«قالقامان-مامىر» پوەماسىنىڭ كوركەمدىك يدەياسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «قالقامان - مامىر» پوەماسىنىڭ كوركەمدىك يدەياسى
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك. ادەبيەت تەورياسى بويىنشا بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ. ءوز بەتتەرىنشە جۇمىس جاساي بىلۋگە، ىزدەندىرۋگە جۇمىلدىرۋ.
تاربيەلىك. ادامگەرشىلىككە، باۋىرمالدىققا باۋلۋ.
دامىتۋشىلىق. وي تاستاپ ويلاندىرا وتىرىپ، عىلىمي نەگىزدە ىزدەنۋشىلىكتى دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ديەۆيزى: “عىلىمسىز ادام - ايۋان،
نە قىلساڭ دا عىلىم ءبىل”
ساباقتىڭ تەحنولوگياسى: ق. و بىتىبايەۆا تەحنولوگياسى بويىنشا
(دامىتا وقىتۋ، پروبلەمالىق وقىتۋ، دارالاپ، سارالاپ وقىتۋ)
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، مانەرلەپ وقۋ، مازمۇنداۋ، تالداۋ، ىزدەندىرۋ، وي تاستاۋ، پىكىرتالاس
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: وقۋلىق، كوركەم ادەبيەت، تىرەك كەستە، ءار ءتۇرلى مالىمەتتەر.
ءپانارالىق بايلانىس. 1. ادەبيەت تەورياسى. كەيىپكەر تۋرالى.
2. تاريح. ءحۇىىى عاسىردا قازاقتاردىڭ «اقتابان شۇبىرىندى» اتانۋى، قونىس اۋدارۋى.
قوسىمشا وقۋعا: «ءسوز جازىپ، ءسوز ولشەمەك»، «ءومىر ولەڭدەرى»
ساباقتىڭ جابدىعى: سلايدتار، پورترەت، سىزبا، كەستەلەر، ءۇنتاسپا.
قولدانىلعان ادەبيەتتەر ءتىزىمى:
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ: ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ.
ءىىى جاڭا ءبىلىم بەرۋ كەزەڭى
سۇراق: 1. ادالدىق، ادال ماحاببات دەگەندى قالاي تۇسىنەمىز
2.«قالقامان - مامىر» پوەماسىنىڭ نەگىزگى ايتار ويى نە؟
شاكارىم تۋرالى وقۋشى بىلىمدەرىن سارالاۋ. تىرەك سىزبانى تولتىرۋ.
شاكارىم كىم؟
……………
پوەما مازمۇنىن اڭگىمەلەتە وتىرىپ، سوزدىك جۇمىسىن جۇرگىزۋ.
ەركەك - شورا، باستاڭعى، حالال، اسىق، وعات، شاھيت بولۋ
سول جىلداردا قازاق تاريحىندا قانداي وقيعالار بولىپ جاتقان كەزەڭ؟
پوەماعا جالپى تالداۋ جاساتۋ.
ۇلگەرىمى تومەن وقۋشىلارعا بەرىلەتىن تاپسىرما:
ولەڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ جاساۋ
شىعارمانىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشىپ كورسەتۋ.
ەكى تارماقتى جاي سويلەم تۇرلەرىنە تالداۋ.
قابىلەتتى وقۋشىلارعا بەرىلەتىن تاپسىرما:
شىعارمادان وبرازدى، ايشىقتى سوزدەردى تابادى، تۋىندىنىڭ تىلىنە، كوركەمدىك ەرەكشەلىگىنە توقتالادى.
ەكى تارماقتى سويلەم مۇشەسىنە تالداۋ.
كومپوزيسيالىق تالداۋ جاساۋ.
ءى. پرولوگ – العى ءسوز. توبىقتى رۋىنىڭ تاراتىلۋى. سىردا بولۋى.
ءىى. ەكسپوزيسيا – سيۋجەتتىڭ باستالۋى.
قالقامان مەن مامىردىڭ ءبىر - بىرىنە عاشىق بولۋى.
ءىىى. سيۋجەتتىك بايلانىستار.
ءىV. وقيعانىڭ دامۋى. ا) مامىردىڭ باستاڭعى جاساۋى.
ءا) قىزدىڭ قالقاماندى جەكە شاقىرۋى.
ا) قالقاماننىڭ مامىردى الىپ قاشۋى.
V. شيەلەنىس. ءا) مامىردىڭ ءولىمى.
Vءى. كۋلميناسيا – شارىقتاۋ شەگى.
Vءىى. شەشىمى. كوكەناي شارتى.
ا) قالقاماندى وققا بايلاۋ. ءا) قالقاماننىڭ ەلدەن كەتۋى.
Vءىىى. ەپيلوگ. بۇل وقيعادان كەيىنگى جاعداي
شاكارىمنىڭ ءانىن ورىنداۋ نەمەسە ءۇنتاسپادان تىڭداۋ.
پروبلەمالىق سۇراقتار قويا وتىرىپ، پىكىرتالاس ءوربىتۋ.
انەت بابا نەلىكتەن كوكەنايدىڭ شەشىمىمەن ساناسادى؟
كوكەناي كىم؟(مامبەتەيدىڭ باستاۋشىسى، ءوزى باتىر، مىنەزى قاتتى كىسى)
انەت بابا نەلىكتەن قالقاماندى وققا بايلادى؟(قارسى جاق كەلىسپەگەن سوڭ)
قالقامان مەن مامىردىڭ تۋىستىق قاتىناستارى بولا تۇرا قوسىلۋى دۇرىس پا، بۇرىس پا؟
بەكىتۋ كەزەڭى. شاعىن تەست وتكىزۋ.
قالقامان - مامىر وقيعاسى قاي جىلى بولعانىن كورسەتىڭىز.
ا) 1726 ۆ) 1725 س) 1722 d) 1727
قالقاماننىڭ مىنگەن اتىن تابىڭىز.
ا) اردا كۇرەڭ ۆ) قارا تۇلپار س) تايبۋرىل d) اق سۇڭقار
پوەمانىڭ اياق جاعى كىمگە ارنالعانىن تابىڭىز.
ا) كوكەنايعا ۆ) مامىرعا س) قالقامان ۇرپاعىنا d) انەت باباعا
پوەماداعى وقيعانىڭ شارىقتاۋ شەگىن كورسەتىڭىز.
ا) مامىر ءولىمى ۆ) كوكەناي شارتى س) باستاڭعى جاساۋ d) قالقاماننىڭ ەلدەن كەتۋى.
قورىتىندىلاۋ
شىعارماداعى وقيعانى، سالت - ءداستۇردى بۇگىنگى كۇنمەن سالىستىرۋ.
پوەمانىڭ نەگىزگى ايتار ويىن، ءتۇيىنىن ءتۇيۋ.
ۇيگە تاپسىرما
قالقامان - مامىر كينوسىن كورىپ، پوەما جەلىسىمەن سالىستىرا زەرتتەۋ.
ءۇزىندى جاتتاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك. ادەبيەت تەورياسى بويىنشا بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ. ءوز بەتتەرىنشە جۇمىس جاساي بىلۋگە، ىزدەندىرۋگە جۇمىلدىرۋ.
تاربيەلىك. ادامگەرشىلىككە، باۋىرمالدىققا باۋلۋ.
دامىتۋشىلىق. وي تاستاپ ويلاندىرا وتىرىپ، عىلىمي نەگىزدە ىزدەنۋشىلىكتى دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ديەۆيزى: “عىلىمسىز ادام - ايۋان،
نە قىلساڭ دا عىلىم ءبىل”
ساباقتىڭ تەحنولوگياسى: ق. و بىتىبايەۆا تەحنولوگياسى بويىنشا
(دامىتا وقىتۋ، پروبلەمالىق وقىتۋ، دارالاپ، سارالاپ وقىتۋ)
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، مانەرلەپ وقۋ، مازمۇنداۋ، تالداۋ، ىزدەندىرۋ، وي تاستاۋ، پىكىرتالاس
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: وقۋلىق، كوركەم ادەبيەت، تىرەك كەستە، ءار ءتۇرلى مالىمەتتەر.
ءپانارالىق بايلانىس. 1. ادەبيەت تەورياسى. كەيىپكەر تۋرالى.
2. تاريح. ءحۇىىى عاسىردا قازاقتاردىڭ «اقتابان شۇبىرىندى» اتانۋى، قونىس اۋدارۋى.
قوسىمشا وقۋعا: «ءسوز جازىپ، ءسوز ولشەمەك»، «ءومىر ولەڭدەرى»
ساباقتىڭ جابدىعى: سلايدتار، پورترەت، سىزبا، كەستەلەر، ءۇنتاسپا.
قولدانىلعان ادەبيەتتەر ءتىزىمى:
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ: ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ.
ءىىى جاڭا ءبىلىم بەرۋ كەزەڭى
سۇراق: 1. ادالدىق، ادال ماحاببات دەگەندى قالاي تۇسىنەمىز
2.«قالقامان - مامىر» پوەماسىنىڭ نەگىزگى ايتار ويى نە؟
شاكارىم تۋرالى وقۋشى بىلىمدەرىن سارالاۋ. تىرەك سىزبانى تولتىرۋ.
شاكارىم كىم؟
……………
پوەما مازمۇنىن اڭگىمەلەتە وتىرىپ، سوزدىك جۇمىسىن جۇرگىزۋ.
ەركەك - شورا، باستاڭعى، حالال، اسىق، وعات، شاھيت بولۋ
سول جىلداردا قازاق تاريحىندا قانداي وقيعالار بولىپ جاتقان كەزەڭ؟
پوەماعا جالپى تالداۋ جاساتۋ.
ۇلگەرىمى تومەن وقۋشىلارعا بەرىلەتىن تاپسىرما:
ولەڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ جاساۋ
شىعارمانىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشىپ كورسەتۋ.
ەكى تارماقتى جاي سويلەم تۇرلەرىنە تالداۋ.
قابىلەتتى وقۋشىلارعا بەرىلەتىن تاپسىرما:
شىعارمادان وبرازدى، ايشىقتى سوزدەردى تابادى، تۋىندىنىڭ تىلىنە، كوركەمدىك ەرەكشەلىگىنە توقتالادى.
ەكى تارماقتى سويلەم مۇشەسىنە تالداۋ.
كومپوزيسيالىق تالداۋ جاساۋ.
ءى. پرولوگ – العى ءسوز. توبىقتى رۋىنىڭ تاراتىلۋى. سىردا بولۋى.
ءىى. ەكسپوزيسيا – سيۋجەتتىڭ باستالۋى.
قالقامان مەن مامىردىڭ ءبىر - بىرىنە عاشىق بولۋى.
ءىىى. سيۋجەتتىك بايلانىستار.
ءىV. وقيعانىڭ دامۋى. ا) مامىردىڭ باستاڭعى جاساۋى.
ءا) قىزدىڭ قالقاماندى جەكە شاقىرۋى.
ا) قالقاماننىڭ مامىردى الىپ قاشۋى.
V. شيەلەنىس. ءا) مامىردىڭ ءولىمى.
Vءى. كۋلميناسيا – شارىقتاۋ شەگى.
Vءىى. شەشىمى. كوكەناي شارتى.
ا) قالقاماندى وققا بايلاۋ. ءا) قالقاماننىڭ ەلدەن كەتۋى.
Vءىىى. ەپيلوگ. بۇل وقيعادان كەيىنگى جاعداي
شاكارىمنىڭ ءانىن ورىنداۋ نەمەسە ءۇنتاسپادان تىڭداۋ.
پروبلەمالىق سۇراقتار قويا وتىرىپ، پىكىرتالاس ءوربىتۋ.
انەت بابا نەلىكتەن كوكەنايدىڭ شەشىمىمەن ساناسادى؟
كوكەناي كىم؟(مامبەتەيدىڭ باستاۋشىسى، ءوزى باتىر، مىنەزى قاتتى كىسى)
انەت بابا نەلىكتەن قالقاماندى وققا بايلادى؟(قارسى جاق كەلىسپەگەن سوڭ)
قالقامان مەن مامىردىڭ تۋىستىق قاتىناستارى بولا تۇرا قوسىلۋى دۇرىس پا، بۇرىس پا؟
بەكىتۋ كەزەڭى. شاعىن تەست وتكىزۋ.
قالقامان - مامىر وقيعاسى قاي جىلى بولعانىن كورسەتىڭىز.
ا) 1726 ۆ) 1725 س) 1722 d) 1727
قالقاماننىڭ مىنگەن اتىن تابىڭىز.
ا) اردا كۇرەڭ ۆ) قارا تۇلپار س) تايبۋرىل d) اق سۇڭقار
پوەمانىڭ اياق جاعى كىمگە ارنالعانىن تابىڭىز.
ا) كوكەنايعا ۆ) مامىرعا س) قالقامان ۇرپاعىنا d) انەت باباعا
پوەماداعى وقيعانىڭ شارىقتاۋ شەگىن كورسەتىڭىز.
ا) مامىر ءولىمى ۆ) كوكەناي شارتى س) باستاڭعى جاساۋ d) قالقاماننىڭ ەلدەن كەتۋى.
قورىتىندىلاۋ
شىعارماداعى وقيعانى، سالت - ءداستۇردى بۇگىنگى كۇنمەن سالىستىرۋ.
پوەمانىڭ نەگىزگى ايتار ويىن، ءتۇيىنىن ءتۇيۋ.
ۇيگە تاپسىرما
قالقامان - مامىر كينوسىن كورىپ، پوەما جەلىسىمەن سالىستىرا زەرتتەۋ.
ءۇزىندى جاتتاۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
1. وقۋشىلاردىڭ ەسەپتى تەز شىعارۋ قابىلەتىن ارتتىرۋ، ەسەپتەردى شىعارۋ، ورنەكتەردىڭ ءمانىن تابۋ، شەشۋ.
-
ساباقتىڭ ماقساتى: التىن وردا داۋىرىندەگى ادەبيەتتىڭ كورنەكتى وكىلدەرىنىڭ ءبىرى ءرابعۋزيدىڭ ءومىرى، جازعان ەڭبەكتەرى تۋرالى مالىمەتتەرمەن تانىستىرۋ. ميف تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ.
