- 26 قاز. 2020 00:00
- 415
قارلىعاش قالاي قۇس بولىپ ۇشتى
قارلىعاش اشىق تەرەزەدەن باققا قاراپ وتىر. سوڭعى كۇندەرى وسىلاي وتىرۋدى ادەتكە اينالدىرىپ العان. اكە-شەشەسى جۇمىسقا كەتىپ، جالعىز قالعان سوڭ، ءۇي ءىشىن تارتىپتەپ بولىپ، سۋرەت سالۋعا كىرىسەدى. سۋرەتتەرى دە وڭدى بولىپ شىقپايدى. سەبەبى عاجايىپ سۋرەت كوز الدىندا تۇر، سوعان قىزىعا قارايدى.
اۋلادا ب ا ق گۇلدەپ تۇر. الما اعاشتارىنىڭ قىزىل استارلى اق گۇلدەرى جاسىل دۇنيەنىڭ بەتىنە جابا سالعان كىرشىكسىز اق ماقتاعا ۇقسايدى. گۇلدەردى تۇرتكىلەپ ارالار ءجۇر. ارالار دا ءارتۇستى. بارماق باسىنداي ۇلكەنى دە، قارا شىبىنداي كىشكەنەلەرى دە بار. ىزىڭ-ىزىڭ ەتەدى. تۇنىپ تۇرعان جاسىل باقتا سىبدىر قاعادى. بىزدەي تۇمسىعىن كوتەرىپ قاراتورعايلار نە ءتۇرلى اۋەنگە سالادى. گۇلدەنگەن باقتى باۋىرىمەن سيپاپ ءوتىپ، قارلىعاشتار ۇشىپ ءجۇر. توراڭعىنىڭ بيىك بۇتاعىنا وتىرىپ الىپ بۇلبۇلدار سايرايدى.
جاز قانداي اسەم ەدى. اسەمسىڭ-اۋ، جاز! مىنا ءبىر شەكسىز اسپانعا سامعاپ ۇشار ما ەدى؟ ادامنىڭ قاناتى نەگە بولمادى ەكەن؟ قۇستار قانداي باقىتتى، ولاردا قانات بار، ولار ۇشا الادى. «شىركىن، مەن قۇس بولسام!» — دەپ، قارلىعاش ەكى قولىن قانات قىلىپ سەرمەپ-سەرمەپ قالىپ ەدى، ۇشا جونەلدى. لىپ ەتىپ كوتەرىلىپ، باقتىڭ ارعى شەتىندە تۇرعان بيىك اعاشتىڭ ۇشار باسىنا قوندى. بۇل جەردەن بۇكىل اۋىل الاقانداعىداي كورىنەدى ەكەن. ەندى اۋىل ۇستىمەن قالىقتاپ ۇشىپ كەتتى.
— قارلىعاشتى قاراڭدار، اسپاندا ۇشىپ ءجۇر. قارلىعاش قانات سۇراپ الىپتى. توبەسىنە بايلاعان قىزىل بانتيگى جەلبىرەپ بارادى! — دەپ شۋلايدى بالالار.
— بالالار، تاماشاعا قاراڭدار! قارلىعاش اسپاندا ۇشىپ ءجۇر، — دەپ وزىمەن بىرگە وينايتىن كىشكەنە قىز قاديشا دا ايقايلادى. قۋانىشىندا شەك جوق. كەشە وكپەلەسىپ اجىراسقانىن دا ۇمىتقان.
— و، توبا، مالىكتىڭ قىزى كىشكەنە قارلىعاشتى قاراڭدار، اسپاندا ۇشىپ ءجۇر! — دەپ ۇلكەندەر دە تاڭىرقاستى.
قارلىعاش اۋىل ۇستىمەن ۇشىپ ءوتتى دە، وزدەرىنىڭ باقشاسىنا كەلىپ قوندى. تەرەزە الدىنا سۇيەپ قويعان سارى شاشتى قۋىرشاعىن مىسىق قۇلاتىپ كەتىپتى. شالقاسىنان ءتۇسىپ ەدەندە جاتىر. سۋرەت سالاتىن داپتەرى دە، بوياۋلى قارىنداشتارى دا شاشىلىپ قالعان. ءبارىن ءبۇلدىرىپ جۇرگەن اق ءتوس تارعىل مىسىق.
قارلىعاش بولسا ءوزىنىڭ ويىنشىقتارىن بۇلاي شاشىپ كورگەن جوق-تى. دەرەۋ جيناپ قويعىسى كەلدى. ءبىراق ونىڭ قولى جوق قوي. قول ورنىنا قاناتتارى بار. قاناتتارىمەن ارى-بەرى قارمانىپ ويىنشىقتارىن جيناستىرا المادى. قولسىز نە ىستەي الادى؟ كوپ ۇزاماي اكەسى مەن شەشەسى تۇسكى اسقا كەلەدى. كارتوپ پەن ءسابىز ارشىپ قويۋ كەرەك. شوجەلەرگە جەم شاشىلماپتى. جۇمىس كوپ، ولاردى تىندىراتىن قول جوق. قول جوق، قولىن قاناتقا ايىرباستاپ جىبەرگەن.
قارلىعاش ۇشىپ بارىپ اعاش باسىنا قوندى ودان كادىمگى قارلىعاشتارشا تەلەگراف سىمدارىنا وتىرىپ الدى. باقتى اينالا ۇشتى. قايتىپ كەلىپ اشىق تۇرعان تەرەزەدەن ۇيگە كىردى، ويىنشىق قىز ءالى جاتىر. توسەك استىنان تارعىل مىسىق كورىندى. ساپ-سارى كوزدەرىن ەجىرەيتىپ بۇعان قاراپ بۇقپانتايلاپ كەلەدى. باقشادا تورعاي اۋلاعاندا وسىلاي جەرباۋىرلاپ جىلجيتىن ەدى. قارلىعاش ءوزىنىڭ قۇس ەكەنىن، تارعىل مىسىقتىڭ باس سالۋعا وڭتايلانىپ كەلە جاتقانىن سوندا ءبىلدى. ول باقىرىپ جىلاپ جىبەردى.
كوزىن اشىپ العاندا تەرەزە الدىنداعى كىشكەنە ۇستەلدە وتىر. ماڭدايى دۋىلداپ بارادى. كوزىن ۋقالاپ جىبەردى. جانىندا كۇلە قاراپ ويىنشىعى تۇر. مۇنى مازاق ەتكەندەي بولادى. سۋرەت داپتەرى دە، قارىنداشتارى دا ءوز ورنىندا ەكەن. تارعىل مىسىق باسىن باۋىرىنا تىعىپ، پىرىلداپ ۇيىقتاپ جاتىر. تەرەزەدەن گۇلدەگەن ب ا ق كورىنەدى. ب ا ق سىبدىر قاعادى، قۇستار سايراپ تۇر. قارلىعاش قۋانىپ كەتتى.
— جوق، مەن قۇس بولمايمىن. ەشقاشاندا قۇس بولمايمىن! — دەپ اسۇيگە قاراي جۇگىرە جونەلدى.