وزگەلەردى سىناۋ
ەگەر بىرەۋ بويىڭداعى كەمشىلىكتەردى قازبالاپ جانە ولاردى ساعان قايتا-قايتا ايتا بەرەتىن بولسا، سەن ءوزىڭدى قالاي سەزىنەسىڭ؟ «سەن نە دەگەن باياۋسىڭ!»، «سەنىڭ قولىڭنان تۇك كەلمەيدى!» نەمەسە «سەن مەنى ەشقاشان تۇسىنبەيسىڭ!» دەگەن سوزدەردى ۇنەمى ەستۋ وڭاي ما؟ وزگە ادامدار سەنىڭ ىس-ارەكەتتەرىڭدى قالاي قابىلدايتىندىعىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن، كەيدە مۇنداي سوزدەردى تىڭداۋدىڭ پايداسى دا بار. الايدا، ول سوزدەر ءبىزدى رەنجىتەدى.
نەگە وزگە ادامنىڭ كەمشىلىگىن كورۋ وڭاي دا، ال ءوز كەمشىلىگىڭدى كورۋ وتە قيىن؟ بىرەۋدىڭ شاعىمدانۋىن ەستىپ تۇرىپ، بىلاي ويلاپ كوردىڭدەر مە: «سەن، ءوزىڭ تۋرالى ايتىپ تۇرعان سياقتىسىڭ!». سەنى وزگەلەردىڭ مىنەگەنى ساعان قالاي ۇناماسا، باسقا ادامدارعا دا ءبىزدىڭ ولاردى مىنەگەنىمىز ۇنامايدى.
مىنا ادامدار تۋرالى نە ويلار ەدىڭىز:
زەيىنسىز بولىپ كورىنەدى جانە ماتەماتيكادان ەشنارسە تۇسىنبەيدى؛
مەكتەپكە ىلعي لاس جانە سالاق بولىپ كەلەدى؛
سىنىپتاستارىنىڭ ەشقايسىسىمەن دوس ەمەس جانە قوڭىراۋ سوعىلا سالىسىمەن بىردەن ۇيگە قايتادى؛
كۇندە جاڭا كيىممەن كەلىپ، ماقتانادى.
تۇيگەن وي-پىكىرلەرىڭ نەگە نەگىزدەلگەن؟
ادامدار جايلى ءارتۇرلى بەلگىلەرگە قاراپ پىكىر قالىپتاستىرۋعا بولادى. ادامنىڭ شاش ۇلگىسىنە، كيىمىنە، جۇرىسىنە، سوزىنە جانە تاعى باسقا سىرتقى قيمىلدارىنىڭ ەرەكشەلىگىنە قاراۋعا بولادى. ادام سىرتقى كەلبەتىنە قانشالىقتى ءمان بەرەتىندىگىنە قاراپ، كوپ نارسە ايتا الساڭ دا، مۇنداي پايىمنىڭ تولىق بولۋى مۇمكىن ەمەس. «كىتاپتى سىرتىنا قاراپ سىناما؟» دەگەن ءسوزدى ەستىدىڭدەر مە؟ باسىندا ۇناماعان اداممەن، كەيىن دوستاسىپ كەتكەن جاعدايلار باستارىڭنان ءوتتى مە؟ ەگەر وتسە، ول ادامنىڭ قاي جەرى ۇناماعانىن ەستەرىڭە ءتۇسىرىپ كورىڭدەرشى. سول كەزدە سەن پىكىرىڭدە جاڭىلدىڭ با؟ الايدا، نەگە سەن ول اداممەن دوستاسىپ كەتتىڭ؟
ادامداردىڭ جاقسى قاسيەتتەرىن كورە بىلىڭدەر.
ءار ادامنىڭ بويىندا جاقسى دا جانە جاعىمسىز دا قاسيەتتەر بولادى. ءبىر ادام سەنىڭ بويىڭداعى جاقسى قاسيەتتەردى تابا العاندا، سەن ءوزىڭدى قالاي سەزىنەسىڭ؟ ال جاماندارىن شە؟ ءوز بويىڭدا وزگەلەردىڭ تەك جاقسى جاعىن كورەتىن ادەت قالىپتاستىرا الاسىڭ با؟ اقىر سوڭىندا سەن ءار ادامنىڭ بويىندا قانشاما جاقسى جانە ىزگى قاسيەتتەردىڭ بار ەكەندىگىن كورگەندە، تاڭعالۋىڭ مۇمكىن. سەن اركەز باسقا ادام تۋرالى جاعىمسىز نارسە ايتا باستاعانىڭدا، ءوزىڭدى توقتاتىپ كور جانە ول ادامعا جىلى سوزدەر ايتىپ كور. ەگەر بۇل ساعان قيىنعا تۇسسە، وندا ۇندەمەگەن ءجون.
جاقسى تورەشى بولىڭىز.
البەتتە، ادامداردىڭ بويىندا جاقسى قاسيەتتەردى ىزدەۋ، ولاردىڭ سىرتقى كەيپىنە قاراپ وي تۇيمەۋ – ەڭ جاقسى نارسە. الايدا، مىنانى ەستە ساقتاۋ كەرەك: ادامدا جاقسىلىقتى كورۋ دەگەنىمىز – بۇل ونىڭ بۇكىل ىس-ارەكەتىن قۇپتاۋ دەگەن ءسوز ەمەس. كەيدە ومىردە سەنىڭ پايىمداۋ(سىناۋ) قابىلەتىڭ – سەنىڭ ەڭ جاقسى قۇرالىڭ بولاتىن جاعدايلار تۋىندايدى. مىسالى، جولداستارىڭ ساعان، سەن قالاماعان نارسەلەردى جاساۋىڭدى ءوتىنۋى مۇمكىن. ولار ايتۋى مۇمكىن:
- ەگەر سەن مەنىڭ دوسىم بولساڭ، سەن مۇنى ىستەيسىڭ!
- ساعان نە بولدى؟
- سەن، ءبىر ءتۇرلىسىڭ، نەگە سەن باسقالار سياقتى بولا المايسىڭ؟
ەگەر سەن دۇرىس ەمەس دەپ ساناعان نارسەڭدى جاساعىڭ كەلمەسە؛ ەگەر سەن ولاردىڭ ىس-ارەكەتتەرىمەن كەلىسپەسەڭ جانە قانداي دا ءبىر مولشەردە ولاردى سىناساڭ، سەن جامان نارسەلەرگە قاتىسپاۋ ءۇشىن ءوزىڭنىڭ سىناۋ قابىلەتىڭدى پايدالاناسىڭ.
جاقسى ورتادا بولۋ.
ەگەر سەن باسقالاردىڭ جاقسى جاعىن كورە الاتىن جانە اسىعىس پايىم (كوبىنە قاتە بولىپ شىعادى) جاسامايتىن ادام بولعىڭ كەلسە، وندا ساعان ادامداردى اقىلعا سالىپ باعالاۋ كەرەك. جوعارىدا ايتىلعانداي، ساعان ءوز دوستارىڭ مەن ارالاساتىن ادامداردىڭ بويىندا قانداي قاسيەتتەردى كورگىڭ كەلەتىندىگىن مۇقيات ويلا. ادام جامان ورتاعا تۇسكەندە، باسىنا قيىندىقتار تاۋىپ الادى. بىرەۋمەن دوستاساردىڭ الدىندا، سەن مىنالاردى وي ەلەگىنە وتكىزىپ كورسەڭ بولادى:
بۇل ادامنىڭ مىنەزى قانداي؟
ونىڭ ادەتتەرى قانداي؟
ونىڭ بەدەلى قانداي؟
ول تۋرالى باسقالار نە ايتادى؟
ەستەرىڭدە ساقتاڭدار! ادام تۋرالى پىكىر قالىپتاستىرۋدىڭ الدىندا، ونى تەرەڭىرەك ءبىلىپ جانە ونى ءتۇسىنۋ كەرەك. ءبىز ءۇشىن سونداي ماڭىزدى بولماسا دا، كەيدە ءبىزدىڭ ادامعا دەگەن قارىم-قاتىناسىمىز ونىڭ ومىرىندە ۇلكەن ءرول اتقارۋى مۇمكىن. ەڭ ۇلكەن سۇيىسپەنشىلىك باسقا ادامدى ونىڭ جاساعان ىس-ارەكەتتەرىنە قاراماي جاقسى كورۋ، سونىمەن قاتار ونىڭ جاقسى ادام بولۋى ءۇشىن تالپىنۋ.
باسقالاردىڭ بويىنان جاقسى نارسە ىزدەڭدەر، سوندا ولار سەندەرگە جاقسى جاعىنان كورىنەدى.
You Might Also Like
-
ۇزاق ۋاقىت بويى دەنە شىنىقتىرۋمەن اينالىسپاعان ادام اۋىر جۇمىس ىستەپ، دەنەسىنە كۇش تۇسىرسە دەنەسىنىڭ اۋىراتىنىن جاقسى بىلەدى. سەبەبى بۇل اۋرۋ 5-6 ساعاتتان كەيىن باستالىپ، كەلەسى كۇنى ارتادى. نەلىكت...
