- 26 قاز. 2020 00:00
- 478
تاريحى تەرەڭ تۇركىستان!
الەمگە ايگىلى ەۋروپا مەن ازيانى جالعاعان ۇلى جىبەك جولىنىڭ تورابىندا ورنالاسقان بۇكىل ورتالىق ازياداعى ەڭ كونە، اسەم ءارى كورىكتى قالالاردىڭ ءبىرى - تۇركىستان قالاسى. تاريحى تەرەڭ بۇل قالا كەزىندە قازاق حالقىنىڭ ورتالىعى ءرولىن اتقارعانى دا بارشاعا ءمالىم. تاريحى باي، تاعىلىمى تەرەڭ تۇركىستان قالاسىنىڭ بۇگىنگى جاستار ءۇشىن دە ورنى بولەك. تۇركىستان – ەلىمىزدىڭ رۋحاني جۇرەگى، قازاقتىڭ اتاقتى تۇلعالارى ماڭگىگە جاي تاپقان قاسيەتتى قالا. وسىندا جەرلەنگەن 164 ايگىلى تۇلعانىڭ 21ء-ى ەل باسقارعان تۇلعالار، 30-دان استامى قول باستاعان باتىرلار مەن ءسوز باستاعان بيلەر ەكەنى بارشاعا ءمالىم. «تۇركىستان تاريحى – كۇللى قازاقتىڭ تاريحى»، – دەگەن ەلباسى ن.نازاربايەۆ كونە شاھار ورنى ايرىقشا ەكەندىگىن اتاپ كورسەتتى. تۇركىستان قالاسى وبلىس ورتالىعى مارتەبەسىنە يە بولعان 2018 جىلدىڭ 19 ماۋسىم كۇنى حالقىمىزدىڭ جادىندا قالعان ەرەكشە كۇن بولعانىن اتاپ وتكەن ءجون. قازىرگى كۇنى قالامىزدا جاڭا عيماراتتار بوي كوتەرىپ كوركەيىپ، تىڭ باستامالار قولعا الىنىپ، اۋقىمدى جوبالار ىسكە اسىرىلىپ جاتقانىن ماقتانىشپەن ايتا الامىز. ال 2018 جىلى جىل سايىن اتالىپ وتەتىن قالا كۇنى مەرەكەسىنە: تۇركيا، ءۇندىستان، وزبەكستان، يران، بولگاريا، رەسەي ت.ب. ەلدەردەن كەلگەن ادەبيەتشى قاۋىمنىڭ رۋحاني باسقوسۋى بولىپ ءوتتى. اتالعان ءىس-شارادا تۇركىستان قالاسىنىڭ گۇلدەنۋىنە ۇلەستەرىن قوسقان ازاماتتار ماراپاتتالدى. تۇركىستان قالاسى ەلىمىزدىڭ دەربەس وبلىسى رەتىندە وركەندەپ، شاھار جاڭارۋدا. بيىلعى جىلى قالانىڭ «وقۋشىلار سارايى» عيماراتىنىڭ الدىنا ۇلى ابايدىڭ ەسكەرتكىشى، ال «وبلىستىق دراما تەاترى» عيماراتىنىڭ الدىنا الەمنىڭ ەكىنشى ۇستازى اتانعان ءال-فارابيدىڭ ەسكەرتكىشى قويىلدى.
سوڭعى جىلدارى تۇركىستان قالاسىنىڭ دەموگرافيالىق جاعدايى جاقسارىپ، ەكونوميكاسى ءبىرشاما ءوسىپ، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى تۇزەلگەنى بايقالادى. جاھاندىق تۋريستەردى كوپتەپ تارتۋ ارقىلى تۇركىستان قالاسىن تۋريزم ورتالىعىنا اينالدىرىپ، بۇكىل الەمگە دامىتۋ كوزدەلۋدە. سونىمەن قاتار ەلىمىزدىڭ رۋحاني استاناسىندا كوپتەگەن جالىندى جاستار ساپالى ءبىلىم الۋدا. بۇگىندە تۇركىستان قالاسى - بۇكىل تۇركى الەمىنىڭ مادەني-رۋحاني ورتالىعى بولىپ تابىلادى. وركەنيەتى مەن ءسالت-داستۇرىن بەرىك ساقتاعان بۇل شاھاردىڭ كەلەشەك ۇرپاققا بەرەرى دە مول. ءبىز تۇركىستانمەن ماقتانامىز!
ۋ.م.دجولدىبايەۆا ءال-فارابي اتىنداعى ءقازۇۋ-نىڭ قازاقستان تاريحى كافەدراسىنىڭ دوسەنتى
ءا. ءمۋباشىرحان ءال-فارابي اتىنداعى ءقازۇۋ-نىڭ گەوگرافيا جانە تابيعاتتى پايدالانۋ فاكۋلتەتىنىڭ 1-كۋرس ستۋدەنتى