InfoHub Logo

«قالدىرعان ءىزىڭ ماڭگىلىك...» «شىن اسىلدى توت باسپايدى»-حالىق ماتەلى. بوستاندىق وجبب مەكتەبىندە باستاۋىش سىنىپتار ءمۇعالىمى بولعان مارقۇم اپايىم التىناي اباشقىزىنا ارنايمىن. ........ العاشقى ۇستاز............. يا ، وسى ءبىر اۋىز ءسوزدى ەستىگەن شاقتا- بار جان-دۇنيەڭدى اقتارىپ، وي تەڭىزىنە -قيال كەمەسىمەن بالالىق اتتى ادەمى الەمگە قالاي سۇڭگىپ كەتكەنىڭدى دە اڭعارماي قالاسىڭ! سەبەبى، العاشقى ۇستازىڭدى ەسىڭە العاندا، ەڭ الدىمەن كوز الدىڭا قۇلدىراڭداعان ءسابي كەزىڭدەگى العاش مەكتەپ اتتى ۇلكەن وردانىڭ ەسىگىن يمەنە اشىپ، جۇرەگىڭ دۇرسىلدەي، الدىڭدا مەيىرلەنە كۇلىپ، جىلى جىميعان اپايىڭنىڭ جۇزىنە وزىڭشە بالالىق ساقتىقپەن بارلاي كوز تاستاپ، ءوز بالالىق تانىم-تۇسىنىگىڭە ساي زەرتتەۋ جاساي باستايسىڭ...... ۇستازدىڭ بار ءبىتىم-بولمىسى، تۇلعاسى، ءجۇرىس-تۇرىسى، ءسوز ساپتاۋ مانەرى، داۋىس ىرعاعى،ءبارى-بارى بالالىق پاك جۇرەگىڭنىڭ تۇكپىرىنەن ورىن الا بەرەرى ءسوزسىز....... ...ارادا سىناپتاي سىرعىعان زىمىران-ۋاقىتتىڭ جالىنا جارماسقان مەكتەپتەگى بال-بالالىق ساتتەرىڭ سىڭعىرلاعان كۇمىس قوڭىراۋ ۇنىمەن بىرگە قول بۇلعاپ قوشتاسىپ، ءومىر ايدىنىنا قانات قاعاسىڭ... جىگىتتىك، بويجەتكەندىك، كەمەل شاقتىق ءومىر ولشەمدەرى ساعان بەرىلگەن عۇمىر بەتتەرىنە ءوز ورنەگىن سالعان شاقتاردا، ارتىڭا ءبىر ءسات ويشا كوز جۇگىرتىپ، ءتاتتى ەستەلىكتەرگە تولى ءوزىڭ ءوتىپ كەتكەن ايالدامالارعا قايتا ورالاسىڭ....... يا ،مۇنىڭ ءبارىن نەگە ايتىپ وتىرمىن، سەبەبى مەن دە بارشا ەكى اياقتى پەندەلەردەي سول بالالىق شاققا ساياحات جاساۋ ارقىلى –العاشقى ۇستازىمدى ەسىمە العىم كەلەدى. مەن سوناۋ 1977 جىلى 1-قىركۇيەكتە بوستاندىق ورتا مەكتەبىنىڭ 1-سىنىبىنىڭ تابالدىرىعىنان اتتاعان 1ء-شى «ب» سىنىبىنىڭ 27 شاكىرتىنىڭ ءبىرى ەدىم. ...ءالى ەسىمدە، ادەمى گۇلدى كوفتا مەن قارا بەلدەمشە كيگەن، شاشىن جەلكەسىنە ادەمىلەپ تۇيگەن اپاي بىزدەردى ساپقا تۇرعىزىپ، العاشقى قوڭىراۋ سالتاناتىنان كەيىن سىنىپقا كىرگىزدى.مەكتەپكە جەتەكتەپ اكەلگەن اكە-شەشەمىزگە تىعىلا وتىرىپ، اپايعا ءسال قورقىنىشپەن، جۇرەكسىنە قاراپ وتىرعانىمىز..... اپايىمىزدىڭ مەيىرىمدى قوڭىر ءۇنى-بىزدى وزىنە باۋراي بەردى.... بۇل اپايىمىز- ءبىزدىڭ العاشقى ۇستازىمىز-التىناي اباش قىزى دۇيسەنوۆا ەدى.... التىناي دەسە- التىن ايداي ەدى-اۋ، اياۋلى ۇستازىم! بويىنداعى بار ەرىك-جىگەرىن اياماي، شاكىرتتەرىن ءبىلىم الەمىنە قىزىقتىرىپ،وقىتىپ قانا قويماي، ونەرگە دە جانىن سالىپ ۇيرەتەتىن. مەكتەپتە وتەتىن بارلىق شارالارعا ءبىزدى ءوزى ازىرلەپ، كوركەمسوزدى داۋىس ىرعاعىن كەلتىرىپ، مانەرلەپ وقۋعا،بي بيلەسەك- ساز ىرعاعىنا ساي قولىمىز بەن اياق قيمىلىنىڭ ۇيلەسىمىنە، ءان سالساق-داۋسىمىزدىڭ ىرعاعىنا وتە قاتال تالاپ قويا بىلەتىن جانە جالىقپاي ۇيرەتەتىن! ءتىپتى ءۇزىلىس كەزدەرىندە دە قىزىقتى ويىندار ويناتىپ، نەمەسە،ادەمى ەرتەگى، اڭگىمە كىتاپشالارىن تاراتىپ بەرىپ،سۋرەت،ەڭبەك ساباقتارىندا ادەمى ويىنشىقتار جاساۋعا، ويۋلار ويۋعا ۇيرەتەتىن، سونداي قىزىقتىراتىن! اپايىمنىڭ تاپقىرلىعىنا، ءبارىن بىلەتىندىگىنە، قولىنان ءبارى كەلەتىنىنە ەرەكشە تاڭ قالاتىنمىن. ىشتەي «مەن دە اپايىم سياقتى بولامىن» دەگەن بالالىق ارمانىم سول كەزدەن باستاۋ العان... التىناي اپايىمنىڭ ءون بويىنا بار ونەر تۇيىسە توعىسقان ەدى دەسەم، ارتىق بولماس. سەبەبى-اپايىم مەكتەپ ۇجىمى مەرەكەلىك كونسەرت بەرەتىن بولسا، حوردا –ديرەجور،دومبىرامەن ءان سالۋ، بيشىلەر ءانساملى قۇرامىندا بي بيلەۋ، كوركەمسوز وقۋ،بارى-بارىندە جۇرەتىن، وسى ونەردىڭ قاي-قايسىسى دا قولىنان كەلەتىن! مىنە، مەكتەپتى بىتىرگەنىمە 30 جىل بولسا دا، التىناي اپايىمنىڭ كەيبىر سوزدەرى، ءجۇرىسى، كوز الدىما،ءان ايتقانداعى داۋىسى كەيدە قۇلاعىما كەلگەندەي بولادى.بۇل –شاكىرتىنىڭ جۇرەگىنەن ۇمىتىلماستاي ورىن العان ۇستاز تۇلعاسىنىڭ ۇلىلىعى ەمەس پە؟! ماقتانعانىم ەمەس، سول اپايىمنىڭ جاتتاتقان كەيبىر اندەرى مەنىڭ ءالى ەسىمدە، كەيدە ءوز بالالارىما «مەنىڭ اپايىم جاتتاتقان ەدى»- دەپ ايتىپ بەرسەم، سەنەر-سەنبەستەرىن بىلمەيتىن.بۇل دا ۇستاز ەڭبەگىنىڭ بالا ساناسىنا وشپەستەي جازىلعان ەڭبەگىنىڭ كۋاسى بولار... ءالى ەسىمدە، ورال پەدۋچيليششەسىندە ستۋدەنت بولىپ ءجۇرىپ اۋىلعا كەلگەنىمدە اپايىما امانداسىپ شىعۋعا باردىم. اپايىم مەنى قۋانا قارسى الىپ،دوسىنداي جاقىن تارتىپ،بار اقىلىن ايتىپ، ءوزى وقىعان ۋچيليششەسى، ءوزىن وقىتقان ۇستازدارى تۋرالى سۇراستىرىپ،ءوزى دە ستۋدەنتتىك شاعىنا ورالعانداي بال-بۇل جانىپ،اڭگىمەلەسكەن ەدى.... قوشتاسقان ساتتە مەنى وزىنە جاقىن تارتا قۇشاقتاپ، «اينالايىن، امان ءجۇر، مەنى ەسىڭە الا ءجۇر، ۇمىتپاعانىڭا ريزامىن!» -دەپ ەدى... اپايىمنىڭ جانارى سونداي نۇرلى، شۋاقتى، مەيىرىمگە تولى بولاتىن...ارادا قانشا جىلدار وتسە دە مەن العاشقى ۇستازىمنىڭ ايالى ۇلكەن كوزدەرىن، بيداي ءوڭى مەن شاشىن تۇيگەن كەلبەتىن ماڭگى ۇمىتپايمىن! التىناي اباشقىزى- مەنىڭ يدەالىم بولىپ ماڭگى قالا بەرەدى! ....بۇل كۇندە مەن دە سول بالالىق ارمانىم ورىندالىپ، سان شاكىرتتىڭ العاشقى ۇستازى اتاندىم. ءبىراق، سول ءوزىمنىڭ العاشقى ۇستازىمداي قانشالىقتى بولا الدىم، بىلمەيمىن.سەبەبى، العاشقى ۇستازىم مەن ءۇشىن- قايتالانباس، سان قيلى دارىن يەسى، ءبىلىمدار،عازيز جان! ەگەر دە ۇستازدىق ەڭبەگىمدە ءسال بيىكتەن كورىنەر بولسام-ول ءسىزدىڭ جەمىسىڭىز،ءسىزدىڭ جەتىستىگىڭىز دەپ بىلەمىن، اياۋلى ۇستازىم! وكىنىشى مەن قۋانىشى الماعايىپ ارالاسقان مىناۋ ومىردەن ءسىزدىڭ ەرتە كەتكەنىڭىز،وتە وكىنىشتى! ايتپەسە، ءسىزدىڭ الار اسۋىڭىز، شىعار تاۋىڭىز بيىك بولاتىنىنا كامىل سەنەمىن. «شاكىرتسىز-ۇستاز تۇل» دەگەن دانا حالقىمىز، بۇل كۇندەرى ءسىزدىڭ ءىزىڭىزدى الدىڭىزدان تۇلەپ ۇشقان قانشاما شاكىرتىڭىز جالعاستىرۋدا.ولار باردا- ءسىز دە بارسىز، ۇمىتىلمايسىز! ءسىزدىڭ ادامي بولمىسىڭىز، دەگدار تۇلعاڭىز ەشقاشان الاسارماي، رۋحىڭىز ماڭگى بيىكتە بولادى، اسىل جان، اياۋلى ۇستاز! بۇل شىعارمام-سىزگە دەگەن شاكىرتتىك ەسكەرتكىشىمىز بولسىن.... وزىڭىزگە دەگەن شاكىرتتىك ساعىنىشپەن ەسكە العان 1977-1980 جىلعى شاكىرتتەرىڭىز اتىنان - تەمىرعالييەۆا مەڭدىگۇل مۇحانبەتجان قىزى. ساتىبالدى نجبب مەكتەبى، كازتالوۆ اۋدانى، بقو.

---