وزگە ەلدە سۇلتان بولعانشا، ءوز ەلىڭدە ۇلتان بول
ادامنىڭ بويىنداعى قۇرمەتتەۋگە تۇراتىن ەڭ ۇلى قاسيەت - ءوز وتانىنا دەگەن ماحاببات.
يوگانن ۆولفگانگ فون گوتە
بالا كەزىمنەن قازاق ءتىلى مەن قازاق ادەبيەتى پاندەرىن ءسۇيىپ وقيتىنمىن. ءبىزدىڭ قازاقتىڭ سوزدىك قورى باي عوي، شىركىن! قانشاما ماعىناعا باي سوزدەر، ماقال-ماتەلدەر، ولەڭدەر، ءتۇرلى-تۇرلى شىعارمالار تاباسىڭ. ماعان ءتۇرلى جاڭا زاتتارمەن تانىسىپ، ونى جاتتاپ، ۇيرەنۋ ەرەكشە ءبىر ەرەك ەدى. سول ءبىر كەزدەرى مۇعالىمدەرىمىز بەن ۇلكەن كىسىلەردىڭ «وزگە ەلدە سۇلتان بولعانشا، ءوز ەلىڭدە ۇلتان بول» دەگەن ءسوزىن ەستىپ، ماعىناسىنا اسا ءجىتى نازار اۋدارمايتىن ەدىم. ارينە، وزىندىك ءبىر ماعىناسىن بار ەكەنىن بىلگەنمەنەن، «نەلىكتەن ولاي ايتادى، نەگە وزگە ەلدى قاتىستىرادى»،-دەگەن ويلار مازا بەرمەيتىن ەدى. وسە كەلە، قوعامدى تاني كەلە، بۇل ءسوزدىڭ ماعىناسىن تۇسىنگەندەيمىن.
شۇكىر، ەلىمىز 30 جىلدىڭ ىشىندە اجەپتەۋىر جەتىستىككە جەتىپ جاتىر! بۇل العاشقىلار دەگەنگە سەنەمىن! ءبىراق ايتپاسقا بولماس، ءوز ورتاسىندا ابىروي جيناعان، ەلگە تانىلعان كوپتەگەن جانداردىڭ ءوز ەلىمىزدە جۇمىس ىستەۋدى ەمەس، وزگە ەلدە دامۋدى تاڭداپ جۇرگەندىگى كوڭىلگە قاتتى باتادى. قالتاسى قامپيسا، بىردەن شەت ەلگە كوشۋدى شىعاراتىن، شەنەۋنىكتەردى بىلەمىز. ءتىپتى ولاردىڭ اراسىندا ونەر ادامدارى دا بار.
«وزگە ەلدە سۇلتان بولعانشا، ءوز ەلىڭدە ۇلتان بول» دەگەن دايەكسوزدىڭ ماعىناسى: باسقا ەلدە لاۋازىمدى،سىيلى جانى بولعانشا، ءوز ەلىڭنىڭ ق ۇلى بول دەگەن ماعىنادا. قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا، باسقا ەلدىڭ تاۋى بولعانشا، ءوز ەلىڭنىڭ سايىنىڭ تاسى بول دەگەنگە كەلەدى.
قازىرگى تاڭدا مەملەكەتىمىزدە كۇن دە ءتۇرلى جاڭالىقتار، ءتۇرلى وزگەرىستەر ورىن الۋدا. ءاربىرى بولسىن، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىقىنا ءوز پايداسىن تيگىزۋ ماقساتىندا ۇيىمداستىرىلۋدا. سول ءبىر جاعدايدىڭ اسەرىنەن، كەزىندە ەلىمىز تاۋەلسىزدىك الماي تۇرىپ، شەكارا اسىپ، ەلىن تاستاپ، باس اماندىعى ءۇشىن ەلدەن كەتكەن قانداستارىمىز جايمەندەپ بولسىن ورالۋدا. بارلىعىنىڭ كوكسەگەنى، اتا-باباسىنىڭ ءوز قانىمەن قورعاپ كەتكەن ەلىندە تۇرۋى، وتانىندا وزدەرىنىڭ سانالى عۇمىرلارىن وتكىزۋى. ءبىر جاعىنان بۇعان قۋانساڭ، ءبىر جاعىنان، ەلىمىزدىڭ اقشاسىن جىمقىرىپ، شەت ەلدەن جىلجىمايتىن-مۇلىك، نە بولماسا وزدەرىنە پايدا اكەلەتىن ورىن الىپ، مەملەكەت قازىناسىن توناپ جۇرگەن بيلىك باسىندا وتىرعان اعا-كوكەلەرىمىزدىڭ ىسىنە شامداناسىڭ. ارينە، بارلىعىنا توپىراق شاشقىم كەلمەيدى. ىشىندە ءوز ىستەرىنە سابىرلىقپەن، مۇقياتتىلىقپەن قارايتىن جاندار دا بارشىلىق. ءبىراق ولاردىڭ سانىن ساۋساقپەن سانارسىڭ.
بالكىم مەنىڭ بۇل پىكىرمە بىرەۋ قوسىلار، بىرەۋ قوسىلماس. ءبىراق ءاربىر جاننىڭ وزىندىك پىكىرى بولاتىن سەكىلدى، بۇل دا مەنىڭ پىكىرىم. «قولدا باردا، التىنىڭ ءقادىرى جوق» دەمەكشى، قولىمىزدا تۇرعان التىننان دا باعالى، «تاۋەلسىزدىك» كۇنىمىزدىڭ ءقادىرىن بىلەيىك، ءوز وتانىمىزعا، ءوز ەلىمىزگە جاماندىعىمىزدى ەمەس، جاقسىلىعىمىزدى اكەلۋگە تىرىسايىق. قولىمىزدان كەلگەنشە ەلدىڭ ەرتەڭىنە جارايتىن ءىس بىتىرەيىك!
سايلاۋ ءاديا
جۋرناليستيكا فاكۋلتەتى، باسپا ءسوز جانە ب ا ق كافەدراسى، 101-توپ
You Might Also Like
-
تاريح – ءبىزدىڭ ىستەرىمىزدىڭ وتكەنىنىڭ كۋاسى، قازىرگىمىزدىڭ ۇلگىسى مەن ونەگەسى، ال بولاشاعىمىزدىڭ اسىل قازىناسى.
-
قولىڭداعى بارىڭا قاناعات قىلماي، وزگەنىڭ نەسىبەسىنە ۇمتىلامىن دەپ بارىڭنان ايرىلىپ قالىپ جاتقانداردىڭ قاتارىنان ءوزىڭدى كورگىڭ كەلەدى مە!؟ اللا ماڭدايىڭا جازعان ريزىعىڭنان ارتىق، يا كەم الامىن دەپ جا...
