سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 4 اپتا بۇرىن)
قارا پيما نەمەسە قارا بالا
6 كلاسس
مەكتەپىشىلىك دەنساۋلىق ايلىعىنا ارنالعان ساحنالىق قويىلىم
قارا پيما نەمەسە قارا بالا

ماقساتى: وقۋشىلاردى ساحنالىق ءرولدى شەبەر ورىنداۋعا، ءوز - ءوزىن ۇستاۋعا تاربيەلەۋ، زياندى ادەتتەردەن اۋلاق بولۋعا ساقتاندىرۋ.
باستى كەيىپكەرلەر:
اكەسى – ءدىلمانوۆ ءالىم.
شەشەسى – جاڭگىروۆا قۇرالاي
قارا بالا، بالاسى – ابدولوۆ ماقسات
كورشىلەرى – امانگەلدييەۆ جانىبەك، تۇگەلبايەۆا گۇلناز
دارىگەرلەر – جۇماعالييەۆا اقمەرەي، بايكۇشىكوۆا اقتىلەك

ءى كورىنىس
ساحنا بولمە كورىنىسى، ادەمى جيىلعان توسەك. بولمەنىڭ ءدال ورتاسىندا دوڭگەلەنگەن ۇستەل، داستارحان جايۋلى. شاي قايناتىپ، بالاسىن، كۇيەۋىن توسىپ جۇرگەن ايەل، اندەتە سويلەپ جۇرە ساماۋرىنعا وتتىق سالىپ ءجۇر.
شەشەسى: تۇسكى ۋاقىتتا بولىپ قالدى. تاماقتارىن، شايلارىن ازىرلەپ قويايىن – دەپ، ويباي جۇرەگىم، كەيىنگى كەزدە اندا – ساندا جۇرەگىم شانشىپ ءجۇر، بىردەڭەنى سەزەمە ءتايىرى، الدە اۋىرا ما سونى تۇسىنبەدىم – وسى كەزدە ۇيگە بالاسى قۋانا كىرەدى.
بالاسى: شەشە، مەن بۇگىن شىعارمادان «5» الدىم! – دەپ قۋانىپ شەشەسىن قۇشاقتايدى.
شەشەسى: قۇلىنىم سول، اكەسىنەن اۋماي قالعانىم سول، نە جازدىڭدار؟
بالاسى: مەن اكەمنىڭ جۇمىس ىستەيتىن جەرىن، ءبىزدى اسىراپ وتىرعان اكەم عوي، اكەم تۋرالى كوپ جازدىم، ءبىراق ءسىز رەنجىمەسىن دەپ ءسىز تۋرالى دا جازدىم. سىزگە ارناپ ولەڭ دە شىعاردىم.
مەنىڭ انام ساياباق
مەكتەپتەن كۇندە كەلگەندە
شاي قويادى دايارلاپ
مەنىڭ انام ادەمى – اق دەپ قۋانا جازعان تاقپاعىن وقيدى.
شەشەسى: وي اينالايىن تالابىڭا نۇر جاۋسىن ارينە ءبارى اكەڭنىڭ ارقاسى، - دەيدى. وسى كەزدە ۇيگە قاباعى سالىڭقى اكەسى كەلەدى.
شەشەسى: نە بولدى، وتاعاسى اۋىرعاننان ساۋسىڭ با؟ – يىعىڭ ءتۇسىپ كەتىپتى عوي.
اكەسى: ءيا، بۇدان دا اۋىرعانىم جاقسى. بۇگىن مەن ىستەپ جۇرگەن مەكەمە جابىلىپ، مەن جۇمىستان قىسقارتىلىپ، جۇمىسسىز قالدىم – دەيدى.

ءىى كورىنىس
شاشىلعان ءۇي، توسەك تارتىپ جاتقان انا. كورشىلەرىنىڭ كوڭىل سۇراپ كەلۋى.
كورشىلەر: اليماش، امانسىڭ با، اۋىرىپ قالدى دەگەن سوڭ كوڭىلىڭدى سۇراپ كەلدىك. دارىگەرگە قارالساڭشى.
2 كورشى: ءاي، ءبىراق دارىگەرگە بارا قالساڭ قابىلداۋىنا اقشا سۇرايدى. بۇل زامان نە بولىپ كەتتى، نارىق زامانى كەلىپ، ءبارىمىزدى قارىق قىلدى. قوي، كەتەيىك ءبىراز وتىردىق، - دەپ ورىندارىنان تۇرادى.
1 كورشى: ال، جاقسى اليماش، تەز ايىعىپ كەت، اياعىمىز جەڭىل بولسىن! – دەيدى.
اليماش: كەلگەندەرىڭە كوپ راحمەت. سەندەردەن ءبىر ءوتىنىشىم بار، مىنا اۋرۋ مەنى الماي قويماس. مەنىڭ قارا بالاما كوز قىرلارىڭدى سالىپ قويىڭدار. اكەسى بولسا جۇمىستان قىسقارعالى ءىشىپ ءجۇر. ءوزىنىڭ دوستارى دا كوبەيىپ كەتتى – دەپ كۇرسىندى.
كورشىسى: قوي جامان ايتپا، ءالى اق تۇرىپ كەتەسىڭ – دەپ كەتەدى.
ۇيگە قولىندا شولمەگى بار جولداستارىن ەرتىپ كۇيەۋى كەلەدى.
اكەسى: ەي، قاتىن تۇر، ءالى جاتىرسىڭ با؟ مەنىڭ دوستارىم كەلدى. ءاي، قاتىن! سونى قوي، كەلىڭدەر ءوزىمىز وتىرامىز – دەپ داستارحان باسىندا ىشەدى. ءازىل قالجىڭ، ءبىر – بىرىنە توس ايتىپ، تىلەك ايتىپ ىشەدى. ۇلى مەكتەپتەن كەلەدى، قاباعى سالىڭقى.
اكەسى: و، مەنىڭ جالعىزىم كەلدى، كوردىڭدەر مە مەنىڭ قارا بالامدى، وسى وسكەندە مەنى اسىرايدى. كەل، بالام، اعالارىڭمەن تانىس، - دەپ شاقىرادى. بالا بولسا اقىرىن بارىپ شەشەسىنىڭ جانىنا وتىرىپ، شەشەسىنە قارايلاسىپ، جاستىعىن تۇزەپ، كورپەسىن جوندەيدى.
شەشەسى: ماڭدايىنان سيپاپ: ءقازىر بالام، اكەڭ كەتسىن سوسىن شايىڭدى ىشەسىڭ. نەشە الدىڭ؟ – دەپ سۇرايدى. بالاسى باسىن شايقايدى.
شەشەسى: بالام وتىن اكەلمەسەڭ وتىن دا ءبىتتى، كۇندە بولسا سۋىتىپ بارادى.
بالاسى: جارايدى شەشە، سەن تەك جازىلشى، ورنىڭنان تۇرشى. مەن سەن ءۇشىن بارىندە ىستەيمىن.

ءىىى كورىنىس

دومبىرا ءۇنى قايعىلى كۇي «كىسەن اشقان».
شەشەسى قايتىس بولعان. بولمەنىڭ ءبىر بۇرىشىندا ءبۇرىسىپ وتىرعان بالا. كورشىلەرى بالاعا جەتى شەلپەك ءپىسىرىپ اكەلىپ بالاعا باسۋ ايتادى.
كورشىلەرى: قوي بالام، قايعىرماعا. ءبارى اللانىڭ قولىندا، ەسىڭدى جىي بالا. سەن ەندى ۇلكەن بالاسىڭ، شەشەڭ بايعۇس ولەر شاعىندا، و دۇنيەگە كەتەرىن ءبىلدى مە ەكەن، ساعان كوز قىرىڭدى سالا ءجۇر دەپ ەدى، بايعۇس، دەيدى جىلامسىراپ: جاتقان جەرى جارىق بولسىن، توپىراعى تورقا بولسىن – دەپ بەتتەرىن سيپايدى.
2 كورشى: تۇر، بالام، بۇگىن كۇن جۇما، شەشەڭنىڭ ارۋاعى ريزا بولسىن، شەلپەكپەن شاي ءىشىپ جۇرەك جالعاپ ال. اناڭنىڭ باسىنا بارىپ توپىراق سالىپ قايت.
1 كورشى: اكەڭ بولسا انە شەشەڭنىڭ كيىمىن ساتىپ اراق ءىشىپ ءجۇر – دەپ ەكەۋى دە كەتەدى.

ءىV كورىنىس

بەيىت باسى. بالا شەشەسىنىڭ قابىرىنە كەلەدى.
بالاسى: شەشە مەن كەلدىم، سەنى قاتتى ساعىندىم، بۇگىن تۇسىمە كىردىڭ، باسىمنان سيپاپ، مەنىڭ ەكى العانىمدى ايتتىڭ – دەپ جوقتاۋ ايتىپ جىلايدى.
اينالايىن جان انام
سەنى قالاي قيا الام
سەن وتكەلى ومىردەن
قايعىرامىن كۇندە انام
جۇرەككە سالماق ارتامىن
جەل جاققا پانا قالقانىم
جۇماققا جانىڭ كەتكەلى
ساعىنىش كۇيىن تارتامىن
سەزدىرمەي جۇرەگىڭنىڭ شانشىعانىن
كەنەتتەن نەگە ءسوندى شامشىراعىڭ
قالايشا قارا جەرگە قيام سەنى
ولگەنىڭشە ماپەلەگەن اناشىم – اي، - دەپ جوقتاۋ ايتىپ جىلايدى، توپىراق سالىپ ۇيىنە كەلەدى. ۇيىنە كەلىپ شاشىلىپ جاتقان ءۇيىن جيناستىرىپ، ساباعىنا دايىندالۋعا وتىرادى. وسى كەزدە قولىندا شولمەگى بار اكەسى اندەتە ۇيگە كىردى دە، دومبىراسىن الىپ، ءبىر اۋەنگە سالىپ توسەكتە جاتادى. ءبىراز ۋاقىتتان سوڭ، تۇرا سالا جان – جاعىنا قاراپ جوعىن ىزدەپ ىزدەيدى. ءار جەردى ءبىر تىمىسكىلەيدى. كوزى ءبىر بۇرىشتا تۇرعان بالاسىنىڭ پيماسىنا تۇسەدى، بالاعا ءبىر، پيماعا ءبىر قارايدى. بالاسىنا بىلدىرمەي پيماسىن قوينىنا تىعىپ الىپ شىقپاقشى بولعاندا بالاسى كورىپ قالادى.
بالاسى: اكە، پيمامدى بەر، ساتپاشى، مەكتەپكە قالاي بارامىن – دەپ اكەسىنىڭ قولىنداعى پيماعا جارماسادى. وسى كەزدە اكەسى بالاسىنىڭ كەۋدەسىنەن يتەرىپ جىبەرەدى.
اكەسى: كەتشەي ءارى! كۇشىك! – بالاسىن شاپالاقپەن ۇرىپ جىبەرەدى دە ءوزى كەتىپ قالادى. بالا جەرگە قۇلاپ ۇزاق ۋاقىت جىلايدى. كورشىلەرى كەلىپ – ويباي، بايعۇس بالا، جاتقانىنا ءبىراز بولدى اۋ ءديمىن اياقتارى ءۇسىپ قاپتى، تەزىرەك دارىگەرگە اپارايىق.

V كورىنىس

1. اۋرۋحانا. دارىگەرلەردىڭ داۋىسى، ناركوز، سكالپەل، قايشى، جۇرەگىن تەكسەر. قان قىسىمى شە؟ ارا اكەلىڭدەر. كەسپەسە بولمايدى.
2. دارىگەردىڭ بولمەسى ۇستەل باسىندا دارىگەر قاعاز جازىپ وتىرادى، دارىگەردىڭ جانىنا مەيىربيكە كەلەدى.
دارىگەر: بالا قالاي؟ وزىنە كەلدى مە؟ ءوزىنىڭ تۋىستارى، اتا - اناسى بارما؟ – دەپ سۇرايدى.
مەيىربيكە: جوق، دارىگەر، كورشى اپايلارىنان باسقا ەشكىم كەلمەدى. شەشەسى اۋىر ناۋقاستان جاقىندا قايتىس بولعان، ال اكەسى بولسا ىشىمدىككە سالىنىپ كەتسە كەرەك، - دەيدى. وسى كەزدە الىستان اكەسىنىڭ داۋىسى ەستىلەدى.
اكەسى: بالام، قۇلىنىم قايداسىڭ، مەن كەلدىم، بالام، - دەپ اق توسەكتە جاتقان بالاسىنىڭ جانىنا كەلەدى. بالا ارەڭ كوزىن اشىپ اكەسىنە قارايدى.، - اكە كەلدىڭ بە؟ – دەيدى.
اكەسى: ءيا، بالام، مەن كەلدىم، كەشىر بالام، مەن ەندى ىشپەيمىن، اۋزىما دا المايمىن. مىنە ساعان تاماق اكەلدىم، ساعان دەگەن سىيلىعىم بار. قاراشى بازاردان سۋ جاڭا پيما ساتىپ اكەلدىم. ەندى قانداي قاتتى قىس بولسا دا اياعىڭ توڭبايدى.
بالاسى كۇلىمسىرەپ: بەكەرگە اۋرەگە تۇسكەنسىڭ اكە، ەندى ماعان پيمانىڭ كەرەگى جوق – دەپ تەرىس قارايدى.
اكەسى: جوق بالام، ولاي دەمە، ءبىز ءالى اق پيمامەن شاڭعى تەبەمىز. كانە اياعىڭا كيىپ كورشى، - دەپ بالاسىنان ۇستىنەن كورپەسىن جۇلىپ الادى. بالاسىنىڭ اياعى تىزەسىنەن كەسىلگەنىن كورىپ: جوق – جوق. بۇلاي بولۋى مۇمكىن ەمەس، - دەپ بالاسىنىڭ كەۋدەسىنەن قۇشاقتاپ قۇلايدى.
اكەسى: بالام بارىنە مەن كىنالى، كەشىر بالام، كەشىرە الساڭ كەشىر!

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما