قاناعات – اسىل قاسيەت
اقشۇقىر مەكتەپ – ليسەيىنىڭ ءمۇعالىمى نۋرجانوۆا گۋلدەن
تاقىرىبى: قاناعات – اسىل قاسيەت
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى تانىمدىق قابىلەتىن جەتىلدىرە وتىرىپ، كەيىپكەرلەرگە سىن كوزبەن قاراۋعا ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشى بويىنا ادامگەرشىلىك، قاراپايىمدىلىق، قاناعاتتىلىق، ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردى دارىپتەۋ.
دامىتۋشىلىق: ءوز ويىن ماقال - ماتەل جۇيەلىلىگىن پايدالانا وتىرىپ دالەلدەۋىن، ىزدەنۋشىلىك بەلسەندىلىگىن، قابىلەتىن ارتتىرۋ، ءوز پىكىرىن قورعاۋعا داعدىلاندىرۋ، وزدىكتەرىنەن قورىتىندى شىعارۋعا ماشىقتاندىرۋ؛ ادەبي تەوريالىق ۇعىمدارىن تەرەڭدەتە مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساباقتى قورىتۋ، ءبىلىمدى جۇيەلەۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: سىني تۇرعىدان ويلاۋ، پىكىر ايتۋ، سۇراق - جاۋاپ
كورنەكىلىگى: بارىنە قاناعات قىل دا، ادال ەڭبەك قىل. (شاكارىم قۇدايبەردى ۇلى)
ساباقتىڭ بارىسى.
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
II. توپتى ەكىگە فيگۋرا تاڭداۋى ارقىلى ءبولۋ
III. توپ اتاۋىنا تالداۋ جاساۋ،
IV. تاربيە ساعاتپەن تانىستىرۋ
V. ناقىل سوزدەرمەن تانىستىرۋ
VI. سۇراق – جاۋاپ
VII. بەينە روليك
VIII. وي - قوزعاۋ
IX. قاناعاتتانۋ ءساتى
X. قورىتىندىلاۋ
ساباقتىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
I. ءمۇعالىم: سالەمەتسىزدەر مە، قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار! بۇگىنگى «قاناعات – اسىل قاسيەت» اتتى اشىق تاربيە ساعاتىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر!
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى. وقۋشىلارعا ساباقتىڭ ماقساتى مەن جوسپارىن ايتىپ ءتۇسىندىرۋ.
II. ءمۇعالىم: وقۋشىلار مەن سىزدەرگە كەسپە قاعاز ۇسىنامىن، سىزدەر وسى كەسپە قاعازداردان بىرەۋىن تاڭدايسىزدار.
كىمدە دوڭگەلەك بەلگىسى بولسا – ءتوزىمدى توبى بولادى
كىمدە شارشى بەلگىسى بولسا – سابىرلى توبى بولادى
كەسپە قاعاز ىشىندە ەرەكشەلەنگەن سمايليك العان وقۋشىلار بۇگىنگى ساباقتىڭ باقىلاۋشىسى بولادى. ءار ساباق سايىن ءوز دوستارىنىڭ مىنەزىن باقىلاپ وتىرادى
III. ءمۇعالىم: سونىمەن وقۋشىلار ەكى توپتىڭ اتاۋىنا تالداۋ جاساپ كورەيىك. توزىمدىلىك دەگەنىمىز نە؟
سابىرلىلىق دەگەنىمىز نە؟
توزىمدىلىك قاسيەت قانداي ادامنىڭ بويىنان بايقاۋعا بولادى؟
سابىر ءتۇبى سارى التىن دەگەندى قالاي تۇسىنەسىزدەر؟
ءمۇعالىم: مەندە ءار توپقا ارنالعان باۋ بار سول باۋدى ءار توپ ءوز توبىنداعى وقۋشىلارىنىڭ مويىنىنا بويىنداعى جاقسى قاسيەتىن ايتىپ بايلايدى
IV. ءمۇعالىم: بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «قاناعات – اسىل قاسيەت». پىكىرلەسۋ
قاناعات دەگەنىمىز نە؟
قاناعاتشىلدىق سەزىمى ادامدى ۇنەمى جاقسىلىققا جەتەلەي مە؟
قاناعاتسىزدىق ادامدى قانداي جاعدايلارعا يتەرمەلەيدى؟
ساباقتىڭ تاقىرىبىنا ساي مىناداي ەپيگراف الدىم:
قاناعات – قارىن تويدىرار،
قاناعاتسىزدىق جالعىز اتىن سويدىرار.
وسى ەپيگرافتىڭ ماعىناسىن اشايىق.
وقۋشىلار جاۋابى:
1 - وقۋشى: ادام بويىندا كوپتەگەن جامان دا، جاقسى دا قاسيەتتەر بولادى. سونىڭ ءبىرى – قاناعات. قولىندا بارىنا قاناعات ەتۋ كەرەك. تويىمسىزدىق، قاناعاتسىزدىق جاقسىلىققا الىپ كەلمەيدى. ادامنىڭ سۇراۋىندا، قالاۋىندا شەك بولۋ كەرەك.
2 - وقۋشى: ءار ادامنىڭ مىنەزى ءار ءتۇرلى بولىپ كەلەدى. ءبىرى جومارت بولسا، ءبىرى – ساراڭ. ەندى بىرەۋى قاناعاتتى بولسا، ەكىنشىسى قاناعاتسىز، پارىقسىز بولادى.
− نەگە بۇل ماقالدى بۇگىنگى ساباققا نەگىز ەتىپ الدىق؟
وقۋشىلاردىڭ جاۋابى:
− بۇگىنگى ساباعىمىز قاناعاتقا بايلانىستى بولۋى كەرەك.
− قاناعاتقا بايلانىستى اڭگىمە وقيمىز.
V. ناقىل سوزدەر. ءمۇعالىم: وقۋشىلار قانداي قاناتتى سوزدەردى بىلەمىز. قانەكەي كىم ايتادى؟
نە پايدا كۇش جوق بولسا، نارلىعىڭنان،
پايدا جوق، كەڭ بولماساڭ، تارلىعىڭنان.
كورىنبەگەن نارسەنى الامىن دەپ،
ايىرىلما قولىڭداعى بارلىعىڭنان.
( ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەيەۆ)
قانەكەي كىم ايتادى؟
وقۋشى: قاناعاتى بار ادامعا باقىت بۇيىرعان.
(اريستوتەل)
وقۋشى: بارعا - قاناعات، جوققا - سابىر!
وقۋشى: جوقتى بار دەسەڭ – قۇت بولار،
باردى جوق دەسەڭ – جۇت بولار.
VI. سۇراق – جاۋاپ – 10 ادەتتەن قاشىق بول!
فورە نەيلدىڭ «جاڭا ءومىردى باستاۋدىڭ جەڭىل جولى» اتتى كىتابىنان ءۇزىندى.
10 ادەتتەن قاشىق بول
1. سەنىڭ ءوز - وزىڭە باعاڭدى تومەندەتەتىن ادامدارمەن ارالاسۋ
2. اعىسپەن ءجۇزۋ جانە كەدەرگىسى از جولدى تاڭداۋ
3. ءوز پىكىرىڭ مەن سەزىمىڭدى وزىڭدە ساقتاۋ
4. بارلىعىنا جاعۋعا تىرىسۋ
5. جاقىندارىڭ مەن اتا - اناڭدى ۇمىتۋدان قاشىق بول
6. «قولىمنان كەلمەيدى» دەپ ايتۋ جانە ءوزىڭدى ساتسىزدىككە بايلاۋ
7. كەك ساقتاۋدان قاشىق بول
8. جاۋاپكەرشىلىكتى باسقالارعا ارتۋدان قاشىق بول
9. ورىنداي المايتىن ۋادە بەرۋ
10. كورە الماۋشىلىقتان قاشىق بول
تاقىرىبى: قاناعات – اسىل قاسيەت
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى تانىمدىق قابىلەتىن جەتىلدىرە وتىرىپ، كەيىپكەرلەرگە سىن كوزبەن قاراۋعا ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشى بويىنا ادامگەرشىلىك، قاراپايىمدىلىق، قاناعاتتىلىق، ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردى دارىپتەۋ.
دامىتۋشىلىق: ءوز ويىن ماقال - ماتەل جۇيەلىلىگىن پايدالانا وتىرىپ دالەلدەۋىن، ىزدەنۋشىلىك بەلسەندىلىگىن، قابىلەتىن ارتتىرۋ، ءوز پىكىرىن قورعاۋعا داعدىلاندىرۋ، وزدىكتەرىنەن قورىتىندى شىعارۋعا ماشىقتاندىرۋ؛ ادەبي تەوريالىق ۇعىمدارىن تەرەڭدەتە مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساباقتى قورىتۋ، ءبىلىمدى جۇيەلەۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: سىني تۇرعىدان ويلاۋ، پىكىر ايتۋ، سۇراق - جاۋاپ
كورنەكىلىگى: بارىنە قاناعات قىل دا، ادال ەڭبەك قىل. (شاكارىم قۇدايبەردى ۇلى)
ساباقتىڭ بارىسى.
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
II. توپتى ەكىگە فيگۋرا تاڭداۋى ارقىلى ءبولۋ
III. توپ اتاۋىنا تالداۋ جاساۋ،
IV. تاربيە ساعاتپەن تانىستىرۋ
V. ناقىل سوزدەرمەن تانىستىرۋ
VI. سۇراق – جاۋاپ
VII. بەينە روليك
VIII. وي - قوزعاۋ
IX. قاناعاتتانۋ ءساتى
X. قورىتىندىلاۋ
ساباقتىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
I. ءمۇعالىم: سالەمەتسىزدەر مە، قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار! بۇگىنگى «قاناعات – اسىل قاسيەت» اتتى اشىق تاربيە ساعاتىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر!
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى. وقۋشىلارعا ساباقتىڭ ماقساتى مەن جوسپارىن ايتىپ ءتۇسىندىرۋ.
II. ءمۇعالىم: وقۋشىلار مەن سىزدەرگە كەسپە قاعاز ۇسىنامىن، سىزدەر وسى كەسپە قاعازداردان بىرەۋىن تاڭدايسىزدار.
كىمدە دوڭگەلەك بەلگىسى بولسا – ءتوزىمدى توبى بولادى
كىمدە شارشى بەلگىسى بولسا – سابىرلى توبى بولادى
كەسپە قاعاز ىشىندە ەرەكشەلەنگەن سمايليك العان وقۋشىلار بۇگىنگى ساباقتىڭ باقىلاۋشىسى بولادى. ءار ساباق سايىن ءوز دوستارىنىڭ مىنەزىن باقىلاپ وتىرادى
III. ءمۇعالىم: سونىمەن وقۋشىلار ەكى توپتىڭ اتاۋىنا تالداۋ جاساپ كورەيىك. توزىمدىلىك دەگەنىمىز نە؟
سابىرلىلىق دەگەنىمىز نە؟
توزىمدىلىك قاسيەت قانداي ادامنىڭ بويىنان بايقاۋعا بولادى؟
سابىر ءتۇبى سارى التىن دەگەندى قالاي تۇسىنەسىزدەر؟
ءمۇعالىم: مەندە ءار توپقا ارنالعان باۋ بار سول باۋدى ءار توپ ءوز توبىنداعى وقۋشىلارىنىڭ مويىنىنا بويىنداعى جاقسى قاسيەتىن ايتىپ بايلايدى
IV. ءمۇعالىم: بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «قاناعات – اسىل قاسيەت». پىكىرلەسۋ
قاناعات دەگەنىمىز نە؟
قاناعاتشىلدىق سەزىمى ادامدى ۇنەمى جاقسىلىققا جەتەلەي مە؟
قاناعاتسىزدىق ادامدى قانداي جاعدايلارعا يتەرمەلەيدى؟
ساباقتىڭ تاقىرىبىنا ساي مىناداي ەپيگراف الدىم:
قاناعات – قارىن تويدىرار،
قاناعاتسىزدىق جالعىز اتىن سويدىرار.
وسى ەپيگرافتىڭ ماعىناسىن اشايىق.
وقۋشىلار جاۋابى:
1 - وقۋشى: ادام بويىندا كوپتەگەن جامان دا، جاقسى دا قاسيەتتەر بولادى. سونىڭ ءبىرى – قاناعات. قولىندا بارىنا قاناعات ەتۋ كەرەك. تويىمسىزدىق، قاناعاتسىزدىق جاقسىلىققا الىپ كەلمەيدى. ادامنىڭ سۇراۋىندا، قالاۋىندا شەك بولۋ كەرەك.
2 - وقۋشى: ءار ادامنىڭ مىنەزى ءار ءتۇرلى بولىپ كەلەدى. ءبىرى جومارت بولسا، ءبىرى – ساراڭ. ەندى بىرەۋى قاناعاتتى بولسا، ەكىنشىسى قاناعاتسىز، پارىقسىز بولادى.
− نەگە بۇل ماقالدى بۇگىنگى ساباققا نەگىز ەتىپ الدىق؟
وقۋشىلاردىڭ جاۋابى:
− بۇگىنگى ساباعىمىز قاناعاتقا بايلانىستى بولۋى كەرەك.
− قاناعاتقا بايلانىستى اڭگىمە وقيمىز.
V. ناقىل سوزدەر. ءمۇعالىم: وقۋشىلار قانداي قاناتتى سوزدەردى بىلەمىز. قانەكەي كىم ايتادى؟
نە پايدا كۇش جوق بولسا، نارلىعىڭنان،
پايدا جوق، كەڭ بولماساڭ، تارلىعىڭنان.
كورىنبەگەن نارسەنى الامىن دەپ،
ايىرىلما قولىڭداعى بارلىعىڭنان.
( ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەيەۆ)
قانەكەي كىم ايتادى؟
وقۋشى: قاناعاتى بار ادامعا باقىت بۇيىرعان.
(اريستوتەل)
وقۋشى: بارعا - قاناعات، جوققا - سابىر!
وقۋشى: جوقتى بار دەسەڭ – قۇت بولار،
باردى جوق دەسەڭ – جۇت بولار.
VI. سۇراق – جاۋاپ – 10 ادەتتەن قاشىق بول!
فورە نەيلدىڭ «جاڭا ءومىردى باستاۋدىڭ جەڭىل جولى» اتتى كىتابىنان ءۇزىندى.
10 ادەتتەن قاشىق بول
1. سەنىڭ ءوز - وزىڭە باعاڭدى تومەندەتەتىن ادامدارمەن ارالاسۋ
2. اعىسپەن ءجۇزۋ جانە كەدەرگىسى از جولدى تاڭداۋ
3. ءوز پىكىرىڭ مەن سەزىمىڭدى وزىڭدە ساقتاۋ
4. بارلىعىنا جاعۋعا تىرىسۋ
5. جاقىندارىڭ مەن اتا - اناڭدى ۇمىتۋدان قاشىق بول
6. «قولىمنان كەلمەيدى» دەپ ايتۋ جانە ءوزىڭدى ساتسىزدىككە بايلاۋ
7. كەك ساقتاۋدان قاشىق بول
8. جاۋاپكەرشىلىكتى باسقالارعا ارتۋدان قاشىق بول
9. ورىنداي المايتىن ۋادە بەرۋ
10. كورە الماۋشىلىقتان قاشىق بول
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.