قارىم - قاتىناس جاراستىعى
ترەنينگ تاقىرىبى: قارىم - قاتىناس جاراستىعى
قاتىناساتىندار: ءمۇعالىم، اتا - انا، وقۋشى
ماقساتى: ءمۇعالىم، اتا - انا، وقۋشى اراسىنداعى قارىم - قاتىناستى جاقسارتۋ؛ اتا - انا مەن مەكتەپ اراسىنداعى قارىم - قاتىناستى دامىتۋ؛ العا قويعان ماقساتقا جەتۋ جولىنداعى قيىنشىلىقتاردى جەڭە بىلۋگە وقۋشىلاردى تاربيەلەۋ.
قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: پىكىرلەسۋ، ساحنالاۋ، ءويتۇيىن جاساۋ، سۇراق - جاۋاپ.
ءتۇرى: ترەنينگ - ساباق
ءوتىلۋ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى (ترەنينگتىڭ ماقساتى مەن تاپسىرمالارىن تانىستىرۋ)
ءىى. ترەنينگكە قاتىسۋشىلاردى توپقا ءبولۋ.
1. پسيحولوگيالىق ويىن.
شاتتىق شەڭبەرى.(بارلىق قاتىسۋشىلار شەڭبەرگە تۇرىپ، جۇمساق ويىنشىقتى كەزەك - كەزەك الا وتىرىپ، بۇگىنگى كۇنگە، ءبىر - بىرىنە جاقسى لەبىزىن بىلدىرەدى.)
2. «ءان - كوڭىلدىڭ اجارى» ءبولىمى
قاتىسۋشىلارعا ك. سالىقوۆتىڭ سوزىنە جازىلعان، ش. ابىلتايەۆتىڭ انىنە جازىلعان «ءبىر اۋىز ءسوز» ءانىن تىڭداتۋ.
3. «ويلانايىق، پىكىرلەسەيىك» ءبولىمى
1. الگىندە تىڭداعان ولەڭ سىزدەرگە قانداي سەزىم تۋدىردى؟
2. ادامي قارىم - قاتىناس دەگەن نە؟
3. ادامي قارىم - قاتىناس جاساۋ ادام ومىرىندە نەلىكتەن باعالى قۇندىلىق بولىپ تابىلادى؟
4. ءسوزدىڭ قارىم - قاتىناس جاساۋداعى ءرولى قانداي؟
4. ساحنالاۋ
ادامي قارىم - قاتىناستاعى ەڭ باستى ادەپتىلىك بۇل - سالەمدەسۋ بولىپ تابىلادى. قازاق حالقىندا سالەمدەسۋدىڭ تۇرلەرى كوپ. ولاي بولسا، ءار توپقا مىناداي تاپسىرمالار بەرىلەدى:
اتا - انالار توبىنا: اتا، اجەلەردىڭ اماندىق - ساۋلىق سۇراسۋىن ساحنالاۋ.
مۇعالىمدەر توبىنا: ءمۇعالىم مەن وقۋشىلاردىڭ اراسىنداعى سالەمدەسۋدى ساحنالاۋ.
وقۋشىلار توبىنا: ءوز قۇربىلارىمەن سالەمدەسۋدى ساحنالاۋ.
ساحنالاۋ سوڭىنان مىنا سۇراقتاردى تالقىلاۋ:
1. قالاي امانداسقان ءجون دەپ ويلايسىزدار؟
2. امانداسۋ ادەپتىلىگى جايلى نە بىلەمىز؟
3. قازاق داستۇرىندە سالەمدەسۋدىڭ قانداي رەتتىلىگى قالىپتاسقان؟
5. جاڭا اقپارات.
سالەمدەسۋ - قاي حالىقتا بولماسىن، ءبىر عانا مۇددەنى كوزدەيدى. ول ءبىر - ءبىرىنىڭ ساۋلىعىن سۇراسۋ، وزدەرىنىڭ امان - ەسەن كەزدەسىپ تۇرعانىنا قۋانىش ءبىلدىرۋ، نيەتتەرى اق، ادال ەكەندىكتەرىن سەزدىرۋ. بارلىق حالىقتاردا سالەمگە سالەممەن جاۋاپ بەرمەۋ ادەپسىزدىكتىڭ ەڭ ناشار ءتۇرى، سول ورتان، جۇرتتى سىيلاماۋشىلىق بولىپ تابىلادى. سالەمدەسۋ - يماندىلىق، يناباتتىلىق، كورگەندىلىك، مادەنيەتتىلىك بەلگىسى.
6. «ەكى باقا تۋرالى اڭىز»
ەكى باقا بىردە ءسۇتتىڭ بەتىنە ءتۇسىپ كەتەدى. سودان باقالار تىرمىسىپ شىققىسى كەلەدى. ەشقانداي شىعاتىن جول تاپپاعان باقانىڭ بىرەۋى اقىرى قانشا تالپىنسام دا شىعا المايمىن عوي، ودان دا ولە سالايىن دەپ ءوزىن – ءوزى ولىمگە قيادى. ال ەكىنشى باقا قايتسەم دە شىعامىن، شىعاتىن جول تابامىن دەپ، تالپىنا بەرەدى، تالپىنا بەرەدى، اقىرى جايقالعان ءسۇتتىڭ بەتىنە قايماق تۇرىپ، باقا سىرتقا شىعادى.
(وسى اڭىز نەنى ايتقىسى كەلەدى جانە اڭىزدان قانداي وي تۇيدىڭىزدەر؟ ءار توپ ءوزارا اقىلداسىپ، شەشىمدەرىڭىزدى ورتاعا سالىڭىزدار)
7. «ەستە قالعان قىزىقتى وقيعا»
ءار توپتاعى اتا - انالار، مۇعالىمدەر، وقۋشىلار كەزەكتەسىپ، مەكتەپ ومىرىندەگى قىزىقتى وقيعالاردى ەسكە ءتۇسىرىپ، ورتاعا سالادى.
8. «مەن ساعان سەنەمىن» ويىنى
شارتى: بارلىق قاتىسۋشىلار ەكىگە ءبولىنىپ، قاراما - قارسى قاراپ، كوزدەرىن ءبىر - بىرىنەن الماي، مىناداي سوزدەر ايتادى، مىسالى: «مەن ساعان سەنەمىن، ويتكەنى، سەن جاقسى ادامسىڭ».
9. ترەنينگتى قورىتۋ.
ادامي قارىم - قاتىناستاعى يگى ارەكەتەردىڭ ءبىرى - ءتىل تابىسۋ جانە ءوزارا ءتۇسىنىسۋ بولىپ تابىلادى. قولدان كەلگەنشە كيكىلجىڭدى بولدىرماۋعا ارەكەتتەنگەن دۇرىس. ءتىل تابىسۋدىڭ باستى كىلتى – كەشىرىم بولىپ تابى - لادى. ومىردە ادامداردىڭ اشۋلانۋ، ىزالانۋ سەزىمىن تۋدىراتىن جاعداياتتار بولىپ جاتادى. سول جاعداياتتار ءوزارا قارىم - قاتىناستىڭ بۇزىلۋىنا اكەلىپ سوعادى. ولاردى مادەنيەت تۇرعىسىنان شەشكەن ابزال!
قاتىناساتىندار: ءمۇعالىم، اتا - انا، وقۋشى
ماقساتى: ءمۇعالىم، اتا - انا، وقۋشى اراسىنداعى قارىم - قاتىناستى جاقسارتۋ؛ اتا - انا مەن مەكتەپ اراسىنداعى قارىم - قاتىناستى دامىتۋ؛ العا قويعان ماقساتقا جەتۋ جولىنداعى قيىنشىلىقتاردى جەڭە بىلۋگە وقۋشىلاردى تاربيەلەۋ.
قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: پىكىرلەسۋ، ساحنالاۋ، ءويتۇيىن جاساۋ، سۇراق - جاۋاپ.
ءتۇرى: ترەنينگ - ساباق
ءوتىلۋ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى (ترەنينگتىڭ ماقساتى مەن تاپسىرمالارىن تانىستىرۋ)
ءىى. ترەنينگكە قاتىسۋشىلاردى توپقا ءبولۋ.
1. پسيحولوگيالىق ويىن.
شاتتىق شەڭبەرى.(بارلىق قاتىسۋشىلار شەڭبەرگە تۇرىپ، جۇمساق ويىنشىقتى كەزەك - كەزەك الا وتىرىپ، بۇگىنگى كۇنگە، ءبىر - بىرىنە جاقسى لەبىزىن بىلدىرەدى.)
2. «ءان - كوڭىلدىڭ اجارى» ءبولىمى
قاتىسۋشىلارعا ك. سالىقوۆتىڭ سوزىنە جازىلعان، ش. ابىلتايەۆتىڭ انىنە جازىلعان «ءبىر اۋىز ءسوز» ءانىن تىڭداتۋ.
3. «ويلانايىق، پىكىرلەسەيىك» ءبولىمى
1. الگىندە تىڭداعان ولەڭ سىزدەرگە قانداي سەزىم تۋدىردى؟
2. ادامي قارىم - قاتىناس دەگەن نە؟
3. ادامي قارىم - قاتىناس جاساۋ ادام ومىرىندە نەلىكتەن باعالى قۇندىلىق بولىپ تابىلادى؟
4. ءسوزدىڭ قارىم - قاتىناس جاساۋداعى ءرولى قانداي؟
4. ساحنالاۋ
ادامي قارىم - قاتىناستاعى ەڭ باستى ادەپتىلىك بۇل - سالەمدەسۋ بولىپ تابىلادى. قازاق حالقىندا سالەمدەسۋدىڭ تۇرلەرى كوپ. ولاي بولسا، ءار توپقا مىناداي تاپسىرمالار بەرىلەدى:
اتا - انالار توبىنا: اتا، اجەلەردىڭ اماندىق - ساۋلىق سۇراسۋىن ساحنالاۋ.
مۇعالىمدەر توبىنا: ءمۇعالىم مەن وقۋشىلاردىڭ اراسىنداعى سالەمدەسۋدى ساحنالاۋ.
وقۋشىلار توبىنا: ءوز قۇربىلارىمەن سالەمدەسۋدى ساحنالاۋ.
ساحنالاۋ سوڭىنان مىنا سۇراقتاردى تالقىلاۋ:
1. قالاي امانداسقان ءجون دەپ ويلايسىزدار؟
2. امانداسۋ ادەپتىلىگى جايلى نە بىلەمىز؟
3. قازاق داستۇرىندە سالەمدەسۋدىڭ قانداي رەتتىلىگى قالىپتاسقان؟
5. جاڭا اقپارات.
سالەمدەسۋ - قاي حالىقتا بولماسىن، ءبىر عانا مۇددەنى كوزدەيدى. ول ءبىر - ءبىرىنىڭ ساۋلىعىن سۇراسۋ، وزدەرىنىڭ امان - ەسەن كەزدەسىپ تۇرعانىنا قۋانىش ءبىلدىرۋ، نيەتتەرى اق، ادال ەكەندىكتەرىن سەزدىرۋ. بارلىق حالىقتاردا سالەمگە سالەممەن جاۋاپ بەرمەۋ ادەپسىزدىكتىڭ ەڭ ناشار ءتۇرى، سول ورتان، جۇرتتى سىيلاماۋشىلىق بولىپ تابىلادى. سالەمدەسۋ - يماندىلىق، يناباتتىلىق، كورگەندىلىك، مادەنيەتتىلىك بەلگىسى.
6. «ەكى باقا تۋرالى اڭىز»
ەكى باقا بىردە ءسۇتتىڭ بەتىنە ءتۇسىپ كەتەدى. سودان باقالار تىرمىسىپ شىققىسى كەلەدى. ەشقانداي شىعاتىن جول تاپپاعان باقانىڭ بىرەۋى اقىرى قانشا تالپىنسام دا شىعا المايمىن عوي، ودان دا ولە سالايىن دەپ ءوزىن – ءوزى ولىمگە قيادى. ال ەكىنشى باقا قايتسەم دە شىعامىن، شىعاتىن جول تابامىن دەپ، تالپىنا بەرەدى، تالپىنا بەرەدى، اقىرى جايقالعان ءسۇتتىڭ بەتىنە قايماق تۇرىپ، باقا سىرتقا شىعادى.
(وسى اڭىز نەنى ايتقىسى كەلەدى جانە اڭىزدان قانداي وي تۇيدىڭىزدەر؟ ءار توپ ءوزارا اقىلداسىپ، شەشىمدەرىڭىزدى ورتاعا سالىڭىزدار)
7. «ەستە قالعان قىزىقتى وقيعا»
ءار توپتاعى اتا - انالار، مۇعالىمدەر، وقۋشىلار كەزەكتەسىپ، مەكتەپ ومىرىندەگى قىزىقتى وقيعالاردى ەسكە ءتۇسىرىپ، ورتاعا سالادى.
8. «مەن ساعان سەنەمىن» ويىنى
شارتى: بارلىق قاتىسۋشىلار ەكىگە ءبولىنىپ، قاراما - قارسى قاراپ، كوزدەرىن ءبىر - بىرىنەن الماي، مىناداي سوزدەر ايتادى، مىسالى: «مەن ساعان سەنەمىن، ويتكەنى، سەن جاقسى ادامسىڭ».
9. ترەنينگتى قورىتۋ.
ادامي قارىم - قاتىناستاعى يگى ارەكەتەردىڭ ءبىرى - ءتىل تابىسۋ جانە ءوزارا ءتۇسىنىسۋ بولىپ تابىلادى. قولدان كەلگەنشە كيكىلجىڭدى بولدىرماۋعا ارەكەتتەنگەن دۇرىس. ءتىل تابىسۋدىڭ باستى كىلتى – كەشىرىم بولىپ تابى - لادى. ومىردە ادامداردىڭ اشۋلانۋ، ىزالانۋ سەزىمىن تۋدىراتىن جاعداياتتار بولىپ جاتادى. سول جاعداياتتار ءوزارا قارىم - قاتىناستىڭ بۇزىلۋىنا اكەلىپ سوعادى. ولاردى مادەنيەت تۇرعىسىنان شەشكەن ابزال!
You Might Also Like
-
ماقساتى: وقۋشىلارعا دوس تۋرالى، دوستىق قارىم - قاتىناس جونىندە تۇسىنىك بەرۋ. ادال دوس پەن امال دوستىڭ ايىرماشىلىعىن ءتۇسىندىرۋ. ادالدىققا، سىيلاستىققا تاربيەلەۋ.
