قىدىرباي مولدانىڭ اڭگىمەسى
«مەن 13 جاسىمدا جەتىم قالدىم. «وتاۋ يەسى» دەپ قارت اكەم مەنى 13-كە تولار-تولماسىمدا-اق ۇيلەندىرىپ تاستاعان. «ءالى بالا جاس قوي، تىم ەرتەرەك ەمەس پە؟» دەپ سۇراعان اعايىنعا «مەنىڭ جاسىم كەپ قالدى، كوزىمنىڭ تىرىسىندە كەلىن ءتۇسىرىپ كەتەيىن، نەمەرەنى قۇداي ءومىر بەرسە كورەرمىز» دەيدى ەكەن.
ول كەزدە تالقىنىڭ (تاۋ) اۋزىندا وتىرامىز، جازداي ەسەكپەن، اتپەن سۇيرەپ اكەلگەن قاراعايدان قاتىرىپ تۇرىپ ەكى اۋىز تام سالىپ العانبىز. ول ۋاقىتتا ورتاعا قوياتىن تەمىر پەشتىڭ ءوزى قات، تابىلمايدى.
امال جوق، قىستىگۇنى ورتاعا وت جاعىپ، سونىڭ شوعىن كومىپ قوياتىنبىز. تاڭ اتا شەشەم الگى شوقتى قوزداتىپ، ۇستىنە ءشوپ-شالام سالىپ، ۇرلەپ تۇتاتىپ الادى. ول كەزدەگى تىرشىلىگىمىز سونداي ەدى. ءبىراق، مەن ءۇشىن وسى ءومىرىم جۇماقتان قىمبات ەكەنىن كەيىن ءبىلدىم... جاعدايىمىز جاقسى ەدى.
مال ءبىر جۇتتىق دەپ قالاي تاۋىپ ايتقان. ءبىر قىستاعى جۇتتان تاياق ۇستاپ قانا شىقتىق. تاعى قىس ءتۇستى. ءبىر تۇندە ءۇيىمىز ورتەنىپ كەتتى. سول ورتتەن مەن عانا امان قالدىم. اكەم مەن انام، 13 جاستاعى پاك ايەلىم سول ءتۇنى اجال قۇشتى. ەندى اش قالماۋ ءۇشىن بايلارعا جالدانىپ جۇمىس ىستەدىم. سودان ءبىر بايدىڭ اتقوسشىسى بولدىم. ايەلى مەن بالاسىن ارى بەرى اربامەن تاسىپ ءجۇردىم. بالاسىن تاڭ اتا سالىسىمەن مەكتەپكە الىپ بارام، تۇستەن كەيىن الىپ قايتام.
مەنىڭ ەڭبەكاقىم — ىشكەن اسىم مەن جاتقان توسەگىم، باسقا كوك تيىن دا كورمەيمىن. جاتقان توسەك دەيتىن اتى عانا. مەنىڭ جاتاتىن جەرىم - تاۋىقتىڭ كۇركەسىندەي عانا اتقوراعان جاپسارلاس سالىنعان شاعىن بولمە.
ءبىر ۋاقىتتا قوجايىن:
— ۇستازىڭ كىم؟ — دەپ سۇرادى.
— ۇستازىم بالەنشە دەگەن مولدا، — دەدىم.
— وووو، سەن ناعىز دانىشپان مولدادان ءدارىس العان ەكەنسىڭ عوي — دەدى، ۇندەمەستەن كۇركەدەن شىعىپ جۇرە بەردى.
نە بولعانىن تۇسىنبەي مەن دە ءبىراز وتىرىپ قالدىم. ءبىر ۋاقىتتا اياعىن سۇيرەتە باسقان بايدىڭ بالاسى كەلىپ، اكەسىنىڭ شاقىرىپ جاتقانىن ايتتى. ادەتتە بۇلار ەسىكتەن باسىن شىعارىپ ايقاي سالاتىن، ەندى نەگە بايدىڭ بالاسى ءوز اياعىمەن كەلىپ تۇر؟ ومىرىمدە تابالدىرىعىنان اتتاپ كورمەگەن ءزاۋلىم ساراي ءۇيدىڭ ەسىگىنە بارىپ توقتادىم. بايدىڭ بالاسى ەسىكتى اشىپ، «ىشكە كىر» دەدى. كىردىم. باي ارعى بولمەدەن شىعىپ، مەنىڭ قولىمنان جەتەكتەپ ءبىر بولمەسىنە اپاردى. «ەندى وسىندا تۇراسىڭ» دەدى. اڭ-تاڭمىن. بايبىشەسى كەلىپ «مىنالاردى ۇستىڭە كيىپ ال» دەپ بالاسىنىڭ جاڭالاۋ كيىمدەرىن بەردى. بالاسى اۋىزعى بولمەدەگى مونشاعا ەرتىپ اپاردى. تاعى ءبىرازدان كەيىن اكە-شەشەم ولگەلى ءبىرىنشى رەت بايمەن بىرگە ءبىر داستارحاننان تاماق ءىشتىم.
— قىدىر، ەكەۋىمىزدىڭ ۇستازىمىز ءبىر ادام ەكەن. ول وتە مىقتى عالىم ەدى. سەنىڭ ونداي ادامنان ءبىلىم العانىڭدى، سەنىڭ ساۋاتتى ەكەنىڭدى بىلمەپپىن. بۇدان بىلاي سەن قۇجىرادا تۇرمايسىڭ، وسىندا بىزبەن تۇرىپ، بىزبەن بىرگە اس ىشەسىڭ — دەدى.
وسى كەزدە، الدە، قورقىنىشتىڭ بىردەن سەيىلگەنىنەن، الدە، مەنى مولداعا جەتەلەپ اپارىپ وقىتقان اكە-شەشەم ەسىمە ءتۇسىپ كەتتى مە، ەڭىرەپ قويا بەردىم.... سول كۇننەن باستاپ، تاماق پەن كيىمدى، جىلى توسەك تەگىن بولعانى بىلاي تۇرسىن، ماعان جالاقى تولەيتىن بولدى. ونىڭ سىرتىندا اپتاسىنا ءۇش رەت مەدرەسەگە بارىپ، ساباق وقۋعا مۇمكىندىك بەردى. مىنە، بالام! ءبىلىم — كۇركەدەگى مەنى بايدىڭ سارايىنا كىرگىزدى! ءبىلىم — مەنىڭ ەسىكتەگى باسىمدى تورگە شىعاردى...»
داۋلەتحان جيەنقۇلوۆ
You Might Also Like
-
ەسكى زامانداردا ءبىر-بىرىن قاتتى جاقسى كورەتىن وتە باۋىرمال ەكى اعايىندى بولىپتى. ۇلكەنىنىڭ ەسىمى حاليل، كىشىسى يبراھيم. حاليل ۇيلەنگەن بالا-شاعالى، ال يبراھيم ءالى بويداق ەكەن. ەكەۋىنىڭ ورتاق ەگىس ا...
-
يسلامدا عىلىم، تەحنيكا، ونەر، ساۋدا، ەگىن شارۋاشىلىعى جانە ادىلدىك، ادال بولۋ ءامىر ەتىلگەن. كوپتەگەن قايىرىمدىلىق مەكەمەلەر قۇرىلعان. ادامداردى ماجبۇرلەپ دىنگە كىرگىزۋ بولماعان. جاۋلاپ الىنعان جەرل...
