ونتوگەنەز - ورگانيزمنىڭ جەكە دامۋى جانە تۇلعا
كىرىكتىرلگەن ساباق
10 كلاسس
ونتوگەنەز - ورگانيزمنىڭ جەكە دامۋى جانە تۇلعا
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ورگانيزمنىڭ دامۋى، جەكە تۇلعانىڭ قالىپتاسۋى، وعان اسەر ەتەتىن فاكتورلار تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ونتوگەنەز، ادامي قاسيەتتەر تۋرالى تۇسىنىگىن، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ
تاربيەلىك: ءوز بەتىنشە تۇجىرىم، قورىتىندى جاساۋعا، ەركىن جاۋاپ قاتۋعا ۇيرەتۋ، كاسىبي باعدار بەرۋ، رۋحتاندىرۋ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىنا تاربيەلەۋ، پاتريوتتىق تاربيە بەرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءتۇرى: كىرىكتىرىلگەن ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: توپتاۋ، وي شاقىرۋ، ەركىن ميكروفون، سلايد
ءپانارالىق بايلانىس: بيولوگيا، ادەبيەت، فيلوسوفيا
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەربەلسەندى تاقتا
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ
2. وي شاقىرۋ
3. جاڭا ساباق
4. بەكىتۋ
5. قورىتىندى
6. باعالاۋ
7. ۇيگە تاپسىرما
ساباقتىڭ ۇرانى:
جاتىردا قاندى ەمىزگەن،
اۋىزسىز قورەك جەگىزگەن.
تۋعىزىپ، تۇزەپ، ءوسىرىپ،
ءوزىمدى ءوزىم دەگىزگەن.
(شاكارىم)
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
"تەز، شاپشاڭ" وي شاقىرۋ
1. اتالىق پەن انالىق جىنىس جاسۋشاسىنىڭ قوسىلۋى
2. قوسارىنان ۇرىقتانۋدى اشقان عالىمدار
3. تريپلويدتى جاسۋشا
4. انالىق بەزدەرىنەن بولىنەتىن جاسۋشا
5. اتالىق بەزدەرىنەن بولىنەتىن جاسۋشا
6. بوزبالا دەگەنىمىز كىم؟
7. بويجەتكەن دەگەنىمىز كىم؟
8. انا كىم؟
9. اكە كىم؟
10. ۇرپاق تاربيەسىندە كىمنىڭ ءرولى جوعارى دەپ ويلايسىڭ؟
ءىىى جاڭا ساباق:
ونتوگەنەز
↓
1. ەمبريوندىق
2. پوستەمبريوندىق
↓
تۋرا دامۋ
تۇرلەنىپ دامۋ
ەمبريولوگيا - ۇرىقتى زەرتتەيتىن عىلىم
№ --- ەمبريوگەنەزدىڭساتىلارى ----- ۇرىق قاباتتارى ---- ۇرىق جاپىراقشالارى ----- مۇشەلەر
1 ----- بولشەكتەنۋ - بلاستۋلا --------- ءبىرقاباتتى ۇرىق
27 --- گاسترۋلا ----------------------------- ەكىقاباتتى ۇرىق
-------------------------------------------------- ءۇشقاباتتى ۇرىق
عاسىردان ۇزاق عۇمىر
(ۇرىقتىق كەزەڭگە ساياحات، سلايد ارقىلى تۇسىندىرىلەدى)
1. ۇرىقتانعان جۇمىرتقا جاسۋشاسى تەز ەكىگە بولىنەدى، 10 ساعاتتان كەيىن تاعىدا ميتوز، بولاشاق ادام ەندى 4 جاسۋشادان تۇرادى. 1 جۇمادان كەيىن جاسۋشانىڭ سانى 100 - گە جەتەدى، سالماعى 1 گرامداي عانا ۇرىق جاتىرعا بەكىنىپ، دامي باستايدى.
2. 1 اپتادان كەيىن مەن جايلى شىرىشتى قالىق قاباتقا ورنالاستىم. 1 - ءشى اپتادا مەندە قاعاناق پەن كىندىك پايدا بولدى، 18 كۇندە جۇرەگىم سوعا باستادى. ايدىن سوڭىندا وكپە، باۋىر، بۇيرەك، مي، كوز بەن قۇلاق پايدا بولدى. ۇزىندىعىم 5مم.
3. دامۋدىڭ 2 - ءشى ايى. جۇيكە جۇيەم دامۋدا. ميىم ۇلكەن ادامنىڭ ميىنداي قىرتىستى. ينفەكسيادان قورعايتىن تيمۋس بەزى جۇمىسقا كىرىستى. اياق - قولىم ءوسىپ كەلەدى. ساۋساقتارىم قالىپتاسا باستادى. بويىم 2 - 3 سم. بارلىق مۇشەلەرىم قالىپتاسىپ بولدى.
4. دامۋدىڭ 3 - ءشى ايى. بويىم 5 - 6 سم. مەنى ەندى ۇرىق دەمەي، بالا دەپ اتايدى. انامنىڭ قۋانىشىن، رەنىشىن سەزە الامىن.
5. دامۋدىڭ 4 - ءشى ايى. بويىم 10 - 16 سم. سالماعىم 40 - 50 گر. باسىما العاشقى شاش شىقتى. انا قۇرساعىندا ەركىن ءجۇزىپ جۇرەمىن. انام اياعىمنىڭ قوزعالىسىن انىق سەزەدى.
6. دامۋدىڭ 5 - ءشى ايى. سىرتقى دۇنيەنىڭ قاتتى دىبىستارىن سەزە باستادىم. انامنىڭ ماعان ارناعان جىلى سوزدەرىنەن ماسايراپ قالامىن، شاراپ نەمەسە اراق ىشسە بەت اۋىزىمدى تىرجيتىپ، جاراتپاعانىمدى ءبىلدىرىپ، اياعىممەن تەبە باستايمىن.
7. دامۋدىڭ 6 - شى ايى. بۇل ايدى قوزعالۋ ايى دەپ اتايدى. 30 مينۋتتا 20 - 60 رەت قوزعالامىن. انا قۇرساعى ماعان تارلىق ەتە باستادى. جارىق دۇنيەگە شىعۋعا دايىندالىپ، باسىمدى تومەن بۇردىم.
8. دامۋدىڭ 7 - ءشى ايى. كوزىمدى اشتىم، قۇرساقتىڭ ءىشى قاراڭعى بولسا دا قاباعىمدى قاقپاستان اينالاما قارايمىن. ءتۇرلى سەبەپتەرمەن جارىق دۇنيەگە شىعۋ كەرەك بولسا، دارىگەرلەردىڭ كومەگىمەن ءومىر سۇرۋگە قابىلەتتىمىن.
9. دامۋدىڭ 8 - ءشى ايى. مەن كىشكەنتاي اداممىن. جۇرەگىم مينۋتىنا 120 - 140 رەت سوعادى. بويىم 40 سم. سالماعىم 1700 گر. انامنىڭ كوبىرەك دەم الىپ، ءجيى تاماقتانعانىن قالايمىن. كۇن ساناپ ءجۇرمىن.
10. دامۋدىڭ 9 - شى ايى. انامنىڭ “تار” قۇرساعىن كەڭىتىپ، ومىراۋىن ءيىتىپ، مەن ومىرگە كەلدىم.
كەڭ دۇنيە، ءتوسىڭدى اش مەن كەلەمىن...
(ادەبيەت ءپانى ءمۇعالىمىنىڭ ءسوزى، سلايد ارقىلى تۇسىندىرىلەدى)
ءىV وي ءتۇيىن
● مەن كىممىن؟ (تىرشىلىك يەسى، ادام، پەرزەنت، مامان، ءوز وتانىن سۇيەتىن پاتريوت)
● بۇل ومىردە مەنىڭ ورنىم قانداي؟
● ءوز ورنىمدى اداسپاي تابۋ ءۇشىن نە ىستەۋىم قاجەت؟
● مەنىڭ بورىشىم...
V باعالاۋ
Vءى ۇيگە تاپسىرما:
ونتوگەنەز - ورگانيزمدەردىڭ جەكە دامۋى.
ادام ۇرىعىنىڭ دامۋىنا زياندى ادەتتەردىڭ اسەرى.
ادام تۇلعاسىنىڭ قالىپتاسۋىنا كەرى اسەرىن تيگىزەتىن جات قىلىقتار (جۇپتىق جوبا)
10 كلاسس
ونتوگەنەز - ورگانيزمنىڭ جەكە دامۋى جانە تۇلعا
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ورگانيزمنىڭ دامۋى، جەكە تۇلعانىڭ قالىپتاسۋى، وعان اسەر ەتەتىن فاكتورلار تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ونتوگەنەز، ادامي قاسيەتتەر تۋرالى تۇسىنىگىن، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ
تاربيەلىك: ءوز بەتىنشە تۇجىرىم، قورىتىندى جاساۋعا، ەركىن جاۋاپ قاتۋعا ۇيرەتۋ، كاسىبي باعدار بەرۋ، رۋحتاندىرۋ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىنا تاربيەلەۋ، پاتريوتتىق تاربيە بەرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءتۇرى: كىرىكتىرىلگەن ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: توپتاۋ، وي شاقىرۋ، ەركىن ميكروفون، سلايد
ءپانارالىق بايلانىس: بيولوگيا، ادەبيەت، فيلوسوفيا
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەربەلسەندى تاقتا
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ
2. وي شاقىرۋ
3. جاڭا ساباق
4. بەكىتۋ
5. قورىتىندى
6. باعالاۋ
7. ۇيگە تاپسىرما
ساباقتىڭ ۇرانى:
جاتىردا قاندى ەمىزگەن،
اۋىزسىز قورەك جەگىزگەن.
تۋعىزىپ، تۇزەپ، ءوسىرىپ،
ءوزىمدى ءوزىم دەگىزگەن.
(شاكارىم)
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
"تەز، شاپشاڭ" وي شاقىرۋ
1. اتالىق پەن انالىق جىنىس جاسۋشاسىنىڭ قوسىلۋى
2. قوسارىنان ۇرىقتانۋدى اشقان عالىمدار
3. تريپلويدتى جاسۋشا
4. انالىق بەزدەرىنەن بولىنەتىن جاسۋشا
5. اتالىق بەزدەرىنەن بولىنەتىن جاسۋشا
6. بوزبالا دەگەنىمىز كىم؟
7. بويجەتكەن دەگەنىمىز كىم؟
8. انا كىم؟
9. اكە كىم؟
10. ۇرپاق تاربيەسىندە كىمنىڭ ءرولى جوعارى دەپ ويلايسىڭ؟
ءىىى جاڭا ساباق:
ونتوگەنەز
↓
1. ەمبريوندىق
2. پوستەمبريوندىق
↓
تۋرا دامۋ
تۇرلەنىپ دامۋ
ەمبريولوگيا - ۇرىقتى زەرتتەيتىن عىلىم
№ --- ەمبريوگەنەزدىڭساتىلارى ----- ۇرىق قاباتتارى ---- ۇرىق جاپىراقشالارى ----- مۇشەلەر
1 ----- بولشەكتەنۋ - بلاستۋلا --------- ءبىرقاباتتى ۇرىق
27 --- گاسترۋلا ----------------------------- ەكىقاباتتى ۇرىق
-------------------------------------------------- ءۇشقاباتتى ۇرىق
عاسىردان ۇزاق عۇمىر
(ۇرىقتىق كەزەڭگە ساياحات، سلايد ارقىلى تۇسىندىرىلەدى)
1. ۇرىقتانعان جۇمىرتقا جاسۋشاسى تەز ەكىگە بولىنەدى، 10 ساعاتتان كەيىن تاعىدا ميتوز، بولاشاق ادام ەندى 4 جاسۋشادان تۇرادى. 1 جۇمادان كەيىن جاسۋشانىڭ سانى 100 - گە جەتەدى، سالماعى 1 گرامداي عانا ۇرىق جاتىرعا بەكىنىپ، دامي باستايدى.
2. 1 اپتادان كەيىن مەن جايلى شىرىشتى قالىق قاباتقا ورنالاستىم. 1 - ءشى اپتادا مەندە قاعاناق پەن كىندىك پايدا بولدى، 18 كۇندە جۇرەگىم سوعا باستادى. ايدىن سوڭىندا وكپە، باۋىر، بۇيرەك، مي، كوز بەن قۇلاق پايدا بولدى. ۇزىندىعىم 5مم.
3. دامۋدىڭ 2 - ءشى ايى. جۇيكە جۇيەم دامۋدا. ميىم ۇلكەن ادامنىڭ ميىنداي قىرتىستى. ينفەكسيادان قورعايتىن تيمۋس بەزى جۇمىسقا كىرىستى. اياق - قولىم ءوسىپ كەلەدى. ساۋساقتارىم قالىپتاسا باستادى. بويىم 2 - 3 سم. بارلىق مۇشەلەرىم قالىپتاسىپ بولدى.
4. دامۋدىڭ 3 - ءشى ايى. بويىم 5 - 6 سم. مەنى ەندى ۇرىق دەمەي، بالا دەپ اتايدى. انامنىڭ قۋانىشىن، رەنىشىن سەزە الامىن.
5. دامۋدىڭ 4 - ءشى ايى. بويىم 10 - 16 سم. سالماعىم 40 - 50 گر. باسىما العاشقى شاش شىقتى. انا قۇرساعىندا ەركىن ءجۇزىپ جۇرەمىن. انام اياعىمنىڭ قوزعالىسىن انىق سەزەدى.
6. دامۋدىڭ 5 - ءشى ايى. سىرتقى دۇنيەنىڭ قاتتى دىبىستارىن سەزە باستادىم. انامنىڭ ماعان ارناعان جىلى سوزدەرىنەن ماسايراپ قالامىن، شاراپ نەمەسە اراق ىشسە بەت اۋىزىمدى تىرجيتىپ، جاراتپاعانىمدى ءبىلدىرىپ، اياعىممەن تەبە باستايمىن.
7. دامۋدىڭ 6 - شى ايى. بۇل ايدى قوزعالۋ ايى دەپ اتايدى. 30 مينۋتتا 20 - 60 رەت قوزعالامىن. انا قۇرساعى ماعان تارلىق ەتە باستادى. جارىق دۇنيەگە شىعۋعا دايىندالىپ، باسىمدى تومەن بۇردىم.
8. دامۋدىڭ 7 - ءشى ايى. كوزىمدى اشتىم، قۇرساقتىڭ ءىشى قاراڭعى بولسا دا قاباعىمدى قاقپاستان اينالاما قارايمىن. ءتۇرلى سەبەپتەرمەن جارىق دۇنيەگە شىعۋ كەرەك بولسا، دارىگەرلەردىڭ كومەگىمەن ءومىر سۇرۋگە قابىلەتتىمىن.
9. دامۋدىڭ 8 - ءشى ايى. مەن كىشكەنتاي اداممىن. جۇرەگىم مينۋتىنا 120 - 140 رەت سوعادى. بويىم 40 سم. سالماعىم 1700 گر. انامنىڭ كوبىرەك دەم الىپ، ءجيى تاماقتانعانىن قالايمىن. كۇن ساناپ ءجۇرمىن.
10. دامۋدىڭ 9 - شى ايى. انامنىڭ “تار” قۇرساعىن كەڭىتىپ، ومىراۋىن ءيىتىپ، مەن ومىرگە كەلدىم.
كەڭ دۇنيە، ءتوسىڭدى اش مەن كەلەمىن...
(ادەبيەت ءپانى ءمۇعالىمىنىڭ ءسوزى، سلايد ارقىلى تۇسىندىرىلەدى)
ءىV وي ءتۇيىن
● مەن كىممىن؟ (تىرشىلىك يەسى، ادام، پەرزەنت، مامان، ءوز وتانىن سۇيەتىن پاتريوت)
● بۇل ومىردە مەنىڭ ورنىم قانداي؟
● ءوز ورنىمدى اداسپاي تابۋ ءۇشىن نە ىستەۋىم قاجەت؟
● مەنىڭ بورىشىم...
V باعالاۋ
Vءى ۇيگە تاپسىرما:
ونتوگەنەز - ورگانيزمدەردىڭ جەكە دامۋى.
ادام ۇرىعىنىڭ دامۋىنا زياندى ادەتتەردىڭ اسەرى.
ادام تۇلعاسىنىڭ قالىپتاسۋىنا كەرى اسەرىن تيگىزەتىن جات قىلىقتار (جۇپتىق جوبا)
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اپاما. اناعا سىيلايمىز، زاتتىڭ اتىن بىلدىرەتىن سوزدەر.
