قارسىلىقتى سالالاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ جاسالۋ جولدارى
قارسىلىقتى سالالاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ جاسالۋ جولدارى (پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا قۇرمالاس سويلەمنىڭ تۇرلەرىنەن، ونىڭ ىشىندە سالالاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ ءتۇرى قارسىلىقتى سالالاس قۇرمالاس سويلەم تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، بىلىمدەرىن جۇيەلەۋ.
2. تاربيەلىك: جاتتىعۋلار ورىنداتۋ ارقىلى وقۋشىلارعا يدەيالىق - ساياسي تاربيە بەرۋ، تۋعان ولكەگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمىن تاربيەلەۋ، قازاقتىڭ ماقال - ماتەلدەرىن قۇرمەتتەۋگە، ەڭبەكسۇيگىشتىككە، بىرلىككە باۋلۋ.
3. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ قابىلەتىنە ساي تاپسىرمالار بەرىپ، بايلانىستىرىپ سويلەۋدى، ءوز بەتىنشە سويلەم قۇراۋدى دامىتۋ - ءوز ويلارىن ەركىن ايتا بىلۋگە، تياناقتى، مادەنيەتتى تۇردە جەتكىزە بىلۋگە داعدىلاندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس «بايگە ساباعى»
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق – جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، جيناقتاۋ، ىزدەنۋ، مىسال كەلتىرۋ ت. ب.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پلاكات، كەسپە قاعازدار، كومپيۋتەر، تەلەەكران، تاقتا ت. ب.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
- امانداسۋ
- تۇگەندەۋ
- ساباققا بەيىمدەۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. (وتىلگەن تاقىرىپتار بويىنشا سۇراقتار قويۋ ارقىلى ءۇي تاپسىرماسىنا شولۋ جاساۋ.)
1. قۇرمالاس سويلەم دەگەنىمىز قانداي سويلەم؟
2. قۇرمالاس سويلەمنىڭ جاي سويلەمنەن ايىرماشىلىعى بار ما، بار بولسا ول قانداي ايىرماشىلىقتار؟
3. جاي سويلەمگە قانداي ينتوناسيا ءتان؟
4. قۇرمالاس سويلەمگە قانداي داۋىس ىرعاعى ءتان؟
5. قۇرمالاس سويلەمنىڭ قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەر ءبىر - بىرىمەن قالاي بايلانىسادى؟
6. سالالاسا بايلانىسقان قۇرمالاستىڭ قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەردىڭ بايانداۋىشتارى ءبىر - بىرىمەن قالاي بايلانىسادى؟
7. ال ساباقتاسا بايلانىسقان قۇرمالاستىڭ قۇرامىنداعى بايانداۋىشتارى ءبىر – بىرىمەن قالاي بايلانىسادى؟
8. قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەردىڭ سالالاسا، ساباقتاسا بايلانىسۋىنا وراي قۇرمالاس سويلەمدەر قانشا تۇرگە بولىنەدى؟
9. سالالاس قۇرمالاس سويلەم دەگەنىمىز قانداي سويلەم؟
10. سالالاستىڭ قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەر ءوزارا قەنشە ءتۇرلى جولمەن بايلانىسادى؟
11. سالالاستىڭ قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەر ءوزارا قانداي جالعاۋلىق شىلاۋلار ارقىلى بايلانىسادى؟
12. قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەرىنىڭ ءبىر - بىرىمەن ماعىنالىق قارىم - قاتىناسىنا قاراي، سالالاس قۇرمالاس سويلەم نەشە تۇرگە بولىنەدى؟
13. ىڭعايلاس سالالاس سويلەم دەگەنىم قانداي سويلەم؟
14. سەبەپ - سالدار سالالاس سويلەم دەگەنىمىز قانداي سويلەم؟
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەردىڭ بىرىندەگى ءىس، وقيعا ەكىنشىسىندەگى ءىس، وقيعاعا قاراما - قارسى بولاتىن سالالاستىڭ ءتۇرىن ق ا ر س ى ل ى ق ت ى س ا ل ا ل ا س دەيمىز.
ءان باسىلىپ قالدى، ءبىراق گيتارا سازى توقتالعان جوق-تى. اعاڭنىڭ دا سەنىڭ الدىڭنان شىقپاق ويى بار ەدى،- جۇمىستان قولى تيمەدى.
2. وقۋشىلاردى ەكى توپقا بولەمىن.
ءى - توپ. «قوجاناسىر» توبى دەپ اتالادى. بۇل توپتىڭ ەمبلەماسى قىزىل ءتۇستى بولىپ كەلەدى. بەرىلگەن تاپسىرمالارعا تولىق جاۋاپ بەرسە، قورجىندارىن دوڭگەلەك ۇپايلارمەن تولتىرادى.
ءىى - توپ. «الدار كوسە» توبى دەپ اتالادى. بۇل توپتىڭ ەمبلەماسى سارى ءتۇستى بولىپ كەلەدى. بەرىلگەن تاپسىرمالارعا تولىق جاۋاپ بەرسە، قورجىندارىن دوڭگەلەك ۇپايلارمەن تولتىرادى.
ساباق جارىس ساباعى بولعاندىقتان ءىى اينالىمنان تۇرادى.
ءى اينالىم «قارسىلىقتى سالالاسقا» بايلانىستى ماقال - ماتەلدەردىڭ سىڭارلارىن تابۋ
«قوجاناسىر» اۋىلىنا:
جالعىزدىڭ جوعى جوعالسا تابىلمايدى،
كوپتىڭ جوعى جوعالسا تابىلادى.
كوپپەن تەنتەك بولساڭ دا،
كوپكە تەنتەك بولما.
كوز - قورقاق، قول - باتىر.
ءوزىڭ ولسەڭ ءول،
جولداسىڭدى جاۋعا بەرمە.
اتتان ايىرىلساڭ دا،
ەر توقىمنان ايىرىلما.
«الدار كوسە» اۋىلىنا:
شاقىرعان جەردەن قالما،
شاقىرماعان جەرگە بارما.
قوناعىڭنىڭ التىنىن الما،
العىسىن ال.
كەكشىل بولما، كوپشىل بول.
كوزىنە قاراما، سوزىنە قارا.
جولاۋشىنىڭ كەشىككەنىنە سۇيىنبە،
اڭشىنىڭ كەشىككەنىنە ءسۇيىن.
ءىى. تاقتامەن جۇمىس ىستەۋ. بەرىلگەن جاي سويلەمدەرگە ويلارىڭنان قاراما - قارسى ءماندى جاي سويلەم ويلاپ، قارسىلىقتى سالالاس قۇراۋ كەرەك.
1. جەل سايابىرلاعان سياقتى،...
2. تەڭىز تىنىشتالدى،...
3. تاۋ استىنداعى كولدىڭ ۇڭگىرى جولدان الىس ەكەن،...
4. بۇرىن باي ەدى،...
5. كوپ بالالى ءۇيدىڭ شاڭ-شۇڭى كوپ بولۋشى ەدى،...
6. قىستىڭ ورتاسى بولىپ قالدى،...
ءىىى. سەمانتيكالىق كارتانى تولتىرۋ.(ءار وقۋشىعا تاراتىپ بەرەمىن)
مىسالدار
1 مەن ۇندەمەدىم، ءبىراق ءوز پىكىرىمدە قالدىم.
2 ەڭبەك ادامدى كورىكتى ەتەدى جانە ويدى تازارتادى.
3 مەن ول كۇنى كەلمەدىم، سەبەبى كولىك جوق بولدى.
4 كۇن سايىن ءبىر جاڭالىق بولادى، ءبىراق وعان ەشكىم تاڭدانبايدى.
5 مەيرام شاحتادان شىعىپ ەدى، دەنەسى سەرگىپ سالا بەردى.
6 باس بولماق وڭاي،- باستاماق قيىن.
7 مۇحيت كەلىپ ەدى، قايىربەك شىعا جونەلدى.
8 ولار قىستاۋدان شىقپايدى، ويتكەنى جاس ءتولدى قورادا ۇستاۋ كەرەك.
9 دامەتكەننىڭ جۇرەگى تۋلاپ كەتتى، سەبەبى كەلگەن ادامدى ول بىردەن تانىدى.
10 قوڭىراۋ سوعىلىپ ەدى، وقۋشىلار دا ورىندارىنان تۇردى.
ءىۇ. داپتەرمەن جۇمىس. ءماتىن قۇراۋ.
ءى - توپ. قوجاناسىر اۋىلى.
«مەن جىل مەزگىلدەرىنەن قىس مەزگىلىن ۇناتامىن، ءبىراق...»
ءىى - توپ. الدار كوسە اۋىلى.
«مەن جىل مەزگىلدەرىنەن جاز مەزگىلىن ۇناتامىن، الايدا...»
(جوعارىدا بەرىلگەن ماتىندەردى قارسىلىقتى سالالاس قۇرمالاستىڭ جالعاۋلىقتارىن پايدالانا وتىرىپ تولىقتىرۋ)
ءۇ. ساباقتى بەكىتۋ.
قارسىلىقتى سالالاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ جاسالۋ جولدارى بويىنشا سۇراقتار قويۋ.
ءۇى. وقۋشىلاردى باعالاۋ.
ساباققا بەلسەندى قاتىسىپ، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ وتىرعان وقۋشىلاردى ءتيىستى باعالارىمەن باعالاۋ.
ءۇىى. ۇيگە تاپسىرما.
ادەبي كوركەم شىعارمالاردان قارسىلىقتى سالالاس قۇرمالاس سويلەمگە بايلانىستى 10 سويلەمنەن تەرىپ جازىپ كەلۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا قۇرمالاس سويلەمنىڭ تۇرلەرىنەن، ونىڭ ىشىندە سالالاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ ءتۇرى قارسىلىقتى سالالاس قۇرمالاس سويلەم تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، بىلىمدەرىن جۇيەلەۋ.
2. تاربيەلىك: جاتتىعۋلار ورىنداتۋ ارقىلى وقۋشىلارعا يدەيالىق - ساياسي تاربيە بەرۋ، تۋعان ولكەگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمىن تاربيەلەۋ، قازاقتىڭ ماقال - ماتەلدەرىن قۇرمەتتەۋگە، ەڭبەكسۇيگىشتىككە، بىرلىككە باۋلۋ.
3. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ قابىلەتىنە ساي تاپسىرمالار بەرىپ، بايلانىستىرىپ سويلەۋدى، ءوز بەتىنشە سويلەم قۇراۋدى دامىتۋ - ءوز ويلارىن ەركىن ايتا بىلۋگە، تياناقتى، مادەنيەتتى تۇردە جەتكىزە بىلۋگە داعدىلاندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس «بايگە ساباعى»
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق – جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، جيناقتاۋ، ىزدەنۋ، مىسال كەلتىرۋ ت. ب.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پلاكات، كەسپە قاعازدار، كومپيۋتەر، تەلەەكران، تاقتا ت. ب.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
- امانداسۋ
- تۇگەندەۋ
- ساباققا بەيىمدەۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. (وتىلگەن تاقىرىپتار بويىنشا سۇراقتار قويۋ ارقىلى ءۇي تاپسىرماسىنا شولۋ جاساۋ.)
1. قۇرمالاس سويلەم دەگەنىمىز قانداي سويلەم؟
2. قۇرمالاس سويلەمنىڭ جاي سويلەمنەن ايىرماشىلىعى بار ما، بار بولسا ول قانداي ايىرماشىلىقتار؟
3. جاي سويلەمگە قانداي ينتوناسيا ءتان؟
4. قۇرمالاس سويلەمگە قانداي داۋىس ىرعاعى ءتان؟
5. قۇرمالاس سويلەمنىڭ قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەر ءبىر - بىرىمەن قالاي بايلانىسادى؟
6. سالالاسا بايلانىسقان قۇرمالاستىڭ قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەردىڭ بايانداۋىشتارى ءبىر - بىرىمەن قالاي بايلانىسادى؟
7. ال ساباقتاسا بايلانىسقان قۇرمالاستىڭ قۇرامىنداعى بايانداۋىشتارى ءبىر – بىرىمەن قالاي بايلانىسادى؟
8. قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەردىڭ سالالاسا، ساباقتاسا بايلانىسۋىنا وراي قۇرمالاس سويلەمدەر قانشا تۇرگە بولىنەدى؟
9. سالالاس قۇرمالاس سويلەم دەگەنىمىز قانداي سويلەم؟
10. سالالاستىڭ قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەر ءوزارا قەنشە ءتۇرلى جولمەن بايلانىسادى؟
11. سالالاستىڭ قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەر ءوزارا قانداي جالعاۋلىق شىلاۋلار ارقىلى بايلانىسادى؟
12. قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەرىنىڭ ءبىر - بىرىمەن ماعىنالىق قارىم - قاتىناسىنا قاراي، سالالاس قۇرمالاس سويلەم نەشە تۇرگە بولىنەدى؟
13. ىڭعايلاس سالالاس سويلەم دەگەنىم قانداي سويلەم؟
14. سەبەپ - سالدار سالالاس سويلەم دەگەنىمىز قانداي سويلەم؟
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەردىڭ بىرىندەگى ءىس، وقيعا ەكىنشىسىندەگى ءىس، وقيعاعا قاراما - قارسى بولاتىن سالالاستىڭ ءتۇرىن ق ا ر س ى ل ى ق ت ى س ا ل ا ل ا س دەيمىز.
ءان باسىلىپ قالدى، ءبىراق گيتارا سازى توقتالعان جوق-تى. اعاڭنىڭ دا سەنىڭ الدىڭنان شىقپاق ويى بار ەدى،- جۇمىستان قولى تيمەدى.
2. وقۋشىلاردى ەكى توپقا بولەمىن.
ءى - توپ. «قوجاناسىر» توبى دەپ اتالادى. بۇل توپتىڭ ەمبلەماسى قىزىل ءتۇستى بولىپ كەلەدى. بەرىلگەن تاپسىرمالارعا تولىق جاۋاپ بەرسە، قورجىندارىن دوڭگەلەك ۇپايلارمەن تولتىرادى.
ءىى - توپ. «الدار كوسە» توبى دەپ اتالادى. بۇل توپتىڭ ەمبلەماسى سارى ءتۇستى بولىپ كەلەدى. بەرىلگەن تاپسىرمالارعا تولىق جاۋاپ بەرسە، قورجىندارىن دوڭگەلەك ۇپايلارمەن تولتىرادى.
ساباق جارىس ساباعى بولعاندىقتان ءىى اينالىمنان تۇرادى.
ءى اينالىم «قارسىلىقتى سالالاسقا» بايلانىستى ماقال - ماتەلدەردىڭ سىڭارلارىن تابۋ
«قوجاناسىر» اۋىلىنا:
جالعىزدىڭ جوعى جوعالسا تابىلمايدى،
كوپتىڭ جوعى جوعالسا تابىلادى.
كوپپەن تەنتەك بولساڭ دا،
كوپكە تەنتەك بولما.
كوز - قورقاق، قول - باتىر.
ءوزىڭ ولسەڭ ءول،
جولداسىڭدى جاۋعا بەرمە.
اتتان ايىرىلساڭ دا،
ەر توقىمنان ايىرىلما.
«الدار كوسە» اۋىلىنا:
شاقىرعان جەردەن قالما،
شاقىرماعان جەرگە بارما.
قوناعىڭنىڭ التىنىن الما،
العىسىن ال.
كەكشىل بولما، كوپشىل بول.
كوزىنە قاراما، سوزىنە قارا.
جولاۋشىنىڭ كەشىككەنىنە سۇيىنبە،
اڭشىنىڭ كەشىككەنىنە ءسۇيىن.
ءىى. تاقتامەن جۇمىس ىستەۋ. بەرىلگەن جاي سويلەمدەرگە ويلارىڭنان قاراما - قارسى ءماندى جاي سويلەم ويلاپ، قارسىلىقتى سالالاس قۇراۋ كەرەك.
1. جەل سايابىرلاعان سياقتى،...
2. تەڭىز تىنىشتالدى،...
3. تاۋ استىنداعى كولدىڭ ۇڭگىرى جولدان الىس ەكەن،...
4. بۇرىن باي ەدى،...
5. كوپ بالالى ءۇيدىڭ شاڭ-شۇڭى كوپ بولۋشى ەدى،...
6. قىستىڭ ورتاسى بولىپ قالدى،...
ءىىى. سەمانتيكالىق كارتانى تولتىرۋ.(ءار وقۋشىعا تاراتىپ بەرەمىن)
مىسالدار
1 مەن ۇندەمەدىم، ءبىراق ءوز پىكىرىمدە قالدىم.
2 ەڭبەك ادامدى كورىكتى ەتەدى جانە ويدى تازارتادى.
3 مەن ول كۇنى كەلمەدىم، سەبەبى كولىك جوق بولدى.
4 كۇن سايىن ءبىر جاڭالىق بولادى، ءبىراق وعان ەشكىم تاڭدانبايدى.
5 مەيرام شاحتادان شىعىپ ەدى، دەنەسى سەرگىپ سالا بەردى.
6 باس بولماق وڭاي،- باستاماق قيىن.
7 مۇحيت كەلىپ ەدى، قايىربەك شىعا جونەلدى.
8 ولار قىستاۋدان شىقپايدى، ويتكەنى جاس ءتولدى قورادا ۇستاۋ كەرەك.
9 دامەتكەننىڭ جۇرەگى تۋلاپ كەتتى، سەبەبى كەلگەن ادامدى ول بىردەن تانىدى.
10 قوڭىراۋ سوعىلىپ ەدى، وقۋشىلار دا ورىندارىنان تۇردى.
ءىۇ. داپتەرمەن جۇمىس. ءماتىن قۇراۋ.
ءى - توپ. قوجاناسىر اۋىلى.
«مەن جىل مەزگىلدەرىنەن قىس مەزگىلىن ۇناتامىن، ءبىراق...»
ءىى - توپ. الدار كوسە اۋىلى.
«مەن جىل مەزگىلدەرىنەن جاز مەزگىلىن ۇناتامىن، الايدا...»
(جوعارىدا بەرىلگەن ماتىندەردى قارسىلىقتى سالالاس قۇرمالاستىڭ جالعاۋلىقتارىن پايدالانا وتىرىپ تولىقتىرۋ)
ءۇ. ساباقتى بەكىتۋ.
قارسىلىقتى سالالاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ جاسالۋ جولدارى بويىنشا سۇراقتار قويۋ.
ءۇى. وقۋشىلاردى باعالاۋ.
ساباققا بەلسەندى قاتىسىپ، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ وتىرعان وقۋشىلاردى ءتيىستى باعالارىمەن باعالاۋ.
ءۇىى. ۇيگە تاپسىرما.
ادەبي كوركەم شىعارمالاردان قارسىلىقتى سالالاس قۇرمالاس سويلەمگە بايلانىستى 10 سويلەمنەن تەرىپ جازىپ كەلۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
