- 05 ناۋ. 2024 02:14
- 309
ورتالىق قازاقستان
قىزىلوردا وبلىسى.
№101 ورتا مەكتەبىنىڭ تاريح ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
شوپانوۆا ايگەرىم عابيت قىزى
تاقىرىبى: ورتالىق قازاقستان
ساباقتىڭ ماقساتى.
بىلىمدىلىك: ورتالىق قازاقستان ايماعىنىڭ سارىارقا دەپ اتالۋ سەبەبىن، ورنالاسقان ايماعىن كارتادان كورسەتۋ، ونىڭ تابيعاتى، قولا داۋىرىنەن باستاپ، ەڭ ءبىر وركەندەگەن مادەنيەتتىڭ ورتالىعى بولعاندىعىن ەستەرىنە سالا وتىرىپ، تاسمولا مادەنيەتى، شارۋاشىلىعى، ەرتە تەمىر داۋىرىندە وسى ايماقتى مەكەندەگەن تايپالار تۋرالى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ وتكەن ساباقتاردان العان بىلىمدەرىن پايدالانا وتىرىپ، سۇراق قويۋ، جاڭا ماتەريالمەن بايلانىستىرۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، قوسىمشا ماتەريال ۇسىنا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: قازاقتىڭ كەڭ سارىارقا دالاسى، ونى مەكەندەگەن تايپالاردىڭ مادەني ەسكەرتكىشتەرىنە توقتالا وتىرىپ، وقۋشىلاردى ەلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىككە، مادەنيەتتىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سالىستىرۋ، سۇراق - جاۋاپ
كورنەكىلىك: ديداكتيكالىق ماتەريالدار، ينتەراكتيۆتى تاقتا، كارتا، تىرەك – سىزبا.
ساباقتىڭ بارىسى.
ءى. ۇيىمداستىرۋ
• وقۋشىلاردىڭ وقۋ – قۇرالدارىن تەكسەرۋ
• وقۋشىلاردىڭ زەيىنىڭ ساباققا اۋدارۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
ا)«كىم تاپقىر» ويىنى
1. مىناۋ قانداي قالا؟
جاۋاپ: شىرىك – رابات قالاسى
قىزىلوردادان 300 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان
قالانىڭ ورتالىعىندا قامال سالىنعان.
وندا قولا جەبە ۇشتارى، سازدان جاسالعان ۇشتارى بار
2. مىناۋ قانداي وبا؟
جاۋاپ: شىرىك – رابات قالاسى قىزىلوردادان 300 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان. قالانىڭ ورتالىعىندا قامال سالىنعان. وندا قولا جەبە ۇشتارى، سازدان جاسالعان ۇشتارى بار
3. مىنا ادام كىم؟
جاۋاپ: «التىن كيىمدى ادام»ەسىك وباسىنان تابىلعان التىن بۇيىمداردىڭ
مولدىعىنا قاراپ، بۇل ءمايىت “التىن كيىمدى ادام”دەپ اتالادى. بۇل ادام 17 – 18 جاس شاماسىنداعى ساق حانزاداسى دەپ تۇجىرىمداعان.
4. مىناۋ نە؟
جاۋاپ: «التىن كيىمدى ادامنىڭ» باس كيىمى. شوشاق بورىكتى بولعاننان كەيىن بۇنى ساق – تيگراحاۋدانىڭ باس كيىمى دەپ تۇجىرىمدادى. باس كيىمدە 150 دەن اسا جانۋاردىڭ سۋرەتى بار.
مىناۋ نە؟
جاۋاپ: ءتاج كيگەن ادام بەينەلەنگەن ءمور – جۇزىك. ەسىك قورعانىنان تابىلعان.
ءا) عاسىرلارمەن جۇمىس
ب. ز. ب. 8 – 5 عاسىر
تۇگىسكەن مەن ۇيعاراق ەسكەرتكىشتەرى سالىندى.
ب. ز. ب. 4 – 2 عاسىر
قامال ورتالىعىنان جەبەنىڭ قولا ۇشتارى، التىن قاپسىرمالار ت. ب تابىلدى.
ب. ز. ب 5 – 4 عاسىر
بەسشاتىر وباسىنان قولا ۇشتى جەبەلەر، تەمىر پىشاقتار، شاش تۇيرەگىشتەر تابىلدى.
ب. ز. ب 5 - 4 عاسىر
ەسىك وباسى ورنالاسقان.
ب. ز. ب 8 عاسىر
ەۋرازيا دالالى ايماقتار وڭىرىندە اڭداردى بەينەلەۋ - اڭ ءستيلى پايدا بولدى.
تەرمينمەن جۇمىس:
اڭدىق ستيل – نەگىزگى تاقىرىبى اڭداردى جانە اڭىزدارداعى قيال – عاجايىپتاردى بەينەلەۋ بولىپ تابىلاتىن ب. ز. ب 8 عاسىرلاردا دالالى ايماقتاردا ساندىك سيپاتتا قولدانىلعان ونەر ءتۇرى.
دروموس – وبا استىنداعى قابىرگە الىپ باراتىن، ءمايىتتى توناۋدان ساقتاپ قالۋ ءۇشىن جاسالعان ءدالىز ءتارىزدى ءۇستى جابىق وتكەل.
ءقابىر – ادامنىڭ بۇتىندەي نەمەسە ورتەلگەن سۇيەگى قويىلاتىن جەرلەۋ ورنى.
ءمور – قاعازعا باسۋ ءۇشىن جۇمساق ماتەريالعا بالشىق ويىلىپ تۇسىرىلگەن سۋرەتتى تاڭبا.
وبا - ءقابىر ۇستىنە توپىراقتان ۇيىلگەن توبەشىك. وبالاردىڭ جەكە تۇرعان جانە توپتاسقان تۇرلەرى بولادى. توپتاسقان تۇرلەرى قورىم دەپ اتالادى.
ءتاتى – توبەسى مەن شۇيدە تۇسى اشىق، كىشىگىرىم ءتاج ءتارىزدى اشەكەيلى باس كيىم. ءتاتى نەگىزىنەن اسىل ماتەريالداردان جاسالعان.
№101 ورتا مەكتەبىنىڭ تاريح ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
شوپانوۆا ايگەرىم عابيت قىزى
تاقىرىبى: ورتالىق قازاقستان
ساباقتىڭ ماقساتى.
بىلىمدىلىك: ورتالىق قازاقستان ايماعىنىڭ سارىارقا دەپ اتالۋ سەبەبىن، ورنالاسقان ايماعىن كارتادان كورسەتۋ، ونىڭ تابيعاتى، قولا داۋىرىنەن باستاپ، ەڭ ءبىر وركەندەگەن مادەنيەتتىڭ ورتالىعى بولعاندىعىن ەستەرىنە سالا وتىرىپ، تاسمولا مادەنيەتى، شارۋاشىلىعى، ەرتە تەمىر داۋىرىندە وسى ايماقتى مەكەندەگەن تايپالار تۋرالى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ وتكەن ساباقتاردان العان بىلىمدەرىن پايدالانا وتىرىپ، سۇراق قويۋ، جاڭا ماتەريالمەن بايلانىستىرۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، قوسىمشا ماتەريال ۇسىنا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: قازاقتىڭ كەڭ سارىارقا دالاسى، ونى مەكەندەگەن تايپالاردىڭ مادەني ەسكەرتكىشتەرىنە توقتالا وتىرىپ، وقۋشىلاردى ەلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىككە، مادەنيەتتىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سالىستىرۋ، سۇراق - جاۋاپ
كورنەكىلىك: ديداكتيكالىق ماتەريالدار، ينتەراكتيۆتى تاقتا، كارتا، تىرەك – سىزبا.
ساباقتىڭ بارىسى.
ءى. ۇيىمداستىرۋ
• وقۋشىلاردىڭ وقۋ – قۇرالدارىن تەكسەرۋ
• وقۋشىلاردىڭ زەيىنىڭ ساباققا اۋدارۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
ا)«كىم تاپقىر» ويىنى
1. مىناۋ قانداي قالا؟
جاۋاپ: شىرىك – رابات قالاسى
قىزىلوردادان 300 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان
قالانىڭ ورتالىعىندا قامال سالىنعان.
وندا قولا جەبە ۇشتارى، سازدان جاسالعان ۇشتارى بار
2. مىناۋ قانداي وبا؟
جاۋاپ: شىرىك – رابات قالاسى قىزىلوردادان 300 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان. قالانىڭ ورتالىعىندا قامال سالىنعان. وندا قولا جەبە ۇشتارى، سازدان جاسالعان ۇشتارى بار
3. مىنا ادام كىم؟
جاۋاپ: «التىن كيىمدى ادام»ەسىك وباسىنان تابىلعان التىن بۇيىمداردىڭ
مولدىعىنا قاراپ، بۇل ءمايىت “التىن كيىمدى ادام”دەپ اتالادى. بۇل ادام 17 – 18 جاس شاماسىنداعى ساق حانزاداسى دەپ تۇجىرىمداعان.
4. مىناۋ نە؟
جاۋاپ: «التىن كيىمدى ادامنىڭ» باس كيىمى. شوشاق بورىكتى بولعاننان كەيىن بۇنى ساق – تيگراحاۋدانىڭ باس كيىمى دەپ تۇجىرىمدادى. باس كيىمدە 150 دەن اسا جانۋاردىڭ سۋرەتى بار.
مىناۋ نە؟
جاۋاپ: ءتاج كيگەن ادام بەينەلەنگەن ءمور – جۇزىك. ەسىك قورعانىنان تابىلعان.
ءا) عاسىرلارمەن جۇمىس
ب. ز. ب. 8 – 5 عاسىر
تۇگىسكەن مەن ۇيعاراق ەسكەرتكىشتەرى سالىندى.
ب. ز. ب. 4 – 2 عاسىر
قامال ورتالىعىنان جەبەنىڭ قولا ۇشتارى، التىن قاپسىرمالار ت. ب تابىلدى.
ب. ز. ب 5 – 4 عاسىر
بەسشاتىر وباسىنان قولا ۇشتى جەبەلەر، تەمىر پىشاقتار، شاش تۇيرەگىشتەر تابىلدى.
ب. ز. ب 5 - 4 عاسىر
ەسىك وباسى ورنالاسقان.
ب. ز. ب 8 عاسىر
ەۋرازيا دالالى ايماقتار وڭىرىندە اڭداردى بەينەلەۋ - اڭ ءستيلى پايدا بولدى.
تەرمينمەن جۇمىس:
اڭدىق ستيل – نەگىزگى تاقىرىبى اڭداردى جانە اڭىزدارداعى قيال – عاجايىپتاردى بەينەلەۋ بولىپ تابىلاتىن ب. ز. ب 8 عاسىرلاردا دالالى ايماقتاردا ساندىك سيپاتتا قولدانىلعان ونەر ءتۇرى.
دروموس – وبا استىنداعى قابىرگە الىپ باراتىن، ءمايىتتى توناۋدان ساقتاپ قالۋ ءۇشىن جاسالعان ءدالىز ءتارىزدى ءۇستى جابىق وتكەل.
ءقابىر – ادامنىڭ بۇتىندەي نەمەسە ورتەلگەن سۇيەگى قويىلاتىن جەرلەۋ ورنى.
ءمور – قاعازعا باسۋ ءۇشىن جۇمساق ماتەريالعا بالشىق ويىلىپ تۇسىرىلگەن سۋرەتتى تاڭبا.
وبا - ءقابىر ۇستىنە توپىراقتان ۇيىلگەن توبەشىك. وبالاردىڭ جەكە تۇرعان جانە توپتاسقان تۇرلەرى بولادى. توپتاسقان تۇرلەرى قورىم دەپ اتالادى.
ءتاتى – توبەسى مەن شۇيدە تۇسى اشىق، كىشىگىرىم ءتاج ءتارىزدى اشەكەيلى باس كيىم. ءتاتى نەگىزىنەن اسىل ماتەريالداردان جاسالعان.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.