InfoHub Logo

مۋزىكا 6 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقستان كومپوزيتورلارىنىڭ ۆوكالدىق مۋزىكاسى. ءان - رومانس جانىرى.
ماقساتى:
1. قازاقستانداعى ءان - رومانس جانرىنا العاش جول سالعان كومپوزيتورلار شىعارماشىلىعىنا توقتالۋ، جۇيەلى ەركىن سويلەي ءبىلۋ، وقۋشىنىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ.
2. ءان - رومانس جانرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق ءىس - ارەكەتىن دامىتۋ، ءان يىرىمدەرىن دۇرىس ەستي ءبىلۋ، مەلوديالىق ەرەكشەلىكتەرىن سەزىنۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، ءاندى دۇرىس ورىنداۋعا ماشىقتاندىرۋ.
3. ءان - رومانستاردى تىڭداتۋ ارقىلى وتانىن سۇيۋگە، رۋحاني ادامگەرشىلىككە، ءوز ىسىنە سەنىمى مول، ەڭبەكقور، مەيرىمدى، ونەرلى، زامانىنا ساي تۇلعانى تاربيەلەۋ.

قولدانىلاتىن كورنەكىلەر: پرەزەنتاسيالىق سسلايتتار، سۋرەتتەر.
قولدانىلاتىن قۇرالدار: نوتالار، تاقتا، ينتەراكتيۆتى تاقتا، وقۋلىق.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ تيپي: ينتەراكتيۆتى ساباق
ساباقتا قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەرى: ءتۇسىندىرۋ، تەستىلەۋ، ءسوز جۇمباقتى شەشۋ، وقۋلىقپەن جۋمىس.

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
ءىV. جاڭا تاقىرىپتى بەكىتۋ
V. ۇيگە تاپسىرما
Vءى. ساباقتى قورتىندىلاۋ. باعالاۋ

ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ. ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ.

ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ.
1. اكورد دەگەنىمىز نە؟
اكورد دەگەنىمىز ءبىر ۋاقىتتا ەستىلەتىن ءوزارا بەلگىلى تارتىپپە ورنالاسقان ءۇش نەمەسە وداندا كوپ دىبىستاردىڭ ۇندىك ۇيلەسىمى. اكورد يتاليان تىلىندە«ۇيلەستىرۋ، ۇندەستىرۋ» دەگەن ماعىنانى بەرەدى.
2. ءۇش دىبىستان تۇراتىن اكوردتى قالاي اتايمىز، ول نەشەگە بولىنەدى؟
ءۇش دىبىستان تۇراتىن اكوردتى «ءۇشدىىستىق» دەپ اتايمىز. مۇنداعى دىبىستار تەرسيا ينتەرۆال بويىنشا ورنالاسادى.
ءۇش دىبىستىق اككوردتار قۇرىلىمدىق ەرەكشەلىگىنە قاراي، ياعني تەرسيالاردىڭ توندىق ولشەمى مەن ورنالاسۋ تارتىبىنە بايلانىستى ۇلكەن «موجورلىق» كىشى «مينورلىق» ۇلكەيتىلگەن جانە كىشىرەيتىلگەن دەپ ءتورت تۇرگە بولىنەدى.
ءۇش دىبىستى ينتەرۆالدىق قۇرىلىمى اكوردتىڭ اتى مەن بەلگىلەۋىن قاتار كورسەتەدى.
ءۇش دىبىستى ينتەرۆالدىق قۇرىلىمى اكوردتىڭ بەلگىلەرىنە كاراي كورسەتىلەدى.
ۇلكەن جانە كىشى دىبىستىقتار جاعىمدى ەستىلىپ، كونسونانستىق ۇندەستىك قۇرسا، قالعان اكوردتاردىڭ بارلىعى جاعىمسىز ديسسونانستىق تاقىرىپتىق جاتادى.
3. فرازا دەگەنىمىز نە؟
فرازا - مۋزىكالىق تاقىرىپتىق ايااقتالعان ماعناسى بار بولشەگى.
4. فەرماتا دەگەنىمىز نە؟
فەرماتا - دىبىستى ەركىن سوزۋ بەلگىسى.
5. ۆيبراسيا دەگەنىمىز نە؟
ۆيبراسيا - دىبىسقا تولىقتىق، جىلىلىق بەرەتىن تەربەلىس ءادىسى.

ءىىى جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
قازاقستاندا كاسىبي ۆوكالدىق مۋزىكا ءان - رومانس جانرىنان باستاۋ الادى.
رومانس – يسپان اقسۇيەك قاۋىمىنىڭ پوەتيكالىق - ليريكالىق ءانى.
قازاقستانداعى ءان - رومانس جانرىنا العاش جول سالعان كومپوزيتورلاردى اتاپ شىعايىق.
احمەت جۇبانوۆ. اكادەميك، پروفەسسور، ونەرتانۋ عىلىمىنىڭ دوكتورى، قازاقتىڭ العاشقى كاسىبي كومپوزيتورى. ءار جانردا جازعان كوپتەگەن مۋزىكالىق شىعارمالاردىڭ جانە مۋزىكاتانۋ عىلىمىندا باعا جەتپەس “عاسىرلار پەرنەسى”، “زامانا بۇلبۇلدارى” كىتاپتارىنىڭ اۆتورى.
ا. جۇبانوۆ قازاقتىڭ قۇرمانعازى اتىنداعى مەمەلەكەتتىك اكادەميالىق حالىق اسپاپتارى وركەسترىن قۇرىپ، ونىڭ العاشقى كوركەمدىك جەتەكشىسى جانە باس ءديريجورى بولدى.
مۇقان تولەبايەۆ. قازاقتىڭ دارىندى كومپوزيتورى، ۇلتتىق كاسىبي مۋزىكانىڭ نەگىزىن سالۋشىلاردىڭ ءبىرى.
م. تولەبايەۆ “ءبىرجان - سارا” وپەراسى وسى جانرداعى بيىك دەڭگەيدە جازىلعان تاڭداۋلى شىعارمالاردىڭ قاتارىنا جاتادى. وپەرادا ومىردە بولعان ەكى ونەر ساڭلاعىنىڭ اڭىزعا اينالعان ايتىسى، ولاردى قورشاعان ورتا، الەۋمەتتىك جاعدايلار مۋزىكا تىلىمەن كوركەم بەينەلەنەدى.
م. تولەبايەۆ – العاشقى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءانۇرانى اۆتورلارىنىڭ ءبىرى.
نۇرعيسا تىلەندييەۆ. دارىندى كومپوزيتور، ءديريجور جانە دومبىراشى.
ول فولكلورلىق - ەتنوگرافيالىق “وتىرار سازى” وركەسترىن قۇرىپ، كوركەمدىك جەتەكشىسى جانە باس ءديريجورى بولدى.
ن. تىلەندييەۆ – حالىققا كەڭىنەن تانىمال “الاتاۋ”، “قۇستار قايتىپ بارادى”، “اجە تۋرالى ءان”، “ءوز ەلىم”، “اكە تۋرالى جىر”، “سارجايلاۋ”، ابايدىڭ سوزىنە جازىلعان “جاسىمدا عىلىم بار دەپ ەسكەرمەدىم” ءان - رومانستارىنىڭ اۆتورى.
ءشامشى قالداياقوۆ.قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى، ءان جانرىندا اتى شىققا ايگىلى كومپوزيتور. ونىڭ اندەرى رەسپۋبليكانىڭ بارلىق وڭىرىنە كەڭ تاراعان.
ش. قالداياقوۆتىڭ “اقماڭدايلىم”، “اق سۇڭقارىم”، “مەنىڭ قازاقستانىم”، “قايىقتا”، “اق بانتيك”، “ارىس جاعاسىندا”، “انا تۋرالى جىر” جانە ت. ب. كوپتەگەن اندەرى اسەم سازدىلىعىمەن حالىق جانىنا ەتەنە جاقىن.
مۋزىكالىق ساۋات:
كادەنسيا – مۋزىكالىق شىعارمانى اياقتاۋعا ارنالعان اۋەندىك نەمەسە گارمونيالىق قۇرىلىم. ۆوكالدى جانە اسپاپتى مۋزىكانىڭ كۇردەلى دامۋىنا بايلانىستى شىعارما سوڭىنا قاراي ەركىن ورىندالاتىن ۆيرتۋوزدىق سيپاتتاعى كورىنىس.
فاكتۋرا – مۋزىكالىق شىعارمانى جازۋ، مازمۇنداۋ ءادىسى. مىسالى، مۋزىكا سۇيەمەلدەۋشى اۋەن رەتىندە نەمەسە اككورد تۇرىندە بەرىلۋى مۇمكىن.
لاتيف حاميدي. قازاق كاسىبي مۋزىكاسىنىڭ نەگىزىن سالۋشىلاردىڭ ءبىرى. ول ب. عيزاتوۆپەن بىرلەسىپ تۇڭعىش “دومبىرا ۇيرەنۋ مەكتەبى” اتتى كىتاپ جازدى.
ل. حاميدي – اتاقتى “قازاق ءۆالسى”، “بۇلبۇل” اندەرىمەن قاتار، “وتان”، “اققۋ”، “التىن بيداي”، “رومانس”، “الماتى”، “بەيبىتشىلىك تۋى بەرىك قولدا”، “لاۋلا، كوستور”، “جايلاۋىم – باقشا جايناعان”، سىندى ءان - رومانستار جازعان كومپوزيتور. ل. حاميدي – قازاقستانداعى ۆالس جانرىنىڭ نەگىزىن سالۋشى.
قازاقستان كومپوزيتورلارىنىڭ ۆوكالدىق مۋزىكاسى. ءان - رومانس جانىرى. جۇكتەۋ