وسىمدىكتەر الەمىندە
قاراعاندى وبلىسى، ساتبايەۆ قالاسى
"№3 جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەبى" كمم - ءنىڭ
بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى اداميانوۆا شولپان سوۆەتوۆنا
وسىمدىكتەر الەمىندە (سلايد)
تابيعات سەن تىرشىلىك تۇنىپ تۇرعان،
سەن كۇنسىڭ، كوتەرىلگەن كۇلىپ قىردان.
سەن كولسىڭ، سەن ورمانسىڭ، سەن بۇلبۇلسىڭ،
ادامعا سۇلۋلىقتى شىن ۇقتىرعان –
دەي كەلە، «وسىمدىكتەر الەمىندە» اتتى سىنىپتان تىس ءىس - شارامىزدى باستايمىز.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ وسىمدىكتەر الەمى تۋرالى بىلىمدەرىن نىعايتا وتىرىپ، تابيعاتتى سۇيۋگە، بەرەكەلى تىرشىلىگىن قورعاۋعا، وتان سۇيگىشتىككە تاربيەلەي وتىرا، وقۋشىلاردى توپپەن جۇمىس جۇرگىزۋ ارقىلى بىرلىككە تاربيەلەۋ.
بۇل سىنىپتان تىس ءىس - شارا سايىس تۇرىندە وتىلەدى. سايىسقا ءۇش توپ قاتىسىپ وتىر. ءبىرىنشى توپ «قىزعالداقتار» توبى، ەكىنشى – «بايشەشەك» توبى، ءۇشىنشى – «يتمۇرىن» توبى. سايىس بولعان سوڭ ءادىلقازىلارسىز بولمايدى. ەندى ادىلقازىلارمەن تانىستىرىپ وتەيىن:
-----------------------
بۇل توپتاردىڭ اراسىنداعى سايىس مىنانداي بولىمدەردەن تۇرادى:
1. سەرگىتۋ (سۇراق - جاۋاپ، ءاربىر سۇراق 1 بالل)
2. كىم جىلدام؟ (5 بالل)
3. ول كىم؟ بۇل نە؟ (1 بالل)
4. جەمىس تەرۋ (1 بالل)
5. ءسوزجۇمباق (1 بالل)
6. وسىمدىك – ءومىر كىلتى (5 بالل)
7. اعاش ەگىپ، گۇل ەگىپ، قامقور بولىپ جۇرەلىك (5 بالل)
سايىسىمىزدى باستاماس بۇرىن
تابيعاتتىڭ اجارى كوركەمى ءبىر
شەجىرەسى سەكىلدى ەرتەگى - جىر
ال تىڭداڭدار گۇلدەرگە ءسوز بەرەمىز
ءوزى جايلى وزدەرى شەرتەدى سىر.
«قىزعالداق»
كىم بىلمەس قىز ارۋى قىزعالداقتى
ءوڭ بەرىپ كوركەيتەمىز ءاربىر باقتى
ءسانى دەپ ءومىرىڭنىڭ كوڭىلىڭنىڭ
سىي ەتىپ ءبىزدى جىگىت قىزعا ارناپتى.
«بايشەشەك»
مەن بولام قىرلارىندا تەكەمەتتىڭ
كوكتەمدە العاش كورىك اپەرەتىن
بايشەشەكپىن كومەكتەسەم قار استىندا
قىس ىزعارىن قايمىقپاي كوتەرەتىن.
«يتمۇرىن»
مەن بولام قىرلارىندا جايراڭداعان
اينالاما شۋاق كورىك اپەرەتىن
يتمۇرىندى ەمگە سەن پايدالانساڭ
جادىراپ جازداي كۇلىپ، اۋىرماسسىڭ.
وتە جاقسى، سونىمەن سايىسىمىزدىڭ 1 ءبولىمى «سەرگىتۋدى» باستايمىز.
1. دۇنيەدەگى ەڭ بيىك اعاش (ەۆكاليپت)
2. جاپىراعىنان كوبەيەتىن قانداي وسىمدىكتەر (فيكۋس، بەگونيا)
3. بارومەتر - گۇل (اكاسيا)
4. سۋىقتان دا، بيىكتەن دە قورىقپاي، تاۋدىڭ ۇشار باسىندا وسەتىن قاي وسىمدىك (ەدەلۆەيس)
5. وتە ەرتەدە بارلىق گۇلدەردەن بۇرىن بەلگىلى بولعان قانداي گۇل (حريزانتەما)
6. دۇنيەدەگى ەڭ الىپ گۇل (راففلەزيا ارنولد 10 كگ)
7. وسىمدىكتىڭ قاي مۇشەسى «جاسىل اسحانا» دەپ اتالادى (جاپىراق)
8. اعاش نەشە جىل جاسايدى (300 - 500 جىل)
9. قار استىندا قانداي گۇلدەر قىستايدى (قوعاجاي، شىتىر)
10. ەڭ تەز وسەتىن وسىمدىك (بامبۋك)
11. قازاقستاننىڭ وسىمدىكتەرگە ارنالعان «قىزىل كىتابى» نەشىنشى جىلى شىقتى (1981 ج.)
12. ت2ك2+2ا∞ج∞ (كوكنار)
13. ت(5) ك5ا20ج1 (الحورى)
14. ت(5) ك5ا∞ج(5) (الما)
15. ت(5) ك5ا∞ج (يتمۇرىن)
ەندى، ەكىنشى سايىسىمىزدى باستايمىز. ول «كىم جىلدام؟» دەپ اتالادى. ءقازىر ءۇش توپقا وسىمدىكتەردىڭ اتتارى جازىلعان ۇلەستىرمەلەردى تاراتامىن. سونىمەن بىرگە بەلگىلى ءبىر وسىمدىك تۇقىمداستارى جازىلعان كونۆەرتكە تاراتىلعان ۇلەستىرمەلەردى قايسىسى قاي تۇقىمداسقا جاتاتىنىڭ شاتىسپاي سالۋ كەرەك. وعان 50 سەكۋند بەرىلەدى. جىلدام جانە دۇرىس سالىپ بولعان سوڭ ءادىلقازىلار القاسىنا بەرەسىزدەر. ال ەندەشە باستايىق.
كەلەسى سايىسىمىز «ول كىم؟ بۇل نە؟». سەندەرگە جاراتىلىستانۋ عىلىمىنا ەڭبەگى سىڭگەن ادامداردىڭ اتى - ءجونىن ايتىپ، «ول كىم؟» دەگەن سۇراق قويام. سەندەر قىسقاشا ول ادامنىڭ كىم ەكەنىن اشىپ ايتاسىزدار ەكى اۋىز سويلەممەن. ودان كەيىن وسىمدىكتىڭ سۋرەتىن كورسەتىپ، «ول نە؟» دەگەن سۇراق قويامىن. سەندەر سۋرەتتەگى قانداي وسىمدىك ەكەنىن ايتىپ، سول وسىمدىك تۋرالى ەكى - اق سويلەممەن قىسقاشا تۇسىنىك بەرەسىزدەر.
1. كۇدەرين جۇماقان – ول كىم؟ (ول قازاقتان شىققان تۇڭعىش بيولوگ عالىم)
2. ىبىراي جاقايەۆ – ول كىم؟ (ول – اق كۇرىشتىڭ اتاسى)
3. ۆ. ۆاۆيلوۆ – ول كىم؟ (ول – مادەني وسىمدىكتەردى جۇيەلەپ، توپتارعا ءبولدى)
4. بوكاريەۆ دەنيس – ول كىم؟ (ول كۇنباعىستان العاش رەت وسىمدىك مايىن العان ورىس شارۋاسى)
5. مۇساقۇلوۆ ءتالىپ – ول كىم؟ (ول بيولوگيا تەرميندەرىنىڭ ورىسشا - قازاقشا سوزدىگىنىڭ اۆتورى)
6. تارابايەۆا گۇلباحرام – ول كىم؟ (ول دارمەنە وسىمدىگىنىڭ دارىلىك قاسيەتىن اشقان قازاقتان شىققان العاشقى عىلىم دوكتورى)
7. تەوفراست – ول كىم؟ (ول گرەك عالىمى، وسىمدىكتىڭ 500 ءتۇرىن العاش رەت عىلىمي تۇردە انىقتاعان)
ەندى «بۇل نە؟» دەگەن سۇراققا كوشەمىز.
1. بۇل نە؟ – بۇلدىرگەن (ەلىمىزدە بارلىق جەردە تاراعان كوپ جىلدىق وسىمدىك، مامىر ايىندا گۇلدەيدى)
2. بۇل نە؟ – شىرعاناق (ورتا ازيادا، باتىس جانە شىعىس سىبىردە، قازاقستاندا كەزدەسەدى، ۆ، ە دارۋمەندەرىنە باي)
3. بۇل نە؟ – ورىك (ورىك ورتا ازيادا، قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك - شىعىسىندا كەزدەسەدى، داندەرىنەن ماي الادى)
4. بۇل نە؟ – قىزىل قاراقات (قازاقستاننىڭ بارلىق جەرىندە كەزدەسەدى، جاپىراقتارىن ەمدىك ماقساتتا پايدالانادى)
5. بۇل نە؟ – دولانا (ورتا ازيا مەن قازاقستاننىڭ تاۋلى جەرلەرىندە كەزدەسەدى، گۇلىن ەمگە پايدالانادى)
6. بۇل نە؟ – المۇرت (راۋشانگۇل تۇقىمداسقا جاتادى، قۇرامىندا ا، ۆ دارۋمەنى بار)
جارايسىڭدار! سايىستى جالعاستىرماق بۇرىن
تابيعاتتىڭ كوركىمەن تالانتىمدى اشامىن
اسەم سۇلۋ جەرىمدى انىمە مەن قوسامىن –
دەپ تابيعات سۇلۋلىعىن جىرلاي كەلە كەلەسى كەزەكتى انگە بەرەمىز. ءان «سارجايلاۋىم» ورىندايتىن كوشكىنبايەۆا گۇلميرا.
ەندى ءادىلقازىلاردان ءۇش سايىستىڭ بالدارىمەن تانىستىرىپ كەتسەڭىزدەر.
ەندى ءتورتىنشى سايىس «جەمىس تەرۋ» دەپ اتالادى. مۇندا وقۋشىلار كارزەڭكەگە سالىنعان جەمىس - جيدەكتەردىڭ سۋرەتتەرىن الىپ، سۋرەتتىڭ ارتقى بەتىندەگى جۇمباقتاردى شەشەدى.
1. «قىزعالداق» توبىنىڭ ءبىر مۇشەسىن شاقىرامىز.
2. «بايشەشەك» توبىنىڭ ءبىر مۇشەسىن شاقىرامىز.
3. «يتمۇرىن» توبىنىڭ ءبىر مۇشەسىن شاقىرامىز.
1. قار استىندا قىستايدى، اقپەن بوركىن تىستايدى (بايشەشەك)
2. وزىنە شاپ - شاق، كيگەن قالپاعى اپپاق، بالالار تۇر قاپتاپ (ب ا ق - ب ا ق)
3. بەك تۇرعان بەلىن بۋىپ تەك تۇرعان (بيداي)
4. باۋىزداساڭ قان ورنىنا سۋ اعار (قاۋىن)
5. اربيعان اكەسى بار، تاربيعان شەشەسى بار (شيە اعاشى)
6. ءتۇسى بار اقتى - كوكتى قىزىلالا،
پايداسى ادامزاتقا تيگەن جاڭا،
قويىپتى ورتاسىنا قازىق قاعىپ،
سۇيكىمدى كورەدى ەكەن بالا - شاعا (الما اعاشى)
7. ءبىر اعاشتا قىرىق بۇتاق،
قىرىق بۇتاقتا قىرىق ۇيا،
قىرىق ۇيادا قىرىق جۇمىرتقا،
قىرىق جۇمىرتقادا قىرىق بالاپان (بيدايدىڭ ماساعى)
8. سۋسىز پىسكەن اس كوردىم، دومالانعان باس كوردىم (قاۋىن)
9. كوك لاعىم كوگەندە تۇرىپ سەمىرگەن (قاربىز)
10. ءپىشىنى بار دومالاق، كورىپ قويدىم سىعالاپ، جاقسى بولسا تۇرمىسى، شىعادى ەكەن قوعالاپ، بەس اي ۋاقىت وتكەندە قاپتاپ الدىم قۇمالاق (كارتوپ)
"№3 جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەبى" كمم - ءنىڭ
بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى اداميانوۆا شولپان سوۆەتوۆنا
وسىمدىكتەر الەمىندە (سلايد)
تابيعات سەن تىرشىلىك تۇنىپ تۇرعان،
سەن كۇنسىڭ، كوتەرىلگەن كۇلىپ قىردان.
سەن كولسىڭ، سەن ورمانسىڭ، سەن بۇلبۇلسىڭ،
ادامعا سۇلۋلىقتى شىن ۇقتىرعان –
دەي كەلە، «وسىمدىكتەر الەمىندە» اتتى سىنىپتان تىس ءىس - شارامىزدى باستايمىز.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ وسىمدىكتەر الەمى تۋرالى بىلىمدەرىن نىعايتا وتىرىپ، تابيعاتتى سۇيۋگە، بەرەكەلى تىرشىلىگىن قورعاۋعا، وتان سۇيگىشتىككە تاربيەلەي وتىرا، وقۋشىلاردى توپپەن جۇمىس جۇرگىزۋ ارقىلى بىرلىككە تاربيەلەۋ.
بۇل سىنىپتان تىس ءىس - شارا سايىس تۇرىندە وتىلەدى. سايىسقا ءۇش توپ قاتىسىپ وتىر. ءبىرىنشى توپ «قىزعالداقتار» توبى، ەكىنشى – «بايشەشەك» توبى، ءۇشىنشى – «يتمۇرىن» توبى. سايىس بولعان سوڭ ءادىلقازىلارسىز بولمايدى. ەندى ادىلقازىلارمەن تانىستىرىپ وتەيىن:
-----------------------
بۇل توپتاردىڭ اراسىنداعى سايىس مىنانداي بولىمدەردەن تۇرادى:
1. سەرگىتۋ (سۇراق - جاۋاپ، ءاربىر سۇراق 1 بالل)
2. كىم جىلدام؟ (5 بالل)
3. ول كىم؟ بۇل نە؟ (1 بالل)
4. جەمىس تەرۋ (1 بالل)
5. ءسوزجۇمباق (1 بالل)
6. وسىمدىك – ءومىر كىلتى (5 بالل)
7. اعاش ەگىپ، گۇل ەگىپ، قامقور بولىپ جۇرەلىك (5 بالل)
سايىسىمىزدى باستاماس بۇرىن
تابيعاتتىڭ اجارى كوركەمى ءبىر
شەجىرەسى سەكىلدى ەرتەگى - جىر
ال تىڭداڭدار گۇلدەرگە ءسوز بەرەمىز
ءوزى جايلى وزدەرى شەرتەدى سىر.
«قىزعالداق»
كىم بىلمەس قىز ارۋى قىزعالداقتى
ءوڭ بەرىپ كوركەيتەمىز ءاربىر باقتى
ءسانى دەپ ءومىرىڭنىڭ كوڭىلىڭنىڭ
سىي ەتىپ ءبىزدى جىگىت قىزعا ارناپتى.
«بايشەشەك»
مەن بولام قىرلارىندا تەكەمەتتىڭ
كوكتەمدە العاش كورىك اپەرەتىن
بايشەشەكپىن كومەكتەسەم قار استىندا
قىس ىزعارىن قايمىقپاي كوتەرەتىن.
«يتمۇرىن»
مەن بولام قىرلارىندا جايراڭداعان
اينالاما شۋاق كورىك اپەرەتىن
يتمۇرىندى ەمگە سەن پايدالانساڭ
جادىراپ جازداي كۇلىپ، اۋىرماسسىڭ.
وتە جاقسى، سونىمەن سايىسىمىزدىڭ 1 ءبولىمى «سەرگىتۋدى» باستايمىز.
1. دۇنيەدەگى ەڭ بيىك اعاش (ەۆكاليپت)
2. جاپىراعىنان كوبەيەتىن قانداي وسىمدىكتەر (فيكۋس، بەگونيا)
3. بارومەتر - گۇل (اكاسيا)
4. سۋىقتان دا، بيىكتەن دە قورىقپاي، تاۋدىڭ ۇشار باسىندا وسەتىن قاي وسىمدىك (ەدەلۆەيس)
5. وتە ەرتەدە بارلىق گۇلدەردەن بۇرىن بەلگىلى بولعان قانداي گۇل (حريزانتەما)
6. دۇنيەدەگى ەڭ الىپ گۇل (راففلەزيا ارنولد 10 كگ)
7. وسىمدىكتىڭ قاي مۇشەسى «جاسىل اسحانا» دەپ اتالادى (جاپىراق)
8. اعاش نەشە جىل جاسايدى (300 - 500 جىل)
9. قار استىندا قانداي گۇلدەر قىستايدى (قوعاجاي، شىتىر)
10. ەڭ تەز وسەتىن وسىمدىك (بامبۋك)
11. قازاقستاننىڭ وسىمدىكتەرگە ارنالعان «قىزىل كىتابى» نەشىنشى جىلى شىقتى (1981 ج.)
12. ت2ك2+2ا∞ج∞ (كوكنار)
13. ت(5) ك5ا20ج1 (الحورى)
14. ت(5) ك5ا∞ج(5) (الما)
15. ت(5) ك5ا∞ج (يتمۇرىن)
ەندى، ەكىنشى سايىسىمىزدى باستايمىز. ول «كىم جىلدام؟» دەپ اتالادى. ءقازىر ءۇش توپقا وسىمدىكتەردىڭ اتتارى جازىلعان ۇلەستىرمەلەردى تاراتامىن. سونىمەن بىرگە بەلگىلى ءبىر وسىمدىك تۇقىمداستارى جازىلعان كونۆەرتكە تاراتىلعان ۇلەستىرمەلەردى قايسىسى قاي تۇقىمداسقا جاتاتىنىڭ شاتىسپاي سالۋ كەرەك. وعان 50 سەكۋند بەرىلەدى. جىلدام جانە دۇرىس سالىپ بولعان سوڭ ءادىلقازىلار القاسىنا بەرەسىزدەر. ال ەندەشە باستايىق.
كەلەسى سايىسىمىز «ول كىم؟ بۇل نە؟». سەندەرگە جاراتىلىستانۋ عىلىمىنا ەڭبەگى سىڭگەن ادامداردىڭ اتى - ءجونىن ايتىپ، «ول كىم؟» دەگەن سۇراق قويام. سەندەر قىسقاشا ول ادامنىڭ كىم ەكەنىن اشىپ ايتاسىزدار ەكى اۋىز سويلەممەن. ودان كەيىن وسىمدىكتىڭ سۋرەتىن كورسەتىپ، «ول نە؟» دەگەن سۇراق قويامىن. سەندەر سۋرەتتەگى قانداي وسىمدىك ەكەنىن ايتىپ، سول وسىمدىك تۋرالى ەكى - اق سويلەممەن قىسقاشا تۇسىنىك بەرەسىزدەر.
1. كۇدەرين جۇماقان – ول كىم؟ (ول قازاقتان شىققان تۇڭعىش بيولوگ عالىم)
2. ىبىراي جاقايەۆ – ول كىم؟ (ول – اق كۇرىشتىڭ اتاسى)
3. ۆ. ۆاۆيلوۆ – ول كىم؟ (ول – مادەني وسىمدىكتەردى جۇيەلەپ، توپتارعا ءبولدى)
4. بوكاريەۆ دەنيس – ول كىم؟ (ول كۇنباعىستان العاش رەت وسىمدىك مايىن العان ورىس شارۋاسى)
5. مۇساقۇلوۆ ءتالىپ – ول كىم؟ (ول بيولوگيا تەرميندەرىنىڭ ورىسشا - قازاقشا سوزدىگىنىڭ اۆتورى)
6. تارابايەۆا گۇلباحرام – ول كىم؟ (ول دارمەنە وسىمدىگىنىڭ دارىلىك قاسيەتىن اشقان قازاقتان شىققان العاشقى عىلىم دوكتورى)
7. تەوفراست – ول كىم؟ (ول گرەك عالىمى، وسىمدىكتىڭ 500 ءتۇرىن العاش رەت عىلىمي تۇردە انىقتاعان)
ەندى «بۇل نە؟» دەگەن سۇراققا كوشەمىز.
1. بۇل نە؟ – بۇلدىرگەن (ەلىمىزدە بارلىق جەردە تاراعان كوپ جىلدىق وسىمدىك، مامىر ايىندا گۇلدەيدى)
2. بۇل نە؟ – شىرعاناق (ورتا ازيادا، باتىس جانە شىعىس سىبىردە، قازاقستاندا كەزدەسەدى، ۆ، ە دارۋمەندەرىنە باي)
3. بۇل نە؟ – ورىك (ورىك ورتا ازيادا، قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك - شىعىسىندا كەزدەسەدى، داندەرىنەن ماي الادى)
4. بۇل نە؟ – قىزىل قاراقات (قازاقستاننىڭ بارلىق جەرىندە كەزدەسەدى، جاپىراقتارىن ەمدىك ماقساتتا پايدالانادى)
5. بۇل نە؟ – دولانا (ورتا ازيا مەن قازاقستاننىڭ تاۋلى جەرلەرىندە كەزدەسەدى، گۇلىن ەمگە پايدالانادى)
6. بۇل نە؟ – المۇرت (راۋشانگۇل تۇقىمداسقا جاتادى، قۇرامىندا ا، ۆ دارۋمەنى بار)
جارايسىڭدار! سايىستى جالعاستىرماق بۇرىن
تابيعاتتىڭ كوركىمەن تالانتىمدى اشامىن
اسەم سۇلۋ جەرىمدى انىمە مەن قوسامىن –
دەپ تابيعات سۇلۋلىعىن جىرلاي كەلە كەلەسى كەزەكتى انگە بەرەمىز. ءان «سارجايلاۋىم» ورىندايتىن كوشكىنبايەۆا گۇلميرا.
ەندى ءادىلقازىلاردان ءۇش سايىستىڭ بالدارىمەن تانىستىرىپ كەتسەڭىزدەر.
ەندى ءتورتىنشى سايىس «جەمىس تەرۋ» دەپ اتالادى. مۇندا وقۋشىلار كارزەڭكەگە سالىنعان جەمىس - جيدەكتەردىڭ سۋرەتتەرىن الىپ، سۋرەتتىڭ ارتقى بەتىندەگى جۇمباقتاردى شەشەدى.
1. «قىزعالداق» توبىنىڭ ءبىر مۇشەسىن شاقىرامىز.
2. «بايشەشەك» توبىنىڭ ءبىر مۇشەسىن شاقىرامىز.
3. «يتمۇرىن» توبىنىڭ ءبىر مۇشەسىن شاقىرامىز.
1. قار استىندا قىستايدى، اقپەن بوركىن تىستايدى (بايشەشەك)
2. وزىنە شاپ - شاق، كيگەن قالپاعى اپپاق، بالالار تۇر قاپتاپ (ب ا ق - ب ا ق)
3. بەك تۇرعان بەلىن بۋىپ تەك تۇرعان (بيداي)
4. باۋىزداساڭ قان ورنىنا سۋ اعار (قاۋىن)
5. اربيعان اكەسى بار، تاربيعان شەشەسى بار (شيە اعاشى)
6. ءتۇسى بار اقتى - كوكتى قىزىلالا،
پايداسى ادامزاتقا تيگەن جاڭا،
قويىپتى ورتاسىنا قازىق قاعىپ،
سۇيكىمدى كورەدى ەكەن بالا - شاعا (الما اعاشى)
7. ءبىر اعاشتا قىرىق بۇتاق،
قىرىق بۇتاقتا قىرىق ۇيا،
قىرىق ۇيادا قىرىق جۇمىرتقا،
قىرىق جۇمىرتقادا قىرىق بالاپان (بيدايدىڭ ماساعى)
8. سۋسىز پىسكەن اس كوردىم، دومالانعان باس كوردىم (قاۋىن)
9. كوك لاعىم كوگەندە تۇرىپ سەمىرگەن (قاربىز)
10. ءپىشىنى بار دومالاق، كورىپ قويدىم سىعالاپ، جاقسى بولسا تۇرمىسى، شىعادى ەكەن قوعالاپ، بەس اي ۋاقىت وتكەندە قاپتاپ الدىم قۇمالاق (كارتوپ)
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەڭ ۇلكەن ورتاق بولگىشتى تابۋ ەسەپتەرى
