قىس قىزىعى
ماڭعىستاۋ وبلىسى، ءتۇپقاراعان اۋدانى،
باۋتين اۋىلى، «اقبوتا» بالاباقشاسىنىڭ تاربيەشىسى
اميروۆا گۋلميرا دوگدىربايەۆنا
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: قاتىناس.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى. ءتىل دامىتۋ.
تاقىرىبى: قىس قىزىعى.
ماقساتى: بالالاردىڭ قىس مەزگىلى تۋرالى تۇسىنىگىن كەڭەيتىپ، جىل مەزگىلدەرىنىڭ ەرەكشەلىگىن ايتۋعا، كورگەندەرى مەن اڭعارعاندارىن دۇرىس بايانداۋعا، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: قىس مەزگىلىندەگى تابيعات ەرەكشەلىكتەرىن اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىگى: بالالاردىڭ تابيعاتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن، تابيعاتتى ايالاپ، اسەمدىكتى كورىپ، سەزىنۋگە تاربيەلەۋ
كورنەكىلىگى: سلايد، قىس مەزگىلىندەگى ورمان تابيعات كورىنىسى.
ءادىس - تاسىلدەرى: اڭگىمەلەسۋ، كورسەتۋ، ۇيرەتۋ، سۇراق – جاۋاپ، سەرگىتۋ ءساتى، د/ويىن، تاقپاق، قورىتۋ، ماداقتاۋ.
بيلينگۆالدى كومپونەنت: قىس - زيما، اياز - موروز، قار – سنەگ، اققالا – سنەگوۆيك.
جاڭا ءسوز: كونكي.
وقۋ ءىس – ارەكەت كەزەڭدەرى
پەداگوگتىڭ ءىس - ارەكەتى
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشىلىق بالالار وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزدى باستاماس بۇرىن، امانداسىپ الايىق.
- سالەمەتسىڭدەر مە؟
شاتتىق شەڭبەر:
كانە بالالار، شاتتىق شەڭبەر قۇرىپ، ءبىر – ءبىرىڭنىڭ قولدارىڭنان ۇستاپ، جىلى لەبىزدەرىمىزدى تاقپاقپەنەن بىلدىرەيىكشى
جۇزىمىزگە كۇلكى ويناپ،
قاناتتاندى جانىمىز.
جاڭا جىلدى ءبىز تويلاپ،
شاتتانامىز ءبارىمىز.
ايتقان ءتىلدى الامىز،
دوستارىمدى كورگەندە.
قۋانا قارسى الامىز.
ۇيىمداستىرۋشىلىق ىزدەنىستىك - بالالار مەن سەندەرگە ولەڭ وقيمىن، بۇل قاي مەزگىلدى ءبىلدىرىپ تۇر.
اياز قىسىپ،
ورنەك سىزىپ.
تەرەزەنى تورلايدى،
قار ومبىعىپ.
بەت دومبىعىپ،
بالدىرعاندار وينايدى.
- جارايسىڭدار دۇرىس ايتاسىڭدار!
سۇراق – جاۋاپ:
- قىس مەزگىلى نەشە ايدان تۇرادى؟
- قىس مەزگىلىنىڭ اي اتتارى قالاي اتالادى؟
- قىس مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىگى قانداي؟
- قىس مەزگىلىندە قانداي مەرەكەلەر بار؟
- قىس مەزگىلىندە قانداي ويىندار بىلەسىڭدەر؟
سەرگىتۋ ءساتى:
الاقاي، الاقاي،
شاپالاق ۇرامىز.
الاقاي قىس كەلدى.
قار لاقتىرىپ ويناقتاپ،
توپ – توپ العا باسامىز.
اينالامىز، اينالامىز،
اسەم انگە سالامىز.
- بالالار قاردىڭ ءتۇسى قانداي؟
- سەندەر قاردى باسىپ جۇرگەندە قانداي دىبىس ەستيسىڭدەر؟
- ەندەشە ورمانعا ساياحاتقا بارساق قايتەدى؟
- نەمەن بارايىق؟
- شاناعا دۇرىستاپ جاقسىلاپ وتىرايىق الدىمىزدان ۇيىتقىپ قار بوران سوعادى. ساق بولىڭىزدار!
(توپتى ءىشى بەزەندىرىلگەن ورمان )
مىنە ورمانعا دا كەلىپ جەتتىك. قانداي نەتكەن كوركەم تاماشا تابيعات. بارلىعىمىز تازا اۋا مەن تەرەڭ تىنىس الايىق.
(وسى ۋاقىتتا بوران سوعىلعان اۋەننىڭ داۋسى ەستىلەدى )
- قار حانشايىم: كىم ورمان تىنىشتىعىن بۇزعان!
- تاربيەشى: سالەمەتسىز بە؟ قار حانشايىم، ءبىز ورماننىڭ تىنىس - تىرشىلىگىن تاماشالاۋعا كەلىپ ەدىك.
- قار حانشايىم: ەگەر سەندەر مەنىڭ جۇرەگىمدى جىلىتىپ، سۋىتپاساڭدار مەن سەندەردى مۇزعا اينالدىرىپ جىبەرەمىن!
- مەنىڭ مەزگىلىمدە كەلىپ قالعان ەكەنسىڭدەر، قىس تۋرالى نە بىلەسىڭدەر!
- تاربيەشى: قار حانشايىم، ءبىزدىڭ بالالار
قىس مەزگىلىنە بايلانىستى تاقپاقتار بىلەدى.
- كىم ايتادى بالالار؟
ءادىلجان: ءوستىپ مىنە قار ءتۇستى،
بولا قالدى دالا اپپاق.
قار لاقتىرىپ ءۇستى - ءۇستى،
بالالار ءجۇر جۇگىرىپ.
ءامينا: ءبىر توپ بالا سىرعاناپ،
بارادى انە جارىسىپ.
قالادى ارتتا قار الاپ،
ىزدەرىڭنەن قار ۇشىپ.
سەرجان: دالادا قار بورايدى،
اق مامىققا ورايدى.
مۇز بولادى قاتادى،
جىپ - جىلتىر بوپ جاتادى.
قار حانشايىم: بالالار مەن سەندەرگە سۇراقتار قويعىم كەلىپ وتىر؟ ەگەردە سۇراقتارىما جاۋاپ بەرمەسەڭدەر مەن سەندەردى مۇزعا اينالدىرىپ جىبەرەمىن!
تاربيەشى: بالالار قار حانشايىمنىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەمىز با؟
- اعاش باسىنا نازار اۋدارىڭدار!
- بالالار، قانداي قۇستار اعاش باسىندا وتىر؟
- ولار قانداي قۇستار ەكەن؟
- جارايسىڭدار بالالار!
- قار حانشايىم:
- مىنا بۇتا تۇبىنە قاراڭدارشى، مۇندا بىزدەن جاسىرىنىپ قانداي جانۋار وتىر؟ ءجۇنى قانداي؟
تاربيەشى: - بالالار، ءبىز قويان تۋرالى ءان بىلەمىز عوي؟ كانە قار حانشايىمىنا ءان ايتىپ، بي بيلەپ بەرەيىكشى.
قار حانشايىم: بۇل سۇراقتاردان سۇرىنبەي وتتىڭدەر!
ولاي بولسا، مەن سەندەرگە قىس مەزگىلىنە بايلانىستى جۇمباق جاسىرامىن السەندەر شەشىپ كورىڭدەر!
جۇمباق:
1. جايعان جاستىق سوگىلدى،
اپپاق مامىق توگىلدى.
باۋتين اۋىلى، «اقبوتا» بالاباقشاسىنىڭ تاربيەشىسى
اميروۆا گۋلميرا دوگدىربايەۆنا
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: قاتىناس.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى. ءتىل دامىتۋ.
تاقىرىبى: قىس قىزىعى.
ماقساتى: بالالاردىڭ قىس مەزگىلى تۋرالى تۇسىنىگىن كەڭەيتىپ، جىل مەزگىلدەرىنىڭ ەرەكشەلىگىن ايتۋعا، كورگەندەرى مەن اڭعارعاندارىن دۇرىس بايانداۋعا، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: قىس مەزگىلىندەگى تابيعات ەرەكشەلىكتەرىن اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىگى: بالالاردىڭ تابيعاتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن، تابيعاتتى ايالاپ، اسەمدىكتى كورىپ، سەزىنۋگە تاربيەلەۋ
كورنەكىلىگى: سلايد، قىس مەزگىلىندەگى ورمان تابيعات كورىنىسى.
ءادىس - تاسىلدەرى: اڭگىمەلەسۋ، كورسەتۋ، ۇيرەتۋ، سۇراق – جاۋاپ، سەرگىتۋ ءساتى، د/ويىن، تاقپاق، قورىتۋ، ماداقتاۋ.
بيلينگۆالدى كومپونەنت: قىس - زيما، اياز - موروز، قار – سنەگ، اققالا – سنەگوۆيك.
جاڭا ءسوز: كونكي.
وقۋ ءىس – ارەكەت كەزەڭدەرى
پەداگوگتىڭ ءىس - ارەكەتى
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشىلىق بالالار وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزدى باستاماس بۇرىن، امانداسىپ الايىق.
- سالەمەتسىڭدەر مە؟
شاتتىق شەڭبەر:
كانە بالالار، شاتتىق شەڭبەر قۇرىپ، ءبىر – ءبىرىڭنىڭ قولدارىڭنان ۇستاپ، جىلى لەبىزدەرىمىزدى تاقپاقپەنەن بىلدىرەيىكشى
جۇزىمىزگە كۇلكى ويناپ،
قاناتتاندى جانىمىز.
جاڭا جىلدى ءبىز تويلاپ،
شاتتانامىز ءبارىمىز.
ايتقان ءتىلدى الامىز،
دوستارىمدى كورگەندە.
قۋانا قارسى الامىز.
ۇيىمداستىرۋشىلىق ىزدەنىستىك - بالالار مەن سەندەرگە ولەڭ وقيمىن، بۇل قاي مەزگىلدى ءبىلدىرىپ تۇر.
اياز قىسىپ،
ورنەك سىزىپ.
تەرەزەنى تورلايدى،
قار ومبىعىپ.
بەت دومبىعىپ،
بالدىرعاندار وينايدى.
- جارايسىڭدار دۇرىس ايتاسىڭدار!
سۇراق – جاۋاپ:
- قىس مەزگىلى نەشە ايدان تۇرادى؟
- قىس مەزگىلىنىڭ اي اتتارى قالاي اتالادى؟
- قىس مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىگى قانداي؟
- قىس مەزگىلىندە قانداي مەرەكەلەر بار؟
- قىس مەزگىلىندە قانداي ويىندار بىلەسىڭدەر؟
سەرگىتۋ ءساتى:
الاقاي، الاقاي،
شاپالاق ۇرامىز.
الاقاي قىس كەلدى.
قار لاقتىرىپ ويناقتاپ،
توپ – توپ العا باسامىز.
اينالامىز، اينالامىز،
اسەم انگە سالامىز.
- بالالار قاردىڭ ءتۇسى قانداي؟
- سەندەر قاردى باسىپ جۇرگەندە قانداي دىبىس ەستيسىڭدەر؟
- ەندەشە ورمانعا ساياحاتقا بارساق قايتەدى؟
- نەمەن بارايىق؟
- شاناعا دۇرىستاپ جاقسىلاپ وتىرايىق الدىمىزدان ۇيىتقىپ قار بوران سوعادى. ساق بولىڭىزدار!
(توپتى ءىشى بەزەندىرىلگەن ورمان )
مىنە ورمانعا دا كەلىپ جەتتىك. قانداي نەتكەن كوركەم تاماشا تابيعات. بارلىعىمىز تازا اۋا مەن تەرەڭ تىنىس الايىق.
(وسى ۋاقىتتا بوران سوعىلعان اۋەننىڭ داۋسى ەستىلەدى )
- قار حانشايىم: كىم ورمان تىنىشتىعىن بۇزعان!
- تاربيەشى: سالەمەتسىز بە؟ قار حانشايىم، ءبىز ورماننىڭ تىنىس - تىرشىلىگىن تاماشالاۋعا كەلىپ ەدىك.
- قار حانشايىم: ەگەر سەندەر مەنىڭ جۇرەگىمدى جىلىتىپ، سۋىتپاساڭدار مەن سەندەردى مۇزعا اينالدىرىپ جىبەرەمىن!
- مەنىڭ مەزگىلىمدە كەلىپ قالعان ەكەنسىڭدەر، قىس تۋرالى نە بىلەسىڭدەر!
- تاربيەشى: قار حانشايىم، ءبىزدىڭ بالالار
قىس مەزگىلىنە بايلانىستى تاقپاقتار بىلەدى.
- كىم ايتادى بالالار؟
ءادىلجان: ءوستىپ مىنە قار ءتۇستى،
بولا قالدى دالا اپپاق.
قار لاقتىرىپ ءۇستى - ءۇستى،
بالالار ءجۇر جۇگىرىپ.
ءامينا: ءبىر توپ بالا سىرعاناپ،
بارادى انە جارىسىپ.
قالادى ارتتا قار الاپ،
ىزدەرىڭنەن قار ۇشىپ.
سەرجان: دالادا قار بورايدى،
اق مامىققا ورايدى.
مۇز بولادى قاتادى،
جىپ - جىلتىر بوپ جاتادى.
قار حانشايىم: بالالار مەن سەندەرگە سۇراقتار قويعىم كەلىپ وتىر؟ ەگەردە سۇراقتارىما جاۋاپ بەرمەسەڭدەر مەن سەندەردى مۇزعا اينالدىرىپ جىبەرەمىن!
تاربيەشى: بالالار قار حانشايىمنىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەمىز با؟
- اعاش باسىنا نازار اۋدارىڭدار!
- بالالار، قانداي قۇستار اعاش باسىندا وتىر؟
- ولار قانداي قۇستار ەكەن؟
- جارايسىڭدار بالالار!
- قار حانشايىم:
- مىنا بۇتا تۇبىنە قاراڭدارشى، مۇندا بىزدەن جاسىرىنىپ قانداي جانۋار وتىر؟ ءجۇنى قانداي؟
تاربيەشى: - بالالار، ءبىز قويان تۋرالى ءان بىلەمىز عوي؟ كانە قار حانشايىمىنا ءان ايتىپ، بي بيلەپ بەرەيىكشى.
قار حانشايىم: بۇل سۇراقتاردان سۇرىنبەي وتتىڭدەر!
ولاي بولسا، مەن سەندەرگە قىس مەزگىلىنە بايلانىستى جۇمباق جاسىرامىن السەندەر شەشىپ كورىڭدەر!
جۇمباق:
1. جايعان جاستىق سوگىلدى،
اپپاق مامىق توگىلدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.