InfoHub Logo

— عاني!

ەستىگەن جوق. قالىڭ ويعا شومىپ وتىر. ەكى ارا — تىزىلگەن ۇستەل، قاپتاعان ورىندىق، تولعان كىسى. بىرەۋ-مىرەۋدى قاقپاي-سوقپاي وكپە تۇستان امان-ەسەن وتە شىعارىنا كۇمانى بار. قاپىلىستا، ىدىس-اياقتى ءىلىپ اكەتىپ، داستارقاندى اۋدارىپ-توڭكەرىپ كەتە مە دەپ قورقادى. شاقىرتقانى ءجون.

— عاني!

— ءتۇرتىپ جىبەرەيىن بە؟

— ءيا.

ءتۇرتىپ جىبەردى. داياشىلار زىر قاعادى. قاتار-قاتار تۇرا قالعان بوگەتتەردى بۇزا-جارىپ، جازعى تەرراسا ءىشىن شىر كوبەلەك اينالادى. بىرەۋى اسپالى سەبەت سىرتىنا توگىلىپ جاتقان قىزىلدى-جاسىلدى گۇلدەرگە قۇمىرادان سۋ قۇيىپ ءجۇر. شاشقان دىم — ىلعال ايداپ — شاشىراپ جەتەدى. تۇمان بۇركىپ، توڭىرەگىن بىلعايدى. ىستىق جالىن باسىلار ەمەس، سامال لەبىنە ىلەسىپ جان-جاقتان قۇلايدى. كافەنى توڭازىتىپ تۇرعان — تۇما، باستاۋ. تومەندە — سوپاق تاستاردى ارالاي اعىپ سىلدىراپ بۇلاق جاتىر. تۇبىنەن ءمولدىر سۋ اعىسىنا قارسى جۇزگەن بالىق كورىنەدى.

ول باسىن كوتەردى. جان-جاعىنا قارادى. كوزى ءتۇستى، انىق كوردى، ءبىراق، جىعا تانىمادى. كەنەت قادالا قاراپ تۇرىپ شىرامىتتى دا، ورنىنان كوتەرىلدى، قاپادار ءجۇزى كۇلىپ قويا بەردى.

— عانيپاش!

ءجۇزى سىنىق.

— بەرى ءجۇر.

ۇستەلدى اينالىپ كەلە جاتقان عانيپاعا توتە جولدى نۇسقاپ جىبەردى. قىز — قۋانىشتى، كورمەگەلى كوپ ايدىڭ ءجۇزى بولدى. توسىن كەزدەستى، كەزدەيسوق، راقات.

— قايدان ءجۇرسىڭ، — دەپ كۇلە سويلەدى قۇربىسى.

— كۇندە وتىراتىن ورنىم.

— كۇندە؟

— ءيا، نە بولدى؟

— ءبىز تۇستىكتى وسىندا ىشەمىز.

— قالاي بايقاماعانمىن.

— ارينە، كافەگە اسىعىپ كەلەمىز، جىلدام استى تەز ىشەمىز، سوسىن، الدى-ارتىمىزعا قاراماي كەرى قايتامىز، جونەپ.

— تىزە بۇك.

— ءيا.

— دامىلدا.

ول تىزە بۇكتى.

— ءقازىر، — شاعىن سومكەسىن اشىپ، ايناسىن شىعاردى، بەت-جۇزىن تارتىپكە كەلتىرە باستادى.

ءتۇرى جۇدەۋ، سولىڭقى. ازەر سويلەپ وتىرعان كىسى ءتارىزدى. ءبىر ءسات قايعىدان حابار بەرىپ، ەكەۋارا ۇنسىزدىك ورنادى. عانيپا ىڭعايسىزدانىپ وتىر. بىرەۋدىڭ جالعىزدىعىن بۇزىپ...

كافە الدىندا بىر-بىرىنە قاراما-قارسى اعىزىپ كەلە جاتقان قوس اۆتوموبيل تاپ تابالدىرىق تۇسىندا، ەسىك تۇبىندە بىر-بىرىمەن قاتتى سوعىلىسىپ قالدى. شۋلاعان جۇرت، جىلدامدىعىن تەجەگەن ماشينالار تۇسكى استىڭ بەرەكەسىن كەتىردى.

— باسقا جاققا بارايىق.

— جاقسى.

ەكەۋى تىسقا شىقتى.

— بىلەسىڭ بە، — دەدى ول ۇنسىزدىككە قايتا بەرىلىپ، سوسىن، ۋاقىت وتكىزىپ

بارىپ، الىسقا قاراپ تۇرىپ جاي عانا كۇبىر ەتتى، — كەشە قايتىس بولدى.

— قايتىس بولدى ما اقىرى؟

— قايتىس بولدى.

— بۇل نە، سوندا؟

— بىلمەيمىن. كەتىپ جاتىر، كەتىپ جاتىر.

— توقتايتىن كۇنى بار ما؟

— مەنەن سۇرايسىڭ با؟

— ءيا.

— قايدان بىلەيىن.

— الدە، جالپى ادامزاتتىق جازا ما بۇل، مۇمكىن، ەسكەرتۋ شىعار.

— بار ما ءوزى؟

— بار.

— بار بولسا، نەگە ارالاسپايدى؟

— وزىمىزدەن ەمەس، وزگەدەن كورەمىز، نيەتىمىز جامان.

— پەيىلىمىز اق بولسا دا، پەيىش قولىمىزدا ەمەس.

— راس.

جۇرىستەرى — باياۋ، جۇزدەرى — قاپالى. كۇن قىزدىرعان اسفالت جولدىڭ بەتىنە قۇم ءۇيىرىلىپ قالىپتى. قۇمىرسقالار كوپ-اق، ارى-بەرى جوڭكىلىپ، جۇمىس ىستەپ جاتىر، ماڭگى ۇدەرىس، بىزدەن بۇرىن دا ەڭبەكتەنگەن بۇل جۇرت، كەيىن دە — قىبىرلاپ جاتاتاتىن ەل.

ەكەۋى دە وي ۇستىندە. ەربولات جوق، دەپ ويلادى عاني، ەربولات جوق. ۇيلەر تۇر، كوشەلەر جاتىر، جولدار بار. ەربولات جوق. ونەر دەگەنىمىز ومىرگە دەگەن ەستەتيكالىق كوزقاراس، دەپ ەدى سوڭعى رەت جۇزدەسكەندە.

كەشىر، مەن ءولىمدى تۇسىنبەيمىن، قالاي ول، قالاي، قايدا كەتىپ قالدى. كەشە عانا سويلەستىك، ون كۇن بۇرىن، پاتەرىندە بولدىق، داۋىسى ەمەن-جارقىن، ەسىمدە، قۇلاعىمدا ءالى جاڭعىرىپ تۇر:

— جانىمداعى ەكى ادامنىڭ ديالەزگە كەلىپ جۇرگەنىنە بىرنەشە جىلدان

اسىپتى، جالپى، كۇتىنسە، كوپ ءومىر سۇرۋگە بولادى ەكەن.

ءدال وسىلاي ايتتى. تەمبر گولوسا يزۆەستەن، تونالنوست يسكليۋچاەت فالش، سلوۆا، كاك سەيچاس، اككۋراتنى، توچنى ي جيۆى. ءبارى جادىندا.

— نە دەدىڭ، عاني؟

— بىلمەيمىن.

ول قولىنداعى قاعازدى بۇكتەپ-بۇكتەپ قوقىس ساۋىتقا لاقتىرا سالدى. عانيپا قامىرىعىپ قارادى. داعدارىپ قالدى، اقىرىن سويلەپ جۇباتىپ تۇر.

— جىلاما، عاني، ەندى ەشتەڭە وزگەرمەيدى، جىلاما، عاني.

تاعى قاعاز الىپ شىقتى. قىزىق، ءوز ايتقانىنا ءوزى سەنەدى. عالامتوردىڭ بولجامى جاقسى ەمەس، ۇزاققا بارمايدى، ءبىراق، سويلەگەن كەزىندە — جىگەرلى، ءوزىڭدى دە قايراپ جىبەرەدى، امال جوق، سەنەسىڭ، قولدايسىڭ، تىلەيسىڭ.

كۇن ىستىق. ەسىندە تاعى ءبىر ساقتالىپ قالعانى — جوسپار قۇرىپ جاتقانى. جاستارعا ارناپ تەاتر مەكتەبىن قۇرۋ ماسەلەسى، قاراجات تا، قولداۋ دا تابىلعان. ءوزى ءدارىس وقيدى، سوسىن، ءبىزدى — شاقىردى.

— كونراد ەكحوفف، فرانچەسكو ريككوبوني ەڭبەكتەرىن اۋدارۋىمىز قاجەت،

ءالى كورەسىڭدەر، ستانيسلاۆسكيي جۇيەسىن تالقاندايمىز، اشكەرەلەيمىز، نەگىزگى پوستۋلاتتارىن اريستوتەلدىڭ “پوەتيكاسىنان” ۇرلاعان، قايشىلىقتى تۇلعا.

— عالامتوردا ەش دەرەك جوق.

— كىم جايلى؟

— ەكحوفف پەن ريككوبوني جايلى.

— رەسەيلىكتەر قارسى، باسپايدى، ايتقىزبايدى، كورسەتپەيدى.

— ءوز قۇندىلىقتارىن اسقان ءبىر ساقتىقپەن قورعايدى ەكەن.

ول دا ەسىندە.

— ءالميراعا ەستەتيكالىق كاتەگوريالار، قۇندىلىقتار مەن ۇلگى، ونەردىڭ الەۋمەتتىك قىزمەتى، تۇسىنىك پەن سوزدىك، شىعارمانى باعالاۋدىڭ شارتتارى دەگەن تاقىرىپتار كەتەدى، ساعان — تەاتر فيلوسوفياسى.

ۇمىتقان جوق، ارنايى ەكى ماقالا جازدى، تەاتر دەگەنىمىز نە، فيلوسوفيا شە، ءسويتىپ، ارادا ون كۇن ءوتتى. كەشە عانا كورىسكەندەي ەدى. بىلمەيدى، نە بولعانىن بىلمەيدى. قارالى حابار جەتتى. ەندى ەربولات جوق.

— جالپىلاما شاتقان-بۇتقان كەرەك ەمەس، تاقىرىپ ناقتى بولۋى ءتيىس.

— ءيا.

— مازمۇن مەن فورما، ويدان شىعارىلعان جايت پەن تاريحي دەرەك.

— قاشانعا دەيىن دايىنداۋىمىز قاجەت؟

— تامىزدىڭ سوڭىنا دەيىن.

ءقازىر جازدىڭ ورتاسى. قىزىق، قۋانىش، راقات كوپ ۋاقىت. تامىزدىڭ سوڭى ەمەس، شىلدەنىڭ اقىرعى كۇندەرى دۇنيەدەن ءوتتى. مەجەمىزگە دە، مۇراتىمىزعا دا جەتكەن جوقپىز، دەپ كۇرسىندى عاني — قاپا جايلاعان كۇيدەن قۇتىلا الماي-اق قويدى. قاراسا، عانيپا دا مۇڭلى.

— مەن تۇسكى اسقا بارمايمىن، — دەدى ول، — تابەتىم جوق.

— جارايدى.

عاني ءۇنسىز تۇر. سوسىن:

— عانيپاش، ومىرگە سەنبە، — دەدى، — ءولىمدى، ءبارىبىر، تۇسىنبەيسىڭ.

— نەگە؟

— ەكەۋى دە الدىمىزعا مۇرات قويىپ، الداعىسى، اداستىرعىسى كەلەدى.

— راس شىعار.

— راس. ءار نارسەنىڭ ءوز ۋاقىتى بار، ۇلگەرە الماي قالساڭ، كەيىن قانشا وزگەرتەمىن دەسەڭ دە، وزگەرتە المايسىڭ، ادامنىڭ بۇ دۇنيەدە وزىنەن ارتىق، وزىنەن باسقا ميسسياسى جوق.

31.07.2021

---