زەردەلىلەر (تانىمدىق ويىن)
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «زەردەلىلەر» ويىن شاشۋ باعدارلاماسى (تانىمدىق ويىن)
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. بىلىمدىك. وقۋشىلاردىڭ بارلىق پاندەردەن ءبىلىم، بىلىك داعدىلارىن قايتالاي وتىرىپ تياناقتاۋ، قالىپتاۋ دەڭگەيىن انىقتاۋ. ولاردىڭ بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىعىن باقىلاۋ، بىلىمدەرىن ودان ءارى شىڭداي ءتۇسۋ. ويىن ساباقتاعى ءاربىر ءبولىم بويىنشا جۇيەلى تۇردە سويلەۋگە، وقۋعا، ءبىلىم الۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتا وتىرىپ، وي - ءورىسىن دامىتۋ. وزدىكتەرىنەن قورىتىندى شىعارۋعا ماشىقتاندىرۋ. ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ. تاپقىرلىققا، جىلدامدىققا تاربيەلەۋ. وقۋشىلاردىڭ ءوز ويلارىن ەركىن تىلمەن جەتكىزىپ، بەلگىلى ءبىر كەيىپكە ەنۋىن قالىپتاستىرۋ، سوزدىك قورلارىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: زالدى اشەكەيلەپ «ءبىلىمنىڭ كەرىپ جەلكەنىن كەلەدى ءوسىپ ەرتەڭىم»«XXI عاسىر كوشباسشىسى»
زەردەلىلەر – بىزدە قوناقتا سوزدەرى ىلىنەدى. ءتۇرلى سۋرەتتى پلاكاتتار، مودەل، ءسوزجۇمباق، ەمبلەما، سيگنالدى بەلگىلەر، قازىلار القاسىنىڭ ستولىنىڭ كوركەمدەلۋى ت. ب.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ويىن ساباعى جارىس
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، كورنەكىلىك، دجيكسو (ۇجىمدىق وقىتۋ ءادىسى)، دەبات ءادىسى، توپپەن جۇمىس، وي - قوزعاۋ ءادىسى، وي تولعانىس.
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ، انا ءتىلى، ماتەماتيكا، قازاق ءتىلى، اعىلشىن ءتىلى، ورىس ءتىلى.
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
I جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار! «تاۋەلسىزدىك تىرەگى – ءبىلىم!» قاي مەملەكەتتىڭ دە نەگىزگى تىرەگى – اسقاقتاعان كۇمبەزدەر دە، عيماراتتار دا، ەكونوميكالىق جاعداي دا ەمەس، ءبىلىمدى دە بىلىكتى، ىسكەر دە بەلسەندى ادامدار.
مەنىڭ سىنىپتاستارىم ەرتەڭگى كۇننىڭ ءبىلىمى جوعارى جۇمىسشىلار مەن فەرمەرلەرى، ينجەنەرلەرى، بانكيرلەرى جانە ونەر قايراتكەرلەرى، مۇعالىمدەرى مەن دارىگەرلەرى، زاۋىتتار مەن بيرجالاردىڭ يەلەرى بولادى دەپ سەنىم بىلدىرەمىن.
قوعام تالابىنا ساي، سول قوعامدى كوركەيتەتىن، دامىتاتىن جاستار، بىزدەر بولماقپىز!
II جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار! «زەردەلىلەر» اتتى ينتەللەكتۋالدى شوۋ باعدارلامامىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
ويىن ساباعى سايىس تۇرىندە وتەتىن بولعاندىقتان، سىزدەردى قازىلار القاسىمەن تانىستىرىپ وتەمىز. (تانىستىرۋ)
II جۇرگىزۋشى: بۇگىنگى ينتەللەكتۋالدى شوۋ باعدارلاما 10 كەزەڭنەن تۇرادى.
1. تۇلپار شابىسى.
2. كوكپار
3. بايگە
4. «ويدىڭ كورىنىسى – ءتىل»
5. جەتى جۇمباق
6. جاندى سۇراقتار
7. شەشەندىك ونەرى
8. عاجايىپ تورتتىك
9. ەگەر دە مەن...
10. جورعا
11. مۋزىكالىق پاۋزا
12. قورىتىندى
3 توپ جۇمىس جاسايدى. ولار: ويشىلار، تاپقىرلار، زەردەلىلەر.
ويشىلار توبىنىڭ باسشىسى:
تاپقىرلار توبىنىڭ باسشىسى:
زەردەلىلەر توبىنىڭ باسشىسى:
II جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى ويىنعا قاتىسۋشى وقۋشىلار! سىزدەر بۇگىنگى سايىس بارىسىندا وزدەرىنىڭ بىلىمدەرىڭدى ودان ءارى شىڭداپ، تاپقىرلىق پەن شەبەرلىك كورسەتەدى دەگەن سەنىمدەمىز.
ج: ءبىر، ەكى
و: ءۇش، ءتورت
ج: ءۇش، ءتورت
و: ءبىر، ەكى
ج: جارايسىندار
و: ءبىز سۇلۋمىز، بالدايمىز،
زەردەلىنى تاڭدايمىز
ءبىز بالدايمىز، بالدايمىز
كوپ ءبىلۋدى تاڭدايمىز.
ج: ءسات ساپار، سىزدەرگە!
«تۇلپار شابىسى»
I جۇرگىزۋشى: كوشپەندىلەر ءۇشىن كۇن كورىس ءتاسىلى مال بولعان. مالدىڭ ىشىندە ەڭ قاسيەتتىسى جىلقى بولعان. تۇلپار – كوشپەلىلەر تىرشىلىك كوزىنىڭ نەگىزگى قۇرالى. تۇلپاردىڭ ەتى مەن ءسۇتى ەمگە شيپا بولسا، تەرىسىنەن كيىم تىككەن. ال قىلىنان اۋەندىك اسپاپتارعا شەك جاساعان. قازاق ۇعىمىنداعى كوپ تۇنىكتەر جىلقى مالىنا بايلانىستى ايتىلۋ داستۇرگە اينالعان. مىسالى، «ات جالىن تارتىپ ءمىندى»، «اتى وزىپ تۇر» دەگەنى ادامزاتتىڭ قوعامداعى الەۋمەتتىك جاعدايىنىڭ جاقسارعانىن كورسەتەدى. كەيدە: «جاڭىلمايتىن جاق جوق، سۇرىنبەيتىن تۇياق جوق» دەپ ەسكەرتىپ، تەرەڭ فيلوسوفيالىق وي تاستايدى.
II جۇرگىزۋشى: ەرتەدەن - اق الەمگە قازاق ۇلتىنىڭ ەركىندىگىنىڭ، شاپشاڭدىعىنىڭ سيمۆولى مىناداي قىزمەت اتقارعان: 1. ەرتەدەن اتا - بابامىز سىيىنعان جەلدەي جۇيرىك، كۇشتىڭ سيمۆولى.
2. ەكى اياعى كوشكەن ەكى ەل قاراسىن بىلدىرەتىن كەىەستىك، شابىس ەكپىنى سەلدەي سۋدىڭ سيمۆولى.
3. ەر قاناتى اسپان، كوسموس، بولمىس سيمۆولى.
I جۇرگىزۋشى: بايقاپ وتىرساق، قازاق دۇنيەتانىمىندا تۇلپار بەينەسى كۇنى بۇگىنگە دەيىن ءوز قاسيەتىن جوعالتقان جوق. گەربتە ءجاي عانا ات ەمەس، قاناتتى مۇيىزدەرى بار تۇلپار بەينەلەنگەن. ول – كۇش جىگەرلى، بەرەكەلى مەملەكەت قۇرۋدىڭ سيمۆولى. سونىمەن قاتار الەمدىك وركەنيەتتىك قاتىناستار ايماعىنا بەلسەندى ارالاسۋ جانە جاڭا جەتىستىكتەرگە جەتۋدى كوزدەگەن.
II جۇرگىزۋشى: سونىمەن تۇلپاردىڭ شابىسىنا كىم ىلىگەر ەكەن؟
شارتى: وقىلعان سۇراقتارعا قىسقا، شاپشاڭ، ناقتى جاۋاپ بەرۋلەرىڭىز كەرەك.
1 – سۇراق. زاڭ شىعاراتىن ورگان؟ (پارلامەنت)
2 – سۇراق. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلتاڭباسىنىڭ اۆتورلارى؟
(شوت - امان ءۋاليحانوۆ، جانداربەك مالىبەكوۆ)
3 – سۇراق. ات – ادامنىڭ سەنىمدى... جانە... (دوسى، قولعاناتى)
4 – سۇراق. جولبارىس بالاسىن نە دەپ اتايدى؟ (سارماق)
5 – سۇراق. قازاقستان نەشە مەملەكەتپەن شەكارالاس؟ (5)
6 – سۇراق. زەبرا دەنەسىندە جولاق بۇرگەلەردىڭ جۇرەتىنى راس پا؟ (جوق)
7 – سۇراق. لەكسيكا نەنى زەرتتەيدى؟ (ءسوز بايلىعىن)
8 – سۇراق. سۇيىقتان بەتىندە بولاتىن بۋلانۋ قۇبىلىسى؟ (كەبۋ)
9 – سۇراق. ۇزاق قاشىقتىقتى نەمەن ولشەيدى؟ (كم)
10 – سۇراق. قازاقستان جەر كولەمى بويىنشا نەشىنشى ورىندا؟ (9)
11 – سۇراق. جەر شارىنداعى ەڭ كوپ تارالعان ءدىن؟ (حريستيان)
12 – سۇراق. – ءجونىمدى ءوزىم بىلەم،- دەپ،-
سۋسىز - اق ءومىر سۇرەم،- دەپ،-
قۇرلىقتى بالىق ماقتاپتى،
تەڭىزىن تۋعان داتتاپتى.
قاي ولەڭ جولدارى (تاكاپپار)
13 – سۇراق. «ۇلگىلى بالا» دەگەن وقۋ كىتابىنىڭ اۆتورى؟ (سپانديار كوبەيەۆ)
14 – سۇراق. احمەت بايتۇرسىنوۆ كىم؟ (كورنەكتى عالىم، دارىندى اقىن، قوعام قايراتكەرى).
15 – سۇراق. حالىققا قايتا ورالعان اقىندار؟ (شاكارىم، ماعجان، احمەت، ءمىرجاقىپ)
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. بىلىمدىك. وقۋشىلاردىڭ بارلىق پاندەردەن ءبىلىم، بىلىك داعدىلارىن قايتالاي وتىرىپ تياناقتاۋ، قالىپتاۋ دەڭگەيىن انىقتاۋ. ولاردىڭ بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىعىن باقىلاۋ، بىلىمدەرىن ودان ءارى شىڭداي ءتۇسۋ. ويىن ساباقتاعى ءاربىر ءبولىم بويىنشا جۇيەلى تۇردە سويلەۋگە، وقۋعا، ءبىلىم الۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتا وتىرىپ، وي - ءورىسىن دامىتۋ. وزدىكتەرىنەن قورىتىندى شىعارۋعا ماشىقتاندىرۋ. ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ. تاپقىرلىققا، جىلدامدىققا تاربيەلەۋ. وقۋشىلاردىڭ ءوز ويلارىن ەركىن تىلمەن جەتكىزىپ، بەلگىلى ءبىر كەيىپكە ەنۋىن قالىپتاستىرۋ، سوزدىك قورلارىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: زالدى اشەكەيلەپ «ءبىلىمنىڭ كەرىپ جەلكەنىن كەلەدى ءوسىپ ەرتەڭىم»«XXI عاسىر كوشباسشىسى»
زەردەلىلەر – بىزدە قوناقتا سوزدەرى ىلىنەدى. ءتۇرلى سۋرەتتى پلاكاتتار، مودەل، ءسوزجۇمباق، ەمبلەما، سيگنالدى بەلگىلەر، قازىلار القاسىنىڭ ستولىنىڭ كوركەمدەلۋى ت. ب.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ويىن ساباعى جارىس
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، كورنەكىلىك، دجيكسو (ۇجىمدىق وقىتۋ ءادىسى)، دەبات ءادىسى، توپپەن جۇمىس، وي - قوزعاۋ ءادىسى، وي تولعانىس.
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ، انا ءتىلى، ماتەماتيكا، قازاق ءتىلى، اعىلشىن ءتىلى، ورىس ءتىلى.
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
I جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار! «تاۋەلسىزدىك تىرەگى – ءبىلىم!» قاي مەملەكەتتىڭ دە نەگىزگى تىرەگى – اسقاقتاعان كۇمبەزدەر دە، عيماراتتار دا، ەكونوميكالىق جاعداي دا ەمەس، ءبىلىمدى دە بىلىكتى، ىسكەر دە بەلسەندى ادامدار.
مەنىڭ سىنىپتاستارىم ەرتەڭگى كۇننىڭ ءبىلىمى جوعارى جۇمىسشىلار مەن فەرمەرلەرى، ينجەنەرلەرى، بانكيرلەرى جانە ونەر قايراتكەرلەرى، مۇعالىمدەرى مەن دارىگەرلەرى، زاۋىتتار مەن بيرجالاردىڭ يەلەرى بولادى دەپ سەنىم بىلدىرەمىن.
قوعام تالابىنا ساي، سول قوعامدى كوركەيتەتىن، دامىتاتىن جاستار، بىزدەر بولماقپىز!
II جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار! «زەردەلىلەر» اتتى ينتەللەكتۋالدى شوۋ باعدارلامامىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
ويىن ساباعى سايىس تۇرىندە وتەتىن بولعاندىقتان، سىزدەردى قازىلار القاسىمەن تانىستىرىپ وتەمىز. (تانىستىرۋ)
II جۇرگىزۋشى: بۇگىنگى ينتەللەكتۋالدى شوۋ باعدارلاما 10 كەزەڭنەن تۇرادى.
1. تۇلپار شابىسى.
2. كوكپار
3. بايگە
4. «ويدىڭ كورىنىسى – ءتىل»
5. جەتى جۇمباق
6. جاندى سۇراقتار
7. شەشەندىك ونەرى
8. عاجايىپ تورتتىك
9. ەگەر دە مەن...
10. جورعا
11. مۋزىكالىق پاۋزا
12. قورىتىندى
3 توپ جۇمىس جاسايدى. ولار: ويشىلار، تاپقىرلار، زەردەلىلەر.
ويشىلار توبىنىڭ باسشىسى:
تاپقىرلار توبىنىڭ باسشىسى:
زەردەلىلەر توبىنىڭ باسشىسى:
II جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى ويىنعا قاتىسۋشى وقۋشىلار! سىزدەر بۇگىنگى سايىس بارىسىندا وزدەرىنىڭ بىلىمدەرىڭدى ودان ءارى شىڭداپ، تاپقىرلىق پەن شەبەرلىك كورسەتەدى دەگەن سەنىمدەمىز.
ج: ءبىر، ەكى
و: ءۇش، ءتورت
ج: ءۇش، ءتورت
و: ءبىر، ەكى
ج: جارايسىندار
و: ءبىز سۇلۋمىز، بالدايمىز،
زەردەلىنى تاڭدايمىز
ءبىز بالدايمىز، بالدايمىز
كوپ ءبىلۋدى تاڭدايمىز.
ج: ءسات ساپار، سىزدەرگە!
«تۇلپار شابىسى»
I جۇرگىزۋشى: كوشپەندىلەر ءۇشىن كۇن كورىس ءتاسىلى مال بولعان. مالدىڭ ىشىندە ەڭ قاسيەتتىسى جىلقى بولعان. تۇلپار – كوشپەلىلەر تىرشىلىك كوزىنىڭ نەگىزگى قۇرالى. تۇلپاردىڭ ەتى مەن ءسۇتى ەمگە شيپا بولسا، تەرىسىنەن كيىم تىككەن. ال قىلىنان اۋەندىك اسپاپتارعا شەك جاساعان. قازاق ۇعىمىنداعى كوپ تۇنىكتەر جىلقى مالىنا بايلانىستى ايتىلۋ داستۇرگە اينالعان. مىسالى، «ات جالىن تارتىپ ءمىندى»، «اتى وزىپ تۇر» دەگەنى ادامزاتتىڭ قوعامداعى الەۋمەتتىك جاعدايىنىڭ جاقسارعانىن كورسەتەدى. كەيدە: «جاڭىلمايتىن جاق جوق، سۇرىنبەيتىن تۇياق جوق» دەپ ەسكەرتىپ، تەرەڭ فيلوسوفيالىق وي تاستايدى.
II جۇرگىزۋشى: ەرتەدەن - اق الەمگە قازاق ۇلتىنىڭ ەركىندىگىنىڭ، شاپشاڭدىعىنىڭ سيمۆولى مىناداي قىزمەت اتقارعان: 1. ەرتەدەن اتا - بابامىز سىيىنعان جەلدەي جۇيرىك، كۇشتىڭ سيمۆولى.
2. ەكى اياعى كوشكەن ەكى ەل قاراسىن بىلدىرەتىن كەىەستىك، شابىس ەكپىنى سەلدەي سۋدىڭ سيمۆولى.
3. ەر قاناتى اسپان، كوسموس، بولمىس سيمۆولى.
I جۇرگىزۋشى: بايقاپ وتىرساق، قازاق دۇنيەتانىمىندا تۇلپار بەينەسى كۇنى بۇگىنگە دەيىن ءوز قاسيەتىن جوعالتقان جوق. گەربتە ءجاي عانا ات ەمەس، قاناتتى مۇيىزدەرى بار تۇلپار بەينەلەنگەن. ول – كۇش جىگەرلى، بەرەكەلى مەملەكەت قۇرۋدىڭ سيمۆولى. سونىمەن قاتار الەمدىك وركەنيەتتىك قاتىناستار ايماعىنا بەلسەندى ارالاسۋ جانە جاڭا جەتىستىكتەرگە جەتۋدى كوزدەگەن.
II جۇرگىزۋشى: سونىمەن تۇلپاردىڭ شابىسىنا كىم ىلىگەر ەكەن؟
شارتى: وقىلعان سۇراقتارعا قىسقا، شاپشاڭ، ناقتى جاۋاپ بەرۋلەرىڭىز كەرەك.
1 – سۇراق. زاڭ شىعاراتىن ورگان؟ (پارلامەنت)
2 – سۇراق. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلتاڭباسىنىڭ اۆتورلارى؟
(شوت - امان ءۋاليحانوۆ، جانداربەك مالىبەكوۆ)
3 – سۇراق. ات – ادامنىڭ سەنىمدى... جانە... (دوسى، قولعاناتى)
4 – سۇراق. جولبارىس بالاسىن نە دەپ اتايدى؟ (سارماق)
5 – سۇراق. قازاقستان نەشە مەملەكەتپەن شەكارالاس؟ (5)
6 – سۇراق. زەبرا دەنەسىندە جولاق بۇرگەلەردىڭ جۇرەتىنى راس پا؟ (جوق)
7 – سۇراق. لەكسيكا نەنى زەرتتەيدى؟ (ءسوز بايلىعىن)
8 – سۇراق. سۇيىقتان بەتىندە بولاتىن بۋلانۋ قۇبىلىسى؟ (كەبۋ)
9 – سۇراق. ۇزاق قاشىقتىقتى نەمەن ولشەيدى؟ (كم)
10 – سۇراق. قازاقستان جەر كولەمى بويىنشا نەشىنشى ورىندا؟ (9)
11 – سۇراق. جەر شارىنداعى ەڭ كوپ تارالعان ءدىن؟ (حريستيان)
12 – سۇراق. – ءجونىمدى ءوزىم بىلەم،- دەپ،-
سۋسىز - اق ءومىر سۇرەم،- دەپ،-
قۇرلىقتى بالىق ماقتاپتى،
تەڭىزىن تۋعان داتتاپتى.
قاي ولەڭ جولدارى (تاكاپپار)
13 – سۇراق. «ۇلگىلى بالا» دەگەن وقۋ كىتابىنىڭ اۆتورى؟ (سپانديار كوبەيەۆ)
14 – سۇراق. احمەت بايتۇرسىنوۆ كىم؟ (كورنەكتى عالىم، دارىندى اقىن، قوعام قايراتكەرى).
15 – سۇراق. حالىققا قايتا ورالعان اقىندار؟ (شاكارىم، ماعجان، احمەت، ءمىرجاقىپ)
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.