وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ
وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ
باستاۋىش ساتىداعى ءبىلىم بەرۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى – وقۋ ارەكەتىن قالىپتاستىرۋ، اينالاداعى دۇنيەمەن بەلسەندى ارەكەتتەستىك، ەتيكالىق، ەستەتيكالىق قارىم – قاتىناسقا دايىنداۋ. وقۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگى مەن تانىمدىق ءىس - ارەكەتتەرى ارقىلى شىعارماشىلىعىن دامىتۋ، ۇستاز الدىنداعى ۇلكەن مىندەت.
ۋاقىت تالابىنا ساي وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ ءۇشىن وقىتۋدىڭ جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگياسىن پايدالانعان ءجون دەپ ويلايمىن.
وقۋ – تاربيە ءۇردىسىن دارالاۋدا وقۋشىنى جەكە تۇلعا رەتىندە قابىلداۋ، ياعني وقۋشىنىڭ وزىندىك تانىمدىق ءىس - ارەكەتىن قالىپتاستىرۋعا باعىتتاۋ، ءبىلىم بەرۋدە جەكە وقىتۋدى دامىتۋدا كوزدەلۋى قاجەت. وزىندىك جۇمىستىڭ نەگىزگى ماقساتى – وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق مىندەتتەرىن قالىپتاستىرۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرى مەن قىزىعۋشىلىعىن جەتىلدىرۋ، بىلىمگە قۇشتارلىعىن وياتۋ. مەن ساباقتا ءادىس – تاسىلدەردى پايدالانا وتىرىپ، بالالاردىڭ ۇسىنىس – پىكىرلەرىن ەركىن ايتقىزىپ، ويلارىن ۇشتاۋعا جانە وزدەرىنە دەگەن سەنىمىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك تۋعىزىپ وتىرامىن. ءادىس – ءتاسىل كومەگىمەن وتكىزگەن ءاربىر ساباق وقۋشىلاردىڭ ويلاۋىنا جەكە – قيالىنا نەگىزدەلىپ كەلەدى، بالانىڭ تەرەڭدە جاتقان ويىن دامىتىپ ولاردى سويلەۋگە، ايتۋعا، ىسكەرلىككە، ىزدەنۋگە ۇيرەتەدى. ءتۇرلى ادىستەمەلىك تاسىلدەر پايدالانۋ ارقىلى قابىلەتى ءار ءتۇرلى بالالاردىڭ ورتاسىنان قابىلەتى جوعارى بالانى ىزدەپ ونىمەن جۇمىس جاساۋ، ونى جان – جاقتى تانۋدى ويلاپ، وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق دەڭگەيىن باقىلاپ وتىردىم، ءوز تاجىريبەمنەن بايقاعانىم ءوزىمنىڭ «قاعازدان بورىك جاساۋ» تاقىرىبىندا وتكىزگەن ساباعىمدى الدىمەن تاقىرىپتى اشۋ ماقساتىندا وي – قوزعاۋ ءادىسى ارقىلى سۇراقتار قويدىم.
1. قانداي باس كيىم تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
2. باس كيىم نە ءۇشىن كەرەك؟
بالالار ويلانىپ، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ ارقىلى جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبىن اشتى. ماعىنانى تانۋ ءۇشىن وقۋشىلارعا بورىك تۋرالى تۇسىنىك بەرىپ جانە اسسوسياسيا ءادىسىن پايدالانىپ بورىك تۇرلەرىن اتاپ كورسەتىپ، وقۋشىلاردىڭ ويىندا جاڭا ۇعىم قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا باس كيىمگە بايلانىستى ىرىمدار مەن تىيىمداردى ايتىپ ءتۇسىندىردىم.
وقۋلىقتاعى دايىندالعان ۇلگىدەگى قاعازدان جاسالعان بورىك تۇرلەرىمەن تانىستىرىپ، ءوزىمنىڭ كورنەكىلىككە جاساعان بورىك بۇيىمدارىنىڭ جاسالۋ رەتىن ءتۇسىندىردىم.
وزىندىك جۇمىس بارىسىندا وقۋشىلار تاپسىرمانى ءار ءتۇرلى دەڭگەيدە ورىندادى.
ءبىرىنشى دەڭگەيدەگى وقۋشىلار ولار كومەكتى قاجەت ەتپەيدى ءدال ءمۇعالىمنىڭ تۇسىندىرگەنىن قايتالامايدى، ءوزىنىڭ تۇسىنگەنى بويىنشا قيالىمەن جۇمىس جاسايدى.
ەكىنشى دەڭگەيدەگى بالالار ولار وزىنە سەنىمدى پراكتيكالىق جۇمىستى ءمۇعالىمنىڭ تۇسىندىرگەنىندەي ءدال ءارى ۇقىپتى ورىندايدى.
ءۇشىنشى دەڭگەيدەگى بالالار كومەكتى كوپ قاجەت ەتەتىن، ولار ەركىن قيمىلداي المايتىن بالالار.
ءبىرىنشى دەڭگەيدەگى بالالار جاسىنىڭ ەرەكشەلىگىنە قاراماستان، وزگەلەردەن دارالىعىمەن، شۇعىل شەشىمدىلىگىمەن، ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋگە دەگەن قۇشتارلىعىمەن ەرەكشەلەنەدى، ياعني جاس دارىن شىعادى دەپ ويلايمىن.
وسى ساباعىمدى وقۋشىلارعا بەرىلگەن تاپسىرمانى ورىنداتۋ ارقىلى بالانىڭ ءوزىنىڭ ويىن قاعازدى بۇكتەۋ، ولشەۋ، قىرقۋ، جاپسىرۋ، تۇستەردى ۇيلەستىرۋ مەن كوركەم بەزەندىرۋ جۇمىستارى ارقىلى وقۋشىنى ىزدەنۋشىلىككە باۋلىپ، ونىڭ كوركەمدىك تالعامىن قالىپتاستىرۋعا، شىعارماشىلىق قابىلەتىن وياتۋعا ءوزىنىڭ ىقپالىن تيگىزدى دەپ ويلايمىن.
ەڭبەك تاربيەسى – بارلىق تاربيەنىڭ قاينار كوزى. ەڭبەككە باۋلۋ ءپانىنىڭ مازمۇنىنا ەنگەن تاقىرىپتار اپپليكاسيا، موزايكا، تابيعي ماتەريالدار، ماتالار، قاعازبەن جۇمىس جاساۋ. وسى قاراپايىم قۇرالدار مەن ماتەريالداردىڭ ارقاسىندا اسەم دە عاجايىپ جۇمىستاردى جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ويتكەنى، بۇل جاستاعى بالانىڭ سەزىنۋى، ءتۇسىنۋ قاسيەتتەرىنىڭ قالىپتاسۋى جانە قورشاعان ورتانىڭ سۇلۋلىعىن وزىنشە كورەدى، وزىنشە تالداپ قورىتىندىلايدى. ولاي بولسا بالا ءوز ويىن، تانىمىن، كوزقاراسىن ساباق بارىسىندا پايدالانۋعا ۇسىنىلعان ماتەريالدار (ماتا قيىندىلارى، تۇيمەلەر، جىپتەر، ەرمەكساز، ۇساق مونشاق، ۇساق تاس ت. ب) جاساعان بۇيىمدارى ارقىلى ايشىقتاۋعا تىرىسادى. بۇل كوركەمدىك جۇمىستار بالانىڭ سەزىمىنە، قيالىنا اسەمدىكتى ءوز قولىمەن جاساۋعا تۇرتكى بولادى. جانە ولاردى شىعارماشىلىققا جەتەلەيدى. جالپى بالالاردىڭ تۇرمىستا قولدانىلعان ماتەريالدارىنىڭ قالدىقتارى ۇلكەن ءبىر شىعارماعا اينالادى.
وقۋشىلار ماتەريالداردىڭ قاسيەتتەرىن ەسكەرە وتىرىپ بولاشاقتا جاسايتىن بۇيىمدارىنىڭ بەينەسىن الدىن الا ويلاستىرادى.
بالالاردىڭ بويىنداعى قابىلەتتەرىن اشۋ ءۇشىن «جاس شەبەر» ۇيىرمە جۇمىسى دا ۇلكەن رول اتقارادى. وقۋشىلار ۇيىرمە جۇمىسىندا ءتۇرلى ماتەريالداردى قۇراۋعا، وڭدەۋگە، قۇراستىرۋعا ۇيرەنەدى. وقۋشىلاردىڭ ءتۇرلى ماتەريالدار مەن قۇرالدارمەن جۇمىس ىستەۋى تەك قول جاتتىعۋلارىمەن عانا ەمەس، اقىل – ويىن دامىتادى.
ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردىڭ ءار ءتۇرلى ماتەريالداردان جاسالعان جانە ۇيىرمە جۇمىسىندا ورىنداعان بۇيىمدارىن جيناقتاپ «ون ساۋساعى مايىسقان»، «شەبەر بولار ۇرپاقپىز» تاقىرىبىندا كورمە جاسادىم.
بۇل جيناقتالعان كورمە وقۋشىلار شىعارماشىلىعى
وسى ۇيىرمە ارقىلى، وقۋشىلاردى ونەرگە باۋلىپ، ەستەتيكالىق تالعامىن دامىتىپ، قابىلەتتەرىن ارتتىرىپ، ىسكەرلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ جولىندا جۇمىس جۇرگىزىپ جاتىرمىن.
قورىتا كەلگەندە، و. بالزاكتىڭ «ۇدايى ەڭبەك ەتۋ - ونەردىڭ دە، ءومىردىڭ دە زاڭى» دەگەندەي، وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتى مەن بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋدا مۇعالىمگە ۇنەمى ىزدەنۋگە، تۇراقتى ەڭبەك ەتۋدى مىندەتتەيدى. وسى جۇمىستاردى جۇرگىزىپ ءتيىمدى ءادىس – تاسىلدەردى قولدانىپ ءجۇرىپ ۇستاز شىعارماشىلىق ءۇردىستىڭ ءار كەزەڭىندە بالا بويىنداعى ءار – ءتۇرلى ساپالىق قاسيەتتەردى قالىپتاستىرا الادى.
باستاۋىش ساتىداعى ءبىلىم بەرۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى – وقۋ ارەكەتىن قالىپتاستىرۋ، اينالاداعى دۇنيەمەن بەلسەندى ارەكەتتەستىك، ەتيكالىق، ەستەتيكالىق قارىم – قاتىناسقا دايىنداۋ. وقۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگى مەن تانىمدىق ءىس - ارەكەتتەرى ارقىلى شىعارماشىلىعىن دامىتۋ، ۇستاز الدىنداعى ۇلكەن مىندەت.
ۋاقىت تالابىنا ساي وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ ءۇشىن وقىتۋدىڭ جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگياسىن پايدالانعان ءجون دەپ ويلايمىن.
وقۋ – تاربيە ءۇردىسىن دارالاۋدا وقۋشىنى جەكە تۇلعا رەتىندە قابىلداۋ، ياعني وقۋشىنىڭ وزىندىك تانىمدىق ءىس - ارەكەتىن قالىپتاستىرۋعا باعىتتاۋ، ءبىلىم بەرۋدە جەكە وقىتۋدى دامىتۋدا كوزدەلۋى قاجەت. وزىندىك جۇمىستىڭ نەگىزگى ماقساتى – وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق مىندەتتەرىن قالىپتاستىرۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرى مەن قىزىعۋشىلىعىن جەتىلدىرۋ، بىلىمگە قۇشتارلىعىن وياتۋ. مەن ساباقتا ءادىس – تاسىلدەردى پايدالانا وتىرىپ، بالالاردىڭ ۇسىنىس – پىكىرلەرىن ەركىن ايتقىزىپ، ويلارىن ۇشتاۋعا جانە وزدەرىنە دەگەن سەنىمىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك تۋعىزىپ وتىرامىن. ءادىس – ءتاسىل كومەگىمەن وتكىزگەن ءاربىر ساباق وقۋشىلاردىڭ ويلاۋىنا جەكە – قيالىنا نەگىزدەلىپ كەلەدى، بالانىڭ تەرەڭدە جاتقان ويىن دامىتىپ ولاردى سويلەۋگە، ايتۋعا، ىسكەرلىككە، ىزدەنۋگە ۇيرەتەدى. ءتۇرلى ادىستەمەلىك تاسىلدەر پايدالانۋ ارقىلى قابىلەتى ءار ءتۇرلى بالالاردىڭ ورتاسىنان قابىلەتى جوعارى بالانى ىزدەپ ونىمەن جۇمىس جاساۋ، ونى جان – جاقتى تانۋدى ويلاپ، وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق دەڭگەيىن باقىلاپ وتىردىم، ءوز تاجىريبەمنەن بايقاعانىم ءوزىمنىڭ «قاعازدان بورىك جاساۋ» تاقىرىبىندا وتكىزگەن ساباعىمدى الدىمەن تاقىرىپتى اشۋ ماقساتىندا وي – قوزعاۋ ءادىسى ارقىلى سۇراقتار قويدىم.
1. قانداي باس كيىم تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
2. باس كيىم نە ءۇشىن كەرەك؟
بالالار ويلانىپ، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ ارقىلى جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبىن اشتى. ماعىنانى تانۋ ءۇشىن وقۋشىلارعا بورىك تۋرالى تۇسىنىك بەرىپ جانە اسسوسياسيا ءادىسىن پايدالانىپ بورىك تۇرلەرىن اتاپ كورسەتىپ، وقۋشىلاردىڭ ويىندا جاڭا ۇعىم قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا باس كيىمگە بايلانىستى ىرىمدار مەن تىيىمداردى ايتىپ ءتۇسىندىردىم.
وقۋلىقتاعى دايىندالعان ۇلگىدەگى قاعازدان جاسالعان بورىك تۇرلەرىمەن تانىستىرىپ، ءوزىمنىڭ كورنەكىلىككە جاساعان بورىك بۇيىمدارىنىڭ جاسالۋ رەتىن ءتۇسىندىردىم.
وزىندىك جۇمىس بارىسىندا وقۋشىلار تاپسىرمانى ءار ءتۇرلى دەڭگەيدە ورىندادى.
ءبىرىنشى دەڭگەيدەگى وقۋشىلار ولار كومەكتى قاجەت ەتپەيدى ءدال ءمۇعالىمنىڭ تۇسىندىرگەنىن قايتالامايدى، ءوزىنىڭ تۇسىنگەنى بويىنشا قيالىمەن جۇمىس جاسايدى.
ەكىنشى دەڭگەيدەگى بالالار ولار وزىنە سەنىمدى پراكتيكالىق جۇمىستى ءمۇعالىمنىڭ تۇسىندىرگەنىندەي ءدال ءارى ۇقىپتى ورىندايدى.
ءۇشىنشى دەڭگەيدەگى بالالار كومەكتى كوپ قاجەت ەتەتىن، ولار ەركىن قيمىلداي المايتىن بالالار.
ءبىرىنشى دەڭگەيدەگى بالالار جاسىنىڭ ەرەكشەلىگىنە قاراماستان، وزگەلەردەن دارالىعىمەن، شۇعىل شەشىمدىلىگىمەن، ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋگە دەگەن قۇشتارلىعىمەن ەرەكشەلەنەدى، ياعني جاس دارىن شىعادى دەپ ويلايمىن.
وسى ساباعىمدى وقۋشىلارعا بەرىلگەن تاپسىرمانى ورىنداتۋ ارقىلى بالانىڭ ءوزىنىڭ ويىن قاعازدى بۇكتەۋ، ولشەۋ، قىرقۋ، جاپسىرۋ، تۇستەردى ۇيلەستىرۋ مەن كوركەم بەزەندىرۋ جۇمىستارى ارقىلى وقۋشىنى ىزدەنۋشىلىككە باۋلىپ، ونىڭ كوركەمدىك تالعامىن قالىپتاستىرۋعا، شىعارماشىلىق قابىلەتىن وياتۋعا ءوزىنىڭ ىقپالىن تيگىزدى دەپ ويلايمىن.
ەڭبەك تاربيەسى – بارلىق تاربيەنىڭ قاينار كوزى. ەڭبەككە باۋلۋ ءپانىنىڭ مازمۇنىنا ەنگەن تاقىرىپتار اپپليكاسيا، موزايكا، تابيعي ماتەريالدار، ماتالار، قاعازبەن جۇمىس جاساۋ. وسى قاراپايىم قۇرالدار مەن ماتەريالداردىڭ ارقاسىندا اسەم دە عاجايىپ جۇمىستاردى جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ويتكەنى، بۇل جاستاعى بالانىڭ سەزىنۋى، ءتۇسىنۋ قاسيەتتەرىنىڭ قالىپتاسۋى جانە قورشاعان ورتانىڭ سۇلۋلىعىن وزىنشە كورەدى، وزىنشە تالداپ قورىتىندىلايدى. ولاي بولسا بالا ءوز ويىن، تانىمىن، كوزقاراسىن ساباق بارىسىندا پايدالانۋعا ۇسىنىلعان ماتەريالدار (ماتا قيىندىلارى، تۇيمەلەر، جىپتەر، ەرمەكساز، ۇساق مونشاق، ۇساق تاس ت. ب) جاساعان بۇيىمدارى ارقىلى ايشىقتاۋعا تىرىسادى. بۇل كوركەمدىك جۇمىستار بالانىڭ سەزىمىنە، قيالىنا اسەمدىكتى ءوز قولىمەن جاساۋعا تۇرتكى بولادى. جانە ولاردى شىعارماشىلىققا جەتەلەيدى. جالپى بالالاردىڭ تۇرمىستا قولدانىلعان ماتەريالدارىنىڭ قالدىقتارى ۇلكەن ءبىر شىعارماعا اينالادى.
وقۋشىلار ماتەريالداردىڭ قاسيەتتەرىن ەسكەرە وتىرىپ بولاشاقتا جاسايتىن بۇيىمدارىنىڭ بەينەسىن الدىن الا ويلاستىرادى.
بالالاردىڭ بويىنداعى قابىلەتتەرىن اشۋ ءۇشىن «جاس شەبەر» ۇيىرمە جۇمىسى دا ۇلكەن رول اتقارادى. وقۋشىلار ۇيىرمە جۇمىسىندا ءتۇرلى ماتەريالداردى قۇراۋعا، وڭدەۋگە، قۇراستىرۋعا ۇيرەنەدى. وقۋشىلاردىڭ ءتۇرلى ماتەريالدار مەن قۇرالدارمەن جۇمىس ىستەۋى تەك قول جاتتىعۋلارىمەن عانا ەمەس، اقىل – ويىن دامىتادى.
ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردىڭ ءار ءتۇرلى ماتەريالداردان جاسالعان جانە ۇيىرمە جۇمىسىندا ورىنداعان بۇيىمدارىن جيناقتاپ «ون ساۋساعى مايىسقان»، «شەبەر بولار ۇرپاقپىز» تاقىرىبىندا كورمە جاسادىم.
بۇل جيناقتالعان كورمە وقۋشىلار شىعارماشىلىعى
وسى ۇيىرمە ارقىلى، وقۋشىلاردى ونەرگە باۋلىپ، ەستەتيكالىق تالعامىن دامىتىپ، قابىلەتتەرىن ارتتىرىپ، ىسكەرلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ جولىندا جۇمىس جۇرگىزىپ جاتىرمىن.
قورىتا كەلگەندە، و. بالزاكتىڭ «ۇدايى ەڭبەك ەتۋ - ونەردىڭ دە، ءومىردىڭ دە زاڭى» دەگەندەي، وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتى مەن بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋدا مۇعالىمگە ۇنەمى ىزدەنۋگە، تۇراقتى ەڭبەك ەتۋدى مىندەتتەيدى. وسى جۇمىستاردى جۇرگىزىپ ءتيىمدى ءادىس – تاسىلدەردى قولدانىپ ءجۇرىپ ۇستاز شىعارماشىلىق ءۇردىستىڭ ءار كەزەڭىندە بالا بويىنداعى ءار – ءتۇرلى ساپالىق قاسيەتتەردى قالىپتاستىرا الادى.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: Windows وج اۋلەتىنىڭ نەگىزگى وبەكتىلەرمەن جۇمىس اتقارۋ
