قازاقستان ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىندا
قازاقستان تاريحى 9 - سىنىپ
تاقىرىبى: قازاقستان ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىندا
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. سوعىستىڭ سەبەپ - سالدارىن، بارىسىن، كەڭىستىگىن، ۋاقىتىن، ناتيجەسىن انىقتاۋ، ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىنداعى قازاقستاننىڭ تىلداعى بولىمدەردى دايارلاۋ، ەكونوميكانى سوعىسقا بەيىمدەپ قايتا قۇرۋدا، عىلىمدا، مايداندا، ءىرى شايقاستاردا قازاقستاندىقتاردىڭ جاساعان ەرەن، ەرلىك ەڭبەكتەرى جايىندا بايانداۋ.
2. بەلسەندىلىگىن ارتتىرىپ، تاريحقا قىزىقتىرۋ بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ.
3. تاريحي ساناسى قالىپتاسقان، سوعىس اتاۋلىعا جانى قاس، ەرجۇرەك، وتانىن شەكسىز سۇيەتىن، ۇلتتىق رۋحى جوعارى، شىعارماشىل جەكە تۇلعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
1. ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىنداعى قازاقستاندىقتاردىڭ جاۋىنگەرلىك ەرلىك داستۇرلەرى مەن تاريحي تاعىلىمىمەن تانىسۋ، تاريحي ءمانىن اشىپ كورسەتۋ.
2. جاستاردىڭ ۇلى وتان سوعىسى جايلى بىلگەندەرىن پايدالانا وتىرىپ، اۋەلى ويلاۋ، ەلەستەتۋ، ودان كەيىن دالەلدى وقيعالاردى ءوز ويلارىمەن قورىتۋ، باعا بەرۋ ارقىلى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ؛ تاريحي جاعدايلاردى، باتىرلار ەسىمىن، ەرلىگىن بىلۋگە قۇمارتۋ سياقتى تەرەڭ تۇسىنىكتەرىنە جاعداي؛ ءوز بەتتەرىنشە ىزدەنۋلەرىنە، جان - جاقتى دامۋىنا باعىت بەرۋ.
3. حالىق تاربيەسىندەگى «اناڭ بولسا دا ونىڭ جامان قىلىقتارىنا ەلىكتەمە، جاۋىڭ بولسا دا ونىڭ جاقسى قىلىقتارىنا ەلىكتە!» دەگەن قاعيدانى جاستاردىڭ ساناسىنا سىڭىرە وتىرىپ ادامگەرشىلىككە، ءوز ۇلتىنىڭ تاريحىن تەرەڭىرەك بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس
ءادىسى: بايانداۋ، توپتىق جۇمىس، سۇراق - جاۋاپ، مودۋلدىك وقىتۋ تەحنولوگياسىنىڭ «باس قاتىرعىلار بازارى» ءتاسىلى؛
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سۋرەتتەر، تىرەك - سىزبالار؛
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى؛
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن «باس قاتىرعىلار بازارى» ءتاسىلى ارقىلى سۇراۋ؛
ءىىى. ماقساتى:. جاستاردىڭ ۇلى وتان سوعىسى جايلى بىلگەندەرىن پايدالانا وتىرىپ، اۋەلى ويلاۋ، ەلەستەتۋ، ودان كەيىن دالەلدى وقيعالاردى ءوز ويلارىمەن قورىتۋ، باعا بەرۋ ارقىلى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ؛ تاريحي جاعدايلاردى، باتىرلار ەسىمىن، ەرلىگىن بىلۋگە قۇمارتۋ سياقتى تەرەڭ تۇسىنىكتەرىنە جاعداي؛ ءوز بەتتەرىنشە ىزدەنۋلەرىنە، جان - جاقتى دامۋىنا باعىت بەرۋ.
IV. قورىتىندىلاۋ؛
1) سىنىپتى 3 توپقا ءبولىپ شەڭبەر بويىنشا ورنالاستىرىلادى. ءۇي تاپسىرماسىن «باس قاتىرعىلار بازارى» ويىنى ارقىلى سۇرالادى. (بۇل ويىننىڭ ماقساتى: بىلىمدىك، ىسكەرلىك داعدىلارىن بەكىتۋ؛ ەڭ بەلسەندى دە تاپقىر ويىنشىنى جانە توپتى انىقتاۋ؛)
2) 1 - توپقا كروسسۆورد؛
2 - توپقا «حرونولوگيالىق لوتو»؛
3 - توپقا «قۇپيا سوزدەر»؛ (ءار توپقا تاراتىلىپ بەرىلەدى)
1 - توپ تاپسىرماسى.
1. ورتالىق قازاقستاندا پايدا بولعان ەرەكشە رەجيمدى ەڭبەكپەن تۇزەتۋ لاگەرى.
2. اۋقاتتى شارۋالار.
3. ولكەلىك پارتيا ۇيىمىن باسقارىپ وتىرعان ف. گولوششەكين قانداي (اۋىلدى كەڭەستەندىرۋ) ۇرانىمەن قازاقستاندا «جاڭا ريەۆوليۋسيا» جۇرگىزۋدىڭ يدەيالىق - ساياسي نەگىزىن جاسادى.
4. وتانىنا وپاسىزدىق جاساعاندار ايەلدەرىنە ارنالعان لاگەر.
5. 101 مىڭ قازاقستاندىقتار بۇل لاگەردىڭ ازابىنان ءوتتى، 27 مىڭنان استامى اتىلدى.
6. 1930 - 1932 ج. ج. «ۇلى جۇت» دەگەن اتپەن قالعان قازاق ءۇشىن قانداي زور قاسىرەت بولدى.
7. 1937 ج. ناۋرىزدا قازاقستان كەڭەستەرىنىڭ توتەنشە X سەزدى وداقتاس مەملەكەت قازاق كەڭەس سوسياليستىك رەسپۋبليكاسى قانداي قۇجات قابىلدادى؟
2 - توپ تاپسىرماسى:
(جىلدارى جازىلمايدى، وقيعا قاي جىلى بولعانىن تابۋ، ياعني داتالارمەن جۇمىس)
3 - توپ تاپسىرماسى:
«قۇپيا سوزدەر» (انىقتاماسىنا قاراي تەرمين ءسوزدى تابۋ)
1)_______________- جوعارعى وكىمەت ورگاندارىنا، جازباشا جىبەرىلەتىن ۇجىمدىق ءوتىنىش؛
2)______________- كوشپەلى قازاقتار؛
3)______________- بۇرىننان تۇراتىن جەرگىلىكتى حالىق؛
4)______________- ادامدى كەمسىتۋ، ونىڭ قۇقىعىن شەكتەۋ، الەۋمەتتىك قورلاۋ:
5)______________- ءبىر حالىقتىڭ ەكىنشى ءبىر حالىقپەن ارالاسىپ، ۇلت رەتىندە جويىلىپ كەتۋى؛
6)______________- كەنەتتەن بولعان استان - كەستەن وزگەرىس، اپاتتى جاعداي، قۋعىن - سۇرگىن؛
7)______________- قوعام ومىرىندەگى ءتۇبىرلى وزگەرىس، توڭكەرىس؛
(جاۋاپتارى: 1. پەتيسيا؛ 2. نومادتار؛ 3. اۆتوحتوندى؛
4. ديسكريميناسيا؛ 5. اسسيميلياسيا؛ 6. كاتاكليزم؛ 7. ريەۆاليۋسيا؛)
V. جاڭا ساباق: (1945 - 2015جج) جەڭىسكە - 70جىل
1939 جىلى 1 - قىركۇيەكتە نەمىس فاشيست اسكەرلەرى پولشاعا باسا - كوكتەپ كىردى. 1941 جىلى 22 - ماۋسىمدا گيتلەرلىك گەرمانيا شابۋىل جاساسپاۋ تۋرالى شارتتى وپاسىزدىقپەن بۇزىپ، سوعىس جاريالاماستان كەڭەس وداعىنا باسىپ كىردى. وسىلايشا ۇلى وتان سوعىسى باستالدى.
فاشيستەر باسىپ الىنعان كەڭەس اۋماعىنا وستلاند (بەلورۋسسيا مەن بالتىق جاعالاۋى)، ۋكراينا، ماسكەۋ (رەسەي) جانە كاۆكاز، ەلدىڭ شىعىس شەت ايماقتارىندا تۇركىستان مەن ەدىل – ورال رەيح - كوميسسارياتتارىن قۇرۋدى جوسپارلادى. «عىلىمي - زەرتتەۋ ينستيتۋتى» دەگەن بەت پەردەنى جامىلعان «اربايتەگەماينشافت تۇركىستان» اتتى نەمىس جوعارى بارلاۋ مەكتەبى بولاشاقتاعى «ۇلكەن تۇركىستان» وتارى كارتاسىنىڭ جوباسىن ازىرلەيدى.
تاقىرىبى: قازاقستان ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىندا
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. سوعىستىڭ سەبەپ - سالدارىن، بارىسىن، كەڭىستىگىن، ۋاقىتىن، ناتيجەسىن انىقتاۋ، ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىنداعى قازاقستاننىڭ تىلداعى بولىمدەردى دايارلاۋ، ەكونوميكانى سوعىسقا بەيىمدەپ قايتا قۇرۋدا، عىلىمدا، مايداندا، ءىرى شايقاستاردا قازاقستاندىقتاردىڭ جاساعان ەرەن، ەرلىك ەڭبەكتەرى جايىندا بايانداۋ.
2. بەلسەندىلىگىن ارتتىرىپ، تاريحقا قىزىقتىرۋ بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ.
3. تاريحي ساناسى قالىپتاسقان، سوعىس اتاۋلىعا جانى قاس، ەرجۇرەك، وتانىن شەكسىز سۇيەتىن، ۇلتتىق رۋحى جوعارى، شىعارماشىل جەكە تۇلعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
1. ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىنداعى قازاقستاندىقتاردىڭ جاۋىنگەرلىك ەرلىك داستۇرلەرى مەن تاريحي تاعىلىمىمەن تانىسۋ، تاريحي ءمانىن اشىپ كورسەتۋ.
2. جاستاردىڭ ۇلى وتان سوعىسى جايلى بىلگەندەرىن پايدالانا وتىرىپ، اۋەلى ويلاۋ، ەلەستەتۋ، ودان كەيىن دالەلدى وقيعالاردى ءوز ويلارىمەن قورىتۋ، باعا بەرۋ ارقىلى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ؛ تاريحي جاعدايلاردى، باتىرلار ەسىمىن، ەرلىگىن بىلۋگە قۇمارتۋ سياقتى تەرەڭ تۇسىنىكتەرىنە جاعداي؛ ءوز بەتتەرىنشە ىزدەنۋلەرىنە، جان - جاقتى دامۋىنا باعىت بەرۋ.
3. حالىق تاربيەسىندەگى «اناڭ بولسا دا ونىڭ جامان قىلىقتارىنا ەلىكتەمە، جاۋىڭ بولسا دا ونىڭ جاقسى قىلىقتارىنا ەلىكتە!» دەگەن قاعيدانى جاستاردىڭ ساناسىنا سىڭىرە وتىرىپ ادامگەرشىلىككە، ءوز ۇلتىنىڭ تاريحىن تەرەڭىرەك بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس
ءادىسى: بايانداۋ، توپتىق جۇمىس، سۇراق - جاۋاپ، مودۋلدىك وقىتۋ تەحنولوگياسىنىڭ «باس قاتىرعىلار بازارى» ءتاسىلى؛
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سۋرەتتەر، تىرەك - سىزبالار؛
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى؛
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن «باس قاتىرعىلار بازارى» ءتاسىلى ارقىلى سۇراۋ؛
ءىىى. ماقساتى:. جاستاردىڭ ۇلى وتان سوعىسى جايلى بىلگەندەرىن پايدالانا وتىرىپ، اۋەلى ويلاۋ، ەلەستەتۋ، ودان كەيىن دالەلدى وقيعالاردى ءوز ويلارىمەن قورىتۋ، باعا بەرۋ ارقىلى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ؛ تاريحي جاعدايلاردى، باتىرلار ەسىمىن، ەرلىگىن بىلۋگە قۇمارتۋ سياقتى تەرەڭ تۇسىنىكتەرىنە جاعداي؛ ءوز بەتتەرىنشە ىزدەنۋلەرىنە، جان - جاقتى دامۋىنا باعىت بەرۋ.
IV. قورىتىندىلاۋ؛
1) سىنىپتى 3 توپقا ءبولىپ شەڭبەر بويىنشا ورنالاستىرىلادى. ءۇي تاپسىرماسىن «باس قاتىرعىلار بازارى» ويىنى ارقىلى سۇرالادى. (بۇل ويىننىڭ ماقساتى: بىلىمدىك، ىسكەرلىك داعدىلارىن بەكىتۋ؛ ەڭ بەلسەندى دە تاپقىر ويىنشىنى جانە توپتى انىقتاۋ؛)
2) 1 - توپقا كروسسۆورد؛
2 - توپقا «حرونولوگيالىق لوتو»؛
3 - توپقا «قۇپيا سوزدەر»؛ (ءار توپقا تاراتىلىپ بەرىلەدى)
1 - توپ تاپسىرماسى.
1. ورتالىق قازاقستاندا پايدا بولعان ەرەكشە رەجيمدى ەڭبەكپەن تۇزەتۋ لاگەرى.
2. اۋقاتتى شارۋالار.
3. ولكەلىك پارتيا ۇيىمىن باسقارىپ وتىرعان ف. گولوششەكين قانداي (اۋىلدى كەڭەستەندىرۋ) ۇرانىمەن قازاقستاندا «جاڭا ريەۆوليۋسيا» جۇرگىزۋدىڭ يدەيالىق - ساياسي نەگىزىن جاسادى.
4. وتانىنا وپاسىزدىق جاساعاندار ايەلدەرىنە ارنالعان لاگەر.
5. 101 مىڭ قازاقستاندىقتار بۇل لاگەردىڭ ازابىنان ءوتتى، 27 مىڭنان استامى اتىلدى.
6. 1930 - 1932 ج. ج. «ۇلى جۇت» دەگەن اتپەن قالعان قازاق ءۇشىن قانداي زور قاسىرەت بولدى.
7. 1937 ج. ناۋرىزدا قازاقستان كەڭەستەرىنىڭ توتەنشە X سەزدى وداقتاس مەملەكەت قازاق كەڭەس سوسياليستىك رەسپۋبليكاسى قانداي قۇجات قابىلدادى؟
2 - توپ تاپسىرماسى:
(جىلدارى جازىلمايدى، وقيعا قاي جىلى بولعانىن تابۋ، ياعني داتالارمەن جۇمىس)
3 - توپ تاپسىرماسى:
«قۇپيا سوزدەر» (انىقتاماسىنا قاراي تەرمين ءسوزدى تابۋ)
1)_______________- جوعارعى وكىمەت ورگاندارىنا، جازباشا جىبەرىلەتىن ۇجىمدىق ءوتىنىش؛
2)______________- كوشپەلى قازاقتار؛
3)______________- بۇرىننان تۇراتىن جەرگىلىكتى حالىق؛
4)______________- ادامدى كەمسىتۋ، ونىڭ قۇقىعىن شەكتەۋ، الەۋمەتتىك قورلاۋ:
5)______________- ءبىر حالىقتىڭ ەكىنشى ءبىر حالىقپەن ارالاسىپ، ۇلت رەتىندە جويىلىپ كەتۋى؛
6)______________- كەنەتتەن بولعان استان - كەستەن وزگەرىس، اپاتتى جاعداي، قۋعىن - سۇرگىن؛
7)______________- قوعام ومىرىندەگى ءتۇبىرلى وزگەرىس، توڭكەرىس؛
(جاۋاپتارى: 1. پەتيسيا؛ 2. نومادتار؛ 3. اۆتوحتوندى؛
4. ديسكريميناسيا؛ 5. اسسيميلياسيا؛ 6. كاتاكليزم؛ 7. ريەۆاليۋسيا؛)
V. جاڭا ساباق: (1945 - 2015جج) جەڭىسكە - 70جىل
1939 جىلى 1 - قىركۇيەكتە نەمىس فاشيست اسكەرلەرى پولشاعا باسا - كوكتەپ كىردى. 1941 جىلى 22 - ماۋسىمدا گيتلەرلىك گەرمانيا شابۋىل جاساسپاۋ تۋرالى شارتتى وپاسىزدىقپەن بۇزىپ، سوعىس جاريالاماستان كەڭەس وداعىنا باسىپ كىردى. وسىلايشا ۇلى وتان سوعىسى باستالدى.
فاشيستەر باسىپ الىنعان كەڭەس اۋماعىنا وستلاند (بەلورۋسسيا مەن بالتىق جاعالاۋى)، ۋكراينا، ماسكەۋ (رەسەي) جانە كاۆكاز، ەلدىڭ شىعىس شەت ايماقتارىندا تۇركىستان مەن ەدىل – ورال رەيح - كوميسسارياتتارىن قۇرۋدى جوسپارلادى. «عىلىمي - زەرتتەۋ ينستيتۋتى» دەگەن بەت پەردەنى جامىلعان «اربايتەگەماينشافت تۇركىستان» اتتى نەمىس جوعارى بارلاۋ مەكتەبى بولاشاقتاعى «ۇلكەن تۇركىستان» وتارى كارتاسىنىڭ جوباسىن ازىرلەيدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اسقورىتۋدىڭ ماڭىزى. اسقورىتۋ جۇيەسى
