- 05 ناۋ. 2024 04:01
- 537
وسىمدىك مۇشەلەرى جانە ونىڭ قىزمەتى. تامىر
ساباقتىڭ تاقىرىبى: وسىمدىك مۇشەلەرى جانە ونىڭ قىزمەتى. تامىر.
ساباقتىڭ ماقساتى:
وسىمدىك مۇشەلەرى قانداي قىزمەت اتقاراتىنىن جانە تامىر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى: وقۋشىلاردى وسىمدىكتىڭ جەر استىنداعى مۇشەسى – تامىردىڭ قىزمەتىمەن، ونىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ، وسىمدىكتىڭ توپىراقتاعى بولىگى، ونىڭ قىزمەتى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ؛ تابيعاتتاعى بارلىق جانۋارلار مەن وسىمدىكتەرگە ورىنسىز زيان كەلتىرمەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، «وسىمدىك مۇشەلەرى» كەستەسى
ساباقتىڭ بارىسى.
№1سلايد
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
تابيعات ءبىزدىڭ انامىز،
تابيعاتقا بالامىز،
ءيىلىپ سالەم بەرەمىز.
ءبىز ادەپتى بالامىز.
- ءقازىر قاي مەزگىل؟
- قانداي مەرەكەنى اتاپ وتەمىز؟
شىرشانى بەزەندىرەمىز
№2سلايد ءۇي تاپسىرماسى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى
- وسىمدىككە نە قاجەت؟
- وسىمدىك نەشەگە بولىنەدى؟
- اعاش، بۇتا، شوپكە نەلەر جاتادى؟
وسىمدىكتەر - بۇتا، اعاش، ءشوپ
اعاش → قايىڭ، تال، قاراعاي، ەمەن شىرشا
بۇتا → توبىلعى، جىڭعىل يتمۇرىن، قاراعان
شوپتەكتى وسىمدىكتەر → سەلەۋ، جۋسان، جوڭىشقا، باقباق، شوعاينا بيدايىق، بەتەگە
- نەگە ءتىرى اعزا دەپ اتالادى؟
- ءتىرى اعزاعا نەلەر جاتادى؟
- تىنىس الادى، جارىقتى، جىلۋدى، سۋدى قاجەت ەتەدى.
سەرگىتۋ ءساتى
ءىىى. جاڭا ساباق
سونىمەن بىرگە وسىمدىكتىڭ ءتىرى – اعزا ەكەنىن ايتا وتىرىپ، ەلىمىزدىڭ، قالامىزدىڭ كوركەيۋىنە، اۋانىڭ تازا بولۋىنا ەلباسىمىز ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ وتىرعانىن ايتۋ. قازىرگى تابيعاتتىڭ، ەكولوگيانىڭ ناشارلاپ، ورمان القاپتارىندا وسىمدىكتەردىڭ ازايۋىنا بايلانىستى مەملەكەتتىك “جاسىل ەل ” باعدارلاماسىنىڭ ورنى ەرەكشە. ەلباسىمىزدىڭ باعدارلاماسى بويىنشا قالانى كوركەيتۋ، جىل سايىن اعاشتار وتىرعىزۋ جۇمىستارى العا قويعان ماقساتتاردىڭ ءبىرى بولىپ وتىر.
- قانداي ماقال - ماتەل بىلەسىڭدەر؟ /ويىنشىق/
سەمەي قالاسىنىڭ شەتىندەگى شىرشالار تۋرالى ايتا كەتۋ.
№5سلايد
جۇمباق جاسىرۋ
كوز الماي كۇنگە الىس، قارايدى........(كۇنباعىس)
- كۇنباعىس تۋرالى سۋراۋ
- نە الىنادى؟ شەكىلدەۋىك
- نە جاسالادى؟ ماي
توپتاستىرۋ. (وسىمدىك مۇشەلەرىن سۋرەتتەر ارقىلى توپتاۋ).
وسىمدىك مۇشەلەرى
↓
جەمىس
گۇل
جاپىراق
ساباق
تامىر
تۇقىم
- نە ارقىلى وسەدى؟
- تامىر دەگەن نە؟
- قايدا وسەدى؟
- قانداي توپىراقتا وسەدى؟
№6 سلايد تامىر تۋرالى
1. تامىر - وسىمدىكتىڭ نەگىزگى جانە جەر استىنداعى مۇشەسى.
2. وسىمدىكتى توپىراقتا بەكىتىپ ۇستايدى جانە توپىراقتاعى ىلعالدى بويىنا سىڭىرەدى. 3. تامىر ارقىلى وسىمدىك قورەك الادى.
7. تاجىريبە
№7 سلايد تامىر تۇرلەرى
5. تامىر جۇيەسى – ءبىر وسىمدىكتە بولاتىن ءار ءتۇرلى تامىرلاردىڭ (نەگىزگى، جاناما، شاشاق) جيىنتىعى. كىندىك تامىر جۇيەسى جانە شاشاق تامىر جۇيەسى دەپ ەكى تيپكە بولىنەدى. كىندىك تامىر جۇيەسىندە بىلەۋلەنگەن جۋان نەگىزگى تامىرى بار، ونىڭ جان - جاعىنان ءار ءتۇرلى باعىتقا جاناما تامىرلار تارالادى. كىندىك تامىر جۇيەسى بار وسىمدىكتەر: ءسابىز، كارتوپ، قىزاناق، ورامجاپىراق ت. ب.
نەگىزگى تامىر تۇقىمنىڭ ۇرىق تامىرشاسىنان داميدى. تومەن قاراي باعىتتالىپ، توپىراققا تەرەڭدەي بەرەدى.
جاناما تامىر نەگىزگى تامىردىڭ جان - جاعىنان تارالادى. توپىراقتان قورەكتىك زاتتاردى سورۋعا قاتىسادى..
شاشاق تامىر جۇيەسىندە ەرەكشەلەنىپ بىلىنەتىن نەگىزگى تامىر بولمايدى. قوسالقى تامىرلاردىڭ قاۋلاپ ءوسۋى بىركەلكى جۋاندىقتا شاشاقتالىپ جان - جاققا جايىلا وسەدى، كوبىنەسە دارا جارناقتى وسىمدىكتەردە (بيداي، جۇگەرى، كۇرىش، تارى، پياز، ت. ب.)
• وقۋلىقپەن جۇمىس
• داپتەرمەن جۇمىس
№8سلايد ءشول جەر وسىمدىكتەرى
• دارىندى وقۋشىمەن جۇمىس
قۇمدى جەر، ءشولدى جەر. وسىمدىكتەردىڭ تامىرلارى وتە ۇزىن كەلەدى. ءشولدى جەرلەردە وسەتىن تىكەن قۋراي، جانتاق سياقتى. جانتاق وسىمدىگى 10 - 20 م تەرەڭدىكتە سوزىلادى. (سۋرەتپەن جۇمىس ىستەۋ)
وسىمدىك مۇشەلەرى جانە ونىڭ قىزمەتى. تامىر جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
وسىمدىك مۇشەلەرى قانداي قىزمەت اتقاراتىنىن جانە تامىر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى: وقۋشىلاردى وسىمدىكتىڭ جەر استىنداعى مۇشەسى – تامىردىڭ قىزمەتىمەن، ونىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ، وسىمدىكتىڭ توپىراقتاعى بولىگى، ونىڭ قىزمەتى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ؛ تابيعاتتاعى بارلىق جانۋارلار مەن وسىمدىكتەرگە ورىنسىز زيان كەلتىرمەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، «وسىمدىك مۇشەلەرى» كەستەسى
ساباقتىڭ بارىسى.
№1سلايد
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
تابيعات ءبىزدىڭ انامىز،
تابيعاتقا بالامىز،
ءيىلىپ سالەم بەرەمىز.
ءبىز ادەپتى بالامىز.
- ءقازىر قاي مەزگىل؟
- قانداي مەرەكەنى اتاپ وتەمىز؟
شىرشانى بەزەندىرەمىز
№2سلايد ءۇي تاپسىرماسى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى
- وسىمدىككە نە قاجەت؟
- وسىمدىك نەشەگە بولىنەدى؟
- اعاش، بۇتا، شوپكە نەلەر جاتادى؟
وسىمدىكتەر - بۇتا، اعاش، ءشوپ
اعاش → قايىڭ، تال، قاراعاي، ەمەن شىرشا
بۇتا → توبىلعى، جىڭعىل يتمۇرىن، قاراعان
شوپتەكتى وسىمدىكتەر → سەلەۋ، جۋسان، جوڭىشقا، باقباق، شوعاينا بيدايىق، بەتەگە
- نەگە ءتىرى اعزا دەپ اتالادى؟
- ءتىرى اعزاعا نەلەر جاتادى؟
- تىنىس الادى، جارىقتى، جىلۋدى، سۋدى قاجەت ەتەدى.
سەرگىتۋ ءساتى
ءىىى. جاڭا ساباق
سونىمەن بىرگە وسىمدىكتىڭ ءتىرى – اعزا ەكەنىن ايتا وتىرىپ، ەلىمىزدىڭ، قالامىزدىڭ كوركەيۋىنە، اۋانىڭ تازا بولۋىنا ەلباسىمىز ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ وتىرعانىن ايتۋ. قازىرگى تابيعاتتىڭ، ەكولوگيانىڭ ناشارلاپ، ورمان القاپتارىندا وسىمدىكتەردىڭ ازايۋىنا بايلانىستى مەملەكەتتىك “جاسىل ەل ” باعدارلاماسىنىڭ ورنى ەرەكشە. ەلباسىمىزدىڭ باعدارلاماسى بويىنشا قالانى كوركەيتۋ، جىل سايىن اعاشتار وتىرعىزۋ جۇمىستارى العا قويعان ماقساتتاردىڭ ءبىرى بولىپ وتىر.
- قانداي ماقال - ماتەل بىلەسىڭدەر؟ /ويىنشىق/
سەمەي قالاسىنىڭ شەتىندەگى شىرشالار تۋرالى ايتا كەتۋ.
№5سلايد
جۇمباق جاسىرۋ
كوز الماي كۇنگە الىس، قارايدى........(كۇنباعىس)
- كۇنباعىس تۋرالى سۋراۋ
- نە الىنادى؟ شەكىلدەۋىك
- نە جاسالادى؟ ماي
توپتاستىرۋ. (وسىمدىك مۇشەلەرىن سۋرەتتەر ارقىلى توپتاۋ).
وسىمدىك مۇشەلەرى
↓
جەمىس
گۇل
جاپىراق
ساباق
تامىر
تۇقىم
- نە ارقىلى وسەدى؟
- تامىر دەگەن نە؟
- قايدا وسەدى؟
- قانداي توپىراقتا وسەدى؟
№6 سلايد تامىر تۋرالى
1. تامىر - وسىمدىكتىڭ نەگىزگى جانە جەر استىنداعى مۇشەسى.
2. وسىمدىكتى توپىراقتا بەكىتىپ ۇستايدى جانە توپىراقتاعى ىلعالدى بويىنا سىڭىرەدى. 3. تامىر ارقىلى وسىمدىك قورەك الادى.
7. تاجىريبە
№7 سلايد تامىر تۇرلەرى
5. تامىر جۇيەسى – ءبىر وسىمدىكتە بولاتىن ءار ءتۇرلى تامىرلاردىڭ (نەگىزگى، جاناما، شاشاق) جيىنتىعى. كىندىك تامىر جۇيەسى جانە شاشاق تامىر جۇيەسى دەپ ەكى تيپكە بولىنەدى. كىندىك تامىر جۇيەسىندە بىلەۋلەنگەن جۋان نەگىزگى تامىرى بار، ونىڭ جان - جاعىنان ءار ءتۇرلى باعىتقا جاناما تامىرلار تارالادى. كىندىك تامىر جۇيەسى بار وسىمدىكتەر: ءسابىز، كارتوپ، قىزاناق، ورامجاپىراق ت. ب.
نەگىزگى تامىر تۇقىمنىڭ ۇرىق تامىرشاسىنان داميدى. تومەن قاراي باعىتتالىپ، توپىراققا تەرەڭدەي بەرەدى.
جاناما تامىر نەگىزگى تامىردىڭ جان - جاعىنان تارالادى. توپىراقتان قورەكتىك زاتتاردى سورۋعا قاتىسادى..
شاشاق تامىر جۇيەسىندە ەرەكشەلەنىپ بىلىنەتىن نەگىزگى تامىر بولمايدى. قوسالقى تامىرلاردىڭ قاۋلاپ ءوسۋى بىركەلكى جۋاندىقتا شاشاقتالىپ جان - جاققا جايىلا وسەدى، كوبىنەسە دارا جارناقتى وسىمدىكتەردە (بيداي، جۇگەرى، كۇرىش، تارى، پياز، ت. ب.)
• وقۋلىقپەن جۇمىس
• داپتەرمەن جۇمىس
№8سلايد ءشول جەر وسىمدىكتەرى
• دارىندى وقۋشىمەن جۇمىس
قۇمدى جەر، ءشولدى جەر. وسىمدىكتەردىڭ تامىرلارى وتە ۇزىن كەلەدى. ءشولدى جەرلەردە وسەتىن تىكەن قۋراي، جانتاق سياقتى. جانتاق وسىمدىگى 10 - 20 م تەرەڭدىكتە سوزىلادى. (سۋرەتپەن جۇمىس ىستەۋ)
وسىمدىك مۇشەلەرى جانە ونىڭ قىزمەتى. تامىر جۇكتەۋ