وسىمدىكتەردىڭ جىنىستى كوبەيۋى. توزاڭدانۋ جانە ۇرىقتانۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «وسىمدىكتەردىڭ جىنىستى كوبەيۋى. توزاڭدانۋ جانە ۇرىقتانۋ»
ماقساتى:
1. توزاڭدانۋ مەن ۇرىقتانۋدىڭ وسىمدىك تىرشىلىگىندەگى ماڭىزىن ۇعىنۋ.
گۇل – تۇقىممەن كوبەيۋ مۇشەسى ەكەندىگى تۋرالى قورىتىندى پىكىرگە نەگىز قالاۋ.
2. گۇل، گۇلدىڭ قۇرىلىسى، كوبەيۋ جونىندەگى بىلىمدەرىن دامىتۋ، دۇنيەتانىمدارىن كەڭەيتۋ.
3. اسەمدىكتى سەزىنە بىلۋگە، تابيعاتتى سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
ءپانارالىق بايلانىسى: ەكولوگيامەن، ادەبيەتپەن، تىلمەن، حالىق پەداگوگيكاسىمەن.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: گۇلدىڭ مودەلى، «گۇلدىڭ قۇرىلىسى»، «توزاڭدانۋ»، «ۇرىقتانۋ»، گۇلشوعىرلار سىزبالارى. ءسوزجۇمباقتار، ۆەنن دياگرامماسى، ۆاگون سۋرەتتەرى، ت. ب.
ساباقتى وتكىزۋ ءادىسى: ارالاس، ويىن ساباق. وقۋشىلاردى تۇگەندەپ، ءۇي تاپسىرماسىن انىقتاپ بولعان سوڭ ساباقتى مىناداي ولەڭ جولدارىمەن باستادىم.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
كەل، بالالار، ويلايىق،
وينايىق تا ويلايىق.
قانداي جۇمباق بولسا دا،
شەشپەي ونى قويمايىق.
وقۋشىلار ويىن ساباق ەكەنىن بىردەن سەزەدى. وقۋشىلارعا ويىن شارتى ءتۇسىندىرىلىپ، تاپسىرمانىڭ ۇرانى مەن ماقساتى حورمەن پلاكاتتان وقىلادى.
ساباقتىڭ ۇرانى: تىرشىلىكتىڭ تىرەگى وسىمدىكتى قورعايىق.
تۇقىمدارىن مولايتىپ ءوسىرۋدى ويلايىق!
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلگەن سايىن كەلەدى بىلە بەرگىم
بىلە بەرۋ ەمەس پە تىلەگى ەلدىڭ؟!
ويىن شارتى:
پويىزدا 4 ۆاگون بار، ءار ۆاگون تاپسىرمامەن كەلگەن، سول تاپسىرمانى ورىنداپ بولعان سوڭ «بەلگىسىز الەمگە» ساياحاتقا اتتانۋ.
(ۆاگون سۋرەتتەرى جاپسىرىلعان)
№1 ۆاگون تاپسىرماسى – سۇراقتار.
1. مۇشە دەگەن نە؟ وسىمدىك مۇشەلەرى نەشەگە بولىنەدى؟
2. كوبەيۋ مۇشەلەرىنە نەلەر جاتادى؟
3. گۇل دەگەن نە؟ گۇلدىڭ بولىمدەرى قانداي؟ اتالىقتىڭ، انالىقتىڭ بولىمدەرى قانداي؟
№2 ۆاگون تاپسىرماسى تەست.
1. گۇل شىعاراتىن وركەندە بەلگىلى ءبىر رەتپەن ورنالاسقان ۇساق گۇلدەر توبى.
ا) گۇلشوعىر
ءا) گۇلساعاق
ب) گۇلتابان
2. بيداي مەن قارابيدايداعى گۇلشوعىر ءتۇرى.
ا) سوبىق
ءا) شاشاق
ب) كۇردەلى ماساق
3. انالىعى دا، اتالىعى دا بار گۇل
ا. دارا جىنىستى
ءا) قوس جىنىستى
ب) ەكەۋى دە
4. اتالىق گ ۇلى ءبىر وسىمدىكتە، انالىق گ ۇلى ءبىر وسىمدىكتە بولسا
ا) ءبىر ءۇيلى
ءا) دارا جىنىستى
ب) قوس ءۇيلى.
№3 ۆاگون تاپسىرماسى گۇلگە قاتىستى ءسوز.
1. جايگۇل ساعاق ەسۋگە كەلگەندە ءبىر توستاعان شاي مەن ماي الا كەلگەن، مايىن اۋزىما، موينىما جاقتىم. (گۇلساعاق، توستاعانشا، اۋزى، موينى)
2. مايگۇل سەرىككە: «توزاڭ تولىپ تۇرعان قاپتىڭ اۋزىنداعى ءجىپ شەشىلىپ كەتپەسىن»- دەدى. (گۇلسەرىك، توزاڭقاپ، اۋزى، جىپشە)
№4 ۆاگون تاپسىرماسى – فورمۋلا، جۇمباق.
1. كارتوپ گ ۇلى. ♂ ت (5) ك(5) ا 5 ج(2)
2. قىزعالداق. ♂ ك 3+3 ا 3+3 ج(3)
3. اسبۇرشاق ♂ ت (5) ك1+2+(2) ا(9)+1 ج1
4. ءىشى جۇمساق، سىرتى قاتتى.
ەتى قىزىل، ءسۇتى ءتاتتى.
سوعىم سايلاپ قويدىم
كىندىگىنەن بايلاپ قويدىم. (قاربىز)
5. الاسا عانا بويى بار، قابات - قابات تونى بار. (ورامجاپىراق)
6. ءبىر انادان ءجۇز بالا
ءجۇزى دە بوز بالا. (ءجۇزىم)
ءىىى. جاڭا ساباق – بەلگىسىز الەمگە ساياحات.
ۇرانى:
بىلگەنىڭ توعىز، بىلمەگەنىڭ توقسان توعىز.
ماقساتى: گۇلدىڭ تۇقىممەن كوبەيۋ مۇشەسى ەكەندىگىن ۇرىقتانۋ مەن توزاڭدانۋدىڭ كوبەيۋدەگى ماڭىزىن ۇعىنۋ.
ساباق جوسپارلى تىرەك - سىزبالارى ارقىلى تۇسىندىرىلەدى.
1. توزاڭدانۋ
بۋناقدەنە (شيە، شاي)
وزدىگىنەن ايقاس جەل (جۇگەرى، ەمەن)
(بەتەگە، تارى)
2. ۇرىقتانۋ.
توزاڭدانۋ
ۇرىقتانۋ.
گۇلدى وسىمدىك – قوسارىنان ۇرىقتانۋ.
(ناۆاشين)
3. قوسىمشا مالىمەت.
4. گامەتا. زيگوتا. سپەرمين.
5. جۇمىرتقا جاسۋشا. ورنيتوفيليا.
6. 5 داپتەرمەن جۇمىس. 1) جاڭا ۇعىم.
2) ا) جىنىستى كوبەيۋ
ءا) توزاڭدانۋ ونىڭ تۇرلەرى.
ب) ۇرىقتانۋ.
ءىۇ. قورىتىندى.
«وقىعانىڭدى ايتپا – توقىعانىڭدى ايت»
ا) توزاڭدانۋ – ۇرىقتانۋ – جەمىس – تۇقىم.
ءا) ۆەنن دياگرامماسى.
ءۇ. بەكىتۋ. جەمىس پەن تۇقىم ءونىمنىڭ التىن قورى.
(ءسوزجۇمباقتار شەشۋ ارقىلى) «زيگوتا»، «تۇقىمباستاما» ءسوزجۇمباعى
1. توزاڭدانۋعا قاجەتتى توزاڭقاپتا جينالاتىن تۇيىرشىك. (توزاڭ).
2. اتالىق گامەتا. (سپەرميا).
3. جىنىس كلەتكاسى. (گامەتا).
4. تۇقىمباستاما ۇشىنداعى جىڭىشكە وزەك. (توزاڭتۇتىك).
5. ەكى جىنىس كلەتكاسىنىڭ قوسىلۋى. (ۇرىقتانۋ).
6. انالىق گامەتا. (جۇمىرتقاجاسۋشا).
1. گۇلدىڭ جىنىس مۇشەسىنىڭ ءبىرى. (اتالىق).
2. تۇقىمباستامادان داميتىن، جەمىس ىشىندە بولاتىن وسىمدىك نەگىزى. (تۇقىم).
3. گۇلدىڭ جىنىس مۇشەسى. (انالىق)
4. اتالىعى دا، انالىعى دا بار گۇل. (قوسجىنىستى).
5. انالىقتىڭ ەكىنشى ءبولىمى. (موينى).
6. اتالىق جانە انالىق گۇلدەرى بار وسىمدىك. (ءبىرۇيلى).
7. گۇلدىڭ مۇشەلەرى ورنالاساتىن ءبولىمى. (گۇلتابان).
8. جىڭىشكە گۇل دامىپ جەتىلەتىن گۇل بولىگى. (گۇلساعاق).
9. انالىقتىڭ جەمىس داميتىن بولىگى. (ءتۇيىن).
10. توزاڭ جينالاتىن ورىن. (توزاڭقاپ).
11. تۇيىننەن پايدا بولاتىن وسىمدىك نەگىزى. (جەمىس).
12. انالىقتىڭ ءبىرىنشى ءبولىمى. (اۋزى).
ءۇى. ۇيگە تاپسىرما.
«وسىمدىكتەردىڭ جىنىستى كوبەيۋى. توزاڭدانۋ جانە ۇرىقتانۋ» تاقىرىبىن وقىپ، ءبىلىپ كەلۋ. ءسوزجۇمباقتار دايىنداۋ.
ەلىمىز داۋلەتتى، ەلىمىز ساۋلەتتى بولسىن!
ءۇىى. باعالاۋ.
ماقساتى:
1. توزاڭدانۋ مەن ۇرىقتانۋدىڭ وسىمدىك تىرشىلىگىندەگى ماڭىزىن ۇعىنۋ.
گۇل – تۇقىممەن كوبەيۋ مۇشەسى ەكەندىگى تۋرالى قورىتىندى پىكىرگە نەگىز قالاۋ.
2. گۇل، گۇلدىڭ قۇرىلىسى، كوبەيۋ جونىندەگى بىلىمدەرىن دامىتۋ، دۇنيەتانىمدارىن كەڭەيتۋ.
3. اسەمدىكتى سەزىنە بىلۋگە، تابيعاتتى سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
ءپانارالىق بايلانىسى: ەكولوگيامەن، ادەبيەتپەن، تىلمەن، حالىق پەداگوگيكاسىمەن.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: گۇلدىڭ مودەلى، «گۇلدىڭ قۇرىلىسى»، «توزاڭدانۋ»، «ۇرىقتانۋ»، گۇلشوعىرلار سىزبالارى. ءسوزجۇمباقتار، ۆەنن دياگرامماسى، ۆاگون سۋرەتتەرى، ت. ب.
ساباقتى وتكىزۋ ءادىسى: ارالاس، ويىن ساباق. وقۋشىلاردى تۇگەندەپ، ءۇي تاپسىرماسىن انىقتاپ بولعان سوڭ ساباقتى مىناداي ولەڭ جولدارىمەن باستادىم.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
كەل، بالالار، ويلايىق،
وينايىق تا ويلايىق.
قانداي جۇمباق بولسا دا،
شەشپەي ونى قويمايىق.
وقۋشىلار ويىن ساباق ەكەنىن بىردەن سەزەدى. وقۋشىلارعا ويىن شارتى ءتۇسىندىرىلىپ، تاپسىرمانىڭ ۇرانى مەن ماقساتى حورمەن پلاكاتتان وقىلادى.
ساباقتىڭ ۇرانى: تىرشىلىكتىڭ تىرەگى وسىمدىكتى قورعايىق.
تۇقىمدارىن مولايتىپ ءوسىرۋدى ويلايىق!
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلگەن سايىن كەلەدى بىلە بەرگىم
بىلە بەرۋ ەمەس پە تىلەگى ەلدىڭ؟!
ويىن شارتى:
پويىزدا 4 ۆاگون بار، ءار ۆاگون تاپسىرمامەن كەلگەن، سول تاپسىرمانى ورىنداپ بولعان سوڭ «بەلگىسىز الەمگە» ساياحاتقا اتتانۋ.
(ۆاگون سۋرەتتەرى جاپسىرىلعان)
№1 ۆاگون تاپسىرماسى – سۇراقتار.
1. مۇشە دەگەن نە؟ وسىمدىك مۇشەلەرى نەشەگە بولىنەدى؟
2. كوبەيۋ مۇشەلەرىنە نەلەر جاتادى؟
3. گۇل دەگەن نە؟ گۇلدىڭ بولىمدەرى قانداي؟ اتالىقتىڭ، انالىقتىڭ بولىمدەرى قانداي؟
№2 ۆاگون تاپسىرماسى تەست.
1. گۇل شىعاراتىن وركەندە بەلگىلى ءبىر رەتپەن ورنالاسقان ۇساق گۇلدەر توبى.
ا) گۇلشوعىر
ءا) گۇلساعاق
ب) گۇلتابان
2. بيداي مەن قارابيدايداعى گۇلشوعىر ءتۇرى.
ا) سوبىق
ءا) شاشاق
ب) كۇردەلى ماساق
3. انالىعى دا، اتالىعى دا بار گۇل
ا. دارا جىنىستى
ءا) قوس جىنىستى
ب) ەكەۋى دە
4. اتالىق گ ۇلى ءبىر وسىمدىكتە، انالىق گ ۇلى ءبىر وسىمدىكتە بولسا
ا) ءبىر ءۇيلى
ءا) دارا جىنىستى
ب) قوس ءۇيلى.
№3 ۆاگون تاپسىرماسى گۇلگە قاتىستى ءسوز.
1. جايگۇل ساعاق ەسۋگە كەلگەندە ءبىر توستاعان شاي مەن ماي الا كەلگەن، مايىن اۋزىما، موينىما جاقتىم. (گۇلساعاق، توستاعانشا، اۋزى، موينى)
2. مايگۇل سەرىككە: «توزاڭ تولىپ تۇرعان قاپتىڭ اۋزىنداعى ءجىپ شەشىلىپ كەتپەسىن»- دەدى. (گۇلسەرىك، توزاڭقاپ، اۋزى، جىپشە)
№4 ۆاگون تاپسىرماسى – فورمۋلا، جۇمباق.
1. كارتوپ گ ۇلى. ♂ ت (5) ك(5) ا 5 ج(2)
2. قىزعالداق. ♂ ك 3+3 ا 3+3 ج(3)
3. اسبۇرشاق ♂ ت (5) ك1+2+(2) ا(9)+1 ج1
4. ءىشى جۇمساق، سىرتى قاتتى.
ەتى قىزىل، ءسۇتى ءتاتتى.
سوعىم سايلاپ قويدىم
كىندىگىنەن بايلاپ قويدىم. (قاربىز)
5. الاسا عانا بويى بار، قابات - قابات تونى بار. (ورامجاپىراق)
6. ءبىر انادان ءجۇز بالا
ءجۇزى دە بوز بالا. (ءجۇزىم)
ءىىى. جاڭا ساباق – بەلگىسىز الەمگە ساياحات.
ۇرانى:
بىلگەنىڭ توعىز، بىلمەگەنىڭ توقسان توعىز.
ماقساتى: گۇلدىڭ تۇقىممەن كوبەيۋ مۇشەسى ەكەندىگىن ۇرىقتانۋ مەن توزاڭدانۋدىڭ كوبەيۋدەگى ماڭىزىن ۇعىنۋ.
ساباق جوسپارلى تىرەك - سىزبالارى ارقىلى تۇسىندىرىلەدى.
1. توزاڭدانۋ
بۋناقدەنە (شيە، شاي)
وزدىگىنەن ايقاس جەل (جۇگەرى، ەمەن)
(بەتەگە، تارى)
2. ۇرىقتانۋ.
توزاڭدانۋ
ۇرىقتانۋ.
گۇلدى وسىمدىك – قوسارىنان ۇرىقتانۋ.
(ناۆاشين)
3. قوسىمشا مالىمەت.
4. گامەتا. زيگوتا. سپەرمين.
5. جۇمىرتقا جاسۋشا. ورنيتوفيليا.
6. 5 داپتەرمەن جۇمىس. 1) جاڭا ۇعىم.
2) ا) جىنىستى كوبەيۋ
ءا) توزاڭدانۋ ونىڭ تۇرلەرى.
ب) ۇرىقتانۋ.
ءىۇ. قورىتىندى.
«وقىعانىڭدى ايتپا – توقىعانىڭدى ايت»
ا) توزاڭدانۋ – ۇرىقتانۋ – جەمىس – تۇقىم.
ءا) ۆەنن دياگرامماسى.
ءۇ. بەكىتۋ. جەمىس پەن تۇقىم ءونىمنىڭ التىن قورى.
(ءسوزجۇمباقتار شەشۋ ارقىلى) «زيگوتا»، «تۇقىمباستاما» ءسوزجۇمباعى
1. توزاڭدانۋعا قاجەتتى توزاڭقاپتا جينالاتىن تۇيىرشىك. (توزاڭ).
2. اتالىق گامەتا. (سپەرميا).
3. جىنىس كلەتكاسى. (گامەتا).
4. تۇقىمباستاما ۇشىنداعى جىڭىشكە وزەك. (توزاڭتۇتىك).
5. ەكى جىنىس كلەتكاسىنىڭ قوسىلۋى. (ۇرىقتانۋ).
6. انالىق گامەتا. (جۇمىرتقاجاسۋشا).
1. گۇلدىڭ جىنىس مۇشەسىنىڭ ءبىرى. (اتالىق).
2. تۇقىمباستامادان داميتىن، جەمىس ىشىندە بولاتىن وسىمدىك نەگىزى. (تۇقىم).
3. گۇلدىڭ جىنىس مۇشەسى. (انالىق)
4. اتالىعى دا، انالىعى دا بار گۇل. (قوسجىنىستى).
5. انالىقتىڭ ەكىنشى ءبولىمى. (موينى).
6. اتالىق جانە انالىق گۇلدەرى بار وسىمدىك. (ءبىرۇيلى).
7. گۇلدىڭ مۇشەلەرى ورنالاساتىن ءبولىمى. (گۇلتابان).
8. جىڭىشكە گۇل دامىپ جەتىلەتىن گۇل بولىگى. (گۇلساعاق).
9. انالىقتىڭ جەمىس داميتىن بولىگى. (ءتۇيىن).
10. توزاڭ جينالاتىن ورىن. (توزاڭقاپ).
11. تۇيىننەن پايدا بولاتىن وسىمدىك نەگىزى. (جەمىس).
12. انالىقتىڭ ءبىرىنشى ءبولىمى. (اۋزى).
ءۇى. ۇيگە تاپسىرما.
«وسىمدىكتەردىڭ جىنىستى كوبەيۋى. توزاڭدانۋ جانە ۇرىقتانۋ» تاقىرىبىن وقىپ، ءبىلىپ كەلۋ. ءسوزجۇمباقتار دايىنداۋ.
ەلىمىز داۋلەتتى، ەلىمىز ساۋلەتتى بولسىن!
ءۇىى. باعالاۋ.
You Might Also Like
