وي جۇيرىك ماتەماتيكالىق سايىس
"وي جۇيرىك" ماتەماتيكالىق سايىس
(5 - سىنىپتار اراسىندا ماتەماتيكالىق سايىس)
«وي جۇيرىك» ماتەماتيكالىق ويىنى.
ماقساتى: بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، وي ۇشقىرلىعىن، وقۋعا ىنتاسىن ارتتىرۋ؛
دامىتۋشىلىق: ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ؛
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، ناقتى پانگە قىزىعۋشىلىققا، جاۋاپكەرشىلىككە، ءوزىن - ءوزى تاربيەلەۋگە تاربيەلەۋ؛
كورنەكىلىگى: ينتەر تاقتا، كارتوچكالىق تاپسىرمالار، لوگيكالىق ەسەپتەر، ءار توپقا دايارلانعان ۇستەل.
ءتۇرى: توپقا سايىس ساعاتى
ءتيپى: ويىن تۇرىندە
ماتەماتيكالىق سايىستىڭ بارىسى:
ءى: حوش كەلدىڭىزدەر، ءقادىرلى ۇستازدار، ءادىلقازىلار جانە وقۋشىلار!
ءىى: قىمباتتى ءبىلىم سۇيگىش جاس دوستار! ورىس عالىمى م. لومونوسوۆ «اقىل - ويدى تارتىپكە كەلتىرەتىن – ماتەماتيكا، سوندىقتان دا ونى وقۋ كەرەك،»- دەگەن. ولاي بولسا، بۇگىن سەندەر قىزىقتى، ماتەماتيكانىڭ جۇمباقتى دا، تارتىمدى الەمىمەن تانىساسىڭدار. سەندەر بۇل الەمنىڭ قانشالىقتى قىزىقتى، ءارى سان ءتۇرلى ەكەندىگىنە كوز جەتكىزەسىڭدەر.
ءى: سايىستا سەندەرگە ءار ءتۇرلى قىزىقتى سۇراقتار مەن تاپسىرمالار ۇسىنىلادى. سايىستا جەڭۋ ءۇشىن سەندەر بەلسەندىلىك تانىتىپ، بەرىلگەن سۇراقتارعا وزگەلەردەن تەزىرەك ويلانىپ، جاۋاپ بەرۋلەرىڭ كەرەك جانە تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداۋلارىڭ قاجەت.
ءىى: ماتەماتيكالىق سايىس - بۇل ەڭبەك. سوندىقتان سايىس كەزىندە وتە ۇقىپتى، ويلارىڭ جيناقتالعان بولۋ كەرەك جانە ءتارتىپ ساقتالعانى ءجون.
ەندى بۇگىنگى سايىسىمىزدىڭ جوسپارىمەن تانىسىڭدار:
جوسپارى:
1. توپتىڭ ءوزىن تانىستىرۋ، امانداسۋ ءراسىمى؛
2. تاپقىرلىق سايىسى؛
3. بىلىكتىلىك سايىسى؛
4. كاپيتاندار سايىسى؛
5. جانكۇيەرلەر سايىسى
6. ويىمدى جالعاستىر؛
7. ءسوز جۇمباق سايىسى؛
8. «قاس قاعام ءسات» سايىسى.
قولدانىلعان ناقىل سوزدەر:
1. اريفمەتيكا ماتەماتيكانىڭ، ال ماتەماتيكا عىلىمداردىڭ پاتشاسى.
( ك. گاۋسس)
2. اقىل – ويدى تارتىپكە كەلتىرگەن ماتەماتيكا.
(م. ۆ. لومونوسوۆ)
3. ماتەماتيكا – بارلىق عىلىمداردىڭ تۇڭعىشى جانە ولارعا پايدالى دا، قاجەت تە.
( ر. بەكون)
جۇرگىزۋشى:
وينايىق، وينايىق تا وينايىق!
قاتاردان اتتا قالىپ قويمايىق،
بەلسەندى بولايىق ورتادا
ۋاقىتتى تەكتەن – تەككە جويمايىق.
وينايىق، وينايىق تا وينايىق!
بىلىمدىلىك كورسەتەيىك، سىنايىق.
جەڭسەڭ دە، جەڭبەسەڭ دە، رەنىشسىز بولايىق،
قايمىقپاي كوڭىلدى بولىپ تارايىق!
قايىرلى كۇن ءقادىرلى كورەرمەندەر! بارشاڭىزعا «وي جۇيرىك» ويىنىنا قوش كەلدىڭىزدەر! (بۇگىنگى ويىن توپتىق سايىس تۇرىندە وتەدى. ورتاعا «ويشىلدار»، «بىلگىرلەر» توپتارىن شاقىرامىز. توپتار ورنالاسىپ بولعانشا، مۋزىكا قويىلادى.)
باستالىق اقىل – ويدىڭ دارا كەشىن،
حالايىق سەندەر ءبىزدى جاقىن كەلشى،
ماتەماتيكا عىلىمىنا ۇمتىلعاندار،
سەن ەگەر كىم ەكەنىن بىلگىڭ كەلسە.
بىلەيمىن دەپ قىسىلما،
تالابىڭ بولسا بويىڭدا.
ونەرلىنىڭ ىرىسى،
جارقىراپ جاتىر جولىندا.
ماتەماتيكا سىرلارى،
قىزىقتىردى بىزدەردى.
ويىنعا بىرگە قاتىسۋعا
شاقىرامىز سىزدەردى،
- دەي وتىرىپ سايىسكەرلەرىمىزدىڭ ءبىلىم مەن ونەرىنە باعا بەرەتىن ءادىلقازىلار القاسىن ورتاعا شاقىرامىز.
(5 - سىنىپتار اراسىندا ماتەماتيكالىق سايىس)
«وي جۇيرىك» ماتەماتيكالىق ويىنى.
ماقساتى: بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، وي ۇشقىرلىعىن، وقۋعا ىنتاسىن ارتتىرۋ؛
دامىتۋشىلىق: ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ؛
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، ناقتى پانگە قىزىعۋشىلىققا، جاۋاپكەرشىلىككە، ءوزىن - ءوزى تاربيەلەۋگە تاربيەلەۋ؛
كورنەكىلىگى: ينتەر تاقتا، كارتوچكالىق تاپسىرمالار، لوگيكالىق ەسەپتەر، ءار توپقا دايارلانعان ۇستەل.
ءتۇرى: توپقا سايىس ساعاتى
ءتيپى: ويىن تۇرىندە
ماتەماتيكالىق سايىستىڭ بارىسى:
ءى: حوش كەلدىڭىزدەر، ءقادىرلى ۇستازدار، ءادىلقازىلار جانە وقۋشىلار!
ءىى: قىمباتتى ءبىلىم سۇيگىش جاس دوستار! ورىس عالىمى م. لومونوسوۆ «اقىل - ويدى تارتىپكە كەلتىرەتىن – ماتەماتيكا، سوندىقتان دا ونى وقۋ كەرەك،»- دەگەن. ولاي بولسا، بۇگىن سەندەر قىزىقتى، ماتەماتيكانىڭ جۇمباقتى دا، تارتىمدى الەمىمەن تانىساسىڭدار. سەندەر بۇل الەمنىڭ قانشالىقتى قىزىقتى، ءارى سان ءتۇرلى ەكەندىگىنە كوز جەتكىزەسىڭدەر.
ءى: سايىستا سەندەرگە ءار ءتۇرلى قىزىقتى سۇراقتار مەن تاپسىرمالار ۇسىنىلادى. سايىستا جەڭۋ ءۇشىن سەندەر بەلسەندىلىك تانىتىپ، بەرىلگەن سۇراقتارعا وزگەلەردەن تەزىرەك ويلانىپ، جاۋاپ بەرۋلەرىڭ كەرەك جانە تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداۋلارىڭ قاجەت.
ءىى: ماتەماتيكالىق سايىس - بۇل ەڭبەك. سوندىقتان سايىس كەزىندە وتە ۇقىپتى، ويلارىڭ جيناقتالعان بولۋ كەرەك جانە ءتارتىپ ساقتالعانى ءجون.
ەندى بۇگىنگى سايىسىمىزدىڭ جوسپارىمەن تانىسىڭدار:
جوسپارى:
1. توپتىڭ ءوزىن تانىستىرۋ، امانداسۋ ءراسىمى؛
2. تاپقىرلىق سايىسى؛
3. بىلىكتىلىك سايىسى؛
4. كاپيتاندار سايىسى؛
5. جانكۇيەرلەر سايىسى
6. ويىمدى جالعاستىر؛
7. ءسوز جۇمباق سايىسى؛
8. «قاس قاعام ءسات» سايىسى.
قولدانىلعان ناقىل سوزدەر:
1. اريفمەتيكا ماتەماتيكانىڭ، ال ماتەماتيكا عىلىمداردىڭ پاتشاسى.
( ك. گاۋسس)
2. اقىل – ويدى تارتىپكە كەلتىرگەن ماتەماتيكا.
(م. ۆ. لومونوسوۆ)
3. ماتەماتيكا – بارلىق عىلىمداردىڭ تۇڭعىشى جانە ولارعا پايدالى دا، قاجەت تە.
( ر. بەكون)
جۇرگىزۋشى:
وينايىق، وينايىق تا وينايىق!
قاتاردان اتتا قالىپ قويمايىق،
بەلسەندى بولايىق ورتادا
ۋاقىتتى تەكتەن – تەككە جويمايىق.
وينايىق، وينايىق تا وينايىق!
بىلىمدىلىك كورسەتەيىك، سىنايىق.
جەڭسەڭ دە، جەڭبەسەڭ دە، رەنىشسىز بولايىق،
قايمىقپاي كوڭىلدى بولىپ تارايىق!
قايىرلى كۇن ءقادىرلى كورەرمەندەر! بارشاڭىزعا «وي جۇيرىك» ويىنىنا قوش كەلدىڭىزدەر! (بۇگىنگى ويىن توپتىق سايىس تۇرىندە وتەدى. ورتاعا «ويشىلدار»، «بىلگىرلەر» توپتارىن شاقىرامىز. توپتار ورنالاسىپ بولعانشا، مۋزىكا قويىلادى.)
باستالىق اقىل – ويدىڭ دارا كەشىن،
حالايىق سەندەر ءبىزدى جاقىن كەلشى،
ماتەماتيكا عىلىمىنا ۇمتىلعاندار،
سەن ەگەر كىم ەكەنىن بىلگىڭ كەلسە.
بىلەيمىن دەپ قىسىلما،
تالابىڭ بولسا بويىڭدا.
ونەرلىنىڭ ىرىسى،
جارقىراپ جاتىر جولىندا.
ماتەماتيكا سىرلارى،
قىزىقتىردى بىزدەردى.
ويىنعا بىرگە قاتىسۋعا
شاقىرامىز سىزدەردى،
- دەي وتىرىپ سايىسكەرلەرىمىزدىڭ ءبىلىم مەن ونەرىنە باعا بەرەتىن ءادىلقازىلار القاسىن ورتاعا شاقىرامىز.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
بالاباقشا بالالارىنا ەرتەگىمەن پسيحولوگيالىق قىزمەت كورسەتۋ.
