قاتىناس ىدىس. سۋ قۇبىرى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قاتىناس ىدىس. سۋ قۇبىرى
ساباقتىڭ ماقساتى:
• بىلىمدىلىك: اۋىرلىق كۇشىنىڭ ارەكەتىنەن سۇيىقتار مەن گازداردا بولاتىن قىسىمنىڭ قانداي شامالارعا تاۋەلدى ەكەنىن انىقتاۋ، سەبەبىن ءتۇسىندىرۋ، فورمۋلاسىن قورىتىپ شىعارۋ.
• دامىتۋشىلىق: پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. العان بىلىمدەرىن ءىس جۇزىندە قولدانا ءبىلۋ داعدىسىن، ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
• تاربيەلىك: ۇقىپتىلىققا، ەڭبەكقورلىققا تاربيەلەۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
1.§37 اۋىرلىق كۇشىنىڭ ارەكەتىنەن سۇيىقتار مەن گازداردا بولاتىن قىسىم تاقىرىبىن وقىپ كەلۋ
2. 17 - تاپسىرما: بيىك ءبىر ىدىس الىپ، ونىڭ تۇبىنەن جانە بۇيىرىنەن ءار ءتۇرلى بيىكتىكتە كىشكەنتاي ءۇش تەسىك جاساڭدار. ول تەسىكتەرگە شىرپى تىعىپ بەكىتىپ، ىدىسقا تولتىرا سۋ قۇيىڭدار. ودان سوڭ تەسىكتەردە اشىپ، ولاردان شاپشىپ اققان سۋدىڭ اعىسىن باقىلاڭدار. سۇيىق تەرەڭدەگەن سايىن قىسىمىن ۇلعاياتىندىعى نەدەن كورىنەدى؟
3. 17 - جاتتىعۋ (3): ادام سۋدا 9م تەرەڭدىككە دەيىن سۇڭگي الادى. وسى تەرەڭدىكتەگى ادامعا ارەكەت ەتەتىن سۋ قىسىمىن ەسەپتەپ تابىڭدار. (تەڭىز سۋىنىڭ تىعىزدىعى 1030كگ/م3.)
1.§اۋىرلىق كۇشىنىڭ ارەكەتىنەن سۇيىقتار مەن گازداردا بولاتىن قىسىم تاقىرىبىن وقىپ كەلۋ تاپسىرمانى سۇراق - جاۋاپپەن تەكسەرۋ:
1. گيدراۆليكالىق ماشيناداعى سۇيىققا پورشەن تاراپىنان كۇش ارەكەت ەتكەن كەزدەگى قىسىم قالاي بەرىلەدى؟
(سىرتقى كۇشتەر ارەكەتىنەن كۇشتەر بەرىلەدى).
2. سۇيىقتىڭ ءوز ىشىندە دە قىسىم بولا ما؟ بولسا سۇيىقتا قىسىم قالاي بەرىلەدى؟
(بولادى. سۇيىقتىڭ ءوز ىشىندە دە اۋىرلىق كۇشىنىڭ ارەكەتىنەن قىسىم بولادى).
3. اۋىرلىق كۇشىنىڭ ارەكەتىن ءتۇسىندىر.
4. سۇيىق باعاننىڭ ىدىستىڭ تابانىنا تۇسىرەتىن قىسىمىن قالاي ەسەپتەيدى؟ (ر= h)
(سۋرەت كورسەتىلەدى)
مۇنىڭ سەبەبى نەدە؟
وتكەنى، شاينەك پەن ونىڭ شۇمەگىندەگى سۋ بىردەي دەڭگەيدە تۇرادى.
شاينەكتى ەڭكەيتكەن كەزدە، ونىڭ شۇمەگى شاينەكتەگى سۋدىڭ دەڭگەيىنە دەيىن تومەن تۇسەدى دە، ودان سۋ اعا باستايدى.
مۇندا رەزەڭكە تۇتىكپەن جالعاسقان ەكى ىدىس كەسكىندەلگەن. وسىنداي ىدىستار قاتىناس ىدىستار دەپ اتالادى.
لاتىن U ءارپى ءتارىزدى.
قاتىناس ىدىستار: مۇنداي ىدىستاردىڭ ءپىشىنى مەن كولەمى ءارتۇرلى بولادى. مىسالى:
ساباقتىڭ ماقساتى:
• بىلىمدىلىك: اۋىرلىق كۇشىنىڭ ارەكەتىنەن سۇيىقتار مەن گازداردا بولاتىن قىسىمنىڭ قانداي شامالارعا تاۋەلدى ەكەنىن انىقتاۋ، سەبەبىن ءتۇسىندىرۋ، فورمۋلاسىن قورىتىپ شىعارۋ.
• دامىتۋشىلىق: پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. العان بىلىمدەرىن ءىس جۇزىندە قولدانا ءبىلۋ داعدىسىن، ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
• تاربيەلىك: ۇقىپتىلىققا، ەڭبەكقورلىققا تاربيەلەۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
1.§37 اۋىرلىق كۇشىنىڭ ارەكەتىنەن سۇيىقتار مەن گازداردا بولاتىن قىسىم تاقىرىبىن وقىپ كەلۋ
2. 17 - تاپسىرما: بيىك ءبىر ىدىس الىپ، ونىڭ تۇبىنەن جانە بۇيىرىنەن ءار ءتۇرلى بيىكتىكتە كىشكەنتاي ءۇش تەسىك جاساڭدار. ول تەسىكتەرگە شىرپى تىعىپ بەكىتىپ، ىدىسقا تولتىرا سۋ قۇيىڭدار. ودان سوڭ تەسىكتەردە اشىپ، ولاردان شاپشىپ اققان سۋدىڭ اعىسىن باقىلاڭدار. سۇيىق تەرەڭدەگەن سايىن قىسىمىن ۇلعاياتىندىعى نەدەن كورىنەدى؟
3. 17 - جاتتىعۋ (3): ادام سۋدا 9م تەرەڭدىككە دەيىن سۇڭگي الادى. وسى تەرەڭدىكتەگى ادامعا ارەكەت ەتەتىن سۋ قىسىمىن ەسەپتەپ تابىڭدار. (تەڭىز سۋىنىڭ تىعىزدىعى 1030كگ/م3.)
1.§اۋىرلىق كۇشىنىڭ ارەكەتىنەن سۇيىقتار مەن گازداردا بولاتىن قىسىم تاقىرىبىن وقىپ كەلۋ تاپسىرمانى سۇراق - جاۋاپپەن تەكسەرۋ:
1. گيدراۆليكالىق ماشيناداعى سۇيىققا پورشەن تاراپىنان كۇش ارەكەت ەتكەن كەزدەگى قىسىم قالاي بەرىلەدى؟
(سىرتقى كۇشتەر ارەكەتىنەن كۇشتەر بەرىلەدى).
2. سۇيىقتىڭ ءوز ىشىندە دە قىسىم بولا ما؟ بولسا سۇيىقتا قىسىم قالاي بەرىلەدى؟
(بولادى. سۇيىقتىڭ ءوز ىشىندە دە اۋىرلىق كۇشىنىڭ ارەكەتىنەن قىسىم بولادى).
3. اۋىرلىق كۇشىنىڭ ارەكەتىن ءتۇسىندىر.
4. سۇيىق باعاننىڭ ىدىستىڭ تابانىنا تۇسىرەتىن قىسىمىن قالاي ەسەپتەيدى؟ (ر= h)
(سۋرەت كورسەتىلەدى)
مۇنىڭ سەبەبى نەدە؟
وتكەنى، شاينەك پەن ونىڭ شۇمەگىندەگى سۋ بىردەي دەڭگەيدە تۇرادى.
شاينەكتى ەڭكەيتكەن كەزدە، ونىڭ شۇمەگى شاينەكتەگى سۋدىڭ دەڭگەيىنە دەيىن تومەن تۇسەدى دە، ودان سۋ اعا باستايدى.
مۇندا رەزەڭكە تۇتىكپەن جالعاسقان ەكى ىدىس كەسكىندەلگەن. وسىنداي ىدىستار قاتىناس ىدىستار دەپ اتالادى.
لاتىن U ءارپى ءتارىزدى.
قاتىناس ىدىستار: مۇنداي ىدىستاردىڭ ءپىشىنى مەن كولەمى ءارتۇرلى بولادى. مىسالى:
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
