇش ۇستاز قىزۋ اڭگىمە ۇستىندە)
ساۋلە: بيىل جاس مۇعالىمدەردى جۇمىسقا كوپتەپ الدى عوي. كەلەر جىلى ساعاتقا تالاسىپ قالماساق بولدى.
1ء-مۇعالىم: انا ايىم دەگەن ءمۇعالىم قىز گازەت-جۋرنالعا اڭگىمە جازاتىن شەجىرەشى دەيدى. ءوزى سەنىڭ جانىڭدا تۇرادى ەكەن عوي. راس پا؟
2ء-مۇعالىم. شەجىرەشى بولسا، مەكتەپكە بەكەر كەلدى. مۇندا كەلگەندەردىڭ شابىتى تۇساۋلانىپ، قيال قۇسى تورعا ءتۇسىپ قالادى.
ساۋلە: شاماما قاراماي، نەسيەنى تىم كوپ الىپ قويىپپىن. بانكتەر دە قىزىق بەرەر كەزدە «جانىم» دەيدى. «بەرمەيمىن» دەپ بەزەرمەيدى، «الا عوي» دەپ اربايدى. سوسىن تولەتەر شاقتا شىرعالاڭعا تۇسىرەدى. جالدامالى پاتەرىمدى جالعىز ءوزىم تولەي الماعان سوڭ، ايىمدى جانىما العانمىن. ءوزىن ايعا قاراپ الاس ۇرعان الباستى دەرسىڭ! «ەششە» كوزى كورمەيدى ەكەن.
1ء-مۇعالىم: ءقازىر قۋ سوقىرلاردان ەمەس، كور سوقىرلاردان قورقاتىن زامان.
2ء-مۇعالىم: بايقۇس-اي، قالعان كوزىن ودىراڭداعان وقۋشىلار قۇرتپاسا يگى ەدى.
ساۋلە: وعان نەگە جاندارىڭ اشي قالدى؟ ەمەشەكتەرىڭ ەزىلە بەرسە، تەزدەتىپ «جاس مۇعالىمدەردى قورعاۋ ۇيىمىن» قۇرىپ المايسىڭدار ما؟
1ء-مۇعالىم: جاس ءمۇعالىم تۇگىل وتىز جىل ۇستاز بولعانداردىڭ ءوزىن قورعايتىن ادام اۋاداي قاجەت. ءبىزدىڭ ءسوزىمىزدى بيىك مىنبەلەردەن سويلەپ، سويىلىمىزدى وڭىنان سوعاتىن قۇدىرەتتى جان بولسا، شىركىن؟!
(قولىندا ءبىر بۋما قاعازى بار ايىم كىرەدى.)
ايىم: قايىرى كۇن، قۇرمەتتى ارىپتەستەر! شاكىرتتەرىنىڭ شىرايى بىلىمدە دەپ قانا بىلەتىن، وقۋشىسى وجارلىقپەن ەمەس، سىپايىلىقپەن كورىنسە، سوندا عانا اجارى كىرەتىن، «ەل بولاشاعى» دەگەن اۋىر اماناتتى ارقالاپ العان اينالايىن ارىپتەستەرىم، قىزۋ اڭگىمەلەرىڭىزدىڭ تاقىرىبى دا ەل جايلى بولار؟
ساۋلە: ەل جايلى ەمەس، سەن جايلى تولعاپ وتىرعانبىز. سەنىڭ شىعارماشىلىققا اسا اۋەس ەكەنىڭدى تىلىمە تيەك ەتكەن ەدىم.
ايىم: «شىعارماشىلىق-ۇستازدىڭ وشپەس قىرى، ونىڭ جان الەمىنىڭ ءبىر سىرى. شىعارماشىلىقپەن اينالىسپايتىن ۇستاز توقتاۋ سۋعا اينالادى»، - دەپ قاي عۇلاما ايتىپ ەدى، ساۋلە؟
ساۋلە. مەن سول عۇلامالاردىڭ اۋزىن اڭدىپ ءجۇر عوي دەيمىسىڭ؟ ونىڭ ۇستىنە ولار نە دەمەدى؟
1ء-مۇعالىم: جاس كەزدە ءبارىمىز دە جازعانبىز. قالام ۇستاعاندى قاسيەت كورەتىنبىز. كەيىن ءبارى قاعازباستىلىقتىڭ استىندا قالدى. سەن دە سولاي توقتاپ قالماعايسىڭ!
ساۋلە: مەنىڭ ويىمشا، ايىم ونداي توقىراۋعا ۇشىراي قويماس. سەبەبى ول جاي عانا اي نۇرىنان شابىت الىپ، تۇندە قالامىن جۇردەكتەتەدى. ياعني، ءبىزدىڭ ايەكەڭ — كۇندىز ۇستاز، تۇندە جازۋشى!
ايىم: اسپانداتىپ جىبەرگەن جوقسىڭ با، ارىپتەسىم؟
2ء-مۇعالىم: ونداي ونەرىڭ بولسا، «مۇعالىمدەر بەدەلدەن جۇرداي بولىپ، قاشانعى جۇرە بەرمەك؟» دەگەن تاقىرىپتى قوزعاپ، گازەتكە ماقالا جازشى. وسى مەكتەپتەگى 199 ءمۇعالىمنىڭ 190-ى قول قويماسا دا، توعىزى قول قويىپ بەرەرى ءسوزسىز.
ايىم: بيلىككە قارسى كەلەتىن جولبارىس جۇرەك ۇستازدارمەن ىستەس بولۋ مەن ءۇشىن ۇلكەن قۇرمەت. ەندى، سول جوق-جىتىكتەرىڭىزدى سانامالاپ ايتا وتىرىڭىزدار. مەن ءتۇرتىپ الىپ، ماقالا دايىنداپ، گازەتكە ۇسىنايىن. ونسىز دا رەداكتور اعامىز «مۇعالىمدەر كۇنى قارساڭىندا ۇستازداردىڭ تولعاقتى ماسەلەلەرى حاقىندا ءسوز قوزعا،»- دەپ تاپسىرىپ ەدى. «قۇلاننىڭ قاسۋىنا مىلتىقتىڭ باسۋى» دەگەن وسى دا.
(مۇعالىمدەر ايىمنىڭ ەكى جاعىنا وتىرىپ الىپ، ىشتەرىنە جيىلىپ قالعان شەرلەرىن تارقاتا باستايدى. ساۋلە سىتىلىپ شىعىپ كەتەدى.)
مۇعالىمدەر. «جەتى جوققا» بىرنەشە ءنولدى جالعاساڭ دا، ءبىزدىڭ جوعىمىز تاۋسىلماس.
1-جوق: ءمۇعالىمنىڭ قالتاسىندا اقشا جوق.بيلىك ءقازىر قۋلىققا كوشكەن. مۇعالىمدەردىڭ جالاقىسىن بۇرىنعىداي جاپپاي كوتەرمەي، كۋرستان وتكەنىن عانا جارىلقايمىن دەيدى.«الا قويدى بولە قىرىققان جۇنگە جارىماس» دەگەن. ءويتىپ مۇعالىمدەردى الالاي بەرسە، ءبىلىم ساپاسىنىڭ دا الا-قۇلا بولماسىنا كىم كەپىل؟
2-جوق: مۇعالىمدە بەدەل جوق. كىمنىڭ الدىندا بولسا دا، ءيىلىپ تۇرعانىمىز.
3-جوق: مۇعالىمدە كەپىلدەندىرىلگەن بولاشاق جوق.قارتايعاندا زەينەتاقىمىز قارىق قىلماي، ارىق شىعا ما دەپ قورقامىز.
4-جوق: مۇعالىمدە بالا وقىتاتىن ۋاقىت جوق. بار ۋاقىتىمىز قاعاز تۇگەندەۋگە كەتەدى.
5-جوق: مۇعالىمدەردە دەنە ەڭبەگى جوق.
6-جوق: مۇعالىمدەردى تەكسەرىپ كەلەتىن كوميسسيالاردا شەك جوق. ءبارى تەكسەرگەنىنە اقى سۇراپ، ونسىز دا تەسىك قالتامىزدى قاعىپ ءبىتتى.
(مۇعالىمدەر بولمەسىنە ءبىر قىز جۇگىرپ كىرەدى)
ءلاززات: سىزدەر مىنا جاقتا مۇعالىمدەردىڭ جوعىن جوقتاپ جاتىر دەپ ەستىپ، جۇگىرىپ كەلدىم. مەندە «كۇيەۋ جوق» دەپ جازىڭىزدارشى. وتىزدان اسسام دا، كۇيەۋىم قايدا جۇرگەنى بەلگىسىز، ءالى جوق.
2ء-مۇعالىم: ءبىزدىڭ جوعىمىزدى وكىمەت بار ەتەم دەسە، جارىلقاي الادى. ال، سەنىڭ «كۇيەۋ جوق» دەگەنىڭ قاي ساسقانىڭ؟ مەنىڭ قاينىممەن تانىسپاي، تاناۋىڭدى كوككە ءشۇيىرىپ ەدىڭ عوي؟
ءلاززات: ءسىزدىڭ قىرىقتىڭ بەسەۋىنە كەلىپ، قىرقىلجىڭ تارتقان قاينىڭىزدى قايتەيىن؟ ساقالىمەن وينايىن با، الدە جاستىق شاعىن ەسىنە سالايىن با؟ ماعان ءوزىم سياقتى وتىزدان بىر-ەكى اي عانا اسقان،، جەلكىلدەپ تۇرعان جاس، ءبىراق باس جىگىت كەرەك. ايىم، ۇستازداردىڭ مۇڭىن مۇڭداۋعا مىقتاپ كىرىسكەن ەكەنسىڭ. مەنىڭ ايتقانىمدى جاز.(ايىم قاعازعا شۇقشيىپ جازادى. )
مۇعالىمدەر. (ءبىر اۋىزدان) ماقالاڭدى دايىنداپ الىپ كەل. ءبىز ءبارىمىز قول قويىپ، ماسەلەلەردى راستاپ بەرەمىز. ال، قالامىڭ ۇشتالسىن!
(ءبارى تارقاسادى.)
ايىم: (قالامىن قولىنا الىپ) سەرىگىم-قالامىم، «جاز» دەگەندە، جازا الماساڭ، ساعان سىن. تۇنىپ تۇرعان ماسەلەلەردى تەرەڭنەن تولعاي الماسام، ماعان سىن. ەندەشە، نە تۇرىس؟ ماقالاما «ءمۇعالىمنىڭ قۇقىعىن كىم قورعايدى؟» دەپ ات قويسام، كەلىسەمىسىڭ، قالامىم؟ ايدار تاقتىم، ال كوركەم وي مەن مارجان ءسوزدىڭ توعىسار ءساتى ءتۇن بولماق.
كەلەسى كورىنىس: (ەكى قىزدىڭ بولمەسى. ءتۇن. ايىم شابىت ۇستىندە. ساۋلە ۇيالى تەلەفونىمەن الدەكىمدەرمەن سويلەسۋدە.)
ايىم: اماناتقا قيانات جاساماي، ماقالانى ەرتەڭگە ءازىر ەتەيىن.مەنىڭ شابىتىمدى شاقىرىپ، ءوزىمنىڭ اتتاسىم- ءتۇن پاديشاسى اي نۇرىن ماعان تىكەلەي توگىپ تۇر.
ساۋلە: اللو، تۇرا تۇرشى. (بۇرىلىپ) ايكا، سەن قۋايىن دەدىڭ بە؟ ايمەن اتتاس قانشا قىز بار. اي سولاردىڭ بارىنە كەزەك-كەزەك بارىپ، ساۋلەسىن توگىپ جۇرمەگەن شىعار. قالاي دەۋشى ەدى حالقىمىز؟ «اي ورتاق، كۇن ورتاق» دەۋشى مە ەدى، قالاي، قۋعىنباي ارىپتەسىم؟
ايىم: ادەمى ارىپتەسىم، ارلەنىپ، اينا الدىندا كوپ وتىرىپ، حالىق دانالىعىنان قاشىقتاپ باراسىڭ. رۋحاني داعدارىستىڭ سالماعى قارجى داعدارىسىمەن سالىستىرعاندا الدەقايدا باسىم بولماق.
ساۋلە: (تەلەفونعا) جانىم، سالدەن سوڭ حابارلاسشى. قۇربىما كومەگىم كەرەك بولىپ تۇرعانى. ايكا، بەتىڭدى بوياماي، شاشىڭدى تۇزەمەي، بويىڭدى سىلاماي،جۇرت كوزىنە شىقشى. جىگىتتەر سەنى كوزىنە ىلەر مە ەكەن؟«جانى باي» دەپ جابىسقان جىگىت بولسا، ايتايىن، ول نە اقىماق، نە اۋرۋ.
ايىم: شىركىن، سەن ايتقان سول «اۋرۋدىڭ» ءبىرى ماعان كەز بولسا عوي!
ساۋلە: اۋرۋ مەن الباستى ارالاسسا، ءۇشىنشى ءبىر اۋرۋ دۇنيەگە كەلەر.
ايىم: سەن كىمنىڭ كوزىنە تۇسكىڭ كەلىپ، اپ-ادەمى قاسىڭدى ءبىر سىزىق ەتتىڭ؟ شاشىڭدى تۇزەيمىن دەپ كۇزەدىڭ. «بويىمدى سىلايمىن» دەپ، اياعىڭدى اۋىرتسا دا، بيىك وكشە تۋفلي كيدىڭ.ءسويتىپ ءوزىڭنىڭ تابيعي سۇلۋلىعىڭنان اجىراپ قالدىڭ.
ساۋلە: ايكا، سەن رەنجىمە، ساعان ءبىر-اق نارسە ايتايىن. سەن «وتستالىيسىڭ». ساعان ءححى عاسىردا ەمەس، 14-15 عاسىردا ءومىر ءسۇرۋ كەرەك. ال، مەن جىگىتىممەن سىرلاسايىن. (قۇلاعىنا ناۋشنيك سالادى)
ايىم: ءححى عاسىردا ءومىر ءسۇرىپ جۇرگەنىڭ قانداي جاقسى! ايتپەسە سەنى ابىلاي حان كورسە، مىنا الباستىداي ءتۇرىڭ ءۇشىن، قىلتيعان كەلتە كويلەگىڭ ءۇشىن ات قۇيرىعىنا بايلاپ ولتىرەر ەدى. جىگىتىڭ جانىڭدى تۇسىنسە، سىرلاس، ساۋلەتاي! «ساۋلەشىم» دەپ سىرلى سەزىممەن ەمىرەنسە، مۇڭداس!
ساۋلە: ءتۇھ، سەنىمەن بىرگە تۇرىپ جىندانىپ كەتەتىن شىعارمىن.جىگىتىم وتكەندە ازاماتتىق نەكە تۋرالى ءسوز قوزعاپ ەدى، تامىرىن باسىپ بايقايىن.مۇمكىن ايكا دەگەن الباستىدان قۇتىلىپ قالارمىن. (تەلەفونىنا سويلەپ كەتەدى)
ايىم: «ازاماتتىق نەكە» دەپ ات تاققاندارىڭ- ارسىزدىڭ ءىسى. شەتەلدەن ەنىپ، ۇلتتىق بولمىسىمىزدى بۇلدىرگەن، شىن سالتىمىزدى شىتىناتقان شاراسى شەكسىز شالدۋاردىڭ ءوزى. ءجا، ەل اناسى بولۋ ماعان قايدا؟ ودان دا قۇقىعى اياقاستى بولعان، سودان جۇيكەلەرى ابدەن توزعان، قالتاسىنان قىمباتشىلىق وزعان مۇعالىمدەر جايلى ماقالامدى باستايىن! ءيا، ءمۇعالىمنىڭ قۇقىعىن كىم قورعايدى؟
كەلەسى كورىنىس: (مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ كابينەتى. مول دەنەلى ديرەكتور كرەسلوسىنا كەپتەلىپ وتىر. ونىڭ الدىندا باسى سالبىراپ ايىم تۇر)
ديرەكتور: (قولىندا گازەت) «ءمۇعالىمنىڭ قۇقىعىن كىم قورعايدى؟» دەگەن ماقالا جازىپ جۇرگەن پىسىقاي سەن بە؟ اۋداندىق ءبىلىم ءبولىمىنىڭ باسشىسى مەنى سەندەي ساناسىزدى جۇمىسقا العانىم ءۇشىن جەردەن الىپ، جەرگە سالدى! مۇعالىمدەردىڭ ماسەلەسىمەن اينالىساتىنداي سەن سونشاما كىمسىڭ؟
ايىم: (وزىمەن-وزى كۇبىرلەپ) «مەن.. مەن كىممىن؟» دەگەن سۇراقتى وزىمە ءجيى قويامىن. مەن-اشىقاۋىز اڭقاۋدىڭ ەڭ سوڭعى ءتۇرىمىن. مۇعالىمدەردىڭ جەلىكتىرگەنىنە جەلپىنىپ، ماقالا جازدىم. ارتىق ايتپاي، كەم سوقپاي، شىندىقتى قازدىم. جەمە-جەمگە كەلگەندە، ولاردىڭ بىرەۋى دە قول قويمادى. «ماقالام جەتىمسىرەپ، قوقىس جاشىگىندە جاتپاسىن» دەپ رەداكتورعا اپارىپ ەدىم، ول كىسى جارقىراتىپ جاريالاپ جىبەردى. ەندى بۇل گازەت ديرەكتوردىڭ باس اۋرۋىنا، مەنىڭ جان ساۋعا سۇرار دەرتىمە اينالدى.
ديرەكتور: سەن سونشاما كىمسىڭ؟«اقشا جينايدى» دەپ جازىپسىڭ. سەنى جۇمىسقا الاردا مەن پارا سۇرادىم با؟
ايىم: جوق، سۇرامادىڭىز. مەنىڭ پارا بەرەر شامام دا، ىنتام دا جوق بولاتىن.
ديرەكتور: مەن ءاربىر ءۇش ءمۇعالىمنىڭ ەكەۋىن پارامەن السام، بىرەۋىن بىلىمىنە قاراپ باعالاپ، قىزمەتكە قابىلدايمىن.سەن سول بىرەۋدىڭ ءبىرى ەدىڭ. ماعان اقشانى كويلەك اپەرۋ ءۇشىن جينامايسىڭدار. قىزىل جالىن بولىپ جەتكەن كوميسسيانىڭ قاھارىن قايتارۋ ءۇشىن جينادىڭدار. پارانى جيناعان- سەندەر، كوميسسياعا ۇسىنعان-مەن.
ايىم: سوندا ءبارىمىز سىبايلاس جەمقور بولعانىمىز با؟
ديرەكتور: البەتتە، سولاي. سەن تىم جاسسىڭ. مىنا ءومىر جولى استانانىڭ ورتالىق كوشەلەرىندەي تەپ-تەگىس، قۇپيا كىلتىن تەز ۇستاتا سالادى دەپ ويلايسىڭ با؟ قاتەلەسەسىڭ!
ايىم: مەن ومىرگە ادام بولىپ كەلىپ، ادام بولىپ كەتكىم كەلەدى.
ديرەكتور: ادام دەگەن ءسوزدىڭ انىقتاماسى ءقازىر مۇلدە وزگەرگەن. ادام-قىسقارعان ءسوز. ا-الداپ-اربايتىن. د-دەگبىرىڭدى قاشىراتىن. ا-امالسىز كوندىرەتىن. م-مەيلىنشە قۇبىلمالى جان.
ايىم: مەن بۇل ايتىلعاندارعا كەلىسپەيمىن. مۇلدە ولاي ەمەس. ا-ارى تازا، د-دانا، ا-الداپ-اربامايتىن، م-مەيىرىمدى جان.
ديرەكتور: سەن امالسىز كونەسىڭ. شىدايسىڭ الداۋ-ارباۋعا. قالارسىڭ قىرىق شىرماۋدا! بۇگىننەن باستاپ نە جازساڭ دا، نە تۋراسىندا قالامىڭدى سۇيكەكتەتسەڭ دە، مەنەن،مىنا مەنەن رۇقسات سۇرايسىڭ!
ايىم: ءسوز بوستاندىعى...
ديرەكتور: بالاقاي،بىلدىرلاماي كوز الدىمنان قۇرى!
(ايىم ساحنانىڭ ءبىر شەتىنە كەتەدى. سول جەرتە مونولوگ ايتادى.)
ايىم: ەي، شىندىق، اششى دەپ ەستۋشى ەدىم ىلعي سەنى! بۇگىن سونىڭ پارقىن ءبىلدىم ەندى. سەن تىم-تىم ۋدايسىڭ! ايتشى، سەن نەگە سوندايسىڭ؟ ءتاتتى وتىرىكتى ورگە باستىرىپ، ءوزىڭ تومەن قۇلديلايسىڭ!باعاڭدى ءبارى ءبىلسىن دەيسىڭ بە؟ وتىرىكتىڭ جالىنىنا ابدەن كۇيسىڭ دەيسىڭ بە؟ الدە ءوزىڭدى اششى ەتكەن وتىرىكتى ءسۇيسىن دەيسىڭ بە؟ شىرقىراعان جاس جانىم وتىرىكتى قالاي ءسۇيسىن؟ سۇيە المايمىن وتىرىكتى! جىلتىر سويلەپ، ارزان كۇلىپ، وتىرىكتى ءپىر تۇتىپ وتكىم كەلمەيدى ومىردەن! جىلماڭداعان جىلپوستىقپەن كوشكىم كەلمەيدى ماعان سەنگەن كوڭىلدەن! باعالاپ سول كوڭىلدى، قۇنىن ءبىلىپ ءومىردىڭ، مەن سەنىمەن بىرگە بولدىم، شىندىعىم!قانشا جارىق كۇندەر ءناسىپ ەتسە قۇدايىم، مەن سەنىمەن باۋىرلاس، ەگىزبىن ۇدايى!شىرقىراي بەرمە، نارەستە-شىندىق،تۇگەندەلەر كۇن تۋار سەنىڭ ۇپايىڭ!
(ايىم جارىققا قولىن سوزادى. سالدەن سوڭ قالتا تەلەفونى شىرىلدايدى.)
ايىم: و، شىندىق، مەندەي باۋىرىڭا قۋانىپ حابار بەرىپ تۇرمىسىڭ؟ الدە وتىرىكتەن ءجابىر كورىپ، كومەك سۇراپ، بەزەك قاعىپ ءجۇرمىسىڭ؟ اللو!
جانات: ايىم قارىنداسىم، امان با؟ بۇل جانات اعاڭ عوي.
ايىم: جاكە، ەسەنسىز بە؟ شىندىق ءۇشىن شيرىققان شاعىمدا تەلەفون شالىپ، اردىڭ ۇنىندەي بولىپ ەستىلىپ تۇر داۋسىڭىز.
جانات: ءيا، قارىنداسىم، داۋسىڭنان-اق بايقاپ تۇرمىن ءمان-جايدى. «شىندىقگۇلدىڭ شىرىلى» اتتى اڭگىمەڭدەگى كەيىپكەردىڭ ءوزىڭ ەكەنىن مىنا اعاڭ و باستا بولجاعان. جاڭىلماپپىن. شىندىقگۇلىم سەن ەكەنسىڭ!
ايىم: شەگىرتكەدەي قۇر شىرىلداپ، بەرەكەسىزدىك بايقاتسام، نەسىنە شىندىقگۇل اتانامىن؟
جانات: مىنا كارى تارلان ءومىر ماعان سابىرلى بولۋدى ۇيرەتكەن. ساعان دا سول سابىرلىلىقتى سەرىك ەتىپ ال دەگىم كەلەدى. سابىر بولسا سەرىگىڭ، شىندىق الار ەنشىسىن. سولاي، شىندىقگۇلىم! سەنىڭ «شىندىقگۇلدىڭ شىرىلى» دەگەن ساتيرالىق اڭگىمەڭ جارىققا شىقتى.
ايىم. اعاجان، مانادان بەرى ءشۇيىنشى سۇراماي نەگە تۇرسىز؟
جانات: «ءشۇيىنشى» دەسەم، «قالاۋىڭىزدى الىڭىز» دەيتىن دارحان كوڭىل قارىنداسىم. مەنىڭ اعالىق قالاۋىم-وتىرىك سالقىنىن تيگىزسە، سابىرىڭ مەن شىدامىڭدى قاشىرىپ الما!
ايىم: قالاۋىڭىز بولسىن، ءقادىرلى اعا!وتىرىك قانشا وڭمەڭدەسە دە ومىردە، شىندىققا شاڭ جۋىتپاي، سابىرمەن قورعاپ باعامىن!
كەلەسى كورىنىس: (ديرەكتوردىڭ كابينەتى. ساۋلە مەن ديرەكتور وتىر.)
ساۋلە: باسەكە، پرەزيدەنت كۇنى مەرەكەسىنىڭ الدىندا ءسىزدى ارنايى قۇتتىقتاۋدى ءوزىمنىڭ ادامدىق پارىزىم دەپ ءبىلدىم. ءسىزدىڭ ارقاڭىزدا بانكتەردىڭ سەنىمدى كليەنتى اتاندىم. «جۇمىس ىستەيدى» دەگەن تىلدەي انىقتامانى اپارسام، قاي بانك بولسا دا بەتىمنەن قاقپايتىن بولدى. ءبارى ءسىزدىڭ ارقاڭىز!
ديرەكتور: راحمەت. باعاڭدى ءبىلىپ، الدىڭدا قوسشىڭ يىلگەنگە نە جەتسىن!
ساۋلە:(سومكەسىنەن التىن القا الىپ شىعادى.)ءسىز- وسى ۇجىمنىڭ پرەزيدەنتىسىز.ءسىزدى التىنمەن اپتاپ، كۇمىسپەن كۇپتەسەم دە، كوڭىلىم كونشىمەيدى.
ديرەكتور: ايتپاقشى، بۇل التىندى دا نەسيەگە الدىڭ با؟ ولاي بولسا، كوپ راحمەت.
ساۋلە: جوق، باسەكە. بىزدەگى باعيلا بار ەمەس پە؟
ديرەكتور: ول «AVON»، «Mary kay» ساتپاۋشى ما ەدى؟
ساۋلە: كوسمەتيكا ساتىپ، تابىسقا كەنەلمەگەن سوڭ، الىتن ساتىپ باييىن دەگەن شىعار.باعيلادان «ءۇش ءبولىپ بەرەم» دەپ التىن القا الدىم. التىن دا بولسا، گاۋھارداي كورىپ قابىل الىڭىز! (ديرەكتوردىڭ موينىنا القانى تاعادى.)
ديرەكتور. ە، ءۇش ءبولىپ بەرمەك تۇگىل ءتورت ءبولىپ بەرسەڭ دە، مەنىڭ نەم كەتتى؟
ساۋلە. بىردەڭە دەدىڭىز بە، باسەكە؟
ديرەكتور: «تورتەۋ تۇگەل بولسا، توبەدەگى كەلەدى» دەيمىن.
ساۋلە: تۇگەل دەمەكشى، وتكەن جولى تىكەندەي قادالار تەكسەرۋ كۇتىپ، پارا جيناعانىمىزدا، ايىم ار-مار دەپ ساندىراقتاپ، بەرمەي قاسارىسىپ وتىرىپ الدى. قالعانى تۇگەل جيناپ بەردى.
ديرەكتور: سول ايىم ءتىپتى شەكتەن شىعىپ بارادى. ءقۇرىقتاپ ۇستايمىن دەپ ەدىم، شۋ اساۋدىڭ ءوزى ەكەن، ىرقىما كونەر ەمەس.اۋزىن اشسا، «زاڭ بويىنشا» دەپ زاھارىن توگەدى. قيت ەتسە،«قۇقىق» دەپ قىت-قىتتايدى. اقىرى ايلام تاۋسىلدى.
ساۋلە: سىزدەي تالايدى كورگەن تارلاندى تاۋسىلتاتىنداي ايىم كىم ەكەن سونشا؟ كوزى دە كورمەيدى، قۇلاعى دا دۇرىس ەستىمەيدى. بار بىلگەنى-قاعازعا شيماي-شاتپىراق سالۋ. ونىسىنان نە پايدا؟ الىپ جاتقان قالاماقىسى دا شامالى.
ديرەكتور: بىرگە تۇرىپ، سىرالعى بولىپ العانسىڭ-اۋ، شاماسى. «ۇيرەنگەن جاۋ اتىسپاققا جاقسى.» ماعان ايىمنىڭ بارلىق جۋرنالدارىن تەكسەرىپ، انىقتاماسىن جازىپ الىپ كەل. انىقتاماعا مەن قول قويا سالارمىن. مەنىڭ اتىمنان جازا بەر. ءسويتپ ءبىر كىلتيپانىن تاۋىپ، «كەت» دەيىن. نەمەسە ۇرىمتال تۇسىن تاۋىپ، ۋىسىمدا ۇستايتىن بولام.
(ساۋلە كەتەدى. كابينەتكە ايىم كىرەدى.)
ايىم: سالەمەتسىز بە، كۇلپاش قاربىز قىزى؟
ديرەكتور: قاربىز قىزى ەمەس، كاربۋزوۆنا. «قۇجات بويىنشا ايت» دەسەم، قاتە قاقسايسىڭ. ارينە، سەن سياقتى ساۋاتسىزعا مەنىڭ ءاتى-جونىمدى دۇرىس ايتۋ باقىتى قايدان بۇيىرسىن؟!
ايىم: ءشوپتىڭ باسى قيمىلداعانىن كورىپ تۇرمىن، ءبىراق جەلدىڭ قايدان سوققانىن بىلمەي تۇرمىن. ساباق ۇستىنەن بارلىق جۋرنالدارىمدى جيناتىپ اكەتىپ، الاي-تۇلەي انىقتاما جازدىرىپسىز.
ديرەكتور: مەن-وسى مەكەمەنىڭ ءبىرىنشى باسشىسىمىن.قاشان، قايدا وتىرىپ تەكسەرسەم دە، قۇقىعىم بار. «وكازىۆاەتسيا»، سەنىڭ كوزىڭ كورمەيدى ەكەن عوي. دەنساۋلىق جاعدايىڭنىڭ ەڭبەككە جارامسىز ەكەنىن مەنەن نەگە جاسىردىڭ؟
ايىم: بىرىنشىدەن.:مەن ەشتەڭە جاسىرعان جوقپىن. مەدكوميسسيادان تولىق ءوتتىم. سانيتارلىق كىتاپشامدا «ەڭبەككە جارامدى» دەپ جازىلىپ تۇر. ەكىنشىدەن: كوزىم كورەدى.
ديرەكتور. كوزىڭ كورمەگەندىكتەن جۋرنالداردى كىر تولتىراسىڭ. جازۋىڭ شايتان جۇگىرىپ وتكەندەي وتە تۇسىنىكسىز.سەنىڭ ءوزىڭ وسىنداي لاس جازساڭ، وقۋشىدان «تازا جاز» دەپ قالاي تالاپ ەتەسىڭ؟ كوزىڭ كورمەي، دۇرىس ۇيرەتپەي قويىپ، حالىقتىڭ بالاسىنىڭ ناداندىق تورىنا شىرمالعانىنا جول بەرمەيمىن!
ايىم: جوق، مەن كورەمىن. مىنە، ءسىزدىڭ موينىڭىزداعى التىن القانى كورىپ تۇرمىن.ونىڭ سىيلاستىقتان ەمەس، باعىنىشتىلىقتان بەرىلگەنىن كورىپ تۇرمىن.ءسىزدىڭ بەتىڭىزگە كۇلىپ تۇراتىن سول كوپتىڭ سىرتىڭىزدان ساۋساق شوشايتقانىن دا كوىرپ ءجۇرمىن. ال، ءسىز ونداي وسپاداردىقتى كورە المايسىز. ءسىزدىڭ دە ادال دوسىڭىزدىڭ جوعىن كورىپ تۇرمىن. ءسىز كورمەيسىز.سول قاۋمالاعان كوپ توبىردى «دوسىم» دەپ تانىپ، قاتەلەسەسىز.مەن ءبىزدى تەكسەرۋگە كەلگەن تالاي تەگەۋرىندى كوميسسيالاردىڭ تۇگى سىرتىنا شىققان جۇزدەرى «تەڭگە» دەگەن ءبىر ءسوزدى ەستىگەندە، جادىراپ سالا بەرەتىنىن كورىپ ءجۇرمىن. «بىلگىم كەلەدى» دەيتىن سانالى وقۋشىنى كورىپ كەلەم. «وقىعىم كەلمەيدى. كەيىن ديپلومدى ساتىپ الا سالامىن،»-دەيتىن ساناسى پاراقورلىقپەن ۋلانعان شاكىرتتى دە كورىپ ءجۇرمىن.كورۋدىڭ بۇل باسى عانا ەكەنىن مەن بىلەمىن. پەندەلىك عۇمىرىم اياقتالىپ، جانارىم جۇمىلعانشا كورە بەرەم، كورە بەرەم!
ديرەكتور: ءسال سابىر ەت، ايىم!
ايىم: ءسىزدىڭ ديدارىڭىزدان جازعى كەشتىڭ سامالىنداي جاقسىلىقتىڭ ءالسىز لەبىن كورەم. جاعىمپاز قورقاۋلار قولتىعىڭىزعا سۋ بۇركىپ، كوزىڭىزدى كور ەتىپتى. ادالدى ارامنان، دوستى دۇشپاننان اجىراتۋدان قالىپسىز.
ديرەكتور. سەنىڭ دوس ەمەس ەكەنىڭدى انىق بىلەم.
ايىم: مۇلدە ولاي ەمەس. شىن عاشىق قانشا ءسۇيىپ تۇرسا دا، «سۇيەم» دەپ ايتپايدى. مەنىڭ دوستىعىم دا سونداي.
ديرەكتور: دوستىعىنىڭ ءتۇرىن!
ايىم: مەن كوىرپ تۇرمىن، ءسىزدىڭ سول يىعىڭىزدا شايتان وتىر. تىنىش وتىرماي، سىزگە مەنىڭ ايتقاندارىمدى تەرىس ءتارجىمالاپ وتىر.
ديرەكتور: سول يىعىمدا؟ شايتان با؟ ساعان كورىنىپ تۇر ما؟
ايىم: ءسىزدىڭ كورۋ قابىلەتىڭىزدىڭ ناشارلاعانى سونداي، ءوز يىعىڭىزعا كىمنىڭ ۇيا سالعانىن كورۋدەن ادا بولىپسىز. انە، شايتان شەكتەن شىعىپ، وڭ يىعىڭىزداعى پەرىشتەڭىزدى شاپالاقپەن ۇرىپ قۇلاتتى. ەندى سىزگە تىپتەن قيىن بولاتىن بولدى.
ديرەكتور: جايلى كرەسلودا كەربەزدەنىپ وتىرعان مەن نەدەن قينالادى ەكەنمىن؟ ساۋلە سەنى «ەسى اۋىسقان الباستى» دەپ ەدى، دۇرىس ايتىپتى. مانادان بەرى ساندىراقتاپ مازامدى الدىڭ. مەن سەنى جۇمىستان شىعارمايمىن. مەنى ماقتاپ گازەتكە جاز.
ايىم: سوندا ءسىز مەنى كەلىسىمگە كەلۋگە شااقىرىپ وتىرسىز با؟ ءسىزدى اسپانداتىپ، گازەتكە جازۋىم كەرەك ەكەن عوي؟ جەتپەگەنى ساراي اقىنى بولۋ ەدى!
ال، ساۋلەنىڭ ءجونى بەلگىلى بولدى! تەلەحيكايالارداعى جاعىمسىز كەيىپكەرلەردى قوس قولىمەن قولداپ، جانى كىرىپ وتىرعاندا،تاڭ قالۋشى ەدىم. سەبەبى بەلگىلى بولدى. ساۋلە! سەن ساۋلە ەمەس،اۋرەسىڭ!
(ساحنانىڭ كەلەسى شەتىنەن ساۋلە كورىنەدى.)
ساۋلە: سەن مەنىڭ باسىما اۋرە بولۋمەن كەلەسىڭ.سەنىڭ شابىتسىماعىڭ كەلسە، مەنىڭ ۇيقىم قاشادى.
ايىم: اي مەن ساۋلە-وزارا ەگىز ۇعىمدار. ءبىراق نەگە سەنىڭ مەنىمەن جۇلدىزىڭ قارسى؟
ساۋلە: تاعى دا قۋا باستادىڭ با؟ سەنى دە قالادا جۇرگەن، وقىعان قىز دەيدى-اۋ!الماتىدا ارمان قۋىپ قاشانعى جۇرەر ەكەنسىڭ؟ مىنا تۇرىڭمەن ءبىر كۇنى اناۋ وبلىس كارتاسىنا دا تۇسپەي ادىرا قالعان الاقانداي اۋلىڭا قايتاتىن شىعارسىڭ؟
ايىم: مەن كەتسەم، كەرەگەڭ كەڭىنەن كەرىلەر مە ەدى؟
ساۋلە: سەنى ءبىزدىڭ ۇجىم ماقتاۋعا دايىن تۇرادى. باستىقتاردىڭ الدىندا قانشالىقتى جەكسۇرىن بولساڭ، قاراپايىم مۇعالىمدەر ءۇشىن بەدەلىڭ سونشالىقتى ارتادى. مەنىڭ جانىمنىڭ توزبەيتىنى دە وسى!
ايىم: كەۋدەڭە قىزعانىشتىڭ كۇنشىل ءيتى قىڭسىلاپ كەلىپ، قونىس تەپكەن ەكەن عوي! بۇل كورە الماۋشىلىعىڭ ءوزىڭدى قۇرتپاسا يگى ەدى!
ساۋلە: ماعان جانىڭ اشىماي، الدىمەن ماڭدايىڭداعى قوس جاراڭدى جونگە كەلتىر! ارينە، ەگەر جونگە كەلۋگە كونسە! حا-حا-حا!
ايىم: مەن ساعان جان تۇكپىرىمدەگى سىرلارىمدى اقتارىپ كەلدىم. قۇربى تۇتتىم. ال، سەن سول سىرلارىمدى وزىمە قارسى باعىتتاپ، جانىمدى جۇلقىلاپ، دال-دۇل ەتتىڭ! نەگە،ساۋلە؟ نەگە ءبىز بولار ەلدىڭ بالاسى بوىپ، ءبىر-بىرىمىزدى باتىر دەمەيمىز؟
ساۋلە: باتىر ايكا، قارۋ-جاراعىڭدى، «تو ەست» قالامىڭدى تاستا دا، دارىگەرگە بار. ەمدەل، باتىر! مەن بولسام، باسەكەمنىڭ بابىن تابامىن. كەيىن رەتى كەلسە، كرەسلوسىنا جايعاسامىن. ال، سەنىڭ نە بولارىڭ بەلگىلى عوي!
ايىم: قازىرگى مەديسينا ءبارىن جەڭەدى! ءبىراق سەنىڭ جۇرەگىڭدەگى قارا داقتى جۇلىپ الىپ تاستاۋعا قاۋقارسىز. وكىنىشتىسى دە سول! مەن جانارىمدى جازىپ بەرەر، جان داۋاسىن تاۋىپ بەرەر دارىگەر ىزدەيمىن! دارىگەر! تاسقا اينالسىن دەمەسەڭ جانارىم، جاسا تەزدەپ دارىگەرلىك امالىن!
كەلەسى كورىنىس: (كوز دارىگەرىنىڭ كابينەتى. تەكسەرۋدەن كەيىنگى ءسات.)
ايىم: ءيا، دارىگەر حانىم! قوس ششىراعىمدى لاۋلاتار كۇش قولىڭىزدا بولار؟
ناعيما: اۋرۋ ابدەن دەندەپ العان ەكەن. مەنىڭ قولىمنان كەلەر قايران جوق.
ايىم: بار ايتارىڭىز وسى ما؟ قازىرگى مەديسينا نەندەي عاجاپتاردى جاساپ جاتىر! تاز بولىپ قالسا، شاش ءوسىرىپ بەرەدى. «جىنىسىن اۋىستىرام» دەپ جەلىكسە، ۇيالماي ونىسىن دا اۋىستىرىپ بەرەدى. الايدا مەنىڭ كوزىمە كەلگەندە، بۇل مەديسينا نەگە السىزدىك تانىتادى؟
ناعيما: سىزگە ءتىپتى بالا كوتەرۋگە بولمايدى. ءسابيىڭىزدىڭ سوقىر بولىپ تۋۋ ءقاۋپى بار.
ايىم: سوندا نە ىستەۋگە بولادى؟ ءومىر سۇرۋگە دە بولمايتىن بولار؟
ناعيما: ءبىر جولى بار: جۇمىستى، ءوزىڭىز ايتقان جازۋدى تاستاپ، مۇگەدەكتىكتىڭ ەكىنشى توبىنا شىعىپ، جاردەماقى الۋعا ابدەن بولادى. وعان مەن دە كومەكتەسە الامىن. مۇگەدەكتىك توبىنا بايلانىستى انىقتامانى تەگىن بەرەمىن.
ايىم: مۇگەدەكتىك؟ تەگىن انىقتاما؟
ناعيما: ءيا، تەگىن. ادەتتە مەن بۇل انىقتامانى اجەپتاۋىر باعاعا ساتاتىنمىن. ءسىزدىڭ مۇشكىل ءحالىڭىزدى كورىپ، تەگىن بەرگىم كەلىپ تۇر.
ايىم: ءسويتىپ ماعان ءولىم جازاسىن جازىپ بەرەيىن دەپ تۇرسىز عوي! گيپپوكراتقا انت بەرىپ پە ەدىڭىز؟
ناعيما:انت تا بەرگەنمىن، سۋ دا ىشكەنمىن.
ايىم:(جىلامسىراپ) سول گيپپوكرات ايتپاپ پا ەدى، «بىز-ۇشەۋمىز» دەپ!
ناعيما: جوق، بۇل جەردە ءبىز ەكەۋمىز عانا عوي.
ايىم: ءبىز ۇشەۋمىز: سىز-دارىگەر، مەن-ناۋقاس، ول-سىرقات. گيپپوكرات ناۋقاسىنا ايتىپتى: «ەگەر ءسىز اۋرۋدىڭ جاعىنا شىعىپ كەتسەڭىز، مەن دارىگەر رەتىندە جەڭىلەمىن. ەگەر ءسىز مەنىڭ، دارىگەردىڭ جاعىنا شىقساڭىز، وندا ەكەۋلەپ سىرقاتتى جەڭەمىز.»ال، ءسىز، دارىگەر، نەگە مەنى، ناۋقاستى سول سىرقاتتىڭ اياعىنا جىعىپ بەرە سالدىڭىز؟ نەگە؟
ناعيما:مەن ساعان دارىگەرلىك اقىل-كەڭەسىمدى بەرىپ وتىرمىن. ءبىراق سەنىڭ وعان قۇلاق اسار ءتۇرىڭ جوق.
ايىم: جازۋدى تاستا دەگەنىڭ-جالعاننىڭ جارىعىن ءسوندىر دەگەنىڭ. جۇمىستى تاستا دەگەنىڭ-كۇرەستەن قول ءۇز دەگەنىڭ. سول مەكتەپتە ءجۇرىپ، مەن ءوسىپ ەدىم. كۇرەسۋدىڭ نە ەكەنىن دە سول مەكتەپ ۇيرەتكەن.
ناعيما: كۇرەسپەك تۇگىل ساعان قاتتى قيمىلداۋعا بولمايدى. ەكى كيلوگرامنان ارتىق سالماق كوتەرۋگە بولمايدى. قاتتى اشۋلانۋعا بولمايدى، كوز تامىرلارىڭنىڭ جارىلىپ كەلۋى مۇمكىن.
ايىم: بولمايدى! بولمايدى! نە دەگەن عالامات تىيىم سوزدەر! «ساعان ءبارى بولادى» دەيتىن مەيىرىمدى دارىگەر تابامىن. شيپاگەرىمدى تاۋىپ، كەۋدەمدە ءالسىز ۇلبىرەپ قالعان ءۇمىت وتىن جاندىرامىن!قايداسىڭ، قۇتقارۋشى-شيپاگەرىم؟!مىنا اۋرۋ ەڭسەمدى ەزىپ بارادى! اۋرۋمەن ارپالىسقان جاس جانىم شارق ۇرىپ، دۇنيەنى كەزىپ بارادى! قوي، بولمەمە قايتايىن. مۇقاعالي اقىننىڭ جانعا جىلۋ بەرەر ولەڭدەرىن قايتالاپ وقىپ، قۇلاۋعا شاق قالعان رۋحىمنىڭ ۋىقتارىن جينايىن!
كەلەسى كورىنىس: (ايىمنىڭ بولمەسى. ساۋلە زاتتارىن قاربالاس جيناپ ءجۇر.)
ايىم: كوش بايسالدى بولسىن، ساكە! عايىپتان تايىپ قول جەتىمدى باسپانا باعدارلاماسىمەن ءۇي الدىڭ با؟
ساۋلە: سەنىڭ ءتىلىڭ تىكەنەك بولىپ قادالعاننان قاشان تىيىلار ەكەن؟ ءتۇرىڭ قاشىپ كەتكەنىنە قاراعاندا، دارىگەر «اۋرۋىڭنان ايىقتىرام، ءتانىڭدى ساۋىقتىرام» دەي قويماعان-اۋ، شاماسى؟
ايىم: ءتۇسىندىم. قول جەتىمدى باسپاناعا قولىڭ جەتە قويماپتى. وندا «ديپلوممەن كۇيەۋگە» باعدارلاماسىن ىسكە قوستىڭ با؟
ساۋلە: البەتتە، سولاي. جىگىتىممەن ازاماتتىق نەكەدە تۇراتىن بولىپ شەشتىم. ول بىرگە تۇرۋ تۋرالى ۇسىنىس جاسادى، مەن كوپ بالسىنبەي كەلىسە كەتتىم. پاتەرىن ءوزى تولەيدى. پاتەراقى دەپ باسىمدى اۋىرتپايمىن، ءارى سەندەي ديۋانادان دا قۇتىلامىن!
ايىم: ازاماتتىق نەكە ۇسىنعان جىگىت جىگىت ەمەس، قويدىڭ باتتاسقان بالاق ءجۇنى عانا. ناعىز ازامات بولسا، زاڭدى نەكەگە شاقىرار ەدى.
ساۋلە: سەن مەنىڭ جىگىتىم بارىن، ونىمەن بىرگە تۇراتىنىمدى قىزعانىپ تۇرسىڭ. شوق-شوق، سەنى ماكستىڭ نەگە تاستاپ كەتكەنىن مەن بىلەمىن. سەن «تورموز» بولعان سوڭ، ىرگەسىن اۋلاق سالدى.
ايىم:سەنىڭ قازىرگى كۇيىڭدى قىزعانىپ قايتەيىن. ساعان جاي عانا جانىم اشىپ تۇر. سەن كورسوقىر بولىپ قالىپسىڭ. ال، ماكس سياقتى ماڭگۇرتتەر كوپ. سەنىڭ جىگىتىڭ دە-سول كوپ ماڭگۇرتتىڭ ءبىرى. سول ماڭگۇرتپەن ءبىر جاستىققا باس قوياتىن سەندەي كورسوقىردىڭ كۇيىن كەشۋدەن ساقتاسىن قۇداي!
ساۋلە: ءجا، كىمنىڭ سوقىر ەكەنىن ۋاقىت كورسەتەر. تاجىكەلەسىپ قايتەيىن.
(ەسىك قاعىلادى.)
ايىم: سەنىڭ جىگىت ەمەسىڭ كەلىپ تۇرعان سياقتى. تىم بولماسا سەنى ءوزى الىپ كەتەر.
ساۋلە: ول قىزمەتىندە. مەن ءوزىم اياڭداي بەرەمىن.
ايىم: و، جىگىت ەمەسىڭ جارادى. وندا ەسىك قاققان كىم بولدى ەكەن؟ (ىشكە ءلاززات كىرەدى.)
ءلاززات: (داۋرىعىپ) قىزدار، قالايسىڭدار؟ مەن وسى پاتەر قوجايىنىن تۇسىنبەي-اق قويدىم. «جارىقتىڭ قۇنى قىمباتتادى» دەپ، تاڭعى 6-دان كەشكى سەگىزگە دەيىن پاتەردەگى جارىقتى ءوشىرىپ تاستايدى. ءوزى ءبىر جۇمىرتقادان ءجۇن قىرىققان ساراڭ. سەندەردىڭ قوجايىندارىڭ قانداي؟ ساۋلە، سەن باسقا پاتەرگە كوشەيىن دەپ جاتىرمىسىڭ؟
ساۋلە: ءلاززات، سەنىڭ سان سۇراعىڭنىڭ قايسىسىنا جاۋاپ بەرەيىن؟ مەن جىگىتىمە كەتىپ بارام.
ءلاززات: سەنى الايىن دەپ جاتىر ما؟ الدە اۋرەگە سالايىن دەپ جاتىر ما ول جىگىت؟ كۇيەۋ بالا بولام دەسە شىنىمەن، ءجۇزىن كورسەتسىن.
ساۋلە: سوڭعى ءبىر ايدا بىزبەن كورشى بولعالى بەرى، سەن دە ايىم سياقتى سويلەيتىن بولىپسىڭ عوي. سىنىقتان وزگەنىڭ ءبارى جۇعادى دەگەن سول.
ايىم: بۇل سۇلۋدا اناۋ-مىناۋ ەمەس، ازاماتتىق نەكە بولايىن دەپ تۇر. قازىرگىنىڭ ازاماتتارى ازاماتتىق نەكە ۇسىنعاندى ءتاۋىر كورەدى ەمەس پە؟
ساۋلە: ە، جازعىشىم-اي، ءىشىڭ قىزعانىشتان ورتەنىپ بارا ما؟ تۇز جالا، ايتپەسە گازدى سۋسىن ءىش!
ءلاززات: جىگىتىڭە ايت: «سۇيسەڭ، ۇيلەن، سۇيمەسەڭ جيرەن» دە. ازاماتتىق نەكە دەگەن ويىنشىق قوي،
ساۋلە: ەكەۋىڭ بىرىگىپ، مەنىڭ تاعدىرىمدى بيلەپ-توستەگىلەرىڭ كەلە مە؟ مەن كەتتىم.
ايىم. ءيا، قىز مۇراتى-كەتۋ. ءبىراق ماسەلە قالاي كەتۋدە بولىپ تۇر.
ساۋلە: سەن الباستى جينالىستا وتىرعانداي سويلەدىڭ عوي. مەن كوشەگە شىعىپ، تاكسي ۇستاپ كەلەيىن. زاتتارىم تۇرا تۇرسىن. زاتتارىم، ءسال شىداڭدار. ازدان سوڭ ايىم دەيتىن الباستىنىڭ ءجۇزىن دە كورمەيتىن بولاسىڭدار! (ساۋلە شىعىپ كەتەدى.)
ءلاززات. باسەكەمنىڭ سۇيىكتىسىن تۇلەن تۇرتكەن ەكەن. كىم بىلەدى، مۇمكىن باعى جانايىن دەپ تۇرعان شىعار. مەنىڭ ءبىر جاقىن ءسىڭلىم ازاماتتىق نەكەدە ەكى جىل تۇرىپ، اقىرى سول جىگىتكە تۇرمىسقا شىقتى. ءقازىر بالالى-شاعالى. ءتىپتى كىسى قىزىعاتىنداي باقىتتى.
ايىم: باقىت تا، قايعى دا كوشپەلى بۇلت ءتارىزدى. كوشەر دە كەتەر، ىشتەگى جالىن تۇبىمە جەتەر.
ءلاززات: ايەكە، نە دەپ ساندىراقتاپ كەتتىڭ؟ سەنىڭ اڭگىمەلەرىڭنەن پەسسيميستىك سارىن اڭعارماۋشى ەدىم. بۇل ايتقانىڭ بولاشاق تراگەديانىڭ باستاۋى ما، قالاي ءوزى؟
ايىم: جوق، بۇل ايتقاندارىم ءومىردىڭ مەنى قان جىلاتقان پاراقتارىنىڭ ۋلى ءسوزى، تەپەرىش كورسەتەر، تالكەك قىلار تاعدىرىمنىڭ ءوزى.
ءلاززات: ءتۇۋ، ساي-سۇيەگىم سىرقىرىپ كەتتى عوي. نە دەگەن زارلى سوزدەر! ءبىراق ساعان نە بولدى؟
ايىم: ودان دا نە بولمادى دەسەڭشى؟
ءلاززات: نە بولمادى؟ ءبىلىمىڭ تەلەگەي-تەڭىز. كوركىڭ دە كوز توياتتارلىقتاي. تالانتىڭ دا ساناعان ادامعا تۇگەسىلە بەرمەس. مەكتەپتەگى باسشىلار قىسىمىنان، الىپ-قاشپا سوزدەردەن شارشادىڭ با؟ مىقتى قىز دەپ جۇرسەم سەنى.
(ساۋلە كىرەدى.)
ساۋلە: ءبىر جاس، ءبىر كارى ەكى ءمۇعالىم قىز بىر-بىرىمەن مۇڭداسىپ وتىر. حا-حا-حا! ال، مەن جىگىتىمە بارايىن، سونىڭ جانىندا باقىت جۇلدىزىن سانايىن!
ايىم: ارتىڭا قاراما! تاستاي باتىپ، سۋداي ءسىڭ! سول جىگىتىڭە شىنداپ قولىڭ جەتپەسە، ساۋلە اتىڭا سىن!
ءلاززات. جىلاننىڭ باسىنا اق قۇيىپ شىعارىپ سالماۋشى ما ەدى؟ ۇيدە ءسۇت بار ما؟ مىنا كوبرانى شىعارىپ جىبەرەيىن. (ساۋلە زاتتارىن الىپ، شىعىپ كەتەدى.)
ايىم. قازاقتا «اقتى توكپە» دەگەن تىيىم ءسوز بار.
ءلاززات: وسى ساعان تاڭىم بار.ساۋلە سەنى سىرتىڭنان دا، كوزىڭشە دە كەلەمەجدەيدى، وسەككە تاڭادى، باستىقپەن ارالارىڭا وت جاعادى. سونىڭ بارىنە نەگە شىدايسىڭ؟
ايىم: ارعا قارسى ارسىز جەڭەدى.
ءلاززات: شىركىن، سەنىڭ جاي سويلەگەنىڭنىڭ ءوزى ءبىر روماننىڭ ۇزىندىسىندەي اسەر ەتەدى ماعان.
ايىم.(مۇڭايىپ) ساۋلە كەتتى.
ءلاززات: سەن ساۋلەدەي زىمىستاننىڭ كەتكەنىنە قاپالانىپ وتىرسىڭ با؟ الدە مەن الجاسايىن دەدىم بە؟ وتىزدىڭ بىرەۋىنە ءالى تولماعان ەدىم، نەعىپ ەرتە ەستەن تانايىن دەدىم؟ ەكولوگيادان با؟
ايىم: ءبىر قۇداي اتقان كۇنى مەنىڭ قوس شىراعىم دا ءدال وسىلاي بايقاتپاي كەتىپ قالسا؟ قاراڭعى تۇنەكتە تۇنشىعىپ قالا بەرەم بە؟ شىنىمەن سونداي توزاققا كونەم بە؟
ءلاززات: ءما، سۋ ءىش. ساۋلەنىڭ قاراسىن باتىرعانىنا قۋان.
ايىم. سۋ ەمەس، ۋ بەرشى. «ۋدى ۋ قايتارادى» دەگەن. ىشتەگى ۋىمدى سول ۋ قايتارسىن.
ءلاززات: سەن قاپتاعان تۇرىك تەلەحيكايالارىنداعى باستى رولدەگى قىزداردىڭ ءسوزىن جاتتاپ العانبىسىڭ؟ ولاردى جىگىتى تاستاپ كەتكەندە ءدال وسىلاي كەمسەڭدەيتىن. سەن نەسىنە جىلامسىراپ وتىرسىڭ؟
ايىم: ادال دوسىم جوق اعىنان جارىلىپ سىر اقتارار.قامقور اپكەم دە جوق مەيىرلى كوزبەن ءبىر قارار. ءىنىم دە جوق تىنىسىم بوپ تابىلار.سۇيىكتىم دە جوق ءاردايىم جانىمنان تابىلار. «كرىشام» دا جوق نەبىر داۋىلدان قورعاپ قالار!
ءلاززات. «جەتى جوقتىڭ» جاڭاشىل ءتۇرىن ساناپ وتىرسىڭ با؟ ساعان «كرىشا» نە كەرەك؟ وتكەن جولى كەلگەن كوميسسيانىڭ مۇشەسى سەنىڭ ساباعىڭا كىرىپ، تاڭدايىن قاعىپ شىقتى ەمەس پە؟
ايىم: ول كىسىدەي باردى بار دەپ باعالايتىندار، جاقسىلىقتى جاعالايتىندار از عوي.
ءلاززات: سول از ارلىنىڭ ارقاسىندا مىنا ەكەۋمىز سياقتى «ءبىلىمدى سۇمەلەكتەر» جان باعىپ ءجۇر.
ايىم: جان باعا الماي ءجۇر بۇگىندە بىلىمدىلەر!
ءلاززات: توقتاي تۇرشى، مەن ساعان ءوزىم شىعارعان ءبىر شۋماق ولەڭىمدى جاتقا ايتىپ بەرەيىن. جۇرەكتەن شىققان سوڭ با، جۇرەگىمدە جاتتالىپ قالىپتى.
ايىم: قۇلاعىم دا، كوزىم دە سەندە.
ءلاززات:(قولىن سەرمەپ)
جازعى تۇسكەن ساعىمداي،
مەنىڭ بالا شاعىمداي،
بەتىمە جىميىپ قارايسىڭ،
كوزىمنىڭ اعى مەن قاراسىنداي!
ايىم. ماحاببات ليريكاسى ما؟ نە دەگەن توگىلگەن جىر جولدارى! نەتكەن سىرلى سەزىم!
ءلاززات: شىنىمەن ۇناتتىڭ با؟ وندا جالعاسىن جازايىن.
ايىم: ۇناتپادىم. پوەزيا دەيتىن كيەلى الەم ەكۋەمىزگە ەسىگىن اشپاسى اقيقات.بەكەرگە تىرمىسىپ، ارام تەر بولمايىق.
ءلاززات: جۇرەكتەن شىققان ءسوز جۇرەككە جەتەدى دەۋشى ەدى عوي. مەنىڭ جازعانىم- شىندىق.
ايىم: شىندىقتى قاز-قالپىندا سۋرەتتەسە، نەسى پوەزيا؟ۇيقاس، كوركەم ءسوز، استارلى ماعىنا مۇلدە جوق. سەنىڭ بالا شاعىڭدى ەسىڭە ءتۇسىرىپ، بەتىڭە جىميعان كىم بولدى ەكەن؟ مەن سونى ويلاپ وتىرمىن.
ءلاززات: ول جىميعاندا، شىنايى كۇلىمسىرەدى دەپ سەزىمىم ءبۇر جارا باستاعان بولاتىن. كەيىن ونىڭ ءۇيلى-باراندى جىگىت ەكەنىن ەستىپ، اياعىمدى تارتتىم. ءبىراق ءوزى پاك سەزىم يەسىندەي سۇلۋ جىمياتىن.
ايىم. قايتەسىڭ؟ ناعىز ماحابباتىڭ الدا.
ءلاززات: الدا دەگەن قاشان ول؟ قىرىققا كەلىپ، ءارىم تايعاندا ما؟ الدە ەلۋگە كەلىپ، ەگدەلەنگەندە مە؟
ايىم: مەن كورىپكەل نە باقسى ەمەسپىن عوي. قايدان بىلەيىن.
ءلازحزات: باقسى دەمەكشى، الماتىدا ءبىر كەرەمەت ەمشى بار ەكەن. وسى جاقىندا جەرگىلىكتى تەلەارنادان كورسەتتى. ءوزى جول اشادى ەكەن. جازبايتىن اۋرۋى جوق دەسەدى.
ايىم: حالىق ەمشىسى مە؟
ءلاززات: ارينە، حالىقتىكى. مەنىڭ جەكە دارىگەرىم ەمەس قوي. تەلەفون نومىرلەرىن جازىپ العانمىن. بارىپ جولىمدى اشتىرماسام.
ايىم: جولىڭ اشىلىپ، جىبەك جولىنا ءتۇسىپ، ەۋروپاعا كەتىپ قاپ جۇرمە!
ءلاززات: سەن دە كوزىڭدى كورسەت. مۇمكىن شيپاسى ءتيىپ قالار.
ايىم: وقىعان-توقىعان دارىگەر جازا الماعان كوزىمدى ءبىر ەمشى تۇشكىرىپ جازا سالادى دەپ ويلامايمىن.
ءلاززات: سان ويلاما. سەن ەمشىگە سەنسەڭ، تىلەگىڭ ورىندالادى. ءقازىر مەن تەلەفون شالامىن ەمشىگە، جولىمدى اشىپ بەرسىن دە.(تەلەفوننان ءنومىر تەرەدى. ار جاقتان جاۋاپ بەرەدى.)
جانارىس: اللو!
ءلاززات: قايىرلى كۇن، ەمشى مىرزا! ءسىزدى تەلەديداردان كورىپ، حابارلاسىپ تۇرمىن. جول اشتىرعىم كەلەدى.
جانراىس: جاسىڭ نەشەدە؟
ءلاززات: وتىزدان ەكى اي استىم.
جانارىس: جولىڭدى دا، باعىڭدى دا اشامىن. تەك جالعىز كەلمە.
ءلاززات: جالعىز بارسام،جاۋ جەي مە؟
جانارىس: جانىڭا تاعى دا جولى بولماي جۇرگەندەردى توپتاستىر. مەنىڭ ەمىم اقىلى. ءبىر سەانسىم 12 مىڭ تەڭگە.
ءلاززات: ون ەكى مىڭ تەڭگە؟
ايىم: پروفەسسوردىڭ ستاۆكاسىنا جەتەيىن دەپ قالىپتى عوي.
جانارىس: ار جاقتاعى اۋزى جىلدام كىم؟ سۋماڭداي بەرمەسىن، اۋزىن بۋىپ تاستايمىن ىزا بولسام.
ايىم: اۋزىن بۋعان وگىزدىڭ ءحالىن كەشكىم كەلمەيدى!
ءلاززات: ول ءوزى قالجىڭباس قىز. ول دا سىرقات.
ايىم: سىرقات ەمەس، ايىقپاس اۋرۋ، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى مۇگەدەك دەسەڭ دۇرىس بولادى، ءارى ادەمى ەستىلەدى.
ءلاززات: وندا مەكەن-جايىڭىزدى ايتىڭىز. ءبىز ەكەۋ بوپ بارامىز.
ايىم. ءۇمىتسىز شايتن عانا. بارساق بارايىق.
جانارىس: قالتالارىڭدا ون ەكى مىڭ تەڭگە بولماسا، مەنىڭ ەمىمدى الا المايسىڭدار.
ءلاززات: ايتىلعان كۇنى، ۋادەلى ساتتە اقشامەن بارامىز.
(تەلەفون اڭگىمەسى ۇزىلەدى.)
ايىم: ناعاشىڭ كەلىپ، قالتاڭا اقشا، باسىڭا ءۇي سالىپ بەرگەندەي، كىمگە سەنىپ بارام دەدىڭ؟ مەندە دارىگەر قابىلداۋىنان كەيىن ارتىق اقشا قالمادى. پاتەراقىسى عانا قالتامنىڭ تۇبىندە قارايىپ جاتىر.
ءلاززات. مەندە دە ارتىق اقشا دوق. ءبىراق پاتەراقىنى جۇمساساق تا، ەمشىگە بارايىق.بار كوڭىلىمىزبەن سەنىپ بارايىق.
ايىم. نار تاۋەكەل!
ءلاززات: وندا مەن بۇگىن وسىندا قونسام بولا ما؟ تاڭەرتەڭ بىرگە ەمشىگە جول تارتىپ كەتەيىك. ەرتەڭ ەكەۋمىزدە دە ساباق جوق. ا، قۇداي، دەنساۋلىق پەن وتباسىلىق باقىت ءناسىپ ەتە گور!
ايىم: ءوزىڭ كىشىگىرىم مولدا ەكەنسىڭ عوي.
ءلاززات: سەن دە تىلەك تىلە. شىن نيەتىڭمەن تىلەسىڭ، قۇداي تىلەگىڭدى قابىل ەتەدى دەيد.
ايىم: شىن نيەتىممەن-اق باس ۇرىپ ءجۇرمىن عوي. ازىرگە تىلەگىنمىد بەرگەن جوق.
ءلاززات: بىردەن بەرە سالمايدى عوي.
ايىم: وندا بۇگىن وسىندا قون.
ءلاززات: راحمەت. تاڭنىڭ اتقانىنان كەشتىڭ باتۋى جىلدام. تەزدەتىپ ۇيقىعا شومايىق.ءتاتتى قيال اۋلىنا قونايىق.
(ەكەۋى ۇيقىعا جينالادى.)
ايىم:ۇيقى-دۇشپان بولسىن بىزگە جاردەمشى! ءتاتتى ەلەستەر، جاقىنداپ ءبىر كەلسەڭشى!
(ايىمنىڭ ءتۇسى باستالادى. ادەمى تۇنگى تابيعات كورىنىسىندە ايىم جىگىتىمەن ماز-مەيرام.)
ەلەس-جىگىت: تاعدىرىمنىڭ تارتۋى ايىم سۇلۋ، بار ويىم-سەنى باقىتتى قىلۋ!
ايىم: باقىتتىمىن، باقىتتىمىن! «شىن ماحاببات جوق مىناۋ ومىردە» دەپ اھ ۇرعان كەشتەرىم ماحابباتىم مازداعان مەيرام كۇندەرگە اينالدى!
ەلەس-جىگىت: سەنىڭ سۇلۋ جانارىڭ باقىتتان جايناسا، مەندەگى جۇرەك قورعاسىنداي بالقيدى! ەر كوڭىلىم تەك شاتتىقتان شالقيدى!
ايىم: جانارىس دەگەن جايساڭ جان جانارىما نۇر قۇيدى. ەندى الىستى قىراعى كوزىممەن قىرانداي بارلاي الامىن، كەڭ دۇنيەنى قوس شىراعىممەن ءجىتى شارلاي الامىن!
ەلەس-جىگىت: مەنىڭ جۇرەگىمدەگى ماڭگىلىك ماحابباتتى اڭداي الامىسىڭ، ايىمىم؟
ايىم: انىق اڭداپ تۇرمىن، جۇرەگىڭدە مەنىڭ ەسىمىم جازىلعان ەكەن. شىنايى ماحابباتىڭ ماعان ارنالىپ، شاراسىنان توگىلەردەي تولىقسىپ تۇر!
ەلەس-جىگىت: جايناعان جانارىڭنان اينالدىم! «مەن» دەپ ەسكەن سەزىمىڭنىڭ سامالىنان اينالدىم!
ايىم: سىربازىم، تۇنگى اسپاننىڭ تۇندىگى تۇرىلەيىن دەگەن بە؟ جۇلدىزداردىڭ جامىراعانى «قوشتاسىڭدار» دەگەنى مە؟ سەكەم الىپ، سەسكەنىپ، سۋىق تارتىپ بارا جاتىر دەنەم دە!
ەلەس-جىگىت: بوتاكوزىم، قاراشى انا قىرعا، قارا كيىنگەن ءبىر توپ ادامدار كەلە جاتىر توپتانىپ، ايتۋعا الدەنەنى وقتالىپ! سىقپىتتارى تىم سۇيكىمسىز، كەلبەتتەرى كورىكسىز!
ايىم: دۇشپاندارىم ول مەنىڭ، تۋ سىرتىمنان پىشاق ۇرعاندى ۇناتاتىن، كۇلىپ تۇرىپ بەتىمە، سيقىرلانىپ سىرتىمنان، جادىگويلىكپەن جىلاتاتىن!
ەلەس-جىگىت: جاقسى بولساڭ سەن ءوزىڭ، جاۋىڭ نەگە كوپ بولسىن؟!
ايىم: جاقسىلاردىڭ ارتىنان ءسوز ەرمەي مە؟ سول جامان جاقسىعا كۇنشىلدىك ەتپەي مە؟
ەلەس-جىگىت: تىڭدايىن سەن ايتقان سول جامانداردى! ءمالىم بولار سوسىن نە امالدارىم!
ايىم: دۇشپان ءسوزىن تىڭداما! قاراشى مەنىڭ كوزىمە، بار شىندىق ونىڭ وزىندە! (قارا كيىمدىلەر تاياپ كەلەدى.)
ساۋلە: ەي، الباستى ايىم، مىنا جىگىتكە كوزىڭنىڭ كورمەيتىنىن ايتتىڭ با؟
ناعيما: سەن-ەكىنشى توپتاعى مۇگەدەكسىڭ! سونى راستايتىن انىقتاما الىپ كەلدىم. مىنەكەي!
ايىم: جوق!
ديرەكتور: سەن-سوقىرسىڭ، ءومىر ءسۇرۋدى بىلمەيتىن بەتپاقسىڭ! مەن تۇسىنبەيتىن شيماي-شاتپاقسىڭ!
ايىم: جوق، جانىم، بىرىنە دە سەنبە، ايداۋىنا كونبە!
ەلەس-جىگىت: انىقتاما الىپ كەلىپ، راستاپ تۇرسا اۋرۋىڭدى، مۇمكىن ەمەس ساعان سەنىپ، قاسىڭدا قالۋىم!
ساۋلە: قايتەسىڭ ول جازعىشتى؟!
ناعيما: ايىم-مۇمكىندىگى شەكتەۋلى مۇگەدەك جان.
ديرەكتور: ايىم-سوقىر!ونىمەن تاعدىرىن بايلاعان سەنىڭ ءومىرىڭ بولار ءبىر كۇن وپىر-توپىر!
ساۋلە: بۇل ديۋانامەن بىرگە بولام دەگەنىڭ- شىرماۋىق ماسەلەگە مالتىقتىم دەگەنىڭ.
ايىم: ساۋلە، عاشىعىم ماعان مەنى ماڭگى سۇيۋگە سەرت بەرگەن. مەنى ءوز ومىرىندەي كورەدى.
ساۋلە: مەنىڭ جىگىتىم دە ماعان سولاي دەگەن، «باقىتىمىزدىڭ بايلاۋى-ازاماتتىق نەكە» دەگەن. اقىرى ءوزى ءبىر كۇندە ءسوزىن جۇتىپ ماعان بەرگەن، اۋلىنا بارىپ ۇيلەنىپ قايتقان!
ەلەس-جىگىت: ەر جىگىتتىڭ ەكى سويلەگەنى-جاي عانا ايتقانىنان اينىپ قالعانى!
ايىم: سەن ماعان «سۇيەم» دەپ سەرت ەتكەندە، تىلسىم ءتۇن كىرپىك ىلمەي كۇتىپ تۇرعان. جۇيرىك جەل ءىشىن تارتىپ، قاراپ تۇرعان. تالماۋ كوكتەن جۇلدىزدار تىڭداپ تۇرعان! سولاردىڭ بارىنە جالعان ايتقانىڭ با؟
ساۋلە: مىنە، جىگىتىم، بۇل قۋعىنبايدىڭ ءحالى وسى. سەندەي سىمباتتى سەرىگە عاجاپ قىز تابىلادى.
ەلەس-جىگىت: تاپقاندايمىن مەن سول «عاجاپتى». ۇمىتامىن «ايىم» دەگەن ازاپتى. (جىگىت ساۋلەگە قاراي ۇمتىلادى.)
ايىم: جو-و-وق! (ويانادى) ۋھ، بۇل نەتكەن شىتىرمان ءتۇس؟ تىم بولماسا تۇسىمدە ۇمىتسام عوي سىرقات ءحالىمدى. تىم قۇرىسا قيالىم قۋانتسا ەتتى جانىمدى!
ءلاززات: جايسىز ءتۇس كوردىڭ بە؟ ءمان بەرمەي-اق قوي! «تۇس-تۇلكىنىڭ بوعى» دەيدى ۇلكەندەر.
ايىم: تۇلكىنىڭ بوعى دۇشپاننىڭ وعى بولىپ ءتيىپ جۇرمەسىن!
ءلاززات: نە كورسەڭ دە، جوري كورمە جامانعا! جاقسى نىشان دەپ بىلگەيسىڭ ءاماندا!
ايىم: جاناشىرىم بولعانى قانداي جاقسى جانىمدا! وسى ەمشى سەنىڭ جولىڭدى اشىپ، مەنىڭ شيپامدى تاپسا، اقسارباس ايتام اللاما!
كەلەسى كوىرىنىس: (جانارىستىڭ ءۇيى. ەكى قىز ەمشىنىڭ الدىندا تۇر.)
جانارىس: ماعان بالا تۋمايتىن قاتىندار كوپ كەلەدى. ەكەۋىڭنىڭ جوندەرىڭ بولەك ەكەن.
ايىم: ايەل پارىزى-انا بولۋ.
ءلاززات: كۇيەۋگە شىقسام تەزدەتىپ، پەرزەنت سۇيسەم ەگىزدەتىپ-سول مەنىڭ ارمانىم.
جانارىس: مەن-قىدىر اتانىڭ سۇيىكتى بالاسىمىن. مەن-تىرى ارۋاقپىن. الدىمەن قۇداي، سوسىن جانارىس دەپ بىلىڭدەر.
ءلاززات: بىلدىك تە، سەندىك. ەندى جولىمدى اشىپ بەرسەڭىز.
ايىم: ءيا، باقسىلاردىڭ باقسىسى، ەمشىلەردىڭ جاقسىسى، ءسىزدىڭ نۇر ءجۇزىڭىزدى كورۋ بىزگە قيىنعا ءتۇستى. كومەكشىلەرىڭىز ءسىز تۋرالى اڭىزدار ايتىپ، قيسسالار قوزعاپ، ءبىزدى ۇزاق بوگەدى. ون ەكى مىڭدى، البەتتە، سولار ساناپ الدى. شىدادىق، ءبىراق تۇسكى استان قۇر قالدىق.
ءلاززات: اشىققانىم تۇك ەمەس. مەنىڭ دەرتىم بۇل ەمەس. جالعىز ءجۇرىپ جاھاندا، دارا تۇرىپ قاھارعا، شارشادى قىز جۇرەگى. سىڭارىم بولىپ ءبىر سەرى، اشىلسىن باعىم ءبىر ەندى!
جانارىس: كۇيەۋىڭە تيەسىڭ، بالاڭدى دا سۇيەسىڭ. كەل بەرى، تۇشكىرەيىن. (ءلاززاتتى قۇشاقتايدى.ونە-بويىن سيپالايدى.)
ءلاززات: قىتىعىم كەلىپ كەتتى. وسىلاي تۇشكىرۋشى مە ەدىڭىز؟
جانارىس: مەن سەنىڭ بويىڭداعى جامان قاسيەتتەردى جۇلىپ الىپ جاتىرمىن. قوزعالما! بۇگىن جولىڭ اشىلادى، سەرىڭ كەلىپ قاسىڭا، جالعىزدىعىڭدى قاشىرادى! سۋف-سۋف!
ايىم. (اقىرىن داۋىسپەن) قىدىر اتانىڭ سۇيىكتى بالاسى ءلاززاتتىڭ سۇيىكتىسى بولايىن دەدى مە، نە بوپ كەتتى ءوزى؟
جانارىس: (ايىمعا) ەي، پاقىر، سەن جاي وتىرماي، كوزىڭدى جۇمىپ، تىلەك تىلە ىشىڭنەن! تىلەگەنىڭ قابىل بولسىن دەسەڭ، كوزىڭدى تارس جۇم! مۇلدە اشپا! يىقتاعى سومكەڭدى جەرگە تاستا!
(ايىم ايتقانىن ورىندايدى. باقسىنىڭ كومەكشىسى كەلىپ، ايىمنىڭ سومكەسىن اقتارىپ، اقشاسىن الادى.)
ءلاززات: جول اشتىرۋ قيىن بولادى ەكەن عوي. يىستەرگە كىرپياز ەدىم. ەمشىنىڭ ءيىسسۋىنان مۇرنىم ءبىتىپ بارادى.
جانارىس: (وز-وزىنە)(شىدا، وتتى قىز. دىڭكەمدى قۇرتتىڭ،قىز.)
ءلاززات: وسىلاي جول اشا ما؟
جانارىس: ءار ءتۇن سايىن سەنى قارا ديۋ قۇشاعىنا العان ەكەن. سودان جىگىت بىتكەن سەنەن بەزگەن ەكەن.
ءلاززات: ماعان جىگىت قارامايدى دەپ ويلاماڭىز. مەنىڭ جىگىتپەن تانىساتىن ارتىق ۋاقىتىم بولا بەرمەيدى. بۇل-باستى سەبەپ.
جانارىس: دالباسالاما! قۇداي ايتتى بۇل ءسوزدى!
ءلاززات: قۇداي دا دورەكى سويلەيدى ەكەن عوي! مەن قۇدايعا «ءسىز» دەپ سىزىلىپ، مايىسىپ تىلەك تىلەپ جۇرسەم!
جانارىس: ءوشىر ءۇنىڭدى! جۇم كوزىڭدى! تىلەك ەت بار جانىڭمەن! بۇل-قۇداي ءسوزى!
(ءلاززات ايتىلعاندى ىستەيدى)
جانارىس: قاشان شىققىڭ كەلەدى كۇيەۋگە؟ ءۇش كۇننەن كەيىن بە، جەتى تاۋلىكتەن سوڭ با، الدە ءبىر ايدان اسا مەرزىم ءوتسىن بە؟
ءلاززات: بۇل ءوزى ۇبت سۇراقتارى سياقتى سانانى سانسىراتقان ساۋالدار بولدى عوي. جاقسىلىقتىڭ جىلدام جايعاسقانىن كىم قالاماسىن؟ «ا» نۇسقاسى، «تو ەست» ءۇش كۇننەن سوڭ دەگەن جاۋاپتى تاڭدايمىن.
جانارىس: مەن جولىڭداعى بار كەدەرگىلەردى سىپىرىپ الىپ تاستادىم، سودان قارا تەرگە ءتۇستىم. ءۇش كۇننەن وسڭ ءبىر ازاماتقا جولىعىپ، جانۇيا قۇرىپ كەتەسىڭ!
ءلاززات: ۋھ، ەمشىنىڭ قۇشاعىنان بوساپ، قاپاستان شىققانداي بولدىم عوي ءتىپتى. ايتقانىڭىز كەلسىن!
جانارىس: باتا بەرەيىن مەن ساعان، جولىڭدى اشىپ مەن باعام! باتام اقىلى، ءاقىسى-بىر مىڭ عانا.
ايىم: اقىلى باتا شىن نيەت ەمەس. اقشا جۇرگەن جەردە، جول اشىلمايدى.
جانارىس: ءتايت، ءقازىر قۇرىستىرىپ تاستايمىن. ودان دا كوزىڭدى شارت جۇمىپ، قۇربىڭ ءۇشىن دە جالبارىن!
(ءلاززات سومكەسىنەن اقشا الىپ، ەمشىنىڭ قالتاسىنا سالادى.)
جانارىس: ءيا، اقشا-ارام. سول ءۇشىن مەن ونى قولىممەن ۇستامايمىن. قالتاما سال دەگەنىم دە سوندىقتان. جاي قولىڭدى، اشىپ جولىڭدى، باتا بەرەم مەن ساعان!
ەشقاشان باعىڭ تايماسىن!
دۇشپانىڭ تەرىس اينالسىن،
ءۇش كۇننەن سوڭ ءبىر جىگىت،
وزىڭە كەلىپ بايلانسىن! ءاۋمين!
ءلاززات: ءاۋمين!
ايىم: مۇنداي باتانىڭ ءتۇر-تۇرىن مەن-اق ايتىپ بەرۋشى ەدىم عوي. ايىرماشىلىعى-مەنىڭ باتام تەگىن.
جانارىس: ءاي، پەندە، تۇرەگەل، كوزىڭدى اش. ءبىلىپ تۇرمىن دەمىڭنەن، ناۋقاس جانسىڭ دەمىككەن!
ايىم: دەمىكەپەگە شالدىققان جوقپىن. كوزىم اۋىرادى. دارىگەرلەر ەمىن تاپپاي، سۋىق سوزدەن ءبىر اسپاي، جاس جانىم ابدەن تورىقتى.
جانارىس: (قولىنان ۇستاپ) مەن دارىگەر ەمەسپىن. بايقاپ كورەيىن. كىتاپتى كوپ وقىساڭ، كوزىڭ ينە شانشىپ العانداي سۋىرىپ اۋىرادى.
ايىم: ءيا، ءدال سولاي.
جانارىس: اشۋلانىپ ايبات شەكسەڭ، وزگەلەردەن عايبات كورسەڭ، كۇيىپ شىعا كەلەر بۇل كوزىڭ!
ايىم: سولاي، قىدىر اتانىڭ سۇيىكتى بالاسى! ەمى بار ما كوزىمنىڭ؟ جانى جوق قوي دارىگەر ءسوزىنىڭ؟
جانارىس: دارىگەرىڭ «كوپ ءدارى ءىش، جازىلارسىڭ سوندا، تاعى ءىش» دەدى مە؟
ايىم: جوق. د»رىگەر ماعان «مۇگەدەكسىڭ. اقىسىز-اق سەنى تىرىلەر تىزىمىنەن سىزىپ بەرەم» دەگەن ەدى.
جانارىس: قۇداي ساقتاسىن! سەنىڭ كوزىڭ وسىدان ۇيىڭە بارعان سوڭ شىراداي جانادى. كۇيەۋگە ءتيىپ، ۇشەمنىڭ اناسى بولاسىڭ. وكىمەتتەن تەگىن ءۇي الاسىڭ. (وز-وزىنە كۇبىرلەپ) (وسى پالەدەن ءوستىپ تەزىرەك قۇتىلماسام بولماس.)
كوزىڭدى ءبىر سيپايىن-دەرتىڭ قاشسىن.شاشىڭنان سيپايىن-شاتتىعىڭ تاسسىن.
ايىم: شاتتىعىم شاشىما ءورىلىپ تۇر ما ەكەن؟
جانارىس: كوزىڭنەن ەكى سيپايىن-اۋرۋىڭ قايتىپ كەلمەسىن. كوكىرەگىڭدى ءبىر سيپايىن-قۋانىش، باقىت كەرنەسىن!
ايىم: دەرتىم قاشسا، باعىم تاسسا، ودان باسقا نە تىلەك قالدى؟
جانارىس: ءتىرى ادامعا ءبارى ارمان. مەن سەنىڭ بارلىق ارماندارىڭنىڭ ورىندالۋى ءۇشىن، فوتوسۋرەتىمدى ءتوس قالتاڭا سالىپ بەرەيىن. وسى سۋرەت توسىڭدە تۇرعاندا، جاقسىلىق جانىڭنان ءبىر ەلى قلاماي ەرىپ جۇرمەك. بۇل سۋرەت تە اقىلى. بەس —اق ءجۇز تەڭگە. مىنا ورامالدى باسىڭا سال، باعىڭدى پەندە لەر شاشىپ تاستاماسىن. ول دا اقىلى-ەكى-اق مىڭ تەڭگە.
ايىم: قايدا تاپ بولدىم؟ بازارعا ما، الدە جالعان باقسىعا ما؟ اۋزىن اشسا اقشا دەيدى، جىلى سوزبەن جۇباتىپ، كوڭىلدى سۇيەپ قويادى كەيدە.
جانارىس: باعىڭنىڭ جانىندا 4-5 مىڭ تەڭگە ءسوز بولىپ پا، ءتايىرى؟ اقشانى قولىما بەرمە، قالتاما سال. اقشا دەگەن ارامدى قولىما ۇستاپ كورمەگەن قۇدايدىڭ پاك بالاسىمىن عوي مەن.
ايىم: ءلاززات، مۇلگىمەي مەنىڭ سومكەمدى قاراشى.تيىن بولسا، ساناشى.
ءلاززات: سومكەڭ بوس. نولگە ءنولدى قوس، ءبارىبىر ءنول شىعادى.
ايىم: مۇمكىن ەمەس، سومكەمنىڭ تۇبىندە بولۋ كەرەك پاتەراقىعا دەپ سارى مايداي ساقتاعان سىباعا.
ءلاززات: سەنبەسەڭ ءوزىڭ قارا. جوعىڭدى ءوزىڭ سانا.
ايىم: (سومكەسىن اقتارىلعانىن كورەدى.) ەشتەڭە جوق.
جانارىس: وندا بولمەدەن شىعىڭدار. سۋرەت تە جوق ساعان، قايتىپ كەلمە، ەي، پاقىر، ماعان. اقشاسىز قابىلدامايمىن، اقىسىز قول قيمىلداتپايمىن. (ايىمنىڭ ءتوس قالتاسىنان سۋرەتىن جۇلىپ الادى.)
ءلاززات: راحمەت، سىزگە، ءتىرى ارۋاق!
ايىم: راحمەت سىزگە،ۇرى ارۋاق!
ءلاززات: قوي، دەرتىڭدى قايتا بايلاپ بەرمەسىن.
جانارىس: ەي، مىسكىن، مەنى ۇرى دەگەنىڭ قاي ساسقانىڭ؟ بۇل-قۇدايدىڭ ءۇيى. ءقازىر مەن سەنى بەلى بۇكىر ەتىپ، جۇرتقا كۇلكى ەتىپ قويايىن!
ءلاززات: ولاي ەتە كورمەڭىز، ءتىرى ارۋاق! كەشىرىم ەتە كورىڭىز.
جانارىس: جارايدى. ءبىراق ءبارىبىر قاھارىمدى توگەمىن. ۇيىڭە كىرە بەرگەندە، بۇكىر ەتەمىن. وعان دەيىن ءجۇرىپ قال.
ايىم: كەتتىك، ءلاززات! الاياقتار اپانىنا ءوز اياعىمىزبەن كەلگەن نەتكەن اڭقاۋ ەدىك!
ءلاززات: ۇيگە كىرە بەرگەندە، قۇرىساسىڭ دەيدى. وندا ۇيگە بارماي، سىرتتا جۇرەيىك. بالكىم، باقسى اتانىڭ كارى قايتار.
ايىم: مەندە ونسىز دا ءۇي جوق. باقسى ماعان «ۇيىڭە كىرە بەرگەندە بۇكىر ەتەم» دەدى. ال، مەن پاتەر جالداپ تۇرامىن. دەمەك، باقسى اتامىز قاھارىن توگۋ ءۇشىن كوپ جىلدار كۇتە تۇرادى. مەن ءۇيلى بولعانعا دەيىن قاي زامان؟
ءلاززات. (سومكەسىن يىعىنا ىلە بەرىپ) مەنىڭ سومكەمنىڭ سىرتقى قالتاسىندا اۆتوبۋسقا دەپ قويعان تيىندارىم بار ەدى. كورىنبەيدى عوي وزدەرى.
ايىم: سەنىڭ دە كوزىڭ ناشارلايىن دەگەن بە؟ باقسىنىڭ ءۇيى تۋ سىرتىڭدا. تاعى بارىپ ەم ال، اقىلى باتاسىنا قارىق بول.
ءلاززات: قايدان بىلەيىن، باتا بەرىپ، جارىلقايمىن دەگەن سوڭ، بار ويىم تۇرمىس قۇرۋ بولىپ، قۇشاعىندا ءيىسسۋ مەن تەردىڭ يسىنە تۇنشىقتىم. ءبىراق باتا دەپ بەرگەن ءبىر اۋىز ءسوزى شىن شىقسىن!
ايىم: وزىمىزگە دە وبال جوق. اقشامىزدان ايرىلىپ، قۇر قول قالدىق سىمپيىپ.
ءلاززات: ساسپا، بۇل ءبىر سىناق بولدى ەكەۋمىزگە. ساباق بولدى كەيىن ارەكەت ەتۋىمىزگە. ەندى الاياقتارعا الدانبايمىز، قۇر قيالعا ەش قونبايمىز.
ايىم: سەنى كىنالامايمىن. جولىڭ اشىلىپ، تۇرمىس قۇرسام دەدىڭ. مەنىڭ جازىلعانىمدى قالادىڭ.مەنى ءتىپتى پروزا شەبەرىنە بالادىڭ. كومەكتەسكىڭ كەلدى، اقىرى كۇلكىگە كەنەلدىم. جانارىستىڭ ءاربىر ءسوزى ەلەستەسە، كۇلكىم كەلە بەرەدى.
ءلاززات: سول مەنى قۇشاعىنا السا، جولىم اشىلىپ جۇرە بەرەدى ەكەن. ال، بالا كوتەرە المايتىن ايەلدەر بارسا، ارەكەتسىز جىبەرمەسى انىق.
ايىم:جانارىس ەمدىك امال دەپ ايلاسىن اسىرادى. ءبىر كۇنى تۇتىلادى. ارام اقشاسى جەلگە ۇشىپ، سىرتقا قاراي سىتىلادى.
ءلاززات: ايىم، سەن باقسىعا شاشىڭنان سيپاتىپ، ءوزىڭ دە باقسى بولىپ كەتكەنبىسىڭ؟
ايىم: ونىمەن ۇزاق قۇشاقتاسقان سەن عوي. سەن باقسى بولماي قالاي امان تۇرسىڭ؟
ءلاززات: مەن باقسى رەتىندە ءبىر اقىل ايتايىن. استاناعا بارساڭشى. بىر-ەكى كۇندە دەمالىس الاسىڭ. اقشاڭ دا قولىڭا تيەدى. بۇنىڭ ءبارىن باقسىلىقپەن ءبىلىپ تۇرمىن. استانادا ادام جانىنان باسقاسىنىڭ ءبارى بار دەسەدى.
ايىم: باقسىلىعىڭا بولايىن. مەكتەپتە كىمنىڭ قاشان دەمالىسقا شىعاتىنى تىزىمدەلگەلى قاشان؟ ال، استاناعا جول تارتۋ يدەياسى ماعان ۇناپ تۇر. ارمان قالادا ارمانداردىڭ ورىندالماۋى مۇمكىن ەمەس. ارمان-سايگۇلىك، استاناعا شاپ، مەنىڭ جۇرەگىمدەگى اق ارماندى باۋرىڭا اپ.
ءلاززات: باقسىنىڭ باتاسىن ساعان بەرەيىن، ايىرماسى-اقىسىز. تەك ازداپ تۇزەتۋ ەنگىزەمىن.
ەشقاشان باعىڭ تايماسىن،
دۇشپانىڭ تەرىس اينالسىن،
ءۇش كۇننەن سوڭ ءبىر دارىگەر،
اۋرۋىڭنىڭ تاپسىن ايلاسىن! ءاۋمين!
ايىم: مىناداي ءتۇپنۇسقا باتادان سوڭ، تىلەگىمنىڭ ورىندالماۋى مۇمكىن ەمەس. ەندەشە، نە تۇرىس، استاناعا ساپار شەگەيىن. ارمان قالا، قارسى ال مەنى، دەرتىنە داۋا ىزدەگەن ءبىر قىزىڭدى!
كەلەسى كورىنىس: (كوز دارىگەرىنىڭ كابينەتى)
ايىم: ءسىزدىڭ كلينيكاڭىز جايىندا عالامتوردان وقىدىم. «كوزدىڭ كورۋ قابىلەتىن قالپىنا كەلتىرەمىز» دەپ جارنامالارىڭىز جارقىراپ تۇر ەكەن.
مەكەن:سىزگە ەڭ الدىمەن پسيحولوگقا كورىنۋ كەرەك. ءسىز ءوزىڭىزدىڭ مۇگەدەكتىك ءحالىڭىزدى مويىنداماي، الىسقا شاپقىڭىز كەلەتىن سياقتى.
ايىم: جوق، پسيحولوگ تا، پسيحياتر دا قاجەت ەمەس. مەنىڭ ءتانىم سىرقات بولعانمەن، جانىم ساۋ. الىسقا شاۋىپ، امەريكا اسايىن دەپ وتىرعان جوقپىن.
مەكەن: ءسىزدىڭ كوزىڭىزدىڭ جۇيكەسى 90 پايىزعا ولگەن، قىزمەتىن توقتاتقان. مەديسينادا مويىندالعانداي، كوز جۇيكەسىن قالپىنا كەلتىرۋ مۇمكىن ەمەس. سىزگە ايتارىم-جۇمىستى تاستاپ، مۇگەدەكتىككە بەرىلەر جاردەماقىعا ءومىر ءسۇرىڭىز. زاعيپتار قوعامىنا مۇشە بولىپ، بالكىم، سول جەردەن ءوز تەڭىڭىزدى تاۋىپ قالارسىز. جازۋشى بولساڭىز، مۇگەدەكتەر ماسەلەسىن كوتەرىڭىز. ءتۇرلى مەرەكەلىك شارالار وتكىزىپ...
ايىم: جوق! «سەنگەن توقتىم سەن بولساڭ، كۇيسەگەنىڭە بولايىن.»الماتىنىڭ دارىگەرى مەنى ءولىم جازاسىنا كەسىپ ەدى، ءسىز مەنى تىرىدەي كورگە تىقتىڭىز.
مەكەن: نەسىنە رەنجيسىز؟ مەن شىندىقتى ايتتىم.
ايىم: اكەسى ولگەندى دە استارلاپ ەستىرتەتىن قازاق ەمەسپىز بە؟ ءومىر نۇرىن سەبەر جىلى سوزگە نەگە ساراڭسىزدار، دارىگەرلەر؟ سىرقاتتى جىلى سوزبەن ەمدەۋگە بولادى عوي.
مەكەن: باردى باياندادىم.اقيقاتتى ايتۋدان ايانبادىم.
ايىم: باياندادىڭىز، سۋىق سوزبەن سۋماڭ قاقتىڭىز.
ايانبادىڭىز، جان جارامدى جۇلىپ باقتىڭىز! ەندى كىمنەن ساۋعا سۇرايمىن؟!ءومىر سۇراپ، كىمنىڭ اياعىنا قۇلايمىن؟! كىمگە شاعىنىپ، كوزدىڭ جاسىن بۇلايمىن؟! جوق، جىلامايمىن! «مۇگەدەك» دەگەن اتتى مالدانىپ، جاردەماقىعا بەرىلەر بەس-ون تيىنعا جان باعىپ، اركىمگە ءبىر مۇڭ شاعىپ، قور بولمايمىن مەن! كورمەگەنىم دارىگەر، ەستىمەگەنىم دارىگەرلىك كەڭەس بولسىن! مەن كەتتىم!
مەكەن: قايدا كەتتىڭىز؟ مىنا تۇرىڭىزبەن قايدا باراسىز؟ مەن ارىپتەستەرىمدى شاقىترايىن. «اقىلداسىپ پىشكەن تون كەلتە بولماس» دەگەندەي...
ايىم. ارىپتەسىڭىز كەلىپ،«ءول» دەسە، «ايتقانىما كون» دەسە، ودان نە وزگەرەر؟ تۇرىمە نە بوپتى؟ مولدىرەگەن كوزىم بار، جالىن اتقان ءسوزىم بار. سىلقىم ەسىل وزەنىنە شاعىم ايتار ءحالىم بار! ومىرىمدەگى كومەك سۇراپ بارعان ەڭ سوڭعى «اق حالاتتى ابزال جان» بولىپ، مەنىڭ ءومىر تاريحىمدا اتىڭىز قارا ارىپتەرمەن جازىلىپ قالدى.قوش!
كەلەسى كورىنىس. (استانا. ەسىل وزەنىنىڭ جاعالاۋى.)
ايىم: و، ەسىل، سەنىڭ جاعاڭا كەلىپ، قانشاما مۇڭلىق مۇڭ نوسەرىن توكتى ەكەن؟ قانشا جان باقىت قايىعىندا تەربەلىپ، شاتتىق شۋاعىنا بوكتى ەكەن؟تورەشىسى ءوزىڭ عانا! بارىنە ءۇنسىز كۋا بولىپ، سىلقىم سۋسىپ جاتقانىڭ! (جاعالاۋداعى ورىندىققا وتىرادى. قالتا تەلەفونى شىرىلدايدى. ءبىراق وعان جاۋاپ بەرمەيدى.) كورىپ تۇرمىن، اناۋ شەتتە قىز بەن جىگىت وڭاشا سىر اقتارىپ، سىبىر قاعىپ، ماز-مەيرام. اناۋ شەتتە قارماق سالىپ، بالىق ۇستاپ، بارماعىن بۇگىپ، ولجاسىن ساناپ، بالىقشى شال ماز-مەيرام. اناۋ شەتتە كورىپ تۇرعان جوقپىن، تەك ەستىپ تۇرمىن، سۋعا شومىلعان، بالالىق شاقتىڭ قىزىعىنا تويماعان بالالار ماز-مەيرام. اناۋ شەتتە كورىپ تۇرمىن، قوس كوگەرشىن قۇرقىل قاعىپ، ماحابباتتان ورتاق ءتىل تاۋىپ ماز-مەيرام. اناۋ شەتتە ارمانىمنىڭ اق كەمەسىنىڭ نىشانىنداي بولىپ، جارىسا جۇيتكىپ قوس اق قايىق ماز-مەيرام!تەك سول مەيرامنىڭ ىشىندە ماعان ورىن جوقتاي!
ەي، جۇيرىك جەل، سىرلاسىم ەڭ، بۇل جولى مۇڭداسىم بولشى! «پەندە ەمەسپىن، مۇڭايۋدى بىلمەيمىن» دەيسىڭ بە؟ جۇيرىگ جەل، سەن دە اقيقات اۋلىنان الىستاي باستاعانبىسىڭ؟ مەنىڭ اكەم ومىردەن وزعاندا، ءىشىڭدى تارتا ۇلىپ، ىڭىرسي جىلاعانىڭدى قالايشا ۇمىتتىڭ؟ مەن وقۋعا تۇسكەندە، قۋانىشتان قۇبىلىپ، شاشىمدى شارپىپ سيپاپ، ەركەلەتكەنىڭدى قالايشا ۇمىتتىڭ؟ ءدال سول باقىتتى كۇنىمدەگىدەي، بەتىمنەن ءوبىپ، شاشىمدى تاراپ، تارقاتشى قايعى ءتۇيىنىن! سىبىرلاشى قۇلاعىما، جىلى لەپپەن دەم بەرىپ! (قۇلاعىن توسىپ) نە دەيسىڭ؟ «مۇگەدەكسىڭ» دەپ مىسقىلداپ تۇرمىسىڭ؟ ءتايت، دوعار سايتان سىبىرىڭدى، ءتانىم-سىرقات بولعانمەن، جانىم-سا-ا-اۋ!
داۋىس: «ءتانى ساۋدىڭ جانى ساۋ» دەگەن. سەنىڭ ءتانىڭ سىرقات بولسا، جانىڭ قالاي ساۋ بولماق؟
ايىم: ون ەكى مۇشەسى ساۋ بولسا دا، تۇكتى تۇسىنبەيتىندەر، دىمدى سەزبەيتىندەر بار عوي!
داۋىس: مويىندايمىن، بار. ءبىراق ولاردى ەشكىم «كورسوقىر» دەپ كەمسىتپەيدى. ويتكەنى ولاردىڭ جاراسى سىرت كوزگە ۇرىپ تۇرمايدى!
ايىم:تەپسە تەمىر ۇزەتىن كەيبىر ازاماتتار «جۇمىس جوق» دەپ جىعىلعان وتاۋداي ۇيىندە قول قۋسىرىپ جاتادى. ولارعا ەشكىم كۇلمەيدى. مەنىڭ كوزىم كەمىستىك كورسەتىپ ەدى، «جۇمىستان كەت» دەپ كەيبىرەۋلەر كىجىندى.
داۋىس: كىجىنىپ، تەپسىنسە دە تالايلار، قارسى تۇرار كۇش-قايراندى قايدان الدىڭ، قايران ارۋ؟!
ايىم: ءومىردىڭ ءوزى بەردى! اناۋ اقشا بۇلتتار كوز ۇشىندا بولسا، مەنىڭ اپپاق ارمانىم قول ۇشىندا بولاتىن. ارمانىمنىڭ العاشقى باسپالداعىن ءساتتى باسقان ەدىم.جانات اعانىڭ اق باتاسىنان رۋح العان ەدىم. سورىمدى قايناتىپ، سىرقات شىقتى كولدەنەڭدەپ. «جىعىلعانعا جۇدىرىق» بولىپ، دوس تۇتقانىم دۇشپان شىعىپ، قۇلاتۋعا ءازىر تۇردى وڭمەڭدەپ! سوندا دا سىنبادىم، قۇلاپ تىنبادىم.ءومىردىڭ ءوزى جىگەر بەرىپ، «بىرەۋدەن كەم بە ەدىڭ؟» دەپ، قولتىعىمنان سۇيەپ جونەلدى!
داۋىس: اي اتتى ارۋ قىز، مەنىڭ سىناعىمنان سۇرىنبەي ءوتتىڭ! شىدام اتتى بۇرىمىڭدى سىلكىپ تاستاپ، كۇرەسە كەتتىڭ! ءومىردى الدىڭ تۋ ەتىپ، جارىق نۇردى ءتاۋ ەتىپ!جەڭىلدىم مەن بۇل كۇرەستە، سەنى جىعۋ مۇمكىن ەمەس تە! الاس ۇرعان ساتىڭدە، قاپاس تۇنەككە ۇمتىلىپ، قۇششاعىما قۇلاپ تۇسەر دەپ ەدىم! دەگەنىم بولمادى، سۇم كوڭىلىم تولمادى. ومىردەن ايىرىپ، الىپ كەتۋگە كەلگەن اجال مەن ەدىم! قۇشاعىم بوس، ولجام دا جوق، مەكەنىمە قۇر قايتامىن مەن ەندى!
ايىم:ەي، اجال، مەنىڭ سوڭىما تۇسپەي-اق قوي! پەشەنەمە جازىلعان تاعدىردى سەن كەسپەي-اق قوي! ءتۇبى قاۋىشام سەنىمەن، ءبىراق وزىمە قول جۇمساۋمەن ەمەس، اللانىڭ پارمەنىمەن!
داۋىس: ەھ، قاھارمان قىز، ەندى سەنى ايالايدى ءومىر، كەي ساتتە ايامايدى سەنى ءومىر!
ايىم: ءبارىن دە جەڭەم، بۇرىمىم ۇزىن شىدام دەگەن!
داۋىس: ەگەر ادامنىڭ ءبارى ءومىردى سۇيسە ءدال سەندەي، وعان وكپەلەپ، سىناق ساتتە جالت بەرمەي، اتوي سالسا مىنا مەنىڭ وزىمە، وندا، بالكىم، بولماس مەندەي الباستى! (داۋىس الىستاپ كەتەدى.)
ايىم: قارا تۇنەك بولماس ماعان جان سەرىك! قاراڭعىدا اقتارىلماس جىر-ورنەك! كۇرەسەمىن، قايران قىلام بارىنشا،تىنىسىم ءبىتىپ، جانارىم جۇمىلعانشا! تەك مىنا قوعام مەندەيلەردى قور ەتپەسىن، «كەمتار» دەپ كەمسىتپەسىن! ەنشىمدى ءبولىپ بەرمەسە دە، ەشكىمدە ەسەم كەتپەسىن! تەڭ جۇرەيىن ون ەكى مۇشەسى ساۋمەنەن! وزگەلەرمەن ۇزەڭگى تەڭەستىرىپ، ءومىر سۇرۋگە حاقىم بار مەنىڭ!
You Might Also Like
-
تىڭايتقىشتار دەپ قۇرامىندا مادەني وسىمدىكتەرگە قاجەتتى قورەكتىك ەلەمەنتتەرى بار مينەرالدى، ورگانيكالىق جانە بيولوگيالىق زاتتاردى ايتادى. ولاردى مينەرالدى، ورگانيكالىق جانە باكتەريالى دەپ بولەدى.
