ورگانيزمدەردىڭ جەكە دامۋى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «ورگانيزمدەردىڭ جەكە دامۋى (ونتوگەنەز) تۇسىنىگى. ءبولىنۋ، ءوسۋ، جاسۋشالاردىڭ جىكتەلۋى، ورگانوگەنەز، كوبەيۋ، كارتايۋ، ورگانيزمنىڭ ءولۋى»
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا «ونتوگەنەز»، «بلاستۋلا»، «گاسترۋلا»، «نەيرۋللا» ۇعىمدارى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، ورگانيزمدەردىڭ جەكە دامۋىن جانە ەمبريولوگيا عىلىمىن ءتۇسىندىرۋ، ونتوگەنەز جايىندا ءبىلىمىن كەڭەيتۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وي ءورىسىن، تانىمىن كەڭەيتۋ جانە سارالاۋ، ساراپتاۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ، ءوز بەتىنشە ىزدەنىسپەن شىعارماشىلىق تۇرعىدا جۇمىس ىستەۋگە داعدىلاندىرۋ. ءوز ويلارىن ەركىن دە ساۋاتتى، ناقتى جەتكىزۋ قابىلەتتەرىن، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
3. تاربيەلىك: وقۋشىلارعا تەوريالىق ءبىلىمدى مەڭگەرتە وتىرىپ تانىمدىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ، ۇيىمشىلدىققا، ۇقىپتىلىققا، بيولوگيالىق ساۋاتتىلىققا تاربيەلەۋ
4. ادىستەمەلىك: ءار ءتۇرلى سۇراۋ ادىستەرىن، تەحنيكالىق وقۋ قۇرالدارىن پايدالانىپ (فرونتالدى سۇراۋ، قۇپيا ءسوز، بيولوگيالىق ديكتانت، سىر ساندىق)، بىلىمگەرلەردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ
ساباقتىڭ ءتيپى: ساياحات
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس
ءپانارالىق بايلانىس: حيميا (زات الماسۋ)
پانىشىلىك بايلانىس: «ميتوز جىنىسسىز كوبەيۋدىڭ جانە كوپجاسۋشالى ورگانيزمدەر ءوسۋىنىڭ نەگىزى، ونىڭ فازالارى جانە بيولوگيالىق ماڭىزى»، «ورگانيزمدەردىڭ جىنىسسىز كوبەيۋ فورمالارى: جاسۋشالاردىڭ ميتوزدىق ءبولىنۋى، ءسپوراتۇزۋ، بۇرشىكتەنۋ، ۆەگەتاتيۆتىك كوبەيۋ»، «جىنىستى كوبەيۋ. مەيوز، ونىڭ بيولوگيالىق ماڭىزى. سپەرماتوگەنەز. وۆوگەنەز»
ساباقتىڭ ۋاقىتى: 45 مينۋت
وتكىزىلەتىن ورنى: كومپيۋتەرلىك سىنىپ
كورنەكى قۇرال - جابدىقتار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، وقۋلىقتار، بيلەتتەر، پلاكاتتار
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى 2 – 3 مين.
1. 1. سالەمدەسۋ
1. 2. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
1. 3. اۋديتوريا جانە وقۋشى دايىندىعىن تەكسەرۋ
1. 4. ساباقتىڭ تاقىرىبىمەن جوسپارىمەن ماقساتىمەن تانىستىرۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ: 5 – 10 مين.
تاقىرىبى: «ۇرىقتانۋدىڭ بيولوگيالىق ماڭىزى.»
2. 1. كوبەيۋ وبلىسى
« ميتوز» اۋەجايى - فرونتالدى سۇراۋ (لوتو بيلەتى)
بيلەت سۇراقتارى:
1. جاسۋشانىڭ ءبولىنۋ ارالىقتارى قالاي اتالادى؟ 2 (جىنىستى، جىنىسسىز)
2. جاسۋشا ءبولىنۋىنىڭ قانداي جولدارى بار؟ ناعىز جىنىسسىز، ۆەگەتاتيۆتى كوبەيۋ
3. يادرونىڭ ءبولىنۋى قالاي اتالادى؟ گامەتا
4. سيتوپلازمانىڭ ءبولىنۋى قالاي اتالادى؟ تابيعاتتا سيرەك بولاتىن جىنىستى كوبەيۋدىڭ ەرەكشە تۇروزگەرىستەرىن ايتادى.
5. بولىنۋگە دايىندىق كەزەڭى قالاي اتالادى؟ رەدۋكسيالىق، ەكۆاسيوندى
6. ينتەرفازا قانشا كەزەڭنەن تۇرادى؟ حروموسومالاردىڭ ءوزارا جاقىنداسۋى
7. ميتوز قانشا كەزەڭنەن تۇرادى؟ اتالىق جىنىس جاسۋشالارىنىڭ دامۋ پروسەسى
8. حروموسومالاردىڭ جىڭىشكەرىپ، جۋانداۋى قاي فازادا جۇرەدى؟ جالپى اتالىق جانە انالىق گامەتالاردىڭ دامىپ جەتىلۋى
9. حروموسومالاردىڭ تولىق جيىنتىعى قالاي اتالادى؟ وۆوگەنەز
10. تاۋىقتا حروموسومالار جيىنتىعى قانشا بولادى؟ انالىق جانە اتالىق جىنىس جاسۋشالارى يادرولارىنىڭ قوسىلۋى
11. تابيعاتتا كوبەيۋدىڭ قانشا ءتۇرى بار؟ جاسۋشا سيكلى
12. جىنىسسىز كوبەيۋدىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟ ميتوزدى، اميتوزدى، مەيوزدى
13. جىنىس جاسۋشالارىن قالاي اتايدى؟ كاريوكينەز
14. پارتەنوگەنەز دەگەنىمىز نە؟ سيتوكينەز
15. مەيوز قانداي كەزەڭدەردەن تۇرادى؟ ينتەرفازا
16. كونيۋگاسيا دەگەنىمىز نە؟ 3
17. سپەرماتوگەنەز دەگەنىمىز نە؟ 5
18. گامەتوگەنەز دەگەنىمىز نە؟ پروفازادا.
19. جۇمىرتقا جاسۋشاسىنىڭ دامۋى قالاي اتالادى؟ ديپلويدتى
20. ۇرىقتانۋ دەگەنىمىز نە؟ 78
2. 2 «مەيوز» اۋەجايى - بەرىلگەن رەبۋستى شەشۋ. (كوبەيۋ وبلىسى)
جاۋابى: جەكە دامۋ - ونتوگەنەز
جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبىن بايانداۋ، ءتۇسىندىرۋ 20 - 25 مين.
3. 1. تاقىرىبى: «ورگانيزمدەردىڭ جەكە دامۋى (ونتوگەنەز) تۇسىنىگى. ءبولىنۋ، ءوسۋ، جاسۋشالاردىڭ جىكتەلۋى، ورگانوگەنەز، كوبەيۋ، كارتايۋ، ورگانيزمنىڭ ءولۋى»
جوسپارى:
1. ەمبريولوگيا عىلىمىنىڭ دامۋى
2. ەمبريوندىق كەزەڭ
3. پوستەمبريوندىق كەزەڭ
3. 2. وقۋشىلار داپتەرمەن جۇمىس جاسايدى
IV. جاڭا تاقىرىپتى تۇجىرىمداپ بەكىتۋ 7 مين.
4. 1. ونتوگەنەز وبلىسى
«بلاستۋلا» اۋەجايى – ۇياشىقتاعى جاسىرىلعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ
1. ەمبريولوگيا عىلىمى نەنى زەرتتەيدى؟ (ورگانيزم ۇرىعىنىڭ دامۋىن زەرتتەيدى)
2. بلاستومەرلەر دەگەنىمىز نە؟ (ميتوزدىق ءبولىنۋ ناتيجەسىندە پايدا بولعان بولشەكتەر).
3. گاسترۋلا دەگەنىمىز نە؟ (ءىشى قۋىس ەكى قابات جاسۋشالاردان تۇراتىن ۇرىق).
4. نەيرۋللا دەگەنىمىز نە؟ (گاسترۋلا ساتىسىنان كەيىنگى ۇرىقتىڭ دامۋ پروسەسى)
5. سۋرەتتە بەرىلگەن ۇرىقتىڭ دامۋ ساتىسىن اتاپ بەرىڭىز؟ ا - ۇرىقتانعان جاسۋشا، ءا - جاسۋشانىڭ ەكىگە ءبولىنۋى، ب - جاسۋشانىڭ تورتكە ءبولىنۋى، ۆ - جاسۋشا
6. سۋرەتتە بەرىلگەن ۇرىقتىڭ دامۋ ساتىسىن اتاپ بەرىڭىز؟ گ - 16 جاسۋشا، ع - 32 جاسۋشا، د - بلاستۋلا، ە - كەسىپ كورسەتىلگەن بلاستۋلا
4. 2. ونتوگەنەز وبلىسى
«گاسترۋلا» اۋەجايى - كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى ءسوزدى تاۋىپ جازۋ (بيولوگيالىق ديكتانت ورىنداۋ).
1. گاسترۋلا ساتىسىنداعى سىرتقى قاباتتى.............. نەمەسە سىرتقى ۇرىق جاپىراقشاسى دەپ اتايدى.
2. گاسترۋلا ساتىسىنداعى ىشكى قاباتتى............. نەمەسە ىشكى ۇرىق جاپىراقشاسى دەپ اتايدى.
3. ونتوگەنەز.........،................ جانە............ ساتىلارىنىڭ نەگىزىندە داميدى.
4. ءبىر قاباتتى ۇرىق.............. دەپ اتالادى.
5. ءۇش قاباتتى ۇرىق................ دەپ اتالادى. 6. گرەكشە embryon -..............، logos -........... ماعىنانى بىلدىرەدى.
V. ساباقتىڭ قورىتىندىسى 3 مين.
وقۋشىلاردى باعالاۋ.
VI. ءۇي تاپسىرماسى 1 مين.
«ورگانيزمدەردىڭ جەكە دامۋى (ونتوگەنەز) تۇسىنىگى. ءبولىنۋ، ءوسۋ، جاسۋشالاردىڭ جىكتەلۋى، ورگانوگەنەز، كوبەيۋ، كارتايۋ، ورگانيزمنىڭ ءولۋى»
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا «ونتوگەنەز»، «بلاستۋلا»، «گاسترۋلا»، «نەيرۋللا» ۇعىمدارى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، ورگانيزمدەردىڭ جەكە دامۋىن جانە ەمبريولوگيا عىلىمىن ءتۇسىندىرۋ، ونتوگەنەز جايىندا ءبىلىمىن كەڭەيتۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وي ءورىسىن، تانىمىن كەڭەيتۋ جانە سارالاۋ، ساراپتاۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ، ءوز بەتىنشە ىزدەنىسپەن شىعارماشىلىق تۇرعىدا جۇمىس ىستەۋگە داعدىلاندىرۋ. ءوز ويلارىن ەركىن دە ساۋاتتى، ناقتى جەتكىزۋ قابىلەتتەرىن، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
3. تاربيەلىك: وقۋشىلارعا تەوريالىق ءبىلىمدى مەڭگەرتە وتىرىپ تانىمدىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ، ۇيىمشىلدىققا، ۇقىپتىلىققا، بيولوگيالىق ساۋاتتىلىققا تاربيەلەۋ
4. ادىستەمەلىك: ءار ءتۇرلى سۇراۋ ادىستەرىن، تەحنيكالىق وقۋ قۇرالدارىن پايدالانىپ (فرونتالدى سۇراۋ، قۇپيا ءسوز، بيولوگيالىق ديكتانت، سىر ساندىق)، بىلىمگەرلەردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ
ساباقتىڭ ءتيپى: ساياحات
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس
ءپانارالىق بايلانىس: حيميا (زات الماسۋ)
پانىشىلىك بايلانىس: «ميتوز جىنىسسىز كوبەيۋدىڭ جانە كوپجاسۋشالى ورگانيزمدەر ءوسۋىنىڭ نەگىزى، ونىڭ فازالارى جانە بيولوگيالىق ماڭىزى»، «ورگانيزمدەردىڭ جىنىسسىز كوبەيۋ فورمالارى: جاسۋشالاردىڭ ميتوزدىق ءبولىنۋى، ءسپوراتۇزۋ، بۇرشىكتەنۋ، ۆەگەتاتيۆتىك كوبەيۋ»، «جىنىستى كوبەيۋ. مەيوز، ونىڭ بيولوگيالىق ماڭىزى. سپەرماتوگەنەز. وۆوگەنەز»
ساباقتىڭ ۋاقىتى: 45 مينۋت
وتكىزىلەتىن ورنى: كومپيۋتەرلىك سىنىپ
كورنەكى قۇرال - جابدىقتار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، وقۋلىقتار، بيلەتتەر، پلاكاتتار
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى 2 – 3 مين.
1. 1. سالەمدەسۋ
1. 2. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
1. 3. اۋديتوريا جانە وقۋشى دايىندىعىن تەكسەرۋ
1. 4. ساباقتىڭ تاقىرىبىمەن جوسپارىمەن ماقساتىمەن تانىستىرۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ: 5 – 10 مين.
تاقىرىبى: «ۇرىقتانۋدىڭ بيولوگيالىق ماڭىزى.»
2. 1. كوبەيۋ وبلىسى
« ميتوز» اۋەجايى - فرونتالدى سۇراۋ (لوتو بيلەتى)
بيلەت سۇراقتارى:
1. جاسۋشانىڭ ءبولىنۋ ارالىقتارى قالاي اتالادى؟ 2 (جىنىستى، جىنىسسىز)
2. جاسۋشا ءبولىنۋىنىڭ قانداي جولدارى بار؟ ناعىز جىنىسسىز، ۆەگەتاتيۆتى كوبەيۋ
3. يادرونىڭ ءبولىنۋى قالاي اتالادى؟ گامەتا
4. سيتوپلازمانىڭ ءبولىنۋى قالاي اتالادى؟ تابيعاتتا سيرەك بولاتىن جىنىستى كوبەيۋدىڭ ەرەكشە تۇروزگەرىستەرىن ايتادى.
5. بولىنۋگە دايىندىق كەزەڭى قالاي اتالادى؟ رەدۋكسيالىق، ەكۆاسيوندى
6. ينتەرفازا قانشا كەزەڭنەن تۇرادى؟ حروموسومالاردىڭ ءوزارا جاقىنداسۋى
7. ميتوز قانشا كەزەڭنەن تۇرادى؟ اتالىق جىنىس جاسۋشالارىنىڭ دامۋ پروسەسى
8. حروموسومالاردىڭ جىڭىشكەرىپ، جۋانداۋى قاي فازادا جۇرەدى؟ جالپى اتالىق جانە انالىق گامەتالاردىڭ دامىپ جەتىلۋى
9. حروموسومالاردىڭ تولىق جيىنتىعى قالاي اتالادى؟ وۆوگەنەز
10. تاۋىقتا حروموسومالار جيىنتىعى قانشا بولادى؟ انالىق جانە اتالىق جىنىس جاسۋشالارى يادرولارىنىڭ قوسىلۋى
11. تابيعاتتا كوبەيۋدىڭ قانشا ءتۇرى بار؟ جاسۋشا سيكلى
12. جىنىسسىز كوبەيۋدىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟ ميتوزدى، اميتوزدى، مەيوزدى
13. جىنىس جاسۋشالارىن قالاي اتايدى؟ كاريوكينەز
14. پارتەنوگەنەز دەگەنىمىز نە؟ سيتوكينەز
15. مەيوز قانداي كەزەڭدەردەن تۇرادى؟ ينتەرفازا
16. كونيۋگاسيا دەگەنىمىز نە؟ 3
17. سپەرماتوگەنەز دەگەنىمىز نە؟ 5
18. گامەتوگەنەز دەگەنىمىز نە؟ پروفازادا.
19. جۇمىرتقا جاسۋشاسىنىڭ دامۋى قالاي اتالادى؟ ديپلويدتى
20. ۇرىقتانۋ دەگەنىمىز نە؟ 78
2. 2 «مەيوز» اۋەجايى - بەرىلگەن رەبۋستى شەشۋ. (كوبەيۋ وبلىسى)
جاۋابى: جەكە دامۋ - ونتوگەنەز
جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبىن بايانداۋ، ءتۇسىندىرۋ 20 - 25 مين.
3. 1. تاقىرىبى: «ورگانيزمدەردىڭ جەكە دامۋى (ونتوگەنەز) تۇسىنىگى. ءبولىنۋ، ءوسۋ، جاسۋشالاردىڭ جىكتەلۋى، ورگانوگەنەز، كوبەيۋ، كارتايۋ، ورگانيزمنىڭ ءولۋى»
جوسپارى:
1. ەمبريولوگيا عىلىمىنىڭ دامۋى
2. ەمبريوندىق كەزەڭ
3. پوستەمبريوندىق كەزەڭ
3. 2. وقۋشىلار داپتەرمەن جۇمىس جاسايدى
IV. جاڭا تاقىرىپتى تۇجىرىمداپ بەكىتۋ 7 مين.
4. 1. ونتوگەنەز وبلىسى
«بلاستۋلا» اۋەجايى – ۇياشىقتاعى جاسىرىلعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ
1. ەمبريولوگيا عىلىمى نەنى زەرتتەيدى؟ (ورگانيزم ۇرىعىنىڭ دامۋىن زەرتتەيدى)
2. بلاستومەرلەر دەگەنىمىز نە؟ (ميتوزدىق ءبولىنۋ ناتيجەسىندە پايدا بولعان بولشەكتەر).
3. گاسترۋلا دەگەنىمىز نە؟ (ءىشى قۋىس ەكى قابات جاسۋشالاردان تۇراتىن ۇرىق).
4. نەيرۋللا دەگەنىمىز نە؟ (گاسترۋلا ساتىسىنان كەيىنگى ۇرىقتىڭ دامۋ پروسەسى)
5. سۋرەتتە بەرىلگەن ۇرىقتىڭ دامۋ ساتىسىن اتاپ بەرىڭىز؟ ا - ۇرىقتانعان جاسۋشا، ءا - جاسۋشانىڭ ەكىگە ءبولىنۋى، ب - جاسۋشانىڭ تورتكە ءبولىنۋى، ۆ - جاسۋشا
6. سۋرەتتە بەرىلگەن ۇرىقتىڭ دامۋ ساتىسىن اتاپ بەرىڭىز؟ گ - 16 جاسۋشا، ع - 32 جاسۋشا، د - بلاستۋلا، ە - كەسىپ كورسەتىلگەن بلاستۋلا
4. 2. ونتوگەنەز وبلىسى
«گاسترۋلا» اۋەجايى - كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى ءسوزدى تاۋىپ جازۋ (بيولوگيالىق ديكتانت ورىنداۋ).
1. گاسترۋلا ساتىسىنداعى سىرتقى قاباتتى.............. نەمەسە سىرتقى ۇرىق جاپىراقشاسى دەپ اتايدى.
2. گاسترۋلا ساتىسىنداعى ىشكى قاباتتى............. نەمەسە ىشكى ۇرىق جاپىراقشاسى دەپ اتايدى.
3. ونتوگەنەز.........،................ جانە............ ساتىلارىنىڭ نەگىزىندە داميدى.
4. ءبىر قاباتتى ۇرىق.............. دەپ اتالادى.
5. ءۇش قاباتتى ۇرىق................ دەپ اتالادى. 6. گرەكشە embryon -..............، logos -........... ماعىنانى بىلدىرەدى.
V. ساباقتىڭ قورىتىندىسى 3 مين.
وقۋشىلاردى باعالاۋ.
VI. ءۇي تاپسىرماسى 1 مين.
«ورگانيزمدەردىڭ جەكە دامۋى (ونتوگەنەز) تۇسىنىگى. ءبولىنۋ، ءوسۋ، جاسۋشالاردىڭ جىكتەلۋى، ورگانوگەنەز، كوبەيۋ، كارتايۋ، ورگانيزمنىڭ ءولۋى»
You Might Also Like
-
قازاق قىزى – نازىكتىك پەن سۇلۋلىقتىڭ بەلگىسى
