وسىمدىكتەردىڭ كوبەيۋى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: وسىمدىكتەردىڭ كوبەيۋى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا. بىلىمدىلىك ماقساتى: وسىمدىكتەردىڭ كوبەيۋىنىڭ تەك قانا تۇقىمنان ەمەس، باسقا دا كوبەيۋ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ. وسىمدىكتەردىڭ جەر استىنداعى بولىكتەرى ارقىلى كوبەيۋى تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ جانە وسىمدىك جايلى جالپى ءبىلىم - بىلىكتەرىن قايتالاۋ، پىسىقتاۋ.
ءا. دامىتۋشىلىق ماقساتى: وقۋشىلاردى تاقىرىپتى وزدىگىنەن وقىپ، ءتۇيىن ءسوزدى تابا بىلۋگە ماشىقتاندىرۋ. قۇرعاق جەمىستەر مەن شىرىندى جەمىستەردى ايىرا ءبىلۋ.
ب. تاربيەلىك ماقساتى: ءار وسىمدىكتىڭ وزىنە ءتان قاسيەتىن بىلۋگە جانە ولاردىڭ قانداي پايداسى بار ەكەندىگىن اشا كەلە، تابيعاتتى سۇيۋگە، وسىمدىكتى كۇتۋگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، كەستە، ءسوزجۇمباق، كارتوپ، پياز
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساياحات ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، بايانداۋ، كورنەكىلىك، سۇراق - جاۋاپ
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2. بۇگىنگى دۇنيەتانۋ ساباعىندا ساياحاتقا شىعامىز، باراتىن جەرىمىزدى «ءسوزجۇمباق» ارقىلى شەشسەك:
ا) تابيعات ءسانى (وسىمدىك)؛
ءا) اعاش ءتۇرى (تال)
ب) بۇتا ءتۇرى (قاراعان)
ۆ) ءشوپ ءتۇرى (بەتەگە)
گ) جاپىراقتاعى جاسىل بوياۋ (حلوروفيل)
ع) جەر بەتىندەگى وسىمدىك وسەتىن بورپىلداق قابات (توپىراق)
- كارتوپ قايدا وسەدى؟
- جەر استىندا وسەتىن تاعى قانداي وسىمدىكتەردى بىلەسىڭدەر؟ (ءسابىز، قىزىلشا ت، ب)
3. بۇگىنگى وتەتىن تاقىرىبىمىز: «وسىمدىكتەردىڭ كوبەيۋى.». قالاي كوبەيەتىنىن ءبىلۋ ءۇشىن ساياحاتقا اتتانامىز.
ءىى. جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ
كوبەيۋ-----تۇقىمنان-----پيازشىقتان-----تۇينەكتەن------ساباقتان
ءداندى دا- -------------- پياز ------------------- كارتوپ -------تاۋشىمىلدىق
قىل، گۇل ---------------- سارىمساق-------------- جەرالمۇرت ---- ىنجۋگۇل
دەر ---------------------- قىزعالداق ------------ تەڭبىلگۇل ------ قۇرتقاشاش
1. ايالداما «سىيعا سىي»
تاقتادا قۇرعاق جەمىستەر مەن شىرىندى جەمىستەردى ءبىر جاققا توپتاستىرۋ.
قۇرعاق جەمىستەر: بيداي، تارى، بۇرشاق، جاڭعاق، جۇگەرى، كۇنباعىس.
شىرىندى جەمىس: قيار، قىزاناق، قارا جيدەك، قىزىلشا، الما، بۇلدىرگەن.
2. ايالداما - «جەر استىندا»
وقۋشى «جەر استى مۇشەسى» قارسى الادى، تاپسىرما بەرەدى:
ا) وقۋلىقتىڭ 75 بەتتەگى تاقىرىپتى وقىپ، تامىرساباق ارقىلى كوبەيەتىن وسىمدىكتەر تۇرلەرىن اتاۋ (جاۋقازىن، باقشا پيازى، قازجاۋ).
3. «زەرتحانا» ايالداماسى
تامىرساباق ارقىلى كوبەيەتىن وسىمدىكتەرگە ارامشوپتەر جاتادى.
مىسالى: جازدا سەندەر باۋ - باقشادا ارامشوپتەردى جۇلساڭدار، ءبىراق 3 - 4 كۇننەن كەيىن بارساڭدار، سول جەرگە تاعى دا شوپتەر ءوسىپ تۇرعانىن كورەسىڭدەر، ويتكەنى ولاردىڭ جەر استىندا تامىرلارى قالىپ قويادى ەكەن.
ءا) كارتوپتى الىپ كوزشەلەرىن سانايىق، ەندەشە وسى ءار كوزشەدەن جاڭا وسىمدىك بەرەدى ەكەن (كەسىپ كورسەتۋ).
ب) پيازدى الىپ قاراۋ، سىرتىنداعى قۇرعاق قابىرشاعى جانە ىشىندە بىرنەشە شىرىندى قاباتى بار (كەسىپ كورسەتۋ).
4. «بىلگەنگە مارجان» ايالداماسى كورىنىس
قاراتورعاي:
- ءاي مەشكەيلەر! سەندەر جاربيىپ جاتا بەرگەنگە مازسىڭدەر! ەشتەڭە كورىپ، ەشتەڭە ەستىمەيسىڭدەر. ال مەن بولسام، جارىق دۇنيەنىڭ جارتىسىن شارلاپ كەلدىم. بارماعان جەرىم جوق: ءۇندىستاندى، افريكادا، جەرورتا تەڭىزىندە دە بولدىم.
كارتوپ:- سول ءسوز بولىپ پا؟ سەنەن باسقالار جەر كورمەپ پە؟ مىسالى مەنىڭ تۋعان جەرىم - وڭتۇستىك امەريكا. بۇدان 500 جىل بۇرىن يسپاندىقتار وڭتۇستىك امەريكاعا كەلىپتى. ولار تاماق ىزدەپ ءجۇرىپ، مەنى تاۋىپ الادى، ساڭىراۋقۇلاققا ۇقسايدى ەكەن، ءوزى وتە ءدامدى دەپ «تارتۋفولي» دەپ اتاپ، ءبىر قاپشىقتى تولتىرىپ يسپانياعا الا كەلەدى، ودان يتالياعا، سودان فرانسياعا جەتتىك. ال روسسياعا پەتر ءى پاتشانىڭ تۇسىندا كەلدىك. ءسويتىپ، قاراتورعايىم، مەن دە ساياحاتشىداي جەر ءجۇزىن شارلادىم جانە تاعى دا ءبىر قاسيەتىم: بويىمدا كراحمالىم بار.
پياز:- بىلە بىلسەڭدەر، ەرتەدە اسكەرلەر مەنى تۇمار قىلىپ موينىنا تاققان، كوپ قابىرشاقتارىم تالاي قيىندىقتاردان قورعاۋعا ءتيىس دەپ ويلاعان. ەرتەدە ريمدە ءبىزدى اسكەرلەردىڭ تاماعىنا قوسىپ بەرگەن. ويتكەنى ولاردىڭ كۇشى ارتادى دەپ ويلاعان. سول كەزدەن باستاپ ءبىزدى ءدارى ەسەبىندە كوپتەگەن اۋرۋلاردى ەمدەۋگە قولدانعان، اسىرەسە سۋىق تيگەندە مەنى كوبىرەك جەسەڭدەر اۋىرمايسىڭدار.
ءىىى. ساباقتى قورىتۋ:
5. ايالداما - «نە ءبىلدىڭ؟»
سۇراق جاۋاپ ارقىلى ساباقتى قورىتۋ. توپقا تاپسىرما:
ءى توپ (تامىرساباق سۋرەتىن سالۋ)
ءىى - توپ (تۇينەك ارقىلى كوبەيۋ ءتۇرىن سالۋ).
ءىىى - توپ (پيازشىق ارقىلى كوبەيۋ ءتۇرىن سالۋ)
6. ساباققا قاتىسقان بالالاردىڭ جاۋابىن باعالاۋ.
ءىۇ. ۇيگە تاپسىرما: 1. «تامىرساباق، تۇينەك، پيازشىق» ارقىلى كوبەيەتىن وسىمدىكتەردى اتاۋ 2. ءماتىندى وقۋ، مازمۇنداۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا. بىلىمدىلىك ماقساتى: وسىمدىكتەردىڭ كوبەيۋىنىڭ تەك قانا تۇقىمنان ەمەس، باسقا دا كوبەيۋ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ. وسىمدىكتەردىڭ جەر استىنداعى بولىكتەرى ارقىلى كوبەيۋى تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ جانە وسىمدىك جايلى جالپى ءبىلىم - بىلىكتەرىن قايتالاۋ، پىسىقتاۋ.
ءا. دامىتۋشىلىق ماقساتى: وقۋشىلاردى تاقىرىپتى وزدىگىنەن وقىپ، ءتۇيىن ءسوزدى تابا بىلۋگە ماشىقتاندىرۋ. قۇرعاق جەمىستەر مەن شىرىندى جەمىستەردى ايىرا ءبىلۋ.
ب. تاربيەلىك ماقساتى: ءار وسىمدىكتىڭ وزىنە ءتان قاسيەتىن بىلۋگە جانە ولاردىڭ قانداي پايداسى بار ەكەندىگىن اشا كەلە، تابيعاتتى سۇيۋگە، وسىمدىكتى كۇتۋگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، كەستە، ءسوزجۇمباق، كارتوپ، پياز
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساياحات ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، بايانداۋ، كورنەكىلىك، سۇراق - جاۋاپ
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2. بۇگىنگى دۇنيەتانۋ ساباعىندا ساياحاتقا شىعامىز، باراتىن جەرىمىزدى «ءسوزجۇمباق» ارقىلى شەشسەك:
ا) تابيعات ءسانى (وسىمدىك)؛
ءا) اعاش ءتۇرى (تال)
ب) بۇتا ءتۇرى (قاراعان)
ۆ) ءشوپ ءتۇرى (بەتەگە)
گ) جاپىراقتاعى جاسىل بوياۋ (حلوروفيل)
ع) جەر بەتىندەگى وسىمدىك وسەتىن بورپىلداق قابات (توپىراق)
- كارتوپ قايدا وسەدى؟
- جەر استىندا وسەتىن تاعى قانداي وسىمدىكتەردى بىلەسىڭدەر؟ (ءسابىز، قىزىلشا ت، ب)
3. بۇگىنگى وتەتىن تاقىرىبىمىز: «وسىمدىكتەردىڭ كوبەيۋى.». قالاي كوبەيەتىنىن ءبىلۋ ءۇشىن ساياحاتقا اتتانامىز.
ءىى. جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ
كوبەيۋ-----تۇقىمنان-----پيازشىقتان-----تۇينەكتەن------ساباقتان
ءداندى دا- -------------- پياز ------------------- كارتوپ -------تاۋشىمىلدىق
قىل، گۇل ---------------- سارىمساق-------------- جەرالمۇرت ---- ىنجۋگۇل
دەر ---------------------- قىزعالداق ------------ تەڭبىلگۇل ------ قۇرتقاشاش
1. ايالداما «سىيعا سىي»
تاقتادا قۇرعاق جەمىستەر مەن شىرىندى جەمىستەردى ءبىر جاققا توپتاستىرۋ.
قۇرعاق جەمىستەر: بيداي، تارى، بۇرشاق، جاڭعاق، جۇگەرى، كۇنباعىس.
شىرىندى جەمىس: قيار، قىزاناق، قارا جيدەك، قىزىلشا، الما، بۇلدىرگەن.
2. ايالداما - «جەر استىندا»
وقۋشى «جەر استى مۇشەسى» قارسى الادى، تاپسىرما بەرەدى:
ا) وقۋلىقتىڭ 75 بەتتەگى تاقىرىپتى وقىپ، تامىرساباق ارقىلى كوبەيەتىن وسىمدىكتەر تۇرلەرىن اتاۋ (جاۋقازىن، باقشا پيازى، قازجاۋ).
3. «زەرتحانا» ايالداماسى
تامىرساباق ارقىلى كوبەيەتىن وسىمدىكتەرگە ارامشوپتەر جاتادى.
مىسالى: جازدا سەندەر باۋ - باقشادا ارامشوپتەردى جۇلساڭدار، ءبىراق 3 - 4 كۇننەن كەيىن بارساڭدار، سول جەرگە تاعى دا شوپتەر ءوسىپ تۇرعانىن كورەسىڭدەر، ويتكەنى ولاردىڭ جەر استىندا تامىرلارى قالىپ قويادى ەكەن.
ءا) كارتوپتى الىپ كوزشەلەرىن سانايىق، ەندەشە وسى ءار كوزشەدەن جاڭا وسىمدىك بەرەدى ەكەن (كەسىپ كورسەتۋ).
ب) پيازدى الىپ قاراۋ، سىرتىنداعى قۇرعاق قابىرشاعى جانە ىشىندە بىرنەشە شىرىندى قاباتى بار (كەسىپ كورسەتۋ).
4. «بىلگەنگە مارجان» ايالداماسى كورىنىس
قاراتورعاي:
- ءاي مەشكەيلەر! سەندەر جاربيىپ جاتا بەرگەنگە مازسىڭدەر! ەشتەڭە كورىپ، ەشتەڭە ەستىمەيسىڭدەر. ال مەن بولسام، جارىق دۇنيەنىڭ جارتىسىن شارلاپ كەلدىم. بارماعان جەرىم جوق: ءۇندىستاندى، افريكادا، جەرورتا تەڭىزىندە دە بولدىم.
كارتوپ:- سول ءسوز بولىپ پا؟ سەنەن باسقالار جەر كورمەپ پە؟ مىسالى مەنىڭ تۋعان جەرىم - وڭتۇستىك امەريكا. بۇدان 500 جىل بۇرىن يسپاندىقتار وڭتۇستىك امەريكاعا كەلىپتى. ولار تاماق ىزدەپ ءجۇرىپ، مەنى تاۋىپ الادى، ساڭىراۋقۇلاققا ۇقسايدى ەكەن، ءوزى وتە ءدامدى دەپ «تارتۋفولي» دەپ اتاپ، ءبىر قاپشىقتى تولتىرىپ يسپانياعا الا كەلەدى، ودان يتالياعا، سودان فرانسياعا جەتتىك. ال روسسياعا پەتر ءى پاتشانىڭ تۇسىندا كەلدىك. ءسويتىپ، قاراتورعايىم، مەن دە ساياحاتشىداي جەر ءجۇزىن شارلادىم جانە تاعى دا ءبىر قاسيەتىم: بويىمدا كراحمالىم بار.
پياز:- بىلە بىلسەڭدەر، ەرتەدە اسكەرلەر مەنى تۇمار قىلىپ موينىنا تاققان، كوپ قابىرشاقتارىم تالاي قيىندىقتاردان قورعاۋعا ءتيىس دەپ ويلاعان. ەرتەدە ريمدە ءبىزدى اسكەرلەردىڭ تاماعىنا قوسىپ بەرگەن. ويتكەنى ولاردىڭ كۇشى ارتادى دەپ ويلاعان. سول كەزدەن باستاپ ءبىزدى ءدارى ەسەبىندە كوپتەگەن اۋرۋلاردى ەمدەۋگە قولدانعان، اسىرەسە سۋىق تيگەندە مەنى كوبىرەك جەسەڭدەر اۋىرمايسىڭدار.
ءىىى. ساباقتى قورىتۋ:
5. ايالداما - «نە ءبىلدىڭ؟»
سۇراق جاۋاپ ارقىلى ساباقتى قورىتۋ. توپقا تاپسىرما:
ءى توپ (تامىرساباق سۋرەتىن سالۋ)
ءىى - توپ (تۇينەك ارقىلى كوبەيۋ ءتۇرىن سالۋ).
ءىىى - توپ (پيازشىق ارقىلى كوبەيۋ ءتۇرىن سالۋ)
6. ساباققا قاتىسقان بالالاردىڭ جاۋابىن باعالاۋ.
ءىۇ. ۇيگە تاپسىرما: 1. «تامىرساباق، تۇينەك، پيازشىق» ارقىلى كوبەيەتىن وسىمدىكتەردى اتاۋ 2. ءماتىندى وقۋ، مازمۇنداۋ.
You Might Also Like
-
Cاباقتىڭ تاقىرىبى: نايزاعايداي جارق ەتكەن جاسىن عۇمىر
-
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى جەتىسۋ الاتاۋىنىڭ گەوگرافيالىق زاڭدىلىقتارىنىڭ نەگىزدەرىن جان - جاقتى زەرتتەۋگە ۇيرەتۋ، تاۋدىڭ تابيعات جاعدايىنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرىن ءوز بەتتەرىنشە وقىپ، جاڭا ءبىلىمد...
