قازۇۋ – دىڭ ستۋدەنتتەر سارايىندا ءابۋ ناسىر ءال – ءفارابيدىڭ 1150 جىلدىق مەرەيتويىنىڭ رەسمي اشىلۋ ءراسىمى بولدى
ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى – قازاقستاننىڭ جەتەكشى كلاسسيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى مارتەبەسىنە يە قازاقستان ءبىلىمى مەن عىلىمىنىڭ ءىرى ورتالىعى، جوعارى كاسىبي، جوعارى وقۋ ورنىنان كەيىنگى ءبىلىم مەن عىلىمنىڭ يننوۆاسيالىق دامۋىنىڭ ۇلتتىق كوشباسشىسى. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ 86-جىلدىق اسا باي تاريحى قازاقستاننىڭ اكادەميالىق عىلىمى مەن جوعارى مەكتەبىنىڭ دامۋى جانە قالىپتاسۋىمەن تىعىز بايلانىستى. قازۇۋ-دى ەلىمىزدىڭ بارلىق جوعارى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ تىرەگى، بىلىكتى ماماندار ورداسى دەۋگە بولادى. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ مىڭداعان تۇلەكتەرى قازاقستاننىڭ جانە ونىڭ اۋماعىنان تىس جەرلەردەگى ءوندىرىستىڭ بارلىق سالالارىندا تابىستى ەڭبەك ەتۋدە.
بۇگىندە ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ ەرەكشە مارتەبەسى بار قازاقستاننىڭ جەتەكشى كلاسسيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى، جوعارى كاسىبي، جوعارى وقۋ ورنىنان كەيىنگى ءبىلىم مەن عىلىمدى يننوۆاسيالىق دامىتۋدىڭ ۇلتتىق كوشباسشىسى، ەلىمىزدىڭ جوعارى وقۋ ورىندارى اراسىنداعى ءبىرىنشى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ «ساپا سالاسىنداعى جەتىستىكتەرى ءۇشىن» سىيلىعىنىڭ يەگەرى. Quacquarelli Symonds (QS، ۇلىبريتانيا) اگەنتتىگىنىڭ زەرتتەۋلەرىنە سايكەس ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى بويىنشا 401-450 دارەجەگە ەندى. ۋنيۆەرسيتەتتە ەلىمىزدىڭ بارلىق ايماعىنان كەلگەن 20 مىڭنان استام ستۋدەنت، سونداي-اق الىس جاقىن شەتەلدەن كەلگەن ستۋدەنتتەر ءبىلىم الادى.
بيىلعى ءابۋ ناسىر ءال-فارابيدىڭ 1 150 جىلدىعىنىڭ اتاپ ءوتىلۋى وسى قارا شاڭىراقتا باستاۋ الۋى بەكەر ەمەس.
ءابۋ ناسىر ءال-فارابيدىڭ 1 150 جىلدىعى بيىل ەل اۋماعىندا كەڭىنەن اتاپ وتىلەدى. ءتىپتى يۋنەسكو توڭىرەگىندە ءبىرقاتار اۋقىمدى شارالار جوسپارلانعان. ەجەلگى شىعىس عۇلاماسىنىڭ جازعان ەڭبەكتەرى، ول تۋرالى تىڭ دەرەكتەر دە تابىلىپ جاتىر.
ءال-فارابيدىڭ تولىق اتى «ءابۋ ناسىر مۋحاممات بين مۋحاممات بين تارحان بين ۇزلاق ءال-فارابي ءات تۇركي». عالىمداردىڭ سوزىنشە، ەسىمدەگى «ءات تۇركي» دەگەنى ونىڭ تۇركى ەلىنەن شىققانىن دالەلدەپ وتىر. ەكىنشى ۇستاز 870ء-شى جىلى وتىراردا اسكەري وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. ءابساتتار قاجى دەربىسالىنىڭ سوزىنشە، بۇىكل الەم عۇلامانى تولىق اتىمەن اتايدى. تەك ءبىر ەل سوڭىنداعى «ءات تۇركيدى» ايتپايدى ەكەن. يراندىقتار ونى پارسى تەكتى دەيدى-مىس.
29 قاڭتار 2020 جىلى ءال-فارابي بابامىزدىڭ 1150 جىلدىق مەرەيتويىن اتاپ ءوتۋ شارالارى رەسمي تۇردە باستاۋ الدى. بيىل ەلىمىزدە شىعىستىڭ عۇلاما ويشىلى، ماتەماتيك، استرولوگ، مۋزىكا تەورەتيگى، اريستوتەلدەن كەيىنگى ەكىنشى ۇستاز اتانعان ءابۋ ناسىر ءال-فارابيدىڭ 1150 جىلدىق مەرەيتويى اتالىپ وتىلەدى. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ ارنايى قاۋلى قابىلداپ، مەرەيتويدى دايىنداۋ جانە وتكىزۋ جونىندەگى ارنايى مەملەكەتتىك كوميسسيا قۇرىلعان بولاتىن. ءوز كەزەگىندە مەم كوميسسيا مەرەيتويدى اتاپ ءوتۋدىڭ رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى جوسپارىن جاساپ شىقتى. وندا رەسپۋبليكالىق جانە وڭىرلىك دەڭگەيدە وتەتىن 50-دەن استام ءىس-شارا كوزدەلگەن. بۇلاردىڭ ىشىندە حالىقتىق بارلىق بۋىنىن قامتيتىن ارنايى جوبالار، عىلىمي تالداۋلار، قوعامدىق ماڭىزدى جانە مادەني-بۇقارالىق ءىس-شارالار بار. سونداي-اق، استانادا يۋنەسكو، تۇركسوي جانە يسەسكو اياسىندا ءال-فارابي جانە الەمدىك وركەنيەت» اتتى حالىقارالىق عىلىمي سيمپوزيۋم وتكىزىلەدى دەپ جوسپارلانىپ وتىر. وعان وتاندىق جانە شەتەلدىك جەتەكشى عالىمدار، جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ باسشىلارى جانە تاعى باسقا شاقىرىلادى. ايتپاقشى، تۇركىستان وبلىسىندا ارنايى ارت-فەستيۆال ۇيىمداستىرىلىپ، ونىڭ اياسىندا قولونەرشىلەردىڭ جارمەڭكەلەرى، ۇلتتىق ويىندار بويىنشا جارىستار مەن مەرەكەلىك كونسەرتتەر وتكىزىلمەك. يۋنەسكو-نىڭ اتسالىسۋىمەن گۋمانيتارلىق ءبىلىم سالاسىنداعى الەمنىڭ جەتەكشى ساراپشىلارى قاتىساتىن حالىقارالىق كونفەرەنسيا وتكىزۋ جوسپارى تاعى بار. جالپى يۋنەسكو كولەمىندە اتالىپ وتىلەتىن ءال-فارابي بابامىزدىڭ 1150 جىلدىق مەرەيتويى پرەزيدەنت بەكىتكەن ارنايى قاۋلىعا سايكەس رەسمي بۇگىن باستادى. جوسپارعا سايكەس بۇگىن الماتى قالاسىنداعى ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى بازاسىندا «ءال-فارابي» اتىنداعى حالىقارالىق ورتالىق اشلدى.
ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ
تاريح، ارحەولوگيا جانە ەتنولوگيا فاكۋلتەتى
2 كۋرس ماگيسترانتى ءابدىحان لاۋرا
PhD، اعا وقىتۋشى مۋحاجانوۆا ت.ن.