كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سالۋ ەسەپتەرى
قاراعاندى وبلىسى، ساتبايەۆ قالاسى،
"№3 جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەبى" كمم - ءنىڭ
ماتەماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى ەستايەۆا ايتجان ەستايەۆنا
تاقىرىبى: كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سالۋ ەسەپتەرى
ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ دەربەس تۇرلەرىن قايتالاۋ جانە بەلگىلى گرافيكتەردىڭ كومەگىمەن كۆادراتتىق فۋكسيانىڭ گرافيكتەرىن سالۋداعى وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن بەكىتۋ؛
دامىتۋشىلىعى: كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سالۋ داعدىلارىن دامىتۋ، دەربەس جاعدايداعى كۆادراتتىق فۋنكسيالاردىڭ گرافيكتەرىن تۇرلەندىرۋلەر ارقىلى سالۋ؛
تاربيەلىگى: گرافيكتەردى تۇرلەندىرۋ ارقىلى وزدىگىنەن تاپسىرما ورىنداۋعا، قاتەمەن جۇمىس جاساۋعا، ساراپتاما جاساۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: قايتالاۋ
ءادىس - تاسىلدەرى:
كورنەكىلىگى: مم - لىك قاعاز، ءتۇرلى – ءتۇستى قارىنداشتار، ينتەراكتيۆتى تاقتا، ەلەكتروندىق وقۋلىق.
بولىمدەرى: (اسسامبلەيانىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىن ساباقتىڭ بولىمدەرى رەتىندە پايدالانامىن)
ءى. ۇيىمداستىرۋ.(قوعامدا ەتنوسارالىق كەلىسىمدى جانە تولەرانتتىقتى ودان ءارى نىعايتۋ ءۇشىن قولايلى جاعدايلار جاساۋ؛) - ساباعىمىزدى ءتيىمدى دە ءوز مانىندە وتكىزۋ ءۇشىن بىزدە قولايلى جاعداي جاساپ الايىق.
سىنىپ وقۋشىلارىن تۇگەندەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. (حالىق بىرلىگىن نىعايتۋ، قازاقستاندىق قوعامنىڭ نەگىزىن قالاۋشى قۇندىلىقتارى بويىنشا قوعامدىق كەلىسىمدى قولداۋ جانە دامىتۋ؛) – ال ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سالۋ تۋرالى بىلىمدەرىمىزدى دامىتۋ، جۇيەلەۋ.(ا - 4 مم - لىك قاعازعا ورىنداپ كەلگەن تاپسىرمالاردى تەكسەرۋ)
قايتالاۋ سۇراقتارى: (سلايد ارقىلى كورسەتىلەدى)
كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ انىقتاماسى؛
دەربەس جاعدايلارى
انىقتالۋ وبلىسى
ا>0، ا0، D0، ا<0 болғанда="" у="" -="" тің="" мәні="" қалай="">0>
ءىىى. سىنىپپەن جۇمىس. (ازاماتتىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنا قىسىم جاساۋعا باعىتتالعان ارەكەتتەرگە قارسى تۇرۋدا مەملەكەتتىك ورگاندارعا جاردەمدەسۋ؛)
ءبىزدىڭ كەلەسى مىندەتىمىز - جالپى تۇردەگى كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سالا ءبىلۋ.
ەلەكتروندى وقۋلىق ارقىلى جالپى تۇردەگى كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سالۋ الگوريتمى تۇسىندىرىلەدى.
كۆادرات ۇشمۇشەدەن تولىق كۆادراتتى ءبولىپ شىعارۋ ءادىسىن پايدالانۋ ارقىلى كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سالۋ جولىن ءوزىم تۇسىندىرەمىن: ۋ=x^2 - 4ح - 5=x^2 - 2∙ح∙2+4 - 4 - 5=(〖ح - 2)〗^2 - 9
ۋ=(〖ح - 2)〗^2 - 9 فۋنكسياسىنىڭ گرافيگىن سالۋ ءۇشىن ۋ=x^2 فۋنكسياسىنىڭ گرافيگىن وح ءوسىنىڭ بويىمەن 2 بىرلىك وڭعا، وۋ ءوسىنىڭ بويىمەن 9 بىرلىك تومەن جىلجىتۋ ارقىلى شىعارىپ الامىز.
IV. ەسەپتەر شىعارۋ.(ازاماتتاردىڭ دەموكراتيالىق نورمالارعا سۇيەنەتىن ساياسي - قۇقىقتىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ؛)
ولاي بولسا، ءبىز دە وسى ايتىلعان الگوريتمدەردى پايدالانىپ، جالپى تۇردەگى كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيكتەرىن سالايىق. ول ءۇشىن الدارىڭداعى مم - لىك قاعازداردى جانە پارابولانىڭ ۇلگىلەرىن پايدالانامىز. (ەسەپتەر شىعارۋ)
V. تەست ورىنداۋ.(اسسامبلەيانىڭ ماقساتى مەن مىندەتتەرىنە قول جەتكىزۋ ءۇشىن ەتنومادەني جانە وزگە دە قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ كۇش - جىگەرىن بىرىكتىرۋدى قامتاماسىز ەتۋ؛)
ال ءبىز ءوز ماقساتىمىزعا قول جەتكىزۋ ءۇشىن بۇگىنگى ساباقتا ايتىلعانداردى وي ەلەگىنەن وتكىزىپ، بىلىمدەرىمىزدى تەكسەرىپ كورەيىك
(تەست تاپسىرماسى – 10 سۇراق، Aktivbood ارقىلى جۇمىس ىستەۋ)
1. بەرىلگەن كوپمۇشەلەردىڭ قايسىسى كۆادرات ۇشمۇشە بولادى؟
ا. 2ح + 3
ۆ. ح3 - 3ح+2
س. 3ح2 - 9ح+1
د. 5ح+9ۋ - 3
2. ح2 – 9ح + 8 كۆادرات ۇشمۇشەسىن كوبەيتكىشتەرگە جىكتەڭدەر:
ا. (ح - 1)(ح - 8)
ۆ. (ح+1)(ح - 8) س. (ح+1)(ح+8)
د. جىكتەۋگە بولمايدى
3. ۋ = (ح+5) 2 فۋنكسياسىنىڭ گرافيگىن ۋ = ح2 فۋنكسياسىنىڭ گرافيگىنەن قانداي تۇرلەندىرۋ ارقىلى الۋعا بولادى؟
ا. وح ءوسى بويىمەن 5 بىرلىك وڭعا؛
ۆ. وح ءوسى بويىمەن 5 بىرلىك سولعا؛
س. وۋ ءوسى بويىمەن 5 بىرلىك جوعارى؛
د. وۋ ءوسى بويىمەن 5 بىرلىك تومەن جىلجىتۋ ارقىلى الۋعا بولادى.
4. ۋ = 3ح2 +4ح - 7 پارابولاسىنى وح وسىمەن قيىلىسۋ نۇكتەلەرىن انىقتاڭدار:
ا. 1؛ - 3/7
ۆ. 1؛ 3/7
س. - 1؛ 7
د. 1؛ 7
5. پارابولانىڭ تارماعىنىڭ باعىتى بايلانىستى بولادى:
ا. ح اينىمالىسىنا
ۆ. بوس مۇشەگە
س. ءبىرىنشى كوەففيسيەنتكە
د. ەكىنشى كوەففيسيەنتكە
6. ۋ=x^2+4ح - 2 فۋنكسياسى بەرىلگەن. ەگەر - 3≤ح≤0 بولسا، فۋنكسيا قانداي ماندەرگە يە بولادى؟
ا. - 4≤ۋ≤- 2
ۆ. - 6≤ۋ≤- 2
س. -≤ۋ≤0
د. - 5≤ۋ≤- 2
7. كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگى:
ا. ءتۇزۋ
ۆ. شەڭبەر
س. پارابولا
د. گيپەربولا
8. كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگى:
ا. كوورديناتا باسىنا
ۆ. ابسيسسا وسىنە
س. ورديناتا وسىنە
د. كەز كەلگەن تۇزۋگە
قاراعاندا سيممەتريالى بولادى.
9. كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ انىقتالۋ وبلىسى:
ا. بارلىق وڭ ساندار
ۆ. تەك قانا ناتۋرال ساندار
س. كەز كەلگەن سان
د. نولدەن باسقا بارلىق ساندار
10. ۋ=a(〖x - m)〗^2+n فۋنكسياسىنىڭ گرافيگىن y=ax^2 فۋنكسياسىنىڭ گرافيگىنە نەشە رەت تۇرلەندىرۋ جاساۋ ارقىلى الۋعا بولادى؟
ا. 1
ۆ. 2
س. 3
د. 4
Vءى. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.(قازاقستان حالقىنىڭ ۇلتتىق مادەنيەتىن، تىلدەرى مەن داستۇرلەرىن وركەندەتۋ، ساقتاۋ جانە دامىتۋ بولىپ تابىلادى.) (سلايد ارقىلى سۇراقتار) وسى تاراۋدا نەنى مەڭگەردىك؟ (كۆادراتتىق ۇشمۇشەنى كوبەيتكىشتەرگە جىكتەۋ، كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ قاسيەتتەرى، كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن كۆادرات ۇشمۇشەدەن تولىق كۆادراتتى ايىرىپ الۋ جانە الگوريتم بويىنشا سالۋ)
Vءىى. رەفلەكسيا.
- بۇگىنگى ساباق نەسىمەن ۇنادى؟
- ساباقتان العان اسەرلەرىڭ
Vءىىى. ۇيگە تاپسىرما. قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى جىلىنىڭ تاعى ءبىر ءراسىمى «تايقازاندى» تاپسىرۋ بولسا كەرەك. ول «قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى – 20 ىزگى ءىس» اتتى ەستافەتاسىمەن بۇكىل قازاقستاندى شارلايتىن بولادى. قاسيەتتى تۇركىستان قالاسىنان استاناعا كەلگەن تايقازان 6 اقپان كۇنى اقمولا وبلىسىنا سالتاناتتى تۇردە تاپسىرىلدى. ونداعى ماقسات – اسسامبلەيانىڭ كەزەكتى 22 سەسسياسىنىڭ اشىلۋىنا دەيىن تايقازاندى جاقسى ىستەرگە تولتىرىپ، ەلوردامىزعا قايتا جەتكىزۋ. ال سەندەردىڭ بۇل يگى باستاماعا قوسار ۇلەستەرىڭ - كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سالۋ تۋرالى بىلىمدەرىڭدى دامىتىپ، ۇيدە مىناداي تاپسىرمالاردى ورىنداپ كەلۋ.
"№3 جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەبى" كمم - ءنىڭ
ماتەماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى ەستايەۆا ايتجان ەستايەۆنا
تاقىرىبى: كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سالۋ ەسەپتەرى
ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ دەربەس تۇرلەرىن قايتالاۋ جانە بەلگىلى گرافيكتەردىڭ كومەگىمەن كۆادراتتىق فۋكسيانىڭ گرافيكتەرىن سالۋداعى وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن بەكىتۋ؛
دامىتۋشىلىعى: كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سالۋ داعدىلارىن دامىتۋ، دەربەس جاعدايداعى كۆادراتتىق فۋنكسيالاردىڭ گرافيكتەرىن تۇرلەندىرۋلەر ارقىلى سالۋ؛
تاربيەلىگى: گرافيكتەردى تۇرلەندىرۋ ارقىلى وزدىگىنەن تاپسىرما ورىنداۋعا، قاتەمەن جۇمىس جاساۋعا، ساراپتاما جاساۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: قايتالاۋ
ءادىس - تاسىلدەرى:
كورنەكىلىگى: مم - لىك قاعاز، ءتۇرلى – ءتۇستى قارىنداشتار، ينتەراكتيۆتى تاقتا، ەلەكتروندىق وقۋلىق.
بولىمدەرى: (اسسامبلەيانىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىن ساباقتىڭ بولىمدەرى رەتىندە پايدالانامىن)
ءى. ۇيىمداستىرۋ.(قوعامدا ەتنوسارالىق كەلىسىمدى جانە تولەرانتتىقتى ودان ءارى نىعايتۋ ءۇشىن قولايلى جاعدايلار جاساۋ؛) - ساباعىمىزدى ءتيىمدى دە ءوز مانىندە وتكىزۋ ءۇشىن بىزدە قولايلى جاعداي جاساپ الايىق.
سىنىپ وقۋشىلارىن تۇگەندەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. (حالىق بىرلىگىن نىعايتۋ، قازاقستاندىق قوعامنىڭ نەگىزىن قالاۋشى قۇندىلىقتارى بويىنشا قوعامدىق كەلىسىمدى قولداۋ جانە دامىتۋ؛) – ال ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سالۋ تۋرالى بىلىمدەرىمىزدى دامىتۋ، جۇيەلەۋ.(ا - 4 مم - لىك قاعازعا ورىنداپ كەلگەن تاپسىرمالاردى تەكسەرۋ)
قايتالاۋ سۇراقتارى: (سلايد ارقىلى كورسەتىلەدى)
كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ انىقتاماسى؛
دەربەس جاعدايلارى
انىقتالۋ وبلىسى
ا>0، ا0، D0، ا<0 болғанда="" у="" -="" тің="" мәні="" қалай="">0>
ءىىى. سىنىپپەن جۇمىس. (ازاماتتىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنا قىسىم جاساۋعا باعىتتالعان ارەكەتتەرگە قارسى تۇرۋدا مەملەكەتتىك ورگاندارعا جاردەمدەسۋ؛)
ءبىزدىڭ كەلەسى مىندەتىمىز - جالپى تۇردەگى كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سالا ءبىلۋ.
ەلەكتروندى وقۋلىق ارقىلى جالپى تۇردەگى كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سالۋ الگوريتمى تۇسىندىرىلەدى.
كۆادرات ۇشمۇشەدەن تولىق كۆادراتتى ءبولىپ شىعارۋ ءادىسىن پايدالانۋ ارقىلى كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سالۋ جولىن ءوزىم تۇسىندىرەمىن: ۋ=x^2 - 4ح - 5=x^2 - 2∙ح∙2+4 - 4 - 5=(〖ح - 2)〗^2 - 9
ۋ=(〖ح - 2)〗^2 - 9 فۋنكسياسىنىڭ گرافيگىن سالۋ ءۇشىن ۋ=x^2 فۋنكسياسىنىڭ گرافيگىن وح ءوسىنىڭ بويىمەن 2 بىرلىك وڭعا، وۋ ءوسىنىڭ بويىمەن 9 بىرلىك تومەن جىلجىتۋ ارقىلى شىعارىپ الامىز.
IV. ەسەپتەر شىعارۋ.(ازاماتتاردىڭ دەموكراتيالىق نورمالارعا سۇيەنەتىن ساياسي - قۇقىقتىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ؛)
ولاي بولسا، ءبىز دە وسى ايتىلعان الگوريتمدەردى پايدالانىپ، جالپى تۇردەگى كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيكتەرىن سالايىق. ول ءۇشىن الدارىڭداعى مم - لىك قاعازداردى جانە پارابولانىڭ ۇلگىلەرىن پايدالانامىز. (ەسەپتەر شىعارۋ)
V. تەست ورىنداۋ.(اسسامبلەيانىڭ ماقساتى مەن مىندەتتەرىنە قول جەتكىزۋ ءۇشىن ەتنومادەني جانە وزگە دە قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ كۇش - جىگەرىن بىرىكتىرۋدى قامتاماسىز ەتۋ؛)
ال ءبىز ءوز ماقساتىمىزعا قول جەتكىزۋ ءۇشىن بۇگىنگى ساباقتا ايتىلعانداردى وي ەلەگىنەن وتكىزىپ، بىلىمدەرىمىزدى تەكسەرىپ كورەيىك
(تەست تاپسىرماسى – 10 سۇراق، Aktivbood ارقىلى جۇمىس ىستەۋ)
1. بەرىلگەن كوپمۇشەلەردىڭ قايسىسى كۆادرات ۇشمۇشە بولادى؟
ا. 2ح + 3
ۆ. ح3 - 3ح+2
س. 3ح2 - 9ح+1
د. 5ح+9ۋ - 3
2. ح2 – 9ح + 8 كۆادرات ۇشمۇشەسىن كوبەيتكىشتەرگە جىكتەڭدەر:
ا. (ح - 1)(ح - 8)
ۆ. (ح+1)(ح - 8) س. (ح+1)(ح+8)
د. جىكتەۋگە بولمايدى
3. ۋ = (ح+5) 2 فۋنكسياسىنىڭ گرافيگىن ۋ = ح2 فۋنكسياسىنىڭ گرافيگىنەن قانداي تۇرلەندىرۋ ارقىلى الۋعا بولادى؟
ا. وح ءوسى بويىمەن 5 بىرلىك وڭعا؛
ۆ. وح ءوسى بويىمەن 5 بىرلىك سولعا؛
س. وۋ ءوسى بويىمەن 5 بىرلىك جوعارى؛
د. وۋ ءوسى بويىمەن 5 بىرلىك تومەن جىلجىتۋ ارقىلى الۋعا بولادى.
4. ۋ = 3ح2 +4ح - 7 پارابولاسىنى وح وسىمەن قيىلىسۋ نۇكتەلەرىن انىقتاڭدار:
ا. 1؛ - 3/7
ۆ. 1؛ 3/7
س. - 1؛ 7
د. 1؛ 7
5. پارابولانىڭ تارماعىنىڭ باعىتى بايلانىستى بولادى:
ا. ح اينىمالىسىنا
ۆ. بوس مۇشەگە
س. ءبىرىنشى كوەففيسيەنتكە
د. ەكىنشى كوەففيسيەنتكە
6. ۋ=x^2+4ح - 2 فۋنكسياسى بەرىلگەن. ەگەر - 3≤ح≤0 بولسا، فۋنكسيا قانداي ماندەرگە يە بولادى؟
ا. - 4≤ۋ≤- 2
ۆ. - 6≤ۋ≤- 2
س. -≤ۋ≤0
د. - 5≤ۋ≤- 2
7. كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگى:
ا. ءتۇزۋ
ۆ. شەڭبەر
س. پارابولا
د. گيپەربولا
8. كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگى:
ا. كوورديناتا باسىنا
ۆ. ابسيسسا وسىنە
س. ورديناتا وسىنە
د. كەز كەلگەن تۇزۋگە
قاراعاندا سيممەتريالى بولادى.
9. كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ انىقتالۋ وبلىسى:
ا. بارلىق وڭ ساندار
ۆ. تەك قانا ناتۋرال ساندار
س. كەز كەلگەن سان
د. نولدەن باسقا بارلىق ساندار
10. ۋ=a(〖x - m)〗^2+n فۋنكسياسىنىڭ گرافيگىن y=ax^2 فۋنكسياسىنىڭ گرافيگىنە نەشە رەت تۇرلەندىرۋ جاساۋ ارقىلى الۋعا بولادى؟
ا. 1
ۆ. 2
س. 3
د. 4
Vءى. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.(قازاقستان حالقىنىڭ ۇلتتىق مادەنيەتىن، تىلدەرى مەن داستۇرلەرىن وركەندەتۋ، ساقتاۋ جانە دامىتۋ بولىپ تابىلادى.) (سلايد ارقىلى سۇراقتار) وسى تاراۋدا نەنى مەڭگەردىك؟ (كۆادراتتىق ۇشمۇشەنى كوبەيتكىشتەرگە جىكتەۋ، كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ قاسيەتتەرى، كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن كۆادرات ۇشمۇشەدەن تولىق كۆادراتتى ايىرىپ الۋ جانە الگوريتم بويىنشا سالۋ)
Vءىى. رەفلەكسيا.
- بۇگىنگى ساباق نەسىمەن ۇنادى؟
- ساباقتان العان اسەرلەرىڭ
Vءىىى. ۇيگە تاپسىرما. قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى جىلىنىڭ تاعى ءبىر ءراسىمى «تايقازاندى» تاپسىرۋ بولسا كەرەك. ول «قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى – 20 ىزگى ءىس» اتتى ەستافەتاسىمەن بۇكىل قازاقستاندى شارلايتىن بولادى. قاسيەتتى تۇركىستان قالاسىنان استاناعا كەلگەن تايقازان 6 اقپان كۇنى اقمولا وبلىسىنا سالتاناتتى تۇردە تاپسىرىلدى. ونداعى ماقسات – اسسامبلەيانىڭ كەزەكتى 22 سەسسياسىنىڭ اشىلۋىنا دەيىن تايقازاندى جاقسى ىستەرگە تولتىرىپ، ەلوردامىزعا قايتا جەتكىزۋ. ال سەندەردىڭ بۇل يگى باستاماعا قوسار ۇلەستەرىڭ - كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سالۋ تۋرالى بىلىمدەرىڭدى دامىتىپ، ۇيدە مىناداي تاپسىرمالاردى ورىنداپ كەلۋ.