ق. امانجولوۆتىڭ 105 جىلدىعىنا ارنالعان «قازاقستان دەيتىن مەنىڭ بار ەلىم» اتتى ادەبي - سازدى كەش
ق. امانجولوۆتىڭ 105 جىلدىعىنا ارنالعان «قازاقستان دەيتىن مەنىڭ بار ەلىم» اتتى ادەبي - سازدى كەش
كورنەكىلىگى: سۋرەت كورمەسى، سلايدتار، ۆيدەولار.
ماقساتى: وقۋشىلارعا قاسىم امانجولوۆتىڭ ءومىر جولى مەن شىعارماشىلىعىن تانىستىرۋ. وقۋشىلاردىڭ وتانسۇيگىشتىك قاسيەتتەرىن ارتتىرۋعا قاسىم امانجولوۆتىڭ ەرلىك پەن ورلىك جىرلارى ارقىلى ىقپال ەتۋ.
ءى جۇرگىزۋشى:
قۇرمەتتى وقۋشىلار! مۇعالىمدەر! اقىن، قازاق پوەزياسىندا ايرىقشا ورنى بار ۇلى تۇلعا قاسىم امانجولوۆتىڭ 105 جىلدىعىنا وراي وتكىزىلىپ وتىرعان «قازاقستان دەيتىن مەنىڭ بار ەلىم» اتتى ادەبي - سازدى كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر!
ءىى جۇرگىزۋشى:
قاسىم سولاي بولماسا، نەسى قاسىم!؟
جىر بايگەگە اتتانعان ادام بولسا،
سورەدەگى قاسىمنان ەسىنە السىن!…
- دەپ مۇقاعالي ماقاتايەۆ جىرلاعانداي قاسىم امانجولوۆ «جاسىق ولەڭ ەمەس، اسىل ولەڭ» جازۋدى ماقسات ەتكەن قايسار اقىن.
ءى جۇرگىزۋشى
قاسىم جىرى – كوڭىل كۇيىمىزدىڭ باقىتتى شاعى. قازاق پوەزياسى قالاي ورلەدى؟- دەگەن سۇراقتارعا ەشكىم دە قاسىمسىز جاۋاپ بەرە المايدى،- دەپ ءابدىلدا تاجىبايەۆ ايتقانداي، قاسىم امانجولوۆتىڭ ءومىر جولى مەن شىعارماشىلىعىمەن تانىس بولىڭىزدار!
قاسىم امانجولوۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى.
قاسىم راحىمجان ۇلى امانجولوۆ 1911 جىلى قاراعاندى وبلىسىندا تۋعان. العاشىندا جاڭادان اشىلعان اۋىل مەكتەبىندە وقىپ، ساۋاتىن اشادى. كەيىن اعاسى قاسىمدى سەمەي قالاسىنداعى ينتەرناتقا ورنالاستىرادى.
1924 – 26 جىلدارى بالالار ۇيىندە تاربيەلەنگەن قاسىم بۇدان كەيىن سەمەيدە وقيدى (1927 - 30 جج.). 1931 جىلى قاسىم لەنينگراد قالاسىنداعى (قازىرگى سانكت - پەتەربۋرگ) ورمان شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىنا تۇسەدى.
1930 جالى الماتىعا كەلىپ، «لەنينشىل جاس» گازەتىندە ىستەيدى. اقىن ورال قالاسىندا «ەكپىندى قۇرىلىس» گازەتىندە قىزمەتكە ورنالاسادى. 1933 جىلى مىندەتتى اسكەر قاتارىنا الىنىپ، ونى وسى ورال قالاسىندا وتەيدى.
العاشقى ولەڭدەرىن قاسىم امانجولوۆ سەمەيدە جازعان. 1938 جىلى تۇڭعىش ولەڭدەر جيناعى «ءومىر سىرى» دەگەن اتپەن جارىق كورەدى.
سوعىس مايدانىندا ءجۇرىپ قاسىم كوپتەگەن ليريكالىق ولەڭدەر جازعان. «ۇستىمدە سۇر شينەلىم»، «مارتبەك»، «جەڭىس داۋىسى»، «ورال»، «ەرتىس»، «سيبير»، «سارىارقا» سياقتى ولەڭدەرى تۋعان جەردىڭ سىر - سيپاتىن، سۇلۋلىق بەينەسىن، سوعىس ءومىرىن سۋرەتتەيدى.
قاسىم امانجولوۆ – شەبەر اۋدارماشى.
م. لەرمونتوۆتىڭ "ماسكاراد" دراماسىن، ا. تۆاردوۆسكييدىڭ ايگىلى "ۆاسيليي تەركين" اتتى ۇزاق تا كۇردەلى پوەماسىن وتە شەبەر اۋدارادى. پۋشكيننىڭ "پولتاۆا" پوەماسىن، ۆ. ۆ. ماياكوۆسكييدىڭ «قوشتاسۋ» ولەڭىن اۋدارادى.
1947 جىلدان باستاپ قاسىم سىرقاتتانىپ، ارا - تۇرا جاتىپ قالىپ ءجۇردى. ءبىراق قانداي اۋىر حالدە جاتسا دا، ولەڭ جازۋىن توقتاتقان جوق. سىرقاتى دەندەگەن كەزدەردە قاسىم ولەڭدەرىندە ءوزىنىڭ اقىندىق ءومىرى تۋرالى جازاتىن. بۇعان دالەل ونىڭ «ءوزىم تۋرالى» اتتى ولەڭى. ءبىراق بۇل ولەڭدى اياقتاماي كەتتى.
ءىى جۇرگىزۋشى:
العاشقى ولەڭدەرىن قاسىم امانجولوۆ سەمەيدە جازعان. ولار قابىرعا گازەتىندە عانا باسىلىپ جۇرگەن. اقىن ولەڭدەرىنىڭ نەگىزگى تاقىرىبى تۋعان جەر، تۋعان ەل، اتامەكەن تۋرالى.
ءى جۇرگىزۋشى: اقىننىڭ كەۋدەسىن كەرنەگەن ساعىنىش، ەلىنىڭ ەرتەڭىنە دەگەن الاڭداۋشىلىق، ماقتانىش، سەنىم، سەزىم ولەڭ بولىپ ورىلە بەرگەن، ورىلە بەرگەن.
«اتامەكەن»، «الماتى»، «مەن تابيعات بوبەگى»، «جايىق»، «قازاقستان» ولەڭدەرى وقىلادى.
اتامەكەن
قاسىم امانجولوۆ
سۇيەم سەنى تۋعان ەل - اتامەكەن،
ابزال انام سەنسىڭ عوي قۇشاعىڭ كەڭ.
جەر مەن كوكتىڭ جانناتى ءبىر ءوزىڭسىڭ،
سەنەن ارتىق نە تابام، قايدا كەتەم.
ىزدەيمىن دەپ «جەرۇيىق»، جەلدەي جەلگەن
اسانقايعى ەمەسپىن، قاسىممىن مەن.
قورقىت تا ەمەن ەلسىزدە، كور باسىندا
قوبىزىمەن سىرلاسىپ كۇڭىرەنگەن.
ەركە جانمىن، ومىردە ءوستىم ەركىن،
«ەركەلەمە، ەي، جىگىت، ەسپە» دەر كىم؟!
ءوز ەلىمدە وزەندەي گۇرىلدەيمىن،
تاسىپ، شالقىپ وتەمىن - وسى سەرتىم.
يان ارايلىم 4 "ا " سىنىپ وقۋشىسى
الماتى
قاسىم امانجولوۆ
جاقسى ەكەن عوي الماتىم،
التىن ۇيەك استانام.
وسى ەكەن عوي جانناتىڭ
اتام قازاق اڭساعان.
كەلدىم سەنى ساعىنىپ،
التىن ۇيام - الماتىم.
كەڭ كوشەڭدە باسار نىق
مەن ءبىر اقىن سولداتىڭ.
وت پەن تەمىر سايىسقان
كەلدىم مايدان تورىنەن.
جەر قۇشام دەپ كور قۇشقان
جاۋدى جەڭىپ كەلدىم مەن.
كۇلكى - جاسى ارالاس،
اقىن دا ءبىر جاس بالا.
تەربەت ءوزىڭ، ماۋقىن باس،
التىن بەسىك - استانا.
دجۋرۋنوۆا الۋا 4 ب
مەن تابيعات بوبەگى
قاسىم امانجولوۆ
مەن تابيعات بوبەگى،
ەركىن جانمىن ەركەمىن؛
اۋزىمدا جاستىق ولەڭى،
ەركەلەپ كۇيىم شەرتەمىن.
ق. امانجولوۆتىڭ 105 جىلدىعىنا ارنالعان «قازاقستان دەيتىن مەنىڭ بار ەلىم» اتتى ادەبي - سازدى كەش. جۇكتەۋ
كورنەكىلىگى: سۋرەت كورمەسى، سلايدتار، ۆيدەولار.
ماقساتى: وقۋشىلارعا قاسىم امانجولوۆتىڭ ءومىر جولى مەن شىعارماشىلىعىن تانىستىرۋ. وقۋشىلاردىڭ وتانسۇيگىشتىك قاسيەتتەرىن ارتتىرۋعا قاسىم امانجولوۆتىڭ ەرلىك پەن ورلىك جىرلارى ارقىلى ىقپال ەتۋ.
ءى جۇرگىزۋشى:
قۇرمەتتى وقۋشىلار! مۇعالىمدەر! اقىن، قازاق پوەزياسىندا ايرىقشا ورنى بار ۇلى تۇلعا قاسىم امانجولوۆتىڭ 105 جىلدىعىنا وراي وتكىزىلىپ وتىرعان «قازاقستان دەيتىن مەنىڭ بار ەلىم» اتتى ادەبي - سازدى كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر!
ءىى جۇرگىزۋشى:
قاسىم سولاي بولماسا، نەسى قاسىم!؟
جىر بايگەگە اتتانعان ادام بولسا،
سورەدەگى قاسىمنان ەسىنە السىن!…
- دەپ مۇقاعالي ماقاتايەۆ جىرلاعانداي قاسىم امانجولوۆ «جاسىق ولەڭ ەمەس، اسىل ولەڭ» جازۋدى ماقسات ەتكەن قايسار اقىن.
ءى جۇرگىزۋشى
قاسىم جىرى – كوڭىل كۇيىمىزدىڭ باقىتتى شاعى. قازاق پوەزياسى قالاي ورلەدى؟- دەگەن سۇراقتارعا ەشكىم دە قاسىمسىز جاۋاپ بەرە المايدى،- دەپ ءابدىلدا تاجىبايەۆ ايتقانداي، قاسىم امانجولوۆتىڭ ءومىر جولى مەن شىعارماشىلىعىمەن تانىس بولىڭىزدار!
قاسىم امانجولوۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى.
قاسىم راحىمجان ۇلى امانجولوۆ 1911 جىلى قاراعاندى وبلىسىندا تۋعان. العاشىندا جاڭادان اشىلعان اۋىل مەكتەبىندە وقىپ، ساۋاتىن اشادى. كەيىن اعاسى قاسىمدى سەمەي قالاسىنداعى ينتەرناتقا ورنالاستىرادى.
1924 – 26 جىلدارى بالالار ۇيىندە تاربيەلەنگەن قاسىم بۇدان كەيىن سەمەيدە وقيدى (1927 - 30 جج.). 1931 جىلى قاسىم لەنينگراد قالاسىنداعى (قازىرگى سانكت - پەتەربۋرگ) ورمان شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىنا تۇسەدى.
1930 جالى الماتىعا كەلىپ، «لەنينشىل جاس» گازەتىندە ىستەيدى. اقىن ورال قالاسىندا «ەكپىندى قۇرىلىس» گازەتىندە قىزمەتكە ورنالاسادى. 1933 جىلى مىندەتتى اسكەر قاتارىنا الىنىپ، ونى وسى ورال قالاسىندا وتەيدى.
العاشقى ولەڭدەرىن قاسىم امانجولوۆ سەمەيدە جازعان. 1938 جىلى تۇڭعىش ولەڭدەر جيناعى «ءومىر سىرى» دەگەن اتپەن جارىق كورەدى.
سوعىس مايدانىندا ءجۇرىپ قاسىم كوپتەگەن ليريكالىق ولەڭدەر جازعان. «ۇستىمدە سۇر شينەلىم»، «مارتبەك»، «جەڭىس داۋىسى»، «ورال»، «ەرتىس»، «سيبير»، «سارىارقا» سياقتى ولەڭدەرى تۋعان جەردىڭ سىر - سيپاتىن، سۇلۋلىق بەينەسىن، سوعىس ءومىرىن سۋرەتتەيدى.
قاسىم امانجولوۆ – شەبەر اۋدارماشى.
م. لەرمونتوۆتىڭ "ماسكاراد" دراماسىن، ا. تۆاردوۆسكييدىڭ ايگىلى "ۆاسيليي تەركين" اتتى ۇزاق تا كۇردەلى پوەماسىن وتە شەبەر اۋدارادى. پۋشكيننىڭ "پولتاۆا" پوەماسىن، ۆ. ۆ. ماياكوۆسكييدىڭ «قوشتاسۋ» ولەڭىن اۋدارادى.
1947 جىلدان باستاپ قاسىم سىرقاتتانىپ، ارا - تۇرا جاتىپ قالىپ ءجۇردى. ءبىراق قانداي اۋىر حالدە جاتسا دا، ولەڭ جازۋىن توقتاتقان جوق. سىرقاتى دەندەگەن كەزدەردە قاسىم ولەڭدەرىندە ءوزىنىڭ اقىندىق ءومىرى تۋرالى جازاتىن. بۇعان دالەل ونىڭ «ءوزىم تۋرالى» اتتى ولەڭى. ءبىراق بۇل ولەڭدى اياقتاماي كەتتى.
ءىى جۇرگىزۋشى:
العاشقى ولەڭدەرىن قاسىم امانجولوۆ سەمەيدە جازعان. ولار قابىرعا گازەتىندە عانا باسىلىپ جۇرگەن. اقىن ولەڭدەرىنىڭ نەگىزگى تاقىرىبى تۋعان جەر، تۋعان ەل، اتامەكەن تۋرالى.
ءى جۇرگىزۋشى: اقىننىڭ كەۋدەسىن كەرنەگەن ساعىنىش، ەلىنىڭ ەرتەڭىنە دەگەن الاڭداۋشىلىق، ماقتانىش، سەنىم، سەزىم ولەڭ بولىپ ورىلە بەرگەن، ورىلە بەرگەن.
«اتامەكەن»، «الماتى»، «مەن تابيعات بوبەگى»، «جايىق»، «قازاقستان» ولەڭدەرى وقىلادى.
اتامەكەن
قاسىم امانجولوۆ
سۇيەم سەنى تۋعان ەل - اتامەكەن،
ابزال انام سەنسىڭ عوي قۇشاعىڭ كەڭ.
جەر مەن كوكتىڭ جانناتى ءبىر ءوزىڭسىڭ،
سەنەن ارتىق نە تابام، قايدا كەتەم.
ىزدەيمىن دەپ «جەرۇيىق»، جەلدەي جەلگەن
اسانقايعى ەمەسپىن، قاسىممىن مەن.
قورقىت تا ەمەن ەلسىزدە، كور باسىندا
قوبىزىمەن سىرلاسىپ كۇڭىرەنگەن.
ەركە جانمىن، ومىردە ءوستىم ەركىن،
«ەركەلەمە، ەي، جىگىت، ەسپە» دەر كىم؟!
ءوز ەلىمدە وزەندەي گۇرىلدەيمىن،
تاسىپ، شالقىپ وتەمىن - وسى سەرتىم.
يان ارايلىم 4 "ا " سىنىپ وقۋشىسى
الماتى
قاسىم امانجولوۆ
جاقسى ەكەن عوي الماتىم،
التىن ۇيەك استانام.
وسى ەكەن عوي جانناتىڭ
اتام قازاق اڭساعان.
كەلدىم سەنى ساعىنىپ،
التىن ۇيام - الماتىم.
كەڭ كوشەڭدە باسار نىق
مەن ءبىر اقىن سولداتىڭ.
وت پەن تەمىر سايىسقان
كەلدىم مايدان تورىنەن.
جەر قۇشام دەپ كور قۇشقان
جاۋدى جەڭىپ كەلدىم مەن.
كۇلكى - جاسى ارالاس،
اقىن دا ءبىر جاس بالا.
تەربەت ءوزىڭ، ماۋقىن باس،
التىن بەسىك - استانا.
دجۋرۋنوۆا الۋا 4 ب
مەن تابيعات بوبەگى
قاسىم امانجولوۆ
مەن تابيعات بوبەگى،
ەركىن جانمىن ەركەمىن؛
اۋزىمدا جاستىق ولەڭى،
ەركەلەپ كۇيىم شەرتەمىن.
ق. امانجولوۆتىڭ 105 جىلدىعىنا ارنالعان «قازاقستان دەيتىن مەنىڭ بار ەلىم» اتتى ادەبي - سازدى كەش. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: پاسكال ءتىلىنىڭ شارتتى سوڭىنان تەكسەرەتىن قايتالاۋ وپەراتورى - Repeat. (9 سىنىپ)
